tuderen op kosten van politie enoze in de stad - Stelling

No Border No
Nation Actiekamp
kritiek onder tafel blijven
vegen en intern houden
pagina 2
Identificatie
in de pers is er nog geen kri-
tisch woord over de identifica-
tieplicht gevallen
pagina 3
De eeuwige
antisemiet
terwijl het zionisme in de hui -
dige situatie de belangrijkste
bron van antisemitisme is
pagina 4
Autonome mensen
Dat betekent dat democratie
het einde zou zijn van de ont-
wikkeling van ons sociaal sys-
teem
pagina 5
Waarvoor dient de
gevangenis?
Men beslist zelfs niet over het
opendraaien van de verwar-
ming wanneer men het koud
heeft of ze te verminderen
wanneer men het warm heeft:
er is geen knop op de radiatort
pagina 6
Wat wil Kleintje Muurkrant?
Kleintje Muurkrant wil via het
openbaar maken van gegevens en
feiten, het geven van
achtergrondinformatie en het
plaatsen van diskussiestukken, het
verzet tegen misstanden in de
maatschappij aanwakkeren. Wij
willen onszelf en anderen aanzetten
tot zelfstandig kritisch denken en
handelen, en tevens een platformfunktie
vervullen voor aktiegroepen
in Den Bosch en verre omgeving.
Het Kleintje staat open voor een
ieder die hieraan een bijdrage wil
leveren. Eens in de maand stellen
wij –het muurkrantkollektief– een
Kleintje samen uit jullie en onze
bijdragen.
Deadline nr 372 is 30 september.
Je kunt ons schrijven via
onderstaand adres of bellen met
073-6136927. Een abonnement
kost 17,50 euro per jaar.
Overmaken op giro 5349231 tnv
Muurkrantkollektief Den Bosch
Postbus 703, 5201 AS Den Bosch
Nederland.
E-mail: kleintje@stelling.nl
Kleintje op internet:
http://www.stelling.nl/kleintje/
ISSN nr: 094-7912
PHet onafhankelijke maandblad dat aanzet tot zelfstandig kritisch denken en handelen • jaargang 26 • 13 september 2002 • nr 371
enoze in de stad
In iedere stad wonen wel een
aantal personen waarvan iedere burger
weet dat er een hoop mee aan de hand
is. Penoze-achtige figuren waarover
fluisterend enge verhalen in omloop zijn:
“daar kun je maar beter geen woorden
mee hebben” en waarover de lokale
krant nooit iets schrijft omdat dat alleen
maar gelazer oplevert. Zo viel in
Amsterdam de afgelopen tijd geregeld de
naam van Willem Endstra (1) en in
DenBosch werd in de vroege ochtend
van dinsdag 3 september jongstleden
Johannes Hendrikus (Hans) van Meesen
door de politie opgepakt.
Geboren in DenBosch in 1954 groeide Hans van Meesen op tussen gevechtsporten
zoals boksen en gokautomaten. Hij schopte het tot Nederlands kampioen
teakwondo en was vroeger actief in diverse sportzalen in Antwerpen.
Toentertijd kende iedereen hem onder zijn echte naam Hans Spierings, een
felle vechtersbaas waarvoor velen zondermeer bang waren. Hij raakte
steeds meer betrokken in het penoze-wereldje van DenBosch. Hij runde
diverse prostitutiepanden in de stad, waaronder een flink aantal in de
Schilderstraat. Pas onlangs zijn deze panden overgenomen door de woningbouwstichting
SWH, die met hulp van de gemeente ’s-Hertogenbosch ruim
anderhalf miljoen euro heeft neergeteld voor de authentieke, half instortende
pandjes. Een paar weken geleden zijn een aantal van deze leegstaande
pandjes overigens gekraakt, het lijkt erop dat de krakers kunnen blijven zitten
totdat er overgegaan wordt tot renovatie.
In de nabijgelegen Hinthamerstraat runt Hans van Meesen sinds een tijdje in
een voormalige sexboetiek een “massage-salon” wat vrijwel op hetzelfde
Enkele honderden raver s van
GroenFront! hielden eind juni urenlang
een snelweg bezet en stuurden daarmee
het verkeer in en rond Utrecht flink in de
war. Politie, justitie en burgemeester
bleken volledig verrast. Met name de
politie kon zich dit aantrekken, haar
informatiepositie liet blijkbaar te wensen
over. Onlangs probeerde zij een activist
voor zich te winnen als informant.
Erik Timmerman (Buro Jansen & Janssen)
Martin (niet z’n echte naam) is begi n twintig en actief in het Utrechtse acti ew ezen.
B egin juli had hij een gesprek met twee m edewerkers van het pl aatselijke
korps. “In eerste i nstant ie benaderden ze een fami lielid van m e. Ze vertelden
hem dat ze graag m et m e wilden praten. Ze w ilden meer informatie over demonstraties
en acties en ik moest daarover t elefonisch contact met hen onderhouden.
Ook vroegen ze naar m’n hobby’s en of ik een opleiding deed.” Aanvankel ijk
wilde Martin ni ets met hen te maken hebben, maar hij raakte nieuwsgierig naar
wat ze nou ei genli jk precies van hem w il len. Begin juli had Martin een gesprek
met twee ‘heren in vrijeti jds kleding’. “Een van de twee stel de zi ch voor als A d
van Veen, de naam van de ander ben ik vergeten. “Ei ndeli jk ontm oeten w e dan
kraker Marti n”, zei den ze lachend. Ze waren blij dat i k een gesprek met hen w ilde
neerkomt. In dezelfde straat op nummer 187 kocht Van Meesen eind vorig
jaar het voormalige café “De Stad Oss” en veranderde dit jaar de naam in
“Feestcafé Fortuyn, At Your Service” dat nu al bij veel Bosschenaren bekend
staat als “De Afwerkplek”. Het café is geopend op 23 mei jongstleden maar
Hans Meesen zou de naam vóór de moord op Fortuyn al hebben bedacht,
dus wat hem betreft is alle ophef die de familie Fortuyn maakt over de naam
onterecht. Samen met zijn advocaat Wim Scheepers is ie ervan overtuigd
dat er middels wat euro’s doorschuiven aan de familie Fortuyn een oplossing
gevonden zal worden. er bestaat overigens in DenBosch
al een pand dat zo heet: Verwerstraat 35 staat al eeuwen bekend als “Het
Fortuyn”, maar dat terzijde .
Hans van Meesen bezit een hele partij onroerende goederen in deze stad.
Naast zijn voormalige bezittingen in de Schilderstraat en eerdergenoemd
“feestcafé Fortuyn” gaan we hieronder even in op een paar eigendommen
om aan te geven dat we hier van doen hebben met een echt ‘grote’ jongen:
- hij runt nog steeds een aantal “massagesalons” en sekswinkels in de
Hinthamerstraat - een paar jaar geleden nam Hans van Meesen van Henk
Strik het zwembad annex sauna langs de Kooikersweg over. Dat is grondig
gerenoveerd en bestaat nu als luxe ’sauna’ annex restaurant Deshima op de
Eendenkooi. - Sportschool Spierings (in Orthen) wordt door de zoon van Van
Meesen gerund. - Van Meesen lijkt de laatste jaren op te schuiven richting
horeca en bezat tot voor kort Broodjeszaak De Draak Expresse aan de
Stationsweg, eethuis Jeroen Bosch in de Ridderstraat, restaurant ‘t
Voorgerecht in de Molenstraat en het al eerder genoemde café “At Your
Service” op de hoek van de Hinthamerstraat en de Sint Jacobstraat. - een
tijd geleden was Van Meesen actief om een speelautomatenhal te vestigen
in het dorp Haaren.
De recente arrestatie van Hans van Meesen veroorzaakt op dit moment een
hoop commotie in de stad. Bij vriend en vijand zal er stevig nagedacht worden
over mogelijke consequenties van deze arrestatie. In een persbericht
van dinsdag 3 september van de Dienst Centrale Recherche, de organisatie
die Hans van Meesen heeft opgepakt, staat dat hij “wordt verdacht van
betrokkenheid bij een aantal misdrijven en het geven van leiding aan een criminele
organisatie (...) De politie vermoedt dat de man, die zowel in
Nederland als in België verschillende horecapanden bezit, een deel van zijn
bezittingen heeft verkregen door bedreigingen en intimidatie van zakenpartners.
De feiten die het afgelopen jaar bekend zijn geworden en waarvan
betrokkenheid van de verdachte wordt vermoed zijn onder andere een afpersing
van een Engelse zakenman in september van het vorig jaar, mensen-
a a n g a a n . ”
Na een korte inleiding kw amen ze al gauw uit op een uit de hand gelopen feestje
op de Tractiew eg in Utrecht. In okt ober vorig jaar viel de politie daar m et veel
geweld een kraakpand binnen waar op dat moment een afschei dsfeest in verband
met de kom ende ontrui ming aan de gang w as. Dit resul teerde in het nodige
gooi- en sm ijtwerk en diverse gewonden en arrestanten. Martin: “Ze w isten dat ik
daar aanwezig was geweest en vroegen of ik van tevoren wist dat het uit de
hand zou lopen. Ik antw oordde daar ontkennend op, en zei dat ik eigenlijk wel
eens wilde weten van w elke afdel ing zij waren en wat ze eigenl ijk van me w il -
den”. De twee bleken van de Regionale Inlicht ingendienst (RID) te zijn. “We zij n
gespeciali seerd in grote groepen die dreigen de openbare orde te verstoren,
zoals bijvoorbeeld Turken, hooligans, extreem-rechts en radi caal-links ”. Om daar
lachend aan toe te voegen: “We zijn niet van de BVD hoor, wees maar niet
bang”.
RID’ers zijn pol itieagenten di e naast hun openbare orde werkzaamheden ook
onderzoek verrichten voor de AIVD, de nieuwe naam van de BVD . De al s geruststel
ling bedoelde opmerki ng ‘We zijn ni et van de BVD’ was dus niet geheel waar.
beloning
Op de vraag van Mart in wat ze dan precies van hem wilden, kw amen ze vrij snel
t er zake. “Wij willen graag informatie. Wij weten echt helem aal niks van de kraaken
actiebewegi ng. We houden wel het internet en actieblaadjes in de gat en,
maar weten verder nauwelijks wat er gebeurt of leeft. We denken dat jij midden
in de scene zit, en misschien wel eens wat opvangt. We vragen je niet om
namen, maar wi len dat je ons belt als je naar een demo gaat en een idee hebt
hoeveel mensen er ongeveer zul len kom en opdagen”. Martin werd 100 euro per
tel efoont je bel oofd. Bovendi en waren ze bereid om z’n opleiding te betalen. “Stel
smokkel en het verschaffen van arbeid aan illegale Chinezen mannen en
vrouwen. Ook wordt de man verdacht van valsheid in geschrifte in verschillende
bedrijven (...) Politie en justitie denken met de aanhouding van de verdachte
een begin te hebben gemaakt met een diepgaand onderzoek naar de
strafbare feiten waarvan de man wordt verdacht. Behalve een aantal concrete
aangiften zal de recherche zich vooral richten op onroerend goedtransacties
en andere zakelijke activiteiten uit het verleden, waarbij bedreiging en
intimidatie een rol hebben gespeeld. Op grond van informatie uit de horecawereld
denkt de politie dat verschillende zakenpartners van de hoofdver -
dachte in het verleden geen aangifte hebben durven doen uit angst voor de
reputatie van de Bosschenaar.”
Vooral de nadruk op “bedreigingen en intimidatie” in dit politiebericht is
opmerkelijk. Al heel lang fluisteren mensen uit de horeca en het bedrijfsleven
met elkaar over Van Meesen & Co en de politie roept hier openlijk op om
aangifte te doen van dergelijk agressief en intimiderend gedrag.
In deze dagen van schaduwboekhoudingen, bouwenquête, omvallende
beroepsgroepen zoals rechters, accountants, notarissen en advocaten is
deze arrestatie pikant. We hebben in Kleintje Muurkrant al vaker gewezen op
de invloed die een aantal grote onroerendgoedspeculanten hebben op een
aantal beeldbepalende kroegen en bedrijven in de Bossche Binnenstad. De
hierboven genoemde Hans van Meesen werkt daarbij samen met een aantal
grote jongens op de onroerendgoedmarkt zoals de Gebroeders
Groenewoud, die met een woud van tientallen bv’s veel onroerende goederen
in de stad bezitten en via regelmatige grootschalige huurverhogingen de
prijzen en dus hun eigen inkomen opkrikken. Andere veel genoemde namen
binnen dit O.G.-circuit zijn beleggingsmaatschappij Van Amelsfoort, Joep
van Rooij en Ted de Haas. Er lopen rechtstreekse verbindingen naar de gokautomaten-exploitant
Krijco Amusement en vandaar naar de VAN
Speelautomaten-branche-organisatie. Dit laatste is een erg interessante link
omdat Krijco in de Minderbroedersstraat te DenBosch samen met aannemer
Drijvers zojuist is begonnen met het opknappen van de nummers 10 tot en
met 14. Er komt daar een aaneengesloten gokhal in een aantal zeer beeld -
bepalende panden, het is behoorlijk ongelooflijk dat ze daar goedkeuring en
toestemming voor hebben gekregen. Er is niks zo fraai om geld te wassen
als een gokhal. Lees daar het IRT-rapport nog maar eens op na en ook het
verhaal “Koekkie en zijn advocaat” in Kleintje Muurkrant 345 van 2 juni 2000.
Wordt gegarandeerd vervolgd.
n o o t 1 k ijk vo o r he e l v e el in fo rma tie o ve r d it h e er sch a p en zijn c o nt ac -
te n o p in t ernet adres w ww.stellin g.n l/klein tje/a ctu e el.h tml
Studeren
op kosten van politie
je voor dat jij bij dat feest op de Tractiew eg had gebel d, dan had de pol it ie misschien
niet binnen hoeven vallen m et honden. Dan was het mi sschien heel
anders afgel open en had de ME anders op kunnen treden”, aldus de agenten.
Mart in liet weten daar niks van te geloven en vroeg waarom die inform atie hun
zoveel geld w aard was? “Weet je wat het kost om een peloton ME ergens twee
dagen neer te zet ten?” zeiden ze. “We geven dat geld l iever aan iemand die het
goed kan gebruiken. We hebben daar een speciaal budget voor”. Martin vroeg
t oen of er in Utrecht meer m ensen zijn die dit soort dingen doorgeven. Een van
de twee bevesti gde dit, wat hem overigens op een boze blik van de ander kwam
te staan.
M artin l iet weten er niets voor t e voelen. De twee benadrukten nogmaal s dat ze
geen namen van personen wilden en deden nog een laatste pogi ng: “Je weet
wat er met Fortuyn is gebeurd. Ik zou niet op hem zij n gaan s temmen, maar dit
had hij niet verdiend. Dit alles had voorkomen kunnen worden. Nogmaals, je
bent geen verrader als je dit doet , het is voor jullie eigen veiligheid. Denk er nog
m aar een paar dagen over. Je weet waar je ons kunt bereiken”. Martin bl eef echter
bij zijn besluit . De twee zagen i n dat verder praten zinloos w as, bedankt en
voor de koffie en stapten op.
D e benadering doet denken aan de situatie in Amsterdam eind 2000 en begin
2001. De pol itie w erd toen enigszins verrast door het verzet bij de ontrui ming van
de gekraakte panden aan het Entrepotdok en de herkraak van de Cineak bioscoop.
B lijkbaar was ook daar haar informatiepositie niet al te goed. In kort e tijd
werden er twee mensen benaderd met de vraag om i nform atie over de actiescene
in A msterdam .
(dit artikel is ook verschenen in Actieblad Ravage van 30 augustus jl. Mocht
je informatie bezitten over “benaderingen” dan kun je contact opnemen met
Buro Jansen & Janssen, Postbus 10591, 1001 EN, Amsterdam 020.6123202
info@burojansen.nl en/of website www.burojansen.nl)

kleintje MUURKRANT/ 13 september 2002, pag 2
➔➔➔➔Eet
smakelijk! B a r t
Eigema n , d e Bossc he G roe n
Lin ks-w eth ou de r van on de r
a nde re sp ortz a ke n, i s in
Pa rijs om t e pro be re n te sta rt
van de Tou r de Fra n ce we e r
in De n Bo sch t e kri jge n . Dat
w a s a l e e ns e e rde r g e lukt e n
o ok de sta rt v a n d e Tour
Feminin (e en it empje a chte r-
in iede r spo rtjou rna a l) ha d a l
e e n s in G root ’s-
He rtog e nb os ch pla ats ge v on-
den. In het kade r va n d e
st ads p ro motie ko n me n zo'n
sta rt, o f a n de rs desno od s e e n
eta pp e die de sta d zou a a n-
d oe n , w e l w e e r ge b ruike n .
D e n Bos c h moet o p d e ka a rt
wo rd e n g e z e t e n dat ma g
da n ook w e l e n ige e u ro’s
k o s t e n .
Va nd a a r dat 'on z e ' G roen
L inks w eth oud e r in e en c hi-
qu e Pa rijs hote l loge e rt. N a
he t o ntbijt z a l h ij d oor e e n
tolk w orden o pgeha a ld om te
tra c hte n de Tou rtop te be w e -
ge n we e r e e n s rich ting Si nt
Ja n te kijke n . Ba rt ne emt
pla ats i n de ontb ijtz a a l. Even
late r ne e m t e e n Frans ma n
te g e no ve r hem pl a a ts d ie
h em be le e fd " Bon appe tit"
toewenst. Ba rt kijkt w at ve r-
sto ord, ma a r t o ch w e e r n iet
ve rstoo rd g e noe g om b e le e fd
te re a ge re n me t "Ba rt
Eig ema n ". Wa nt m anie re n
he bb e n d ie G roe n Links -j on-
ge n s e n -m e isje s inmid de ls
w e l ge l e e rd vana f h et plu ch e .
De volge n de morg e n. Ze lfd e
o ntbi jtza a l, ze lfde F rans ma n .
W e e r de "Bon a ppetit" -w ens ,
w e e r h et "Ba rt Eig ema n" -a n t-
w o ord. Zo ga at h et de h e le
P a rijse lob bywe e k doo r.
D a n ko mt Ba rt we e r na a r De n
Bo s ch toe (Zo e te Lie ve
Ge rrit je ? ). Op ma a ndag op
h et sta d hu is ko mt hij d e
e nig e ambte na a r te g e n die
e e n be etje Frans sp re e kt (a a n
de Bossc he amb tena ren wo r-
de n wa a rsch ijnl ijk ge en
o ple id ingse isen ge ste ld).
Ba rt ve rte lt ove r z ijn Pa rijse
a v ontu re n e n is vol lof e n
ve rw o nde ring ove r de Fra nse
omga ngsvo rm e n . "Iede re
mo rge n st e lt d e ze l fde man
zic h w e e r he e l be le e fd a a n
mij voo r," z e g t Ba rt n iet zon-
de r ve rb a z ing. "Ik w e e t intus-
se n natuu rlijk w e l dat d ie
m an "Bon Appe t iet" h e et. En
hij z a l oo k w e l w ete n d at ik
Ba rt Eig ema n h e et". D e via
e e n c urs us Fra ns vo or
Be ginne rs va n het
N e de rla n ds Ta l e n In st itu ut
enig sz in s buite n la nd s s pre -
ke n de Bossc he amb te n a a r
kijkt z ijn w ethou de r t rio m-
fa n te lijk a a n : "Bo n appetit is
ge e n na am, m a a r b e te k e nt
'e e t sm a ke lijk'." Hila rite it
a lom , e n Ba rt nodig t de a m b-
te na a r uit in e e n onde r het
sta dh uis ge le ge n rest a u ra nt
voo r e e n flinke fle s Chate au
M i g r a i n e .
De w e e k e rna is Ba rt w e e r in
P a rijs voor he rvatt ing va n d e
onde rha n de li ngen. In hetz e lf-
de h ote l in de z e lfde o ntbijt-
z a a l n e e m t de z e lfd e
Frans ma n te ge n ove r Ba rt
pla a ts. Ba rt, in mid de l s slim
ge n oe g om d e Fra ns ma n me t
e ige n m idde len t e ve rs la a n ,
ne emt sn e l h et initia t ie f.
"Bon a ppe tit" , z e gt h ij vrie n-
de lijk te g e n d e Fra nsm a n. Die
niet a nde rs we e t te doe n dan
t e a n twoo rde n "Ba rt
E i g e m a n "
(met da nk a a n Ce es d e
L a n g e ) .
➔➔➔➔
Delfshaven In d e
➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔
No
Border No Nation Actiekamp
Van 19 tot en met 28 juli
2002 vond in Straatsburg een grenskamp
plaats georganiseerd door het Europese
‘No Border’ netwerk. Het is het meest
recente in een reeks van grenskampen
(actiekampen) die de afgelopen jaren
georganiseerd zijn door dit Europese
netwerk van vluchtelingensolidariteitsgroepen
die zich met name
inzetten voor uitgeprocedeerde
vluchtelingen en illegalen. Wij als
Autonoom Centrum nemen ook deel in
‘No Border’. Het initiatief tot oprichting
van het netwerk werd genomen tijdens
de euROTop in Amsterdam in 1997. No
Border is een netwerk van actiegroepen.
Eén van de activiteiten die ontstaan zijn
vanuit het netwerk zijn de grens-zomerkampen.
Ed Hollants
Terwij l de vorige grenskampen vrij specifiek handelden over migratie en
enkele honderden mensen t rokken, w as bi j dit kamp gekozen voor een bredere
opzet, die als gevol g had dat ook veel mensen ui t de “gl obaliseringsbew
egi ng van onderop” en het netwerk People’s Gl obal Acti on (PGA)netwerk
deel namen. Het was dan ook zonder m eer het groots t e kamp tot nu toe met
tussen de twee-, en drieduizend deel nemers.
Dit aantal is een groot succes, evenals de opgebouwde infrastructuur die het
kam p een week lang mogelijk maakte.
M aar er is ook kritiek. Kritiek van bel ang voor de toekoms t. De kri tiek is niet
nieuw, maar het l eek ons van belang om deze eens wat ui tgebrei der op
papi er te zetten.
demonstraties
Eerst een kort e beschrij ving van enkele demonstrati es vanuit het grenskam p.
M aandag 22 j uli vindt een geslaagde dem onstratie tegen de res idenzpfli c h t
plaats naar het Europese H of; daarin doen ook veel sans-papiers mee.
Diezelfde avond wordt een drietal hotels van de A CC OR -keten bi nnengevall
en alw aar verni elingen worden aangeri cht. Op dinsdagavond is er een
demons tratie in het centrum van Straatsburg naar aanlei di ng van een aantal
arrestati es. Een deel van de demonstranten heeft bi vakmut sen op, er wordt
op m uren gespoten, er zou een traangasgranaat door de poli tie afgeschoten
zijn. Onder leiding en bescherm ing van de Samba-band weet i edereen vei li g
terug te keren in het kamp. Veel m ensen vertellen dat er vanaf di e dinsdag
een omslag in sfeer is gekomen als reactie op de gebeurtenissen tot dan toe.
V oor w oensdag 24 jul i was de demonstrati e tegen het detentiecentrum voor
i l egalen gepland. Maar omdat daar op dat mom ent niemand opgesloten zit -
de vluchteli ngen bli jken overgeplaatst al vanaf het begin vanaf de st art van di t
No Borderkamp, di t i s ook bekend bij No Border - trekt de demo ni et naar dit
einddoel. Toch wordt een demonstratie gehouden, m aar het doel ervan is
echter onduidelij k. Van de vijfhonderd mensen zij n er ongeveer vijfti g m et
bivakmutsen op. Er w orden veel leuzen gespoten, aanvankelij k selectief, later
ook op reisbureaus, bij advocatenbureaus en artsenpraktijken. Er ont staat
een gespannen sit uatie als de demo een Synagoge passeert. Een deel van
het ‘zwarte bl ok’ wil deze bekladden en een deel van de demonstranten
houdt dit t egen. Je vraagt je op zo’n mom ent af met wat voor soort mensen je
in een demonst rati e l oopt. Je mag aannemen dat het eventuele kalken kri tiek
op Israël bet rof. V ol gens ons is het gelijk stellen van de joodse geloofsbelijdenis
met de politiek van de staat Israël niets anders dan antisem it isme.
Later gedurende de demo grij pt de pol itie in met traangas en w orden rui ten
van banken ingegooid. Gevolg is dat de prefectuur di ezel fde avond een
demonstratie-, en acti everbod afkondigt. De rest van de week l ukt het nauw elijks
actie t e voeren. Iedereen di e daar toch op bet rapt w ordt, wordt aangehouden
en door de politie in een bus naar het grenskam p teruggereden. D e
sfeer en discussies i n het kamp worden voor een deel bepaal d door de angst
voor een inval van de politie. Opm erkel ij k, want er is geen concrete aanw ij -
zing voor een pol iti e-i nval en gezien de situat ie in het kamp (tweeduizend
mensen met tenten, een groot aant al [vracht-]wagens, de groot te van het terrei
n en de ligging: ver van het cent rum) lijkt de kans zeer kl ei n dat de politi e
er binnen zou val len. Besl ui tvormi ng in het kamp wordt steeds di ffuser en
geruchten gaan een rol spelen. Zaterdag 27 juli, de dag waarop de afsluitende
demonstratie tegen het SIS zal plaatsvinden, w ordt met vrees tegemoet
gezien. Een deel van de mensen wil niet meer dem onstreren, de Sambaband
met een honderdtal mensen kiest er voor in het centrum van
Straatsburg actie te voeren en s tencil s ui t te delen, anderen willen zich houden
aan de demo naar het SIS. Na urenlang vergaderen op vrij dag en zaterdagochtend,
t ot een uur voor vert rek, is w el dui deli jk dat niemand een confrontatie
wi l. Hel aas gaan de vergaderingen weinig over het feit dat veel mensen
misschien m inder bang voor de politie zij n dan voor (de consequenties
van) het gedrag van een deel van de ‘ei gen’ demonst ranten. Wat in de week
opval t is dat vooral de zelf goed georgani seerde groepen als de Sam ba-band
en een groep uit Dui tsland i n staat zi jn initiatieven te nem en en acties te voer
e n .
structuur
V oor het kampement is gekozen voor een structuur van barrio’s. Dat zijn de
rond de vijf keukens georganiseerde delen van het kamp, die een ei gen
s tructuur hebben om te vergaderen en in eigen ‘kampregi o’ zaken te regelen.
Afgevaardigden ervan houden interbarri o-vergaderi ngen die het hele kamp
bestrij ken. Daarnaast functioneerden er apart e groepen zoals Legal Aid en
Indymedi a. De bedoel ing was dat vanui t de basis via barri o’s en interbarrio
het kamp gecoördi neerd werd. Al snel bleek dat dit gebrekki g werkte.
Communicatie verliep moei zaam . De verschillende barrio’s discussieerden
vaak over verschillende agendapunten i n plaats van over dezelfde onderw erpen
kampwijd. Belangri jkste oorzaak was volgens ons ook dat er geen regie
was die de algem ene coördinati e op zich nam. Er was wel een punt waar
informatie deel s samenkwam , m aar omdat dit vooral facili tai r was en niet
regisserend bleef het te beperkt.
Wat wel vrij goed liep was de facili tai re i nfrastructuur zoals de keukens. Goed
georgani seerde groepen die een vaste taak hebben zoals die keukens, radio,
i ndym edia zijn wezenlijke voorwaardescheppende onderdeel voor een kam p
en weten hun taak redel ijk ui t te voeren.
De vraag is echter, hoe er goede samenhang in aan te brengen. Het bl ij ven
anders volstrekt autonome acti vi teiten. Volgens ons zal in de toekomst naast
een basi sdem ocratische opzet toch ook gekozen moeten worden voor een
soort regiegroep, l ei di nggevende groep of hoe je het ook w il t noem en, di e
een mandaat hebben om deel s besl issingen te mogen nemen. Ook al lij kt dit
een contradicti e met basi sdemocratie. Toch hoeft dit niet zo t e zijn, immers
zo’n groep zit er als praktisch uitvoerend orgaan voor vooraf gezamenlijk
ges t el de uitgangspunten.
discussies
De vergaderingen op barrio-niveau waren bij m eerdere keukens vrij goed
m aar de algemene kampvergaderingen di e vooral de t weede helft van de
w eek plaatsvonden waren minder. De wijze w aarop vergaderd werd i s duidelijk
beïnvloed door de aanwezigheid van veel mensen die afkomstig zijn ui t
basisdemocratische groepen act ief in de anti-globaliseringsbeweging en
PGA. Er is een gebruik van termen die voor ons en ik neem aan ook veel
anderen vri j nieuw is. Als je het ergens m ee eens bent m ag je niet applaudisseren,
maar moet je met je handen wapperen... Er is geen voorzitter maar
een facili tat or. Inbreken met een technische vraag doe je met het symbool
voor ‘tim e out’ dat i n de sportwereld gebrui kelij k is. Er mag geen sprake zij n
van ‘leidi ng’ geven.
Deze vorm en zu l en gekozen zijn om te zorgen dat i edereen aan het w oord
kan kom en en dat niet degene die het hardst schreeuwt zijn of haar zin kri jgt.
Op zich prima om dit te proberen maar het blijkt zoals het nu gebeurt weer
andere problemen op te leveren. D e vergaderingen duren veel te lang en zi jn
zeer vermoeiend. De vergadervorm zorgt er te weinig voor dat er binnen een
bepaal de tijd tot besluit vormi ng kan worden overgegaan. H et een en ander
resulteert i n een ’selecti e’ van mensen di e voortijdi g de vergadering verlat en
en m ensen die t ot het eind doorzetten; t evens in een aantal mensen die
steeds weer het woord nemen als zij vinden dat de vergadering een niet wenselijke
ri chti ng insl aat , de vergadering trachten terug te buigen, in herhal ing
val len, eerder genomen bes luit en t rachten terug te draaien. D aarnaast l ij kt
het erop dat er een subcult uur is ontstaan met bi jbehorende normen en waarden
die als vanzelfsprekend aan i edereen worden opgel egd. Voor iemand di e
prakt isch i nges teld is zul len de vergaderingen een ramp zijn en hi j of zi j zal
waarschijnli jk na één keer ni et meer deelnemen. De vergaderi ngen zu l en
hierdoor deels verantwoordelijk zi jn voor het ontbreken van init iatieven tot
acties in plaats van dat j ui st te stimuleren. D e i ndruk ontstaat bij ons alsof No
B order Straatsburg kamp overvleugeld wordt door act ivisten uit de ‘ant i-gl obaliserings’beweging
en PGA. Aan vori ge kampen namen ook veel migranten
en vlucht eli ngen deel, dit was nu minimaal. Overigens i s de inpassing van
onderwerpen rond migratie binnen ‘globaliseri ng van onderop’ zeer toe te juichen.
Problemen kunnen voorkomen worden doordat van te voren dui deli jk i s
w at de doel en van het kamp en de program ma-onderdelen zijn en daarin te
begrenzen w aarbinnen de discussies en acties plaatsvinden. Tevens i s het
bet er de vergaderingen niet te laten voorzitten door iemand die zich ter plekke
opwerpt . Beter lijkt ons dat een persoon voorzit die overzicht heeft over
eerdere besluitvorming, alle relevant e i nform atie kent, weet wat doelen en
grenzen zijn voor de di scussie en daar ook strak aan vast kan houden. En
niet onbelangri jk: deels moeten bes lissingen en beleid gedel egeerd kunnen
worden naar een beperkter aantal mensen. A ls i edereen over a les wil meepraten
kom je er niet met zoveel mensen. Ook eni ge samenhang kan geen
kwaad. Het lijkt er veel op dat er wordt gedacht: als we de facil it aire voorwaarden
scheppen komt de rest vanzelf wel ter plekke; of sterker: het moet
dan vanzel f kom en want van te voren afbakenen of i nvul len door een beperkte
groep is tegen de basisdemocrat ische principes. Wat de inhoudel ijke discuss
ies bi j No B order betreft viel op dat er voorafgaand weini g voorbereidende
inhoudel ij ke discussi e plaatsvond, ter plekke meerdere discussies gecancel
d w erden en dat vooral discussi es die door een groep specifiek voorbereid
waren en verder niet zoveel met het kamp als geheel van doen hadden, wel
goed verliepen.
geweld
N aar ons gevoel heeft een beperkt e groep mensen er in S t raatsburg voor de
zoveelste keer hun stem pel op gedrukt. Dit heeft niet te maken m et het al dan
niet gebrui k van geweld of met radicali tei t. R adicale praktijk betekent consequenties
trekken uit je radicale ideeën. Dit kan ook op een vols trekt pacifis t i -
sche wijze. Een doel op zich zou moeten zijn om radi cali teit ook navolgbaar
t e m aken. Binnen de anti-global iseri ngsbewegi ng is er een fragiel bouwsel
tussen het wel en of geen gebruik van gewel d. Er w ordt door geweldlozen
geaccepteerd dat anderen w el vormen van geweld gebruiken. Maar een
terechte vraag is dan wel welk doel er nagestreefd wordt , in hoeverre er
w ederzi jds respect is en rekening m et el kaar wordt gehouden. In Genua bij
de protest en t egen de G8 zu l en de meeste mensen wei ni g m oeite hebben
gehad met het door m iddel van gew eld proberen het rode sperzonegebied in
te kom en, maar wel veel moei te met zinloze vernieling van auto’s, wi nkel s of
het i n brand s teken van banken en reisbureaus waar zich drie woonverdiepingen
boven bevonden. Wat tevens opvalt is dat het m eestal vermom de ‘zwarte
bl ok’ nauwelijks georgani seerd is of een dui delijk plan heeft.
In Straatsburg w erden in de loop van de w eek steeds meer leuzen op allerl ei
gebouwen (bli jkbaar onder een motto ‘het maakt niet ui t w aarop’). In de
demonstratie van woensdag werden grote st okken m eegedragen waarop een
soort vlag, zeg m aar een doek m et wat kl euren, stokken waarvan iedereen
zag dat ze ergens anders voor bedoeld waren. Naam- en be l enbordjes, ook
bij een ki ndercrèche, camera ’s, bijvoorbeeld op het stati on, werden verni el d.
A l deze acties gebeurden m et nam e door een groep die de hele demonstrati e
m et bivakmutsen op rondl iep en tot ergernis ook bi nnen de Sam ba-bandspel
ers zigzagde. Wat als reactie volgt is een kat -, en muisspel met de politi e, tot
één van de bei de kanten de vol gende stap neem t. D e poli ti e door een charge
of traangas, of demonstranten door het i ngooien van ruiten wat beperkt bl ij ft
tot naar je mag hopen, alleen van banken. Het maakt eigenli jk niet ui t wie de
volgende s tap neemt, want het proces is overduidelijk en voorspelbaar. We
hebben hier als acti visten een eigen verantwoordelijkheid in.
Welke argumenten worden gebruikt pro-bivakm utsen? H et m eest potsierlij ke
wat we gehoord hebben is wel “ze zijn ni et verboden”. Een iets zinniger argum
ent i s het niet opgepakt willen worden. Onherkenbaar zijn bij het spui ten
van l euzen. In een sterke demonstratie waar een al gemeen gevoel is dat het
goed i s om leuzen t e spui ten, is er weinig kans opgepakt te worden. Je
neemt het voor elkaar op om arrestaties onm ogelij k t e maken. Maar ook al
w ordt je gearrest eerd, is de vraag wat daar zo erg aan is? Naar bui ten toe
comm uniceer je veel bet er wanneer je openl ijk duideli jke leuzen op duidelij k
obj ecten spuit. Velen hebben er weinig moei te mee om risi co’s te nem en voor
goede acties. Het lij kt er eerder op dat mensen in het zwart bl ok di egenen
zijn di e de m eest e angst hebben. Uiteraard kunnen er al tijd mensen zijn die
een reden hebben om zich te vermommen (bij voorbeel d omdat ze door de
politie gezocht worden). Echter er zi jn vele wijzen waarop j e je kunt vermomm
en. Het lij kt er meer op dat er sprake is van uiterlijk vert oon en he ftigheidsc
u l t u s .
Een ander voorbeeld van di e houding i s dat op de vergaderi ng zaterdag over
de dem o naar het SIS over mensen di e geen confrontatie wilden gesproken
werd alsof zij bang zijn voor die confrontati e terwi jl er jui st al meerdere malen
uitgelegd werd dat de niet-confrontatie een st rategische keuze was. Als een
migrant daarop zegt laten we als er politi e komt om de dem onstratie tegen te
houden al lemaal op st raat gaan zitten en de boel bl okkeren en ons allemaal
laten arresteren (waarbij hij meer risico loopt al s vele anderen), een optie die
dus juist geen angst voor repressie uitstraalt, wordt di t voorstel meteen van
tafel geveegd.
Wat is nu de zi n van het hele gebeuren? Eén van de gevol gen is de toename
van onzekerheid bij veel actievoerders. B innen het No Border kamp wordt
een groot deel van de discuss ie gevoerd vanuit angstgevoelens over het poli -
t ieoptreden en een veronderstelde inval op het kamp. De gemeent e stel t een
dem onstrat ie verbod in. Uiteraard arrestaties. Onderling w ant rouwen en een
bekend plaatje voor medi a en ook de bevolking van Straatsburg.
Hoe solidair zijn we eigenlijk onderling? M ensen die bi vakm utsen op willen of
bepaalde vormen van gewel d w il len gebruiken stellen die uitstral ing nauw elijks
ter discussie maar het wordt min of m eer als eis gest el d in de vorm: we
doen het toch, wat anderen er ook van mogen vinden. Mensen die acties
doen vanuit een demonstratie die een groot risi co in zich houden van een
pol itie-reactie, nemen een grot e verantwoordelijkheid op zich voor de demonstratie
als geheel. Zeker als ni et duidelijk is of iedereen er wel volledig achter
staat . Als gevolg van de arrestaties in St raatsburg wordt dan w el energie
gestoken i n de ook zo voorspelbare zwaaiacties, zelfs 24 uurs pi cket s werden
voorgest el d, als uiting van onderl inge soli dari teit terwijl een beetje poli ti ek
activist di e i n de cel zit toch vooral zou wi len dat juist de acties doorgaan
vanui t de doel st elli ng van het kamp.
D e vraag is w at wi llen we bereiken? Het l ij kt erop dat een deel van de m ensen
al leen maar zichzelf wi l bevesti gen in het radicaal zij n. De media zij n toch
niet te vertrouwen. Politi e en overheid evenmi n en burgers, tja wat doen je
met de burgers?
We zu len veel meer eigen verantwoordel ijkheid moet en nem en over wat we
zelf organiseren en niet alles afschuiven op de repressie van politi e of de versl
aggeving i n de media. In Straatsburg was j ui st sprake van een vooral (aanvankelijk)
meewerkend gem eentebestuur en demonstrati es w erden in eerste
instanti e niets in de weg gelegd. H et gaat dan ook veel te ver om nu
Straatsburg te zien, zoals som mi gen doen, als hét voorbeeld van toenem ende
repressie tegen de opkomende ant i-globaliseringsbewegi ng en groepen
als de onze die naar open grenzen st reven. Ons komt het eerder over als een
doorgaans poli tie-optreden m et een ‘l ogische ’ en voorspel bare reacti e op
activitei ten ui t het kamp die in de stad plaatsvonden. Als je dit repress ie
noemt heb je het over een vorm van repressie die er al tijd al geweest is bij
acties en zi ch dus niet specifiek onderschei dt.
Dit verhaal over t oenemende repressi e zie j e in bepaalde kringen steeds
weer terugkomen na acties, terw ijl dit vaak nauweli jks onderbouwd kan w orden.
In St raatsburg was ook het verhaal dat er enkele ti ent allen ME’ers in het
Mercure-hotel naast het kamp zaten met de suggestie dat die er speciaal
voor ons zaten. Volgens het personeel van het hotel zit er al meer dan een
hal f j aar pol itie. Als gevolg van de rechtse overwi nning vorig jaar moest de
belofte voor extra pol iti e ingewilligd worden, er i s poli tie van buiten
Straatsburg overgepl aatst, maar daar was nog geen huisvesting voor dus i s
een deel van het hotel gehuurd.
H et l ijkt er vaak op alsof een aantal m ensen vooral repressie wil zien om
daarmee een bewijs t e vinden van de eigen radicalitei t en het beestacht ige
karakter van de st aat waardoor er makkel ijk in “goed - fout” gedacht kan worden.
Overigens is er in verhouding met zo’n tien jaar t erug in het algemeen
wel degelijk sprake van i nperking van demonstrat ievrijheid en een toenemende
stra fmaat bij acti es.
Hoe langer we kri tiek onder tafel blijven vegen en int ern houden hoe verder
van huis we raken. Er wordt te veel gebruik gemaakt van het argum ent dat
het een zwaktebod is open te laten zien dat er verdeeldheid is. Het geeft ons
het gevoel dat hi ermee op oneigenlijke manier wordt geprobeerd kri tiek de
m ond te snoeren en al les op repressie te gooien. Concreet zou het voor ons
betekenen dat bij een volgende acti ebijeenkomst een duidel ij ke ri chtlijn is
tegen het gebruik van bivakmutsen in demonstraties, tenzij dui del ijk wordt
afgesproken wanneer en vooral waarom wél . D uidel ij ke a fspraken van te
voren over wat wel en wat niet m ogeli jk i s vanuit demonstraties bepaald door
het doel van de act ie. Gebruik van gew eld blijft m ogelijk als het bediscussi
eerbaar i s en ingekaderd is i n een st rategie met bediscussieerbare doelen
die ook een positi ef onderdeel zijn van een bewegi ng als geheel m et haar

doel en... Ongecont roleerd geweld dat ook nog meestal gepleegd wordt vanuit
de ongevraagde rugdekking van een veel grotere groep acti visten, die dat op
z’n zachtst gezegd niet plezierig vinden, wekt al leen maar onzekerheid en
wantrouwen op. Uitzondering kan zi jn een emotionele di recte woede-ui tbarsti
ng. We zijn ervan overtuigd dat er momenten kom en dat het onontkoombaar
is dat radicali teit op straat gepaard zal gaan m et geweld als l ogische uit ing
van volks woede en verzet (zoals bi jvoorbeeld in Argentini ë) of al s breekpunt
in een confrontat ie met de macht (het niet accepteren van het bestaan van
een sperzone t ij dens een EU -top). Hier was in Straatsburg geen sprake van.
initiatiefloosheid
Wat t ij dens het No Border kamp ook opviel is dat een grote groep mensen
zich afw achtend opstelde. Het l ij kt erop dat deze mensen wil len dat er discussies,
acties voor hen georganiseerd w orden waar ze dan wel of niet aan deel -
nemen. V elen van hen gaan ook niet naar vergaderingen. Di t kun je als negati
ef zi en maar dat hoeft het niet te zi jn. Het kan zij n dat veel mensen het m et
de opzet van het kamp eens zijn maar geen ti jd of energie hebben om actief
mee te organiseren. Wel mag je verwachten dat iedereen zich op zijn minst
laat informeren over afspraken di e zijn gemaakt. Het kan ook al leen maar als
er ook groepen zijn die wel acti viteit en organiseren en ook het verloop ervan
op zich nemen. Een niet goed geplande en georganiseerde dem onstrat ie
waarin veel m ensen m eelopen die niet deel hebben genomen aan de voorberei
di ngsvergaderi ngen, zorgt ervoor dat ook w einig mensen verantwoordeli jkheid
nemen. Het kan dan negati ef uitpakken, zeker als bij demonstrat ies en
acti es dingen gebeuren die vel en niet aanstaan. In plaats van iets met de kri -
tiek te doen en mensen aan te spreken, besluit men een vol gende keer niet
mee te doen. H et w as toch al opvallend hoe in het kamp bi jna geen directe
krit iek w erd geui t op de groep deelnemers die met hun gedrag op s t raat voor
grote onzekerheid bij veel andere deelnemers zorgden, iets dat ons inziens
niet past binnen de opzet van het kamp.
Zoals al eerder in dit s tuk opgemerkt lij kt onder andere de wij ze van vergaderen
en deels de wijze waarop een aantal acties verliepen vooral bedoel d tot
het creëren van een eigen werel d. Het li jkt op een eilandje bi nnen de
bestaande maatschappij. De vraag is i n hoeverre het water tussen ons
ei landje en het vaste land nog overbrugbaar i s. Het gevaar is dat het belang
van vorm het doel gaat overstijgen. Bijvoorbeel d het hoe te vergaderen is
belangrijker dan in een beperkte ti jd tot duidelijke besluiten te kom en (het
doel ). In de VS wordt veelvuldig gekl apt in vergaderi ngen. Dit is een van de
redenen waarom daar geprobeerd i s dat uit te bannen door in pl aats van de
klappen met de handen te wapperen. Je kunt niet zomaar m ode l en van vergaderi
ngen in elke ander land of cul tuur kopi ëren (het zelfde verschij nsel zie
je bi j Indymedia). Een ander voorbeeld van naar ons inziens een te ver doorgevoerde
subcultuur is het om gaan met medi a en het verbod op maken van
fot o’s zow el in het kamp al s tij dens acti es. Zelfs bij demonstraties werden
demonstrant en die foto’s wilden maken agressie f bejegend door andere
demonstranten en werd gedreigd de film uit de cam era te trekken. Wat hebben
we t e verbergen of t e beschermen dat er geen foto’s gem aakt kunnen
worden? Pol itie en justitie doen dit toch w el, bi jvoorbeeld met geavanceerde
apparatuur vanuit een vliegtuigje. Loop je het kam p uit dan kan iedereen op
de openbare weg foto’s maken, l oop j e het kamp in dat kan het ni et. Het is
jamm er dat velen geen foto’s of vi deobeelden mee terug kunnen nemen naar
ei gen land en stad om een indruk van het kamp aan derden te geven.
Over vermomming tijdens acti es hebben w e het al eerder gehad. Al deze
zaken zijn een insi de-gebeuren, zijn voor velen niet plezierig en schri kken af.
Dan is de belangrijke vraag wat j e dan naar buiten toe doet. Voor ons als
Autonoom Centrum is bij een kam p i n Straatsburg, maar het geldt ei genl ij k
voor al onze activi tei ten, één van de bel angrij kst e vragen hoe w e communiceren
naar buit en t oe. Demonstraties m oeten dus vooral onze ideeën uitdragen
en hoe meer fot o’s er gemaakt worden of verslag ervan gedaan wordt,
hoe beter. Wat betreft die communicatie naar buiten toe is Straatsburg deels
mis lukt. V an een aantal demonstraties is bij om standers vooral het beeld bli jven
hangen van vernielingen en angstaanj agende zwart geklede mensen m et
bivakmutsen. Er is weinig gepoogd om op creatieve wij ze i deeën ui t te dragen
die natuurl ij k ook zeer hinderl ij k mogen zij n voor de overhei d. Het moet
voorkom en worden dat buitenstaanders acti es al leen zien als een stri jd tussen
actiegroepen en de overhei d. Een strijd w aar ze zich totaal buit en voelen
staan. H et i s vooral nodig om met onze i deeën en kritiek mensen op t e zoeken.
Di t verei st ‘ouderwet s’ werk: de buurten i n, de w erkplaats op, universiteiten
en scholen in. Er li jkt in toenemende mate sprake van een i nternationaal
net werk van activisten die nauwel ijks lokaal ‘geworteld’ zijn. Ook bi j het No
Borderkamp was dit w aarneembaar.
Wil len we ruimte creëren waarbinnen we onszelf kunnen zi jn of wi l en we
daarnaast ook de rest van de wereld veranderen? In geval van het eerst e zul -
len we vooral bl ij ven steken in een subcultureel verschijnsel. Voor het tweede
zal nodig zijn om een meer ‘vol wassen’ open politi eke bew egi ng te w orden.
Naar ons idee gebeurt dit veel te w einig vanuit ‘onze’ structuren. Wat vooral
gebeurt, i s het afzet ten tegen en afsl ui ten voor al het andere wat zich links
politiek uit. Al s het pl aatseli jk ATTAC zich distantieert van het kamp wordt het
bi jna w elkom geheten en gezegd: zie j e wel. Er lijkt van ons een soort arrogantie
van het geli jk hebben en een politi eke ‘zui verhei d’ van ons uit t e stralen.
Ook dit bemoeil ij kt het naar buit entreden. Sterk komt het al lemaal niet over
en wat Straat sburg betre ft is een s lotdemonstrati e tegen het SIS (een belangrij
ke reden om het kamp in St raatsburg te houden) die slechts uit tw eehonderd
van de tweeduizend deelnemers aan het kam p bestaat eigenlijk een
z w a k t e b o d .
Nog een discussie apart die het waard is om te voeren i s in hoeverre we toch
vooral rekeni ng zouden m oet en houden met mi granten en vlucht elingen (iets
wat vaak binnen het netwerk te horen val t en ook in Straatsburg). Het li jkt of
ze een soort nieuw revolutionair subject zij n, het ultieme slachtoffer van ‘het
kapitaal’ zoals vroeger ‘de arbeider’ dat was voor de voorhoede. U it onze
ervari ng komt een beeld naar voren dat onder vluchtelingen en migranten
een deel niets li ever w il dan stat us en geld. Je kunt ook zeggen dat ze dan
meew erken om een kapi talistische samenl eving i nstandhouden. Het zijn nu
eenm aal vooral de elites en hoger opgeleiden die het l ukt om hierheen te
komen. Wat niets afdoet aan het principe van open grenzen dat we uitdragen
en aan het i nzicht van de tweedeling ‘wij ’ en ‘zij’. Wat ‘de arbeider’ betreft is
links al eens op zijn bek gegaan, l aten w e dat m et ‘de vluchteli ng/mi grant’
niet nog eens doen. Hoe kritisch durven we te kijken naar onze eigen ideeën
en di e t e toetsen?
conclusies
V an t e voren moet m eer dui deli jkheid zij n over de doelen die gestel d worden
waaruit randvoorwaarden gesteld worden. Vergaderingen zu l en st rakker,
praktischer, e fect iever moeten. Inhoudelij k programm eren is mins tens zo
belangri jk i n de voorbereiding dan de facili tai re i nfrastructuur neerzetten.
Hi erdoor kan ook de discuss ie beperkt w orden tot een behapbaar geheel.
V oorwaarden vooraf ste len: duidelijk door degene die i ets organiseren een
aantal voorwaarden stel len en daar verantwoordel ij khei d voor nemen. Er
moet een duidel ij ke strategi e zijn hoe we naar bui ten toe communiceren
zowel naar de pers als naar de l okal e bevolking. Hiervoor m oet ook creat ief
naar middelen gezocht w orden.
A ls l aat ste iets over ons zelf, het A utonoom C entrum. Het kan lijken of we
ons buit en de kritiek plaatsen maar we hebben wel degeli jk het één en ander
aan ons zel f te verwi jten. Eerst aarzelden we te lang of w e met ons allen zouden
deelnemen. Dit hi el d onder andere verband met de ondui delijke en summiere
inhoudeli jke di scussie in de voorbereiding. Toen we besloten deel te
nemen was het te laat een grotere groep te mobiliseren. Ook het AC heeft
vervolgens niets voorbereid. Di t terwij l we zelf nu juis t een organi satie zij n die
veel informatie en mogeli jkheden heeft om in zo’n kamp iet s te organiseren.
Ten slotte hebben w e eenm aal op het kam p zelf weinig initi ati ef genomen
behalve deelname aan discussies, acti es, vergaderingen en opruimacti e, ons
dus ook afwacht end opgestel d. We wi l en de volgende keer voor ons zelf dui -
delijker hebben wat we zelf wi len, hoe we daar actief aan kunnen werken en
hoe het past in het grot ere verband. Het was voor ons niet zinloos om aan
het kamp deel te nemen want al doende leert men! En er waren ook zeker
i nspi rerende m om enten en mensen. Het i s zoal s vaker met grote evenement
en: de ‘wandelgangen’ zijn heel zinvol!
Ed Hollants (namens Autonoom Centrum, Bilderdij kstraat 165-F, 1053 KP,
A msterdam 020.6126172 ac@xs4all.nl & w ww.xs4a l .nl /~ac)
Nog geen deuk in een
pakje boter
In de jaren 70 van de vorige eeuw gaf professor Priemus colle -
ge over bovenmatig verrekenen en overwinstdeling bovenop het
tot 1992 nog legale gewone verrekenen. Vijftig jaar daarvoor
was al algemeen bekend, behalve onder politie en politici, dat
de zand- en grindboeren langs de Maas ongemeen sjoemelden
met prijzen en concessies. Een jaar of zeventig later bij de
recente dijkverhoging leidde dat opnieuw tot stuitende vertoningen.
Deze konden echter niet opgemerkt worden omdat
pers, politie en politici bij Erwin Krol beter weer en minder
overstromingen aan het eisen waren.
Woningbouw is in Nederland 15% duurder per kubieke meter
bouwvolume dan in Duitsland. Merkwaardig, zeker gelet op het
feit dat onze buren met iets duurdere materialen bouwen.
Zoveel ellende roept om kordaat optreden. Nederland-gidsland,
een land met een extreem lage parlementaire enquête-dichtheid,
laat Vos en haar boys uitrukken. Stuitend. Niets geleerd
van eerder gestuntel bij bijvoorbeeld IRT en Bijlmer. Geen
vraagtechniek, onvoldoende dossierkennis, barokke zelfgenoegzaamheid,
enz. Zo’n Duyvestein doet zelfs terug verlangen naar
Oudkerk, een van de zwakkere trippers onder Meijer.
In letterlijk bijna alle ondervragingen, causerietjes is een
betere term, komen strafbare handelingen voorbij. Forse
strafbare handelingen zoals het na de start van enquête en
opsporing door OM vernietigen van bewijsmateriaal. Bij Enron
leidde dat tot nationaal tumult; bij de bouwenquête zappen we
naar Goede Tijden Slechte Tijden.
Klassiek is dat politie en OM met die strafbare feiten nagenoeg
niks doen; erger is dat de enquête commissie geen aangifte
doet. Niet om perse parmantig te doen, maar omdat die causerietjes
op deze manier kunnen leiden tot vrijstelling van vervolging.
Bouwboeren staan bij wijze van spreke te trappelen om
bij Vos op de koffie te mogen: daar kom je makkelijk weg [PS:
vergeet niet effe te zweten] en vervolgens heeft het OM geen
rechten meer.
In de ogen van professor Koekoek gaat dit nog een stapje ver -
der. Omdat de schaduwboekhouding, die drie beroemde
Bos/Zembla-ordners, object van de enquête zijn, zijn er, stelt
hij, goede argumenten waarom het OM ze niet meer kan
gebruiken in de bewijsvoering. Anders gezegd: dat enquête en
OM mekaar hier zo in de wielen kunnen rijden, dat die wetgeving
amper en verkeerd op elkaar afgesteld is, toont aan dat
dit landje geen controletraditie heeft.
De controle moet nog ingereden worden; maar ja, polderen en
gedogen waren dan ook tot voor kort nationale volkssporten.
Het enige echt harde punt dat de enquête commissie tot nu
boven tafel gehaald heeft is dat organen als NMa, politie/justitie,
FIOD/ECD en AIVD exact passen binnen de Nederlandse
traditie.
Nederland wereldkampioen weg- en waterbouw, niet in staat
om een tunneltje in het Haagse te bouwen, moet er aan wennen,
om met Joep te spreken, dat het een vriendenrepubliek is. In
ronder Nederlands: dat we meer verwant zijn met de stijl
onder Berlusconi dan kabinet en kansel het volk willen doen
geloven. Voor echte polderaars: corrupt tot op het bot.
Zand
kleintje MUURKRANT/ 13 september 2002, pag 3
Identificatie
Het is de afgelopen weken voldoende duidelijk geworden
dat de nieuwe regering er geen frisse ideeën op na houdt.
Ongegeneerd werd er gesproken over asfaltaccoord, Borsele blijft open,
gesubsidieerde banen staan op de tocht, doorgangskampen voor asielzoekers
en een verbod aan kerken en gemeenten om aan uitgeprocedeerden
hulp te verlenen. Een algemene identificatieplicht past dan ook volledig in
de serie voorstellen. Zoals de oplettende lezer van het vorige Kleintje ongetwijfeld
opgemerkt zal hebben was het artikel “Anders en beter” al een paar
maanden oud. Een paar dagen na het schrijven ervan was het al gedeeltelijk
achterhaald. In de besprekingen over de aanpak van de criminaliteit
waren de drie fractievoorzitters in gezelschap van De Wijckerslooth het snel
eens, er komt een algemene identificatieplicht en wel een draagplicht. Niet
gehinderd door een linkse coalitiepartner en meebewegend op de onveiligheidsgevoelens
en nauwelijks verholen racistische tendensen onder de
bevolking, hoeven de regeringspartners hun ware intenties niet langer te
verhullen. Zelfs in de pers is er nog geen kritisch woord over de identificatieplicht
gevallen, men noemt het voorstel hooguit opvallend. Wie de ontwikkelingen
rond de identificatieplicht al langer volgt weet dat die term misplaatst
is. Als het aan de nieuwe regering ligt heeft straks iedereen van twaalf jaar
en ouder een verplicht identiteitsbewijs op zak dat ook ingezet gaat worden
als corrigerend instrument. Om de burger te dwingen aan de nieuwe maatregel
gevolg te geven willen CDA, VVD en LPF zelfs een extra boete wanneer
in geval van een overtreding geen identiteitsbewijs kan worden
getoond, bovendien moet de nieuwe maatregel met verhoogde prioriteit
door de kamer. Nog voor de inkt van het strategisch regeerakkoord was
opgedroogd, waren deze plannen al in een verder stadium. Op 6 mei (inderdaad
de dag van de moord op Fortuyn) bracht Atzo Nicolai de identificatieplicht
ter sprake in het parlement. Nicolai wil een nieuwe ID kaart voor iedereen
met daarop niet alleen naam en foto en uiteraard het Sofi-nummer om
te koppelen maar ook het adres en een chip voor een irisscan. Als die chip
er eenmaal opzit kan die ook gebruikt worden voor de opslag van justitiële
gegevens voor bijvoorbeeld voetbalsupporters. Ook kunnen gegevens van
de sociale dienst worden opgeslagen, burger “service” kaart heet dat. Het is
duidelijk dat na asielzoekers en voetbalsupporters, uitkeringsgerechtigden
aan de beurt zijn voor disciplinering middels een chipkaart en ook voor het
openbaar vervoer komt er een chipkaart. Volgens de VVD is de tijd er rijp
voor. Dat Nederland nog geen identificatieplicht heeft zou te maken hebben
met associaties met de oorlog maar nu mag van de huidige generatie politici
dit argument niet meer worden gebruikt. Begrijpelijk want uit de geschiedenis
kunnen we veel leren en dan niet alleen van de tweede wereldoorlog.
België bijvoorbeeld kent al vanaf de eerste wereldoorlog een identificatieplicht
als erfenis van de bezetting door het militaristische Duitse keizerrijk,
die nooit meer is afgeschaft. In andere katholieke landen zoals Spanje,
Italië, Portugal en ook Frankrijk is het al net zo. Identificatieplicht werd daar
door fascistische regimes ingevoerd om de bevolking onder de duim te houden.
Het zelfde geldt voor Zuid Amerika en ook in niet katholieke landen met
een ondemocratisch regime, is men er toe over gegaan deze maatregel te
kopiëren vergezeld van een dominante bureaucratie. Tegenwoordig voegt
computerregistratie daar een dimensie aan toe en daarmee is de infrastructuur
van een allesomvattend controleapparaat compleet, dat steeds meer
preventief wordt ingezet en de mens in zijn vrijheid van handelen beknot.
Grondrechten zijn ontstaan vanuit het inzicht dat ieder mens de natuurlijke
behoefte heeft zijn of haar leven naar eigen inzicht te ontplooien. Natuurlijk
is de persoonlijke vrijheid zoals vastgelegd in de grondwet nooit absoluut de
vrijheid van anderen dient gerespecteerd te worden. Wat nu in feite dreigt te
gebeuren is dat ieder onder een soort preventieve curatele gesteld wordt Op
voorhand moeten we kunnen meewerken aan de eigen veroordeling voor er
zelfs maar sprake is van een strafbaar feit. Identificatieplicht en chipkaarten
worden ingezet als corrigerend instrument dat evenwel problemen als criminaliteit
en illegale immigratie niet oplost zolang er aan de oorzaken niets
wordt gedaan. Een algemene identifi catieplicht is “Werken aan
Wantrouwen” en is, om in de woordkeus van het CDA te blijven, bovendien
onverenigbaar met “goed rentmeesterschap”.
(Johan van Someren)
Palestijns mopje
Een oude man die helemaal op zichzelf in Palestina woont, moet zijn aardappelveld
omspitten. Het werk is echter te zwaar voor hem. Zijn enige zoon,
die hem ermee zou kunnen helpen, zit in een Israëlische gevangenis. In een
brief aan zijn zoon vertelt hij over dat aardappelveldje. Direct daarop stuurt
zijn zoon hem een briefje terug: "Ben je helemaal gek geworden Pa! Blijf
weg uit dat veld, ik heb de wapens daar begraven." De volgende dag, vroeg
in de ochtend komt er een grote groep Israëlische soldaten bij de vader
langs en zijn de hele dag bezig het veld om te ploegen, zonder overigens
iets van wapens te vinden. De oude man die helemaal in verwarring is, vertelt
in een briefje aan zijn zoon wat er gebeurd is en vraagt wat hij moet
doen. Zijn zoon antwoordt: "Beginnen met de aanplant van de aardappels,
pa. Dit is alles wat ik op dit moment voor je kan doen." (overgeschreven uit
Extra!, het blad voor onderzoek en analyse van de Nederlandse media. Ga
eens op hun website kijken: www.extra-media.nl)
ja re n ta cht ig w e rde n de
mu ja he d in in A fg ha n ista n e n
h un toe g e s ne lde Ara b ische
g e loo fs g e not en d oo r de CIA
e n de Pa kist a a n se mi lita ire
inlic htin gendie nst ISI o pge -
le id vo or e e n g ue rrilla te ge n
de S ovj etru ssis c he be z e tte rs.
Ton ne n weste rs w a p e ntu ig
we rden a ange s le e p t voor de
he ilige oo rlog té g e n d e c om-
mu nist e n, vóó r Allah en vóó r
Wa llstre e t. Tonn e n h e roïne
vond e n i n die z e lfd e pe riode
h un weg na a r he t w este n .
Wa nt e en gu e rrilla is m o oi
m a a r e r mo et w e l beta a ld
w ord e n vo or de be no digde
s pu lle n . De be la n grijk ste
A fg ha a n se inte rm edi a ir bij
d it fi jne stu kje e c on om ie w as
A yub Ha ji A frid i. Lu llig bij-
ve rschijns e l va n de z e o pe ra -
tie : he t a a n ta l ju nks in de
g rote w e ste rs e st e de n ste e g
n et z o ha rd a ls N a w i jn’s
b loeddru k in de b uu rt va n
e e n moske e . En de c rimin e le
ve re n ig ing e n sc hot en a ls
p a ddo’s u it de grond. Het
g e ld dat z ij me t de drugs va n
de Afgh a ans e m uja he d in ve r-
d ie nde n be le g den z ij vo ora l
in onroe re n d goe d. " Wij"
d e de n a lle s wat w e k onde n
o m dit a l les te be strijde n. En
de junks moest e n koste w a t
kost uit h et stra a tb e e ld ve r-
d w ijne n. Ee n quote ove r d at
b ijve rs c hijn se l van Ch a rle s
Co ga n , ho ofdc hi rurg va n d e
CIA bij de A fg ha anse ope ra -
tie in d e ja re n ta c htig : "O ns
vo orn a a m ste doe l w a s om
de Sovj ets z o ve e l m oge lijk
scha d e t e b e rokke n e n. We
hadd e n n oc h de mid de l en
n oc h de tijd om e en o nd e r-
z oe k te do e n na a r d e dru gs -
ha nd e l. Ik ge lo of ni e t dat w e
da a rvoo r onz e e xcus e s ho e -
ve n a a n te bi e de n . El k voor-
d e e l h e e ft z ijn na de e l. In
d e z e si tuatie w as he t na de e l
d rug s. Ma a r on s h oo fd doe l
was be re ikt : de So vjets ve r-
li e t en A fghanista n ".
Ru im t ien j a a r la t e r w orden
in de Afgha a ns e re gi o to n-
n e n weste rs w a pe n tuig a a n -
g e s le e pt vo or de oorlo g
té g e n d e fun dame n ta liste n,
(e e n be etje ) vó ór Al la h e n
vóór W a llstre et. To nn e n h e r-
o ïne vind e n n u hun w e g n a a r
he t w esten. Want e e n oorlo g
is m o oi m a a r e r mo et w e l
b eta a ld w o rd e n voor de
be no digde spulle n. D e
b e la n grijkste in te rme dia ir
vo or d e Afgh a a ns e re g io bij
dit fi jne stu kje e con omie is
A yub Ha ji A frid i. Lu llig bij-
ve rs c hij ns e l va n de z e o pe ra -
tie za l zijn: he t a a n ta l jun ks
in de gro te w e ste rs e st eden
z a l o pn ie uw ne t zo ha rd stij-
g en a ls Na w ijn’s b loe ddru k
in de buurt va n e e n mo ske e .
En n ie u w e c rimine l e ve reni -
g inge n zullen w e e r a ls
p a dd o’s u it de gron d sc hi e -
te n . Het g e ld dat z ij me t d e
drug s v a n de Afgh a a nse
d rug lords v e rdie n e n z u lle n
z ij vo ora l be le g ge n in onroe -
rend g oed. " Wij" zulle n a lles
d oen om dit a lle s te b est rij-
den. De junks moete n ko st e
w at kost uit het st ra atb e e ld
ve rdw ij ne n . Het e e rst in
D e l f s h a v e n .
➔➔➔➔Europees
Sociaal Forum H e t
p latfo rm "D e w e re ld is ni et
te k oop " ga a t me t e e n grot e
groep m e nse n na a r h et
Euro pe es Soc ia a l Foru m
(ESF) in Flore n ce . We hop e n
dat z ove e l mo ge l ijk me ns en
m e e g a a n. Ge e f je da a rom o p
b ij o nde rst a a n d a dres. Va n 6
to t 10 nove m be r zu lle n
➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔

kleintje MUURKRANT/ 13 septembers 2002, pag 4
tie n du iz e nde n m ense n uit
he e l Europa same n kome n
o m z ich te ve rz ette n te ge n
de neolibe ra le glo ba lise ri ng
e n de ne e rslag di e dit h e e ft
op het Europe e s b e le id e n
om a lte rna t i e ve n te ontw ik-
ke le n . Het Euro pe es Soc ia a l
Foru m vind t pla a ts in h et
ka de r v an h e t World Soc ia l
Fo rum da t a fg e lop e n ja a r in
Porto Alle g re w e rd g e hou-
den. Ee n ha lf j a a r ge le de n
k w ame n da a r 60. 000 mens e n
bij e lka a r on de r h et motto:
'e e n a nde re w e re l d is moge -
l i j k ' .
Sa ski a Bou mans , ve rt ege n-
woord igst e r va n het p la t -
fo rm " de w e re ld is nie t te
koo p" : " Ste e ds me e r mens e n
ve rz ette n zi ch te ge n de
me ns on te rend e a rmoe d e in
de we re ld en d e ve rn ietigi ng
van m e ns e n mi lieu.
Ve rsle t e n antwoo rd e n a ls
v ri jha n de l , fle xibil ise rin g,
p rivatis e ring e n e e n kle ine
o orlog w e rken n ie t . H et
ge k noe i va n de we re ldba nk
e n IMF bijvoorb e e ld tijde n s
de cris es in Arge n tinië
m a a kt oo k w e e r du ide l ijk d at
dat s o ort in stitut e n ge en
a ntw o ord he e ft . Da a rom ve r-
z ett en wij o ns t e g en d e ne o-
libe ra le g lo ba lise ring e n de n-
ke n d at he t t ijd word t m et
a l te rn atie ven t e ko me n. D at
ge d oe me t die b ou wfra ude
ge e ft toch oo k w e e r p re c ie s
a an w a a rom j e je toe kom st
in e ig e n ha n d m o et neme n
e n ni et a a n d e b ovenba z e n
kunt o ve rlate n '.
" De w e re ld is niet te koo p"
is het same n w e rkingsve r-
ba nd va n org a nisaties e n
ind ividue n di e zi ch ke re n
tege n de ne o -lib e ra le g lob a -
lise rin g. H et is de v oo rtz et-
ting va n 'd14, voo r e e n a nd e r
Europa ' di e de mo bilisatie
na a r Brusse l in de cemb e r
20 01 he e ft ge orga nis e e rd.
'De w e re ld is n iet t e ko op '
w o rdt o nde rme e r on de r-
st eun d d oo r: Ve re n iging
M i l i e u d e f e n s i e ,
Tra nsnatio na l Institute ,
Atta c , Euro ma rse n , SP,
Amste rda m Ande rs/De
Gro ene n . Vo or me e r infor-
ma ti e : Ja c ob van
Lenn e pka d e 255, 1054 ZS,
Amste rd a m of kijk op inte r-
n eta dres w w w.a nde re we -
re ld.n l of ema il m et n iett e -
koo p@h otma il. com
➔➔➔➔
Palestina Vrij O p 28
s e pte m be r organis e e rt he t
Pl atform " Stop de O o rl og
te ge n de Pa lestijne n" in
sa m enw e rkin g met Se c o nd
G e ne ra ti on Conc e rts e en
m ulti cu lture le ma n ifest atie
in het Ooste rpa rk te
Am ste rd am on de r het motto
" Pa l est ina Vrij ". Tijde ns de
ma n ifesta t ie zu lle n ve rschil-
le n de Ma rokka a n se ba n ds e n
mu zie kgro epen uit a nde re
lande n opt re de n , a lsm e de
spre ke rs en stra atto ne e l.
Oo k vindt e r e e n kin de rpro-
g ra m ma pla ats . H et be z oe k
va n de ma n ifestatie i s gratis
ma a r de op bre n gst van co l-
l e cte e n ve rko op is voor de
sticht in g K ifa ia die z ich inz et
vo or g e handic a p te kin de re n
e n jong e re n in de
Ga z a stroo k. Sind s Is ra ë l in
m a a rt de ge b ie de n di e kra ch-
te ns de a kkoorde n va n Oslo
d oo r de Pa le stijn se
N a t ion a le A utorit e it
b estuu rd w o rde n bi nn e nvie l
is e e n groo t ge d e e lte va n de
ma atsc ha p pe l ijke in fra struc -
tu ur va n de Pa le st ijn en,
w a a rond e r oo k me di sc he
➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔
D
DEEL 2
In het vorige Kleintje reageerde
Lia van der Heijden op mijn in Kleintje
Muurkrant nummer 369 ver schenen
artikel “De eeuwige antisemiet”.
Bovendien heeft ze de redactie van
Kleintje Muurkrant opgeroepen mijn
artikelen over het zionisme niet langer te
plaatsen.
door Peter Edel
e eeuwige antisemiet
Dit heeft Lia gedaan omdat links Nederland, “inclusief links joods
Nederland”, naar haar mening lang voor mijn artikelen al een standpunt heeft
gevormd over de gevolgen van het zionisme. En dat standpunt zou ook nog
eens “over het geheel genomen” overeenkomen met mijn opvattingen.
Daarom vindt ze dat mijn artikelen niets toevoegen.
Waar baseert Lia zich op, vraag ik me af. Toen ik midden jaren negentig
begon te schrijven, was het zionisme een vrijwel onbesproken onderwerp
binnen links Nederland. Ik heb daar destijds nog wel eens een onderzoekje
naar gedaan bij linkse partijen. Toen ik bij de SP en GroenLinks informeerde
over het Israëlisch-Palestijns conflict, kreeg ik te horen dat dit geen politiek
item was. Laat staan dat men een standpunt over de gevolgen van het zionisme
innam dat overeenkwam met mijn inzichten. Dan de linkse joden; ik
weet niet wie Lia precies bedoelt, maar de enige organisatie die ik in dit verband
kan noemen, is de ’stichting Steuncomité Israëlische Vredesgroepen
en Mensenrechtenorganisaties’ (SIVMO). Misschien moet Lia eens vragen of
het SIVMO in het verleden standpunten heeft gevormd over de gevolgen van
het zionisme die overeenkomen met mijn opvattingen. Men zal daar hard
lachen.
Lia wil graag een discussie in het Kleintje over antisemitisme. Aangezien ze
tegelijk aandringt op het einde van mijn artikelen in dit tijdschrift, neem ik aan
dat het zionisme daarbij geen thema mag zijn. Een vreemd voorstel, ook al
door de merkwaardige passage: “Niet omdat ik denk dat antisemitisme op dit
moment een groot maatschappelijk probleem is ...” Aanvankelijk begreep ik
dat antisemitisme geen “groot maatschappelijk probleem” is voor Lia. Maar
aangezien dat nogal tegenstrijdig is met de rest van haar betoog, houd ik het
er voorlopig maar op dat het allemaal wat anders op papier is komen te
staan dan ze heeft bedoeld. Omgekeerd schrijft Lia niet te begrijpen hoe ik
over antisemitisme denk. Ook vreemd, want daar lijkt me na al alles wat ik
over dit onderwerp heb geschreven toch weinig onduidelijkheid meer over.
Lia is het niet me eens, maar dat is een ander verhaal.
Lia doet alsof ze het wiel heeft uitgevonden met haar discussie over antisemitisme,
maar zoiets is er al lang. Niet alleen in de linkse pers, maar ook in
de reguliere media is het laatste jaar heel wat gediscussieerd over dit thema.
Bovendien gaat een discussie over het zionisme doorgaans ook voor een
belangrijk deel over antisemitisme. Dat is van welke kant je het ook bekijkt
logisch. Het moderne zionisme is van huis uit een reactie op antisemitisme,
terwijl het zionisme in de huidige situatie de belangrijkste bron van antisemitisme
is. Een discussie over antisemitisme waarbij het niet over zionisme
mag gaan, is daarom onmogelijk.
Toch is Lia niet de enige met een dergelijke discussie op het verlanglijstje.
Ook het CIDI en rabbijn Evers willen het zionisme graag buiten schot houden
als het over antisemitisme gaat. Daarnaast heeft een stel anticommunisten
(van het soort dat in de jaren dertig en veertig de kruistocht van het nationaal-socialisme
tegen links mogelijk maakte - en daarmee de holocaust),
zich hiertoe uitgesproken. Ik begrijp goed waar men op uit is, want zolang de
discussie over antisemitische angstbeelden gaat, ontstaat er vanzelf minder
aandacht voor de misdaden van het zionisme. Dat bleek met de affaire
Gretta Duisenberg. Door de zionistische hetze stonden de kranten toen vol
over antisemitisme in Europa, terwijl de aandacht voor de situatie in het
Midden-Oosten terugliep. Een eenzijdige discussie over antisemitisme is
daarmee al snel een manoeuvre die de aandacht afleidt van de werkelijke
problematiek: de gijzeling van twee volken door een raciale ideologie uit de
19e eeuw.
Lia hoopt dat ik deel zal nemen aan haar discussie over antisemitisme. Maar
als daarbij alleen op een ideologische en a-historische wijze van gedachten
mag worden gewisseld, dan bedank ik. Anders ligt het wanneer het om een
discussie op geschiedkundige basis gaat. Zo lijkt het me interessant om de
vraag centraal te stellen hoe het komt dat er pas een anti-joodse opstelling
onder Arabieren is ontstaan na de komst van de zionisten in het Midden-
Oosten. Eerder konden joden en moslims in vrede met elkaar samenleven.
Dat is een belangrijk gegeven, want natuurlijk is het de bedoeling dat beide
volkeren in de toekomst wederom naast elkaar kunnen bestaan zonder dat
het tot haat of bloedvergieten komt. Een discussie met het uitgangspunt dat
één bevolkingsgroep per definitie slecht is, terwijl de andere boven iedere
twijfel verheven is, kan daar nooit toe leiden. Zoiets werkt alleen maar meer
haat en separatisme in de hand.
zionisten of joden?
Lia vindt dat ik niet voldoende onderscheid maak tussen zionisten en joden.
Ze moet dit verwijt niet aan mij richten, maar aan de zionisten die de traditie
van het jodendom voor hun karretje hebben gespannen. Voor degenen die
niet inzien dat het zionisme een karikatuur van het jodendom heeft gemaakt,
kan het verschil tussen joden en zionisten daardoor behoorlijk vaag zijn.
Bovendien zijn zionisten in veel gevallen natuurlijk wel joden. In mijn artikelen
probeer ik zo min mogelijk ruimte voor twijfel open te laten, maar het is
niet mijn schuld dat beide gebieden elkaar sterk overlappen (1).
Lia noemt geen concreet voorbeeld, in de vorm van een passage waar ik
aan het onderscheid tussen joden en zionisten voorbij ben gegaan. Dat is
typerend voor haar kritiek, waar bewijsvoering een schaars goed is. Lia meet
met twee maten. Terwijl ze mij verwijt analyses niet voldoende te onderbouwen,
voert ze zelf nauwelijks een bewijsvoering. Dat is vooral opmerkelijk
omdat haar beweringen vaak in strijd zijn met de consensus onder historici.
Ze noemt welgeteld één bron (waarover later meer). Dat zou op zich geen
ramp zijn als het een relevante bron was, maar dat is het niet. Verder moet
de lezer Lia maar op haar woord geloven.
Lia permitteert zich nogal het één en ander. Ze meent zelfs een oordeel over
Daniel Goldhagen’s “Hitler’s gewillige beulen” te kunnen geven zonder het
boek te hebben gelezen! Met deze overmoedige en gemakzuchtige opstelling
wekt ze de indruk dat het mogelijk is mijn artikelen onderuit te halen zonder
veel kennis van zaken. Maar zo eenvoudig ligt dat allemaal niet. Lia zou
een voorbeeld moeten nemen aan Peter Zegers, die mijn artikelen verleden
jaar bekritiseerde in het Kleintje. Recentelijk is hij een beetje door zijn argumenten
heen en valt hij nogal in herhalingen, zoals op de internet-discussiepagina’s
van “Indymedia” (www.indymedia.nl). Maar toen hij in het Kleintje
tegen mij van leer trok, deed hij in tegenstelling tot Lia wel degelijk zijn huiswerk.
Ondanks het zionistische karakter van haar opvattingen, noem ik Lia geen
zionist. De wijze waarop ze tot haar argumenten komt in aanmerking genomen
lijkt het me eerder om naïviteit te gaan. Zo te zien heb ik onrust veroor -
zaakt in haar wereldbeeld waar daders en slachtoffers netjes van elkaar
gescheiden zijn. Dat deze visie in strijd is met de geschiedschrijving en zelfs
bijdraagt tot onderdrukking, doet er niet toe. Belangrijker voor Lia is dat zij er
aan de hand van een ideologisch georiënteerde geschiedschrijving wel in
slaagt de wereld te begrijpen. Als het Kleintje ingaat op haar suggestie mijn
artikelen niet langer te publiceren, dan kan Lia weer rustig slapen. We zullen
zien of het zo ver komt. Voorlopig blijf ik van mening dat er alle reden is om
het zionisme te bekritiseren. Zeker in de huidige situatie, waar de door het
zionisme gecreëerde haat tussen moslims en joden bijna dagelijks tot slachtoffers
leidt.
Fassbinder
De door Lia gesuggereerde discussieonderwerpen verbazen me. Terwijl ze
mij verwijt niets toe te voegen, wil ze oude koeien uit de sloot halen, zoals
het toneelstuk “Het vuil, de stad en de dood” van Rainer Werner Fassbinder.
Dat het stuk momenteel weer wordt opgevoerd, verandert niets aan het feit
dat deze kwestie talloze malen in de reguliere pers is behandeld, waarbij een
groot aantal meningen naar voren is gekomen. Denkt Lia met een herhaling
van deze discussie wel iets toe te voegen?
Met de affaire Fassbinder moet ik direct denken aan de door zionisten veroorzaakte
psychose in dit land toen de opvoering van “Het vuil, de stad en
de dood” eind jaren tachtig voor het eerst ter sprake kwam. In die waanzin
kon het gebeuren dat de gefl ipte acteur Jules Croiset dreigbrieven naar zijn
vrienden stuurde en zijn eigen ontvoering ensceneerde. En dat allemaal
onder het motto: als er geen antisemitisme is dan zorgen we daar zelf wel
voor. Met deze rampzalige manoeuvre richtte de man in een paar dagen
meer kwaad aan dan Fassbinder ooit met zijn toneelstuk voor elkaar had
kunnen krijgen - als hij dat al van plan was. Vraag maar aan Freek de Jonge,
zijn gezin kan er over meepraten. Als Lia het daar nog eens over wil hebben
vind ik het best, al vraag ik me af of ze dat zelf wel wil.
Over de roman van Martin Walser hebben de kranten eveneens vol gestaan.
En ook nu weer vraag ik me af wat een discussie in het Kleintje daaraan toe
kan voegen. De waarde van ‘t Kleintje schuilt voor mij juist in de traditie om
onderwerpen en meningen naar voren te brengen die niet in alle kranten
staan.
Kritiek ervaar ik doorgaans als een stimulans en dat is ook nu weer zo. Als
Lia schrijft dat er “behoorlijk wat aan te merken” valt op de onderbouwing
van mijn analyses, ben ik zo vrij dit te interpreteren als een verzoek om
nadere informatie. Daar wil ik graag op ingaan. Het vervolg van dit deel
bestaat daarom uit een toelichting op het historische antisemitisme. Voor het
volgende Kleintje een deel over het proces tegen Adolf Eichmann en de
kwestie Goldhagen.
Maarten Prak
In “de eeuwige antisemiet” legde ik uit waarom zionisten het antisemitisme
als een rechte lijn door de geschiedenis weergeven. Verder verzette ik mij
tegen het zionistische dogma dat antisemitisme altijd en uitsluitend voortvloeit
uit het kwaadaardige karakter van niet-joden en niet veroorzaakt kan
zijn door sociaal economische factoren. Dat is in strijd met de geschiedschrijving
over de Middeleeuwen, waar extreme excessen van antisemitisme
vooral plaatsvinden na verschuivingen in de economische structuur. Lia trekt
dit in twijfel. Zij meent dat er wel degelijk sprake was van een rechte lijn, of
een constante factor, in het historische antisemitisme. En die heeft voor haar
niets te maken met maatschappelijke interactie, maar alles met niet-joodse
jaloezie. Kortom: voor Lia is de eeuwige antisemiet realiteit.
Voor Lia bestaat de constante factor in het historische antisemitisme uit het
verbod voor joden om bepaalde beroepen uit te oefenen. Dat is naar haar
mening in tal van historische bronnen en publicaties beschreven. Maar zoals
ik eerder al schreef noemt ze maar één bron. Laat ik vooropstellen dat ik de
zes pagina’s die Maarten Prak in “Republikeinse veelheid, democratisch
enkelvoud” aan antisemitisme heeft gewijd, niet in twijfel kan of wil trekken.
Zeker, joden zijn uitgesloten geweest van veel beroepen en ik ben ervan
overtuigd dat het in de 18e eeuw in ’s-Hertogenbosch zo zat. Prak toont dat
duidelijk aan. Lia wekt de indruk dat ik het daarmee oneens zou zijn, maar
waar blijkt dat? Waar ik wel moeite mee heb is het boek van Prak als bewijs
te accepteren voor de stelling van Lia. Dat laatste om het simpele feit dat
Prak hoofdzakelijk over de periode 1770-1820 in ’s-Hertogenbosch schrijft.
Over anti-joodse maatregelen in andere perioden schrijft hij vrijwel niets. Dat
valt hem niet te verwijten, want daar gaat zijn boek niet over. Maar als
bewijsvoering voor de mening van Lia valt “Republikeinse veelheid, demo -
cratisch enkelvoud” af.
joden en handel
Want hoe zat het bijvoorbeeld in de eerste helft van de Middeleeuwen met
de uitsluiting van joden tot de meeste beroepsgroepen? Als dat een constan -
te factor in het antisemitisme is door de eeuwen heen, dan moeten joden
daar destijds ook door zijn getroffen. Maar dat was niet het geval. Al tijdens
het Romeinse rijk waren veel joden in de handelssector te vinden. En nee,
daartoe werden zij niet door antisemieten gedwongen. In werkelijkheid
waren veel (hoewel niet alle) joden al in de handel betrokken voor de val van
Jeruzalem. Dat is niet vreemd, want Palestina bevond (en bevindt) zich op
een kruispunt van handelswegen. Andere volken in deze regio waren om
dezelfde reden eveneens in de handel betrokken. Dat veel joden na het ontstaan
van de diaspora in de handelssector te vinden waren, is dus goed verklaarbaar.
Daar kwam nog bij dat in Rome vooral ‘vreemdelingen’ in de handel
zaten (2). De Romeinse heersers hoefden de joden niet in een bepaalde
beroepsgroep te dwingen, daar bevonden zij zich al.
Ook na de val van Rome bleven joden in de handel betrokken. Destijds kenden
zij een maatschappelijke positie die ik als ‘natuurlijk’ wil omschrijven.
Christenen beschouwden commerciële beroepen als onfatsoenlijk, maar
tegelijkertijd hadden zij een dringende behoefte aan oosterse producten.
Joodse handelaren voorzagen in deze behoefte door dergelijke producten te
importeren. Daarnaast exporteerden zij naar het Oosten; vooral aan de sla -
venhandel in deze richting werd veel verdiend (3).
In deze fase van de geschiedenis was de situatie zonder meer gunstig voor
joden. Onder bescherming van de christelijke machtselite maakten zij één
van hun meest succesvolle periodes door. De joodse gemeenschap ontwik -
kelde zich tot een soort kaste tussen de machtselite en de rest van de bevolking.
Deze maatschappelijke positie wist men lang vast te houden, al waren
er later zeker ook onderbrekingen (4). Vooral naar aanleiding van explosies
van jodenhaat, raakte de joodse gemeenschap deze positie vaak kwijt. Maar
in de vroege Middeleeuwen leidde de commerciële rol van joden nog niet tot
problemen. De relaties met andere bevolkingsgroepen waren toen over het
algemeen nog goed. Uitsluiting van beroepsgroepen diende geen doel:
joden zaten direct of indirect in de handel en iedereen had daar vrede mee.
Zoals ik in “De eeuwige antisemiet” beschreef kwam rond de 11e eeuw een
einde aan deze voortvarende situatie door de opkomst van de niet-joodse
handel - een ontwikkeling overigens waar joden geen invloed op hadden.
joden als bankiers
Door de economische ontwikkelingen kon de christelijke machtselite de
joden in een primitief bankwezen manipuleren. Het heffen van uitzonderlijk
hoge rente - oplopend tot 86% (5) - leidde tot verontwaardiging onder de
bevolking, met anti-joods geweld als consequentie. Lia werpt mij tegen dat
woekerpraktijken niet specifiek waren voor joden en daarom geen verklaring
kunnen zijn voor antisemitisme. Zoals vaker heeft Lia een beetje gelijk, maar
kent haar redenatie geen diepgang. Ze heeft gelijk in zoverre dat woekerpraktijken
niet alleen bij joden voorkomen in de geschiedenis. Woekeraars
speelden bijvoorbeeld een belangrijke rol in de Griekse en Romeinse
samenleving (6). Waar Lia aan voorbij gaat is de specifieke situatie geduren -
de de Middeleeuwen in Europa, toen het christenen lang verboden was rente
te heffen. Dit voorschrift was - zoals in iedere encyclopedie staat - niet alleen
op christenen onderling van toepassing, want ook aan niet-christenen mochten
zij geen rente berekenen. Tijdens Karel de Grote werd dit verbod zelfs
een offi ciële wetgeving. De joden kenden een andere benadering. Volgens
de wetgeving van het klassieke judaïsme mochten zij evenmin rente aan
elkaar in rekening brengen. Maar ten aanzien van niet-joden was dit voorschrift
niet van toepassing, want dezelfde wetten legden de verplichting op
rente te eisen van niet-joden (7).
De middeleeuwse samenleving was gebaseerd op een kastenstructuur. De
heersers zorgden ervoor dat iedereen zijn maatschappelijke positie behield.
Algemeen bekend is dat de joden aldus aan het bankwezen verbonden raakten.
Minder bekend is dat deze sector voor niet-joden verboden terrein was.
Er zijn gevallen bekend van niet-joodse woekeraars die een straf (doorgaans
verbanning uit een stad) kregen opgelegd omdat zij zich ’schuldig’ maakten
aan het uitoefenen van het ‘joodse beroep (8). Met dergelijke maatregelen
maakte de machtselite het bankwezen in de eerste helft van de
Middeleeuwen hoe dan ook tot een exclusief joodse aangelegenheid.
Woekeren bleef een joods gegeven tot de opheffing van het christelijke verbod
op rente later in de Middeleeuwen, waardoor ook christenen zich als
bankier konden vestigen. Ook nu weer kwamen veel joden in de verdrukking
door het verval van hun economische functie. Als bankiers van de machtseli -
te was hun rol een gepasseerd station, waardoor alleen het uitlenen van geld
aan de straatarme bevolking overbleef. Dit leidde niet alleen tot een toename
van geweld tegen joden, maar ook tot wettelijke maatregelen tegen hen.
Tevens is dit de periode waarin de joodse getto’s ontstonden (9).
In West-Europa kwam deze ontwikkeling tussen de 14e en de 16e eeuw op
gang, maar in Oost-Europa pas veel later. Daarom trokken veel joden naar
landen als Polen en Rusland, waar het feodalisme tot het einde van de 19e
eeuw stand hield. Joden konden hier nog eeuwen in hun traditionele economische
positie functioneren. Dat wil zeggen: tot het verval van het feodalisme
en de opkomst van het kapitalisme ook hier veranderingen teweeg
brachten. Eens te meer werden joden toen het slachtoffer van discriminatie
en geweld. Maar ook nu weer kwam het verband tussen antisemitisme en
sociaal economische factoren nadrukkelijk naar voren.
Abram Leon
Dat de joden door christelijke leiders gedwongen werden tot woekerpraktijken
betekent niet in alle gevallen dat zij gelijk ook waren uitgesloten van de
meeste beroepsgroepen. In de 12e en 13e eeuw bijvoorbeeld hadden joden
in een aantal Duitse steden dezelfde rechten als christenen. Dat laatste is
nauwkeurig beschreven door de Belgische antizionist Abram Leon, die ik in
Kleintje Muurkrant 369 al als bron noemde: “In talloze geschriften over het
economische leven van joden in de Middeleeuwen, staat dat zij vanaf het
vroegste begin werden uitgesloten, van ambachten, van handel in goederen
en dat het hen verboden was land te bezitten. Dat is niet meer dan een
fabel. In feite leefden joden, tijdens de 12e en 13e eeuw, in praktisch alle
grote steden van westelijk Duitsland tussen christenen en genoten zij dezelfde
burgerrechten (...) Het is ook verkeerd om te beweren dat joden niet toe
konden treden tot de ambachtsgilden. Zeker, verschillende gilden accepteerden
als leerlingen geen ‘joodse kinderen’, zoals dat destijds werd uitgedrukt.
Maar dat gold niet voor alle gilden. Het bestaan van joodse goud- en zilversmeden,
zelfs in de perioden waarin de regels van de gilden het zwaarst
werden nageleefd, zijn hiertoe afdoende bewijs. Er bevonden zich zeker niet
veel joodse ijzersmeden, metselaars en timmerlieden onder de middeleeuwse
ambachtslieden, maar joodse ouders die hun kinderen in deze beroepsgroepen
lieten opleiden waren erg zeldzaam. De gilden die joden uitsloten

A
Het nieuwe regeerakkoord stelt
de plichten van burgers centraal.
Plichten zijn verbonden met regels en
regels beperken de vrijheid van de
burger en dus diens invloed op zijn of
haar eigen leven. In een democratie
heeft de burger niet veel mogelijkheden
zijn mening kenbaar te maken, laat
staan dat de burger macht heeft om zijn
mening te laten overheersen over de
mening van bestuurders. Via
verkiezingen waarbij de kiezer zijn
macht overdraagt aan gekozenen kan de
burger nooit direct invloed uitoefenen
op die zaken die hem na liggen.
door Joost van Steenis
WISSELENDE MINDERHEDEN
utonome mensen
De invoering van de democratie in de tijd van de Franse Revolutie was een
stap vooruit. Het systeem van de rijke graaf van Montesquieu was echter
bedoeld om conflicten binnen de elite op te lossen. De massa werd hoogstens
gebruikt als voetvolk in oorlogen tussen delen van de bevoorrechte
klasse en had in die tijd - en ook nu nog - vrijwel niets in te brengen.
Voor de invoering van de democratie werden conflicten tussen elitaire groepen
opgelost door middel van oorlogen. De oorlogsheren gebruikten
Machiavelliaanse methodes die berustten op list, bedrog en geweld. De
Montesquieu maakte voor een deel een eind aan de onderlinge elitaire
strijd door het instellen van de Trias Politica, de scheiding tussen de wetgevende,
de uitvoerende en de rechterlijke macht. Een controlerende macht,
de mogelijkheid dat de burger direct controle kan uitoefenen op het bestuur,
ontbrak echter. Conflicten binnen de elite werden voortaan op een vreedzame
manier opgelost. Maar na tweehonderd jaar is democratie alleen binnen
de grenzen van een land een zeker succes, tussen verschillende landen
worden nog steeds Machiavelliaanse methodes gebruikt (en veel geweld)
en de invloed van supranationale organen blijft gering, zoals we nu weer
zien bij de commotie rond het Internationale Strafhof.
Gezien de juridificatie van onze maatschappij en het prijskaartje dat aan
juridische procedures hangt, is de conflictoplossende methode van De
deden dat niet uit religieuze animositeit of raciale haat, maar omdat woekerpraktijken
en handel omgeven waren met een reputatie van ‘oneerlijkheid’
(...) De gilden sloten kinderen van joodse zakenmensen uit die betrokken
waren bij woeker en handel, op dezelfde manier uit zoals zij de zonen van
eenvoudige arbeiders, voermannen, scheepslieden, kappers en linnenwevers
uitsloten” (11).
Omdat ik eraan gewend ben geraakt dat een tweede fase van kritiek doorgaans
uit de verdachtmaking van mijn bronnen bestaat, kan het geen kwaad
hier een indruk te geven van de in 1918 geboren Abram Leon. Dat laatste
mede omdat zijn historische inzichten de basis vormen van het artikel “De
eeuwige antisemiet” uit het vorige Kleintje. Er is voor mij één doorslaggevende
reden om de woorden van Leon serieus te nemen en dat is zijn ideologische
overtuiging. Want door zijn marxisme is Leon de aangewezen figuur
om de economische rol van de joden door de eeuwen heen te analyseren. Ik
weet wel dat we ondertussen zo ver zijn in links Nederland dat Marxistische
denkbeelden een schaars goed zijn geworden, maar ik ben wat dat betreft
nog van de oude stempel. Als ik de keuze moet maken tussen de historische
overwegingen van een rechtse zionist (waar mijn tegenstanders nog
wel eens mee komen), of een linkse antizionist, dan is mijn keuze in ieder
geval duidelijk. Verder wijst niets in de antecedenten van Leon erop dat hij
te kwader trouw was. Hij was actief bij het verzet tegen de nazi’s betrokken
en kwam na te zijn gearresteerd in 1944 om in Auschwitz. “The Jewish
Question, a Marxist Interpretation” schreef hij aan de vooravond van de
holocaust.
Voor Leon was het zionisme geen oplossing voor de problematiek van de
joden. Bovendien begreep hij -ver voor de stichting van de staat Israël en
het proces tegen Eichmann- dat zionisten de mythe van het eeuwige antisemitisme
gebruiken voor hun politieke doelstellingen: “Al deze ideologische
concepten van het zionisme zijn natuurlijk onafscheidelijk van het dogma
over het eeuwige antisemitisme. Zo lang de joden in de diaspora leven, zullen
zij gehaat worden door de ‘autochtone bevolking’”. Deze essentiële visie
van het zionisme breidt het moderne antisemitisme naar de rest van de
geschiedenis uit; het neemt niet de moeite om de verschillende vormen van
antisemitisme en hun ontwikkeling te bestuderen. (11)”
n o t e n :
1 . Ove rig e n s is d it o n d erscheid h ie r n ie t zo nadru k kelijk v an to e p as sin g .
De v r o eg e Is ra ëlie te n h ie ld en al rek en in g met e en v ijan d ig e b u ite n we -
reld . Omdat zij me en d e n d o or Go d t e zijn uit ve rk ore n , w as d e jalo e zie
van a n d ere n a tie s een van zelfs p re ken d e zaa k v oo r hen . De sp oren v an
de ee u wig e a n tise miet zijn d u s zek er in d e Isra ë lit isch e g e sch ieden is
t eru g te v in d en . Overigen s wil ik d aar me e n iet b e wer en dat ied e r jo o d
t eg e n wo ord ig u itgaa t v an het kwaad a ard ig e ka rakt er van n iet-jo d e n .
Ge lu kkig den ken velen o n d e r h e n e e n s tu k g en uan ceer d er d an in vr o eg
e r t ijden . Maa r me t zion is ten is h e t helaas no g an d ers g es teld . Zie v erder:
Ma xime Ro d ins o n , “De jo o d se natie in d r o om e n daa d ”,
An twe r pe n , Uitgev erij EPO, 1 98 8 ( p ag in a 1 85 )
2 . Abram Leo n , “The Je wish Questio n , a Mar x ist In terp r etatio n ” , Ne w
Yo rk, Path fin der Pre ss, 1 97 0, ( pa g in a 1 02 )
3 . Ib id e m, p ag ina 1 24
4 . Ro d in so n , o .c., p a g in a 17 0
5 . Leo n , o .c ., pag ina 1 45
6 . Ib id e m, p ag in a 1 40
7 . Israe l S h ah a k, “J ew ish Hist ory , Je wish Re lig io n , the W eig h t o f Th ree
Th o u sa n d Year s”, Lo n de n , Plut o Pre ss, 19 9 4 (p a g ina 8 9)
8 . Le o n , o .c ., p a g ina 1 42
9 . Ib id e m, p ag ina 1 53
1 0 . Ib id e m, p a g ina 1 41 -1 42
1 1 . Ib id e m, p a g ina 2 47
Montesquieu alleen voorbehouden aan mensen die beschikking over geld
hebben. De massa heeft niet veel aan de democratie.
De invloed van de burger blijft klein en zijn leven wordt sterk beïnvloed door
de democratische wetgeving. De getrapte machtsverhoudingen maken directe
invloed vrijwel onmogelijk. De massamens is ook weinig geïnteresseerd in
politiek want het is hem niet toegestaan om onafhankelijk te denken en te
handelen. Alles wordt van bovenaf gecontroleerd. Ik wens dat de massamens
zelfstandig gaat controleren of hogergeplaatsten goed regeren.
De meeste mensen op invloedrijke posities worden zelfs niet gekozen maar
gecoöpteerd. Voor de stembus is dan ook steeds minder belangstelling. Bij
gemeenteraadsverkiezingen of referenda is die opkomst soms kleiner dan
50 procent. Zei iemand dat democratie was gebaseerd op beslissingen van
meerderheden? Ik wil de democratie niet alleen analyseren maar ook een
alternatief geven. Want als je zegt dat je geen democraat ben, wordt je vaak
gevraagd wat je dan wel wilt, of je de voorkeur geeft aan een dictatuur. En
de opmerking wordt gemaakt dat alle andere systemen veel slechter zijn dan
onze democratie. Waarom zou je dit mooie stelsel willen veranderen?
Inderdaad leven wij in een relatief prettig land waarin we echter niet veel
invloed hebben op de dingen die ons leven beïnvloeden. Zou het niet beter
kunnen, zouden mensen niet meer vrijheid kunnen krijgen om hun eigen
leven te leiden?
Democratie beperkt door het groeiend aantal wetten de vrijheid van de burger.
Die formidabele stijging van het aantal wetten is begonnen rond 1945
toen in Europa de sociaal-democratie het idee van een maakbare (en dus
gereguleerde) maatschappij propageerde. Zij wilde de maatschappij beter
maken voor de massa zonder dat die massa daar enige inspraak in had. Het
is opvallend dat die wetten de vrijheid van de massamens meer inperken
dan de vrijheid van elitemensen. De reden van de wetten is dan ook niet de
maakbaarheid van de maatschappij maar het onder controle houden van de
massa die vanwege het hogere opleidingsniveau mondiger is geworden.
Want in een toekomstige maatschappij met vrije, autonome mensen is er
geen plaats meer voor elites. Om haar bevoorrechte positie en haar macht te
behouden moet de elite dus de vrijheid van de massamens inperken.
Een filosofisch bezwaar is de stelling dat democratie het best denkbare systeem
is dat hoogstens een paar verbeteringen behoeft, bijvoorbeeld door het
invoeren van referenda (die overigens onderhevig zijn aan manipulatie en
het beschikbaar zijn van reclamegelden). Dat betekent dat democratie het
einde zou zijn van de ontwikkeling van ons sociaal systeem, dat democratie
een systeem is dat in het heden gerealiseerd is maar ook in de verre toekomst
nog zal bestaan. Wij beslissen dus nu al over de wijze waarop de toekomstige
mens zal moeten leven. Dat vind ik onjuist.
Ik breng een paar ideeën naar voren over de weg naar een andere toekomst.
Het is vanzelfsprekend dat op deze weg al een aantal kenmerken van
de nieuwe maatschappij zichtbaar worden bijvoorbeeld dat de burger zich
vrijer gaat voelen doordat hij meer invloed op zijn eigen leven en op het alge -
mene beslissingsproces kan uitoefenen. Pas dan wordt de mens vrijer. Maar
hoe die nieuwe maatschappij er precies uit zal zien is zaak van de mensen
die dan leven. Ik stel voor dat er tijdelijke maar wisselende minderheden van
actieve, geïnteresseerde en betrokken burgers ontstaan die in tegenstelling
staan tot de democratische organen waarin besluitvorming gebaseerd is op
meerderheden van deels ongeïnteresseerde of gemanipuleerde burgers die
vaak stemmen in het vertrouwen dat leiders het wel goed zullen doen.
Het verschijnsel Fortuyn is daarbij erg verduidelijkend. Fortuyn verwoordde
deels de ontevredenheid van de massa hoewel hij weinig oplossingen gaf. Ik
verwachtte ook niet dat de maatschappij ingrijpend veranderen zou, ware hij
blijven leven. Maar na zijn dood zeiden veel mensen dat “hun Fortuyn vermoord
was, Fortuyn die het voor hen beter zou maken”. De verschrikkelijk
opvatting dat anderen het wel beter zullen maken is niet in overeenstemming
met vrije mensen die zelf beslissen. Ontevredenheid kan nooit opgelost worden
door nieuwe leiders die over en voor maar nimmer samen met de massa
beslissen. Dat is typisch democratie, je stemt en dan zullen gekozenen de
zaken wel regelen. Die opvatting blijft zelfs gehandhaafd als blijkt dat die
gekozenen het helemaal niet zo goed regelen, dat de moeilijkheden zich
opstapelen en dat de vrijheid steeds kleiner wordt, gezien ook de opmerking
in het regeerakkoord dat de plichten van de burger (en niet de vrijheid) centraal
worden gesteld.
Besluiten van democratische leiders worden zeer zwaar beïnvloed door de
mening die leeft in de naaste omgeving van de beslissers. Omdat hun
wereld voornamelijk bestaat uit elitemensen uit de bovenlaag van de maatschappij
zijn vele besluiten ten faveure van die elite. De lik-op-stuk maatre -
gelen tegen de kleine misdaad worden niet toegepast op de witte-boorden
misdaad, omdat hooligans verschrikkelijke mensen zijn (in de ogen van de
leiders) en die andere misdadigers toch meestal zo aardig zijn.
Politieke beslissers vormen een geïsoleerde groep die hun besluitvorming in
de eerste plaats laten afhangen van de gedachten van mensen in hun directe
omgeving en niet van de massa die zij nauwelijks kennen. Dat geldt
natuurlijk ook voor industriële en fi nanciële bazen, zodat het begrijpelijk is
dat de miljoenen die weggesluisd zijn door Brink of Boonstra niet leiden tot
echte verontwaardiging bij mede-leiders. Want Brink en Boonstra zijn toch
zulke nette mensen (behalve dan dat ene foutje van de miljoenenfraude).
De wereld is opgesplitst in een wereld voor elitemensen en een andere voor
massamensen. Beslissingen worden genomen in de elitewereld en de
massa ondergaat de beslissingen. Dit is natuurlijk een behoorlijke zwart-wit
tekening maar nuances kunnen later wel worden aangebracht. Het is echter
niet te ontkennen dat beslissingen voor een groot deel worden genomen ten
voordele van de eigen groep van reeds geprivilegeerden.
Pensioenvoorzieningen voor Kamerleden zijn veel beter dan die voor de rest
van de bevolking. Het geloof van Kamerleden dat ze bijzonder werk doen en
dus anders behandeld moeten worden wordt bevestigd in de eigen kring, die
voor een groot deel uit diezelfde Kamerleden bestaat.
Ik stel een methode voor waardoor de afstand tussen de wereld van de elite
en die van de massa verkleind wordt doordat massamensen doordringen in
de wereld van de beslissers zodat deze in de praktijk merken dat er ook nog
kleintje MUURKRANT/ 13 september 2002 pag 5
andere mensen bestaan. Beslissers zullen direct in aanraking komen met
andere mensen en door de druk die op hen uitgeoefend wordt anders gaan
denken (en beslissen). Blijven ze voornamelijk rekening houden met de
ideeën en wensen van hun eigen kring dan zal de druk aanhouden.
Massamensen zullen tegelijkertijd meer zelfvertrouwen krijgen omdat ze zien
dat de druk die zij uitoefenen meer resultaat heeft dan zij ooit door democratische
middelen kunnen verkrijgen. Zij zien dat ook zij een zekere macht
hebben.
Ik stel de vorming voor van wisselende groepen onafhankelijke, autonome
mensen die geïnteresseerd zijn in of betrokken zijn bij een bepaald onderwerp
en die actief beslissers benaderen door zodanig in hun omgeving aanwezig
te zijn dat de beslissers rekening met hen gaan houden. De gedachtenwereld
van beslissers wordt dan mede bepaald door deze actieve massamensen.
En de activisten kunnen actief worden op die tijd en die plaats die
zij zelf bepalen en over die onderwerpen waarin zij geïnteresseerd zijn. Nu
bepaalt de politiek hoe geageerd wordt. Maar de politiek van politieke partij -
en wordt bepaald door de partij-elite. Uiteindelijk geeft de burger door het
trapsgewijze verkiezingssysteem zijn macht af aan mensen op wie hij buiten
de verkiezingstijd vrijwel geen invloed heeft. Als actievoerders zich indringend
in de omgeving van beslissers bewegen zullen besluiten anders uitvallen.
In mijn lang geleden verschenen boek “De Macht van de Autonome
Mens” heb ik verschillende acties omschreven en ook de (kleine) successen
die behaald zijn. De mensen die aan de acties hebben meegedaan hebben
ervaren dat het niet nodig is je zelfstandigheid op te geven door je stem over
te dragen aan iemand die beslissingen neemt die in de eerste plaats ten
voordele zijn van het soort mensen dat in de omgeving van de beslisser aanwezig
is.
Acties moeten gericht zijn tegen de elite, de min of meer gesloten leidende
groep die de eigen geprivilegeerde positie beschermt en versterkt en later
overdraagt aan haar afstammelingen. De geïsoleerde positie van de mach -
tigste groep op aarde moet doorbroken worden wil de massamens meer vrijheid
krijgen. Mijn methode geeft daar een aanzet toe, over wat de toekomst
daarna zal brengen laat ik me niet uit. Het is nimmer de bedoeling dat de tijdelijke
autonome minderheden van actieve burgers op de stoel van bestuurders
gaan zitten. Dat zijn vaak capabele mensen die om een veelvoud van
redenen - voor een groot deel bepaald door de omgeving waarin zij verkeren
- verkeerde beslissingen nemen. Het is niet de bedoeling dat massagroepen
gaan regeren maar dat zij aan de drie elitaire machten van de Trias Politica
een vierde massamacht toevoegen die controleert of beslissers wel rekening
houden met het belang van allen. De macht van de massa zal zich onder
meer uiten in een actievorm die ik politiek stalken genoemd heb. Overal
waar beslissers komen zullen ze mensen ontmoeten van massagroepen. De
media zijn daarbij van minder belang. Media zijn wel belangrijk bij een onder -
linge elitestrijd maar bij een confl ict tussen massa en elite kiezen zij veelal
de zijde van de elite. Het gaat bij de door mij voorgestelde acties in de eerste
plaats om een psychologische verandering in de denkwijze van beslissers en
daarbij zijn stukjes in de pers van minder belang dan directe druk van actieve
burgers.
De door mij voorgestelde massagroepen zijn tijdelijke verbanden tussen
mensen met eenzelfde belangstelling. De groepen mogen dus nimmer ver -
worden tot politieke partijen omdat die, zoals Roberto Michels al honderd
jaar geleden vastgesteld heeft, onderhevig zijn aan de wet van de ijzeren
oligarchie, organisaties zullen na een zekere tijd altijd geleid worden door
een elite. Als het doel bereikt is heffen de groepen zich op en de leden gaan
zich weer met hun persoonlijke zaken bezig houden of met andere mensen
een nieuwe massagroep vormen. De dynamiek van deze schuivende groepen
zal de maatschappij op den duur ingrijpend veranderen.
Dit idee is deels ontleend aan ideeën over patriottische verenigingen die vlak
na de tijd van De Montesquieu naar voren zijn gebracht door Jean-Paul
Marat, de leider van de ’sans-culottes’ (de ‘zonder-broeken’), de armste en
meest machteloze burgers van de Franse hoofdstad. Tijdens de Franse
Revolutie gaf hij “L’Ami du peuple” (De Vriend van het Volk) uit.
Onderstaande citaten heb ik ook opgenomen in mijn boek over “De Macht
van de Autonome Mens”:
“Nooit heeft de ‘Vriend van het Volk’ zich tegen gewone burgers gericht. Zij
heeft alleen maar mensen in openbare ambten aangevallen, agenten van de
autoriteiten die het volk onderdrukken, onbetrouwbare administrateurs, magistraten
die hun plicht verzaken, afgevaardigden van het volk die hun verplichtingen
vergeten om hun lastgevers te verraden (...).
De patriottische verenigingen, welke vorm ze ook aannemen, welke zaken
ze ook zullen behandelen of welke besluiten ze ook nemen, dienen alleen
maar om op mensen in openbare functies te letten, om de krachten te verenigen,
om de grieven van de burgers weer goed te maken, om de schuldige
agenten van de autoriteiten te bestraffen, om het verder gaan van hun slechte
daden te stoppen en te waken over het welzijn van het volk (...) maar we
kunnen en willen geen verenigingen zijn die meebeslissen. Dat zou een
stomme fout zijn: geen enkele vrije vereniging van burgers heeft het recht
zich in openbare zaken te mengen, ze te besturen of te administreren, dat
moet duidelijk zijn. Zij hebben alleen het eenvoudige en zuivere recht om
voorstellen te doen, raad te geven en verzoeken te doen. Maar als het gaat
om zich teweer te stellen tegen aanslagen op de vrijheid en de veiligheid van
het volk (...) dan zijn het niet alleen raadgevende verenigingen, maar ook
opruiende, berispende, bestraffende...”
Mijn idee bevindt zich nog in de kinderschoenen maar de groeiende ontevre -
denheid onder de massa, die zich onder meer tijdens de laatste verkiezingen
uitte in de 17 procent stemmen voor nieuwkomer Fortuyn, het groeiende
gevoel van machteloosheid tegenover bestuurders en de steeds groter wordende
inperking van de vrijheid van de individuele mens, eisen een ander
soort acties. De democratie heeft zijn hoogtepunt bereikt en loopt op een
eind. De mensheid zal een stap voorwaarts moeten maken om de directe
participatie van de massamens in het besluitvormingsproces mogelijk te
maken.
(Op internet heeft Joost van Steenis een enorme hoeveelheid teksten gepubliceerd
die vrijwel allemaal over het bovenstaande handelen. Nieuwe
wegen om de macht van de elite te breken. Kijk maar eens op
members.ams.chello.nl/jsteenis Op deze voornamelijk engelstalige website
is ook zijn boek “De Macht van de Autonome Mens” te vinden)
v oorz iening e n, ve rnieti gd.
D e org a nisa toren van de
m anife statie willen juist
d a a rom nu ste un g e ve n a a n
h et w e rk va n Kifa ia . H et
P la t fo rm "Sto p de Oo rlog
t e g en d e P a le stijne n " is e e n
s ame nw e rkin gsve rband v a n
e e n vijftigta l org a nis atie s die
van me ni ng zij n dat vre de in
h et Midd e n-Oo st en sle chts
b e re ikt ka n worden do or h et
o nre c ht d at d e Pa le stijn se
be vol king sind s de sticht in g
va n d e sta a t Isra ë l is a a ng e -
da an goe d te m a ke n . Hi e rto e
d ie ne n de VN -re s ol uties 242
en 194 te w ord e n uitge voe rd.
H et platform o rga n ise e rde
op 13 a pril in A mst e rda m
e e n s uc c esvo lle d emon st ra -
tie te ge n de Isra ë li sc he
a g re ssie t e gen he t
Pa lestijns e vo lk, w a a ra a n
zo'n 30.000 me ns e n d e e ln a -
m e n . Se con d G e ne ratio n
Co nc e rts is e en be langrijke
orga n is ator va n
Ma ro kka a nse jo ng e re nc o n-
c e rt en in N e d e rla nd e n wil
doo r zi jn m e d e w e rkin g a a n
dit c on ce rt d e betro kke n he id
bij h e t Pa le stijn s e vol k zo a ls
d ie ond e r Ma ro kka a n se jon -
g e re n i n N e de rl and best a at
z ic htb a a r ma ke n. Me e r infor-
m atie o p int e rn eta dre sse n
w w w .pa lestina -ko mit e e .nl &
w w w . x s 4 a l l . n l / ~ k i f a i a
➔➔➔➔Keer het
Tij! Zoa l s a l uitvo e rig in
h et vori ge Kle int je b eschre -
ven vindt d e m a nife sta t ie
"K e e r het Tij" 17 s e ptemb e r
van 12 uur (dat is e e n u urtje
la te r e e rde r we rd ge m e ld)
tot 15 u ur o p h et t e rre in
la ngs d e Ho fvij ve r (a a n d e
La n ge Vijve rb e rg) in Den
H a ag p la a ts. In midde ls heb-
b e n a l me e r dan ho nde rd
o rga n isatie s zich a ang e s lo-
ten bi j het p la t form "K e e r
h et Ti j", z ie hun w e bs ite
w w w . k e e r h e t t i j . n l
"HAA L DIE CAMERA’s WEG
BIJ VOLKERT!"
➔➔➔➔Valsche
Munters Society
Ka n de a lou de t ra d itie van
va lse m unte rij i ets d oe n vo or
d e a rm e n in d e hu idige
w e re ld? He t klink t w e lli ch t
o nw a a rsc h ijnli jk, ma a r h et
a n tw o ord is JA! In ve e l la n-
d e n, zo w e l ve r weg a ls di ch t-
b ij, le e ft d e ze tra ditie v oort
e n ve le n di e het a a n o ffic ie e l
g e ld on tb re e kt, g e bru ike n
z e lfgema a kt g e ld. De a rmen
h oe ve n n iet me e r ge h ol pe n
te w ord e n, de a rmen he lp e n
z ic hz e lf! En wij , de ri jke n,
o ok nie t o nb e ke nd me t
fina n c ië le prob le m e n, k un-
n en da a r ve e l va n l e re n.
Wa a r e e rlijk o ne e rl ijk is
g ewo rde n , is on e e rlijk w e e r
e e rl ijk: va ls emu nte rij a ls l egi-
tie m e me thod e om h et hu idi -
g e , 'va lse ' mun tsy ste em te
h e rvorme n . Dat z e lfgema a kt
ge ld da a rtoe e e n be langrijk
mid de l is, be w ijz en o nd e r
me e r d e miljo e ne n bewegin g
ro nd het True q ue -ge l d in
A rg e nti nië e n d e Movimento
Mone t á rio Mosa ic o, e e n n et-
we rk va n be d rijve n e n o rga -
n is atie s in de s olida ire e co-
n omie va n Bra z ilië . Hie rove r
o rga n ise e rt Stro ha lm o p 1
n ove m b e r 2002 de c onfe ren-
tie "Do orb ra a k in de V a ls ch e
Mu nte rs Soc iety" . Een c onfe -
re n tie o ve r ta lloz e pra ktijk-
vo orb e e lde n in zuid e n w e st
va n w a t w e s ol ida ire ge ld-
syste m e n noe m e n .
Systeme n d ie in mid de ls de
➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔

kleintje MUURKRANT/ 13 september 2002, pag 6
kinde rsc hoe n e n zijn ontg ro e id
e n die voor ste e d s me e r me n -
se n e e n e sse ntië le a anvullin g
bete ke ne n o p hu n re gulie re
in komen , e n voo r st e e ds me e r
be drijve n h et ve rschil tu ss en
ba n kro et en ove rle ve n. De
c on fe re ntie is vo or ie de re e n
d ie nieuw s gie rig is na a r nie u -
w e vooruit zicht e n op het
ge bie d va n de a rmoe de pro -
ble m atie k, ma a r oo k voor
o nde rne m e rs die voor hu n
bedrijf e en duu rz a m e to e -
komst w ille n cre ë re n.
Sp re ke rs op d e con fe re ntie
z ijn on de r a nde re : * He lois a
Prima ve ra , lichtend voo rb e e ld
voor de Latijn s-Amerika a nse
nie uw -ge ldb e w e ging. *
Ste ph en De Me ule na e re ,
w e re ldbu rg e r in de w a re z in
va n he t woord, die o p ve le
pla atse n in de w e re ld d e va l-
semunte rij be lijdt. * Ca m ilo
Rama da , U rugua ya a n va n
ge b oorte die n amens
Stroha lm Latijn s-Ame rika
rond re ist. * He nk va n Arke l,
dire c teur va n Stroh a lm. Kijk
voor h et vo lle dige p ro gramm a
va n de co nfe rent ie op int e r-
ne t a dres w w w .st roha lm.nl o f
ne e m con ta ct op met
Stro ha lm via 030.2343986
➔➔➔➔Joseph
en de prins Al e en t ijd -
je n iks me e r ve rno me n va n
het gest e gge l rond het a rch ie f
va n de vorige ma a nd ove rle -
den Jos e ph Lu ns. D e voorm a -
lige ho uwde ge n va n d e NAVO
h ad in 2001 a l laten vastleg-
gen da t de he le be nd e na a r de
Le ids e histo ric us K e rst e n
moest wo rde n ge ë xp e die e rd
in ve rba nd met e en n og te
sch rijve n biografie . Ma a r jou r-
n a list Willem Oltm a ns he e ft
o ok a l va n z ijn be la n gste llin g
la t e n blijken met h et o og op
de g eh e ime o orlog die Luns
tie n ta lle n ja ren te g en he m
he e ft ge voe rd en he m da a r-
me e e rnstig in z ijn c a rriè re
h e e ft gescha ad. Ve rde r he e ft
ook e x-pre m ie r D e J ong zic h
in het strijdg ew oe l geme ng d.
Piet je is na m e lijk ba ng da t de
z oon va n Lun s, d ie ooit la nd e -
lijke be ke nd he id kre e g door
e e n zwe n de l met g oud e n
munt e n, het a rchief za l g a a n
verko pe n a a n de hoo gste b ie -
de r. En mo ch t d at e en 'fou te '
me ne e r zijn dan is de ka ns
groo t dat de reputa t ie va n
a lle rle i me ns en die Lu ns in
zijn la n ge loo pba an he e ft
le re n ke n ne n e rnstige e ros ie -
ve rsc hijns e le n z a l ve rton e n.
Bijvo orbe e ld d ie va n de a l
la n ge tijd a a n e e n niet na de r
omsc hre ve n virus zie kte lijde n -
de p rin s Cla us. Volg e ns u it-
s pra ke n va n de goe d g e ïnfo r-
me e rde Lu ns tijd e ns e e n inte r-
view met het Vla amse blad
De Mo rg en he e ft d e prins e e n
he e l be t w istb a a r privé -le ve n
ge le id, wa a rva n "de me n se n "
ge en w e e t hebbe n. Wa a r
Lun s op doe lde is zond e r twij-
fe l ge re la te e rd a a n de ma te rie
die bijvoo rbe e ld in h e t artike l
"Va n ou de koe ien en troebe l
w a t e r" u it Kle intje Muurkra nt
nu mm e r 336 ond e r h et ko pje
"hofc ha n ta g e " a a n de orde
ko mt. Het w a s ove rige ns niet
d e e e rst e ke e r d at Luns da a r-
a an re fe re e rde . Al in 1980, bij
he t a a ntred e n va n Be atri x a ls
vorstin , sp ra k hij te g enove r
Te legra a fjourna list Ja n
He itin k zijn be zo rgdhe id uit
ove r de m oge lijke c ha n ta b ili-
te it va n de p rins. Het is dus
ge en wo nde r dat e e n o orve r-
dovende stilte is g e va lle n
o ve r d e a rc hie ve n va n Luns.
We d de n dat e r a l e en de a l is
g e s l o t e n ?
Waarvoor dient de gevangenis?
Op het moment dat ik dit artikel
schrijf, ben ik in mijn elfde jaar
gevangenschap. Maar, de lezer mag er
gerust in zijn, ik zal me niet beperken
tot de gedachten van een man waarvan
het intellectuele en biologische
universum sinds zo lange tijd wordt
bepaald door vier muren van twee meter
op vier!
Jean-Paul Depouhon
De gevangenis is geen straf, het is slechts een ontnemi ng van de vrijheid, zeggen de
juristen. Men kan moei lijk schijnheiliger zijn dan dit! Het is alsof ik mijn docht er zou zeggen:
Aangezien je niet braaf bent geweest, zal je dessert worden ontnomen, maar pas
op, het is geen straf, het is enkel een ontneming van het dessert. Persoonlijk, naast de
foltering, zie ik niet wat men nog verschrikkelijker als st raf aan een mens kan geven.
Overigens, zeggen dat de gevangenis een ontneming van de vrijheid is, is extreem
reducerend. Ten eerste is vrijheid in een kapi tal istische en repressieve sam enleving
iets heel relatief. Mijn woordenboek geeft de volgende definitie van vrijheid: “vermogen
om zonder dwang te handel en”. Wanneer je 40.000 frank per maand verdient, heb je
de vrijheid om 40.000 frank uit te geven en geen frank meer. Als je werkloos bent met
25.000 frank per maand, is je ‘vrijheid’ voledig bet eugeld door die 25.000 frank. In een
samenleving w aar je voor alles geld nodig hebt: om te eten, te drinken, zich te kleden,
te wonen, te ontspannen, ... zelfs om te pissen w ant de waterplaatsen zij n niet gratis,
zal geld altijd een fameuze hinderpaal zijn voor uw vrijheid. Daarentegen heeft de rijke
de meeste vrijheden en is het minst onderhevig aan dwang. Gilbert Cesbron schreef:
Hoe kan men gelukkig zijn als men alleen leeft in zeven kamers terwi jl de buren met
zeven in één plaats leven? Aan de andere kant, je hebt niet de vrijheid om 130 km/u te
rijden op een verlaten autosnelweg, want je zal een verbaal oplopen. Je hebt zelfs niet
de vrijheid om verstrooid te zijn, als je vergeet geld in de parkingmeter te steken, zal je
ook een PV krijgen! Dat is iets wat mij niet zal overkomen in de gevangenis! Het is
waar dat mijn lichaam niet zo vrij is, maar mijn geest is het wel. Bijvoorbeel d, ik heb de
vrijhei d naar de t.v. te kijken om tien uur ’s morgens, terwijl jul ie die werken die vrijheid
niet hebben! De gedeti neerde heeft zelfs vrijheden die julie buiten niet hebben. Het is
dus niet de vrijheid die ze ons hebben ontnomen, m aar het leven! Men wordt van ales
wat het leven menselijk maakt en van alle geneugten van het leven beroofd, het leven
ontnomen dus! Ik denk dat het grootste genot van het leven de vrouw is, seks, liefde,
tederheid. Dat bestaat niet in de gevangenis. Het tweede genot van het leven, dat is
waarschijnl ijk de gastronomi e. Welnu, in de gevangenis eet je stront . Wijn en bier
bestaan niet. Men krijgt geen drank bij de m iddagmaaltijd. In sommige gevangenissen
is er geen wc in de cel - men heeft alleen een stinkende emmer, er is zelfs geen kraan:
men drinkt er brak water ui t een kruik, die ook dient voor de afwas en als toilet . ’s
Morgens en ’s avonds krijgt men koffie, maar die is ondrinkbaar voor mij. Een vogel
op een t ak zien, of een zonsondergang bewonderen, dat bestaat niet i n de gevangenis.
Een kameraad opmerken op het terras van een café en met hem een glas gaan
pakken, dat bestaat niet. De menselijke relaties bestaan niet in de gevangenis. In Sint-
Gi les bleef ik 24 uur op 24 in een smeri ge cel (gedetineerden die de gevangenissen in
Frankrijk, in Nederland, in Duitsl and hebben gekend, vertelden mij dat de strafcellen er
comfortabeler zijn dan de celen hier), ik ging nooit naar de wandeling: zich steendood
vervelen door rondjes te draaien gedurende tw ee uren, opkijkend tegen tien met er
hoge muren afgezet met prikkeldraad, is erger dan zich dood te vervel en in de cel al
zappend voor de t.v. of een kaartje te leggen. De gevangenis is dus w elzeker een ont -
nem ing van het leven en niet van vrijheden. Men wordt zelfs beroofd van levensplannen.
Geen sprake van een dagje aan zee te plannen, of een filmvoorste ling, of een
avond bij vrienden... De gevangeni s is met kleine beetjes sterven, zich vervelen, nog
meer vervelen, zich alt ijd vervelen. Alleen tussen vier m uren. Of met twee in een cel,
wat nog erger is. Voor sommigen is de gevangenis zelfs beroofd zijn van hoop: als
men eruit komt , dan is het zonder iets: geen huis meer, geen meubel s, geen auto,
geen geld, geen werk, geen vrouw . Integendeel, men heeft miljoenen schulden (burgerlijke
parti jen, gerechtskosten, boetes...) en, behalve voor de zeldzame gepri vilegieerden,
zal men het moeten doen met 21.000 frank per maand, op het OCMW tot
de dood. Wie durft nu nog zeggen dat de gevangenis louter vrijheidsontneming is?
Een kameraad zei ooit: “de gevangenis, dat is levend begraven zijn”.
volgens de specialisten
“De gevangenissen zijn broedplaat sen waar m en gevaarlijker voor de openbare veilighei
d uit komt dan men er is bi nnengekomen “ volgens Philippe Toussaint, gerechtsverslaggever
in Journal des Procès. “De opsluit ing, paradoxaal, is geen middel ter
bestrijding van de misdaad, maar draagt bij tot de verbreiding ervan”, Georges Kellens
in Le Journal des Tribunaux nr.5888).
De specialisten, zij wel, hebben begrepen waarvoor de gevangenis dient. Maar ik zou
één enkel voorbeeld willen geven, zodat ook de l eek begri jpt waarom men tien keer
gevaarlijker voor de publieke veiligheid uit de gevangenis kom t dan men er is binnengekomen.
Een inbreker vert elde m e zijn verhaal, ik verander de details zodat men
hem niet herkent: Mijn liefje en ik wilden een gezi n stichten maar wi j werden beiden
tegelij kertijd en brutaal werkloos. Ik liet m e overhal en door een kameraad die me voorstelde
met hem een inbraak te doen. Gedurende een tijd heb ik goed geleefd maar ik
heb overdreven en ik werd gepakt door de flikken. Mijn advocaat zei me dat ik drie jaar
zou krijgen maar i k kreeg er vijf. Hij raadde me aan in beroep te gaan. Ik kreeg er
zeven! Het geld dat ik opzij had gezet verdw een in de zakken van de advocaat. Hij
had me gezegd dat ik slechts twee en een half jaar van de zeven zou moeten doen,
maar ik ben in mijn vierde jaar gevangenis en de voorwaardelijke vrijlat ing is nog
steeds niet in zicht. Mijn li efj e is er sinds lang vandoor met een ander. Als ik buiten
kom, zal het naakt zijn als een baby en het zal zeker niet den dezen hier zijn die allerlei
jobkes zal gaan doen voor 35.000 frank per maand voor een baas die miljoenen winst
in zijn zakken steekt. Ik zal dus geen andere oplossing hebben dan opnieuw te gaan
stelen. Maar deze keer zal ik veel sl immer zijn. D e andere inbrekers hebben mij al hun
tips doorgespeeld. Mijn medeplichtige had teveel schrik t ijdens het werk, nu heb ik een
goede maat gevonden. Ik had maar een slechte hel er, nu hee ft men mij het adres van
een goeie doorgegeven. Als ik in Brussel woon, zal ik inbreken in Lui k of vice versa.
Men zal nooit meer gestolen mat eriaal bij m ij vinden. Het moeten al heel sli mme fli kken
zijn die me nog pakken. Toen ik inbrak was ik nooit gewapend, want ik wou wel
enkele jaren riskeren voor diefstal maar niet levenslang voor moord. Nu zal het het
tegendeel zijn, ik zal altijd gewapend zijn als ik inbreek. En als ik me laat verrassen
door een eigenaar, m aak ik hem gewoon af, zodat hij er niet meer zal zijn om me t e
i d e n t i ficeren.
Ziedaar het e fect veroorzaakt door de gevangenis op een i nbreker die, onder ons
gezegd, nooit i n zij n leven zou hebben ingebroken indien hi j ni et brutaal w erkloos was
geworden j uist op het moment dat hij alles regelde om een gezin t e stichten. En praat
niet over berouw, over geweten, over democratie of over respect voor het leven t egen
een gedetineerde: dat zijn noties die amper bestaan in de gevangenis. In uw kl...
maatschappij bestaat er geen enkel “respect voor het leven”, want het l even van een
menselijk leven respecteren, dat is niet iemands bi ologische best aan respecteren,
maar de kwaliteit van zijn leven. Een baas die het recht heeft om, met één pennetrek,
3.000 mensen werkl oos te maken en om zijn fabriek aan de andere kant van de
wereld weer op te bouw en, daar waar de arbeiders honderd keer minder kosten dan
in België, die baas heeft geen enkel respect voor het menselijk leven. Een rijke eigenaar
die het recht heeft politie en deurwaarders op te roepen om een arme huurder
die zijn huur niet langer kan betal en uit te zetten, heeft geen respect voor het menselijk
leven. Dit gezegd zij nde, de “rechtsstaat” is niets anders dan de legalisatie van het
recht van de sterkste om de zwakste te “pakken”. Zolang er geen economische en
social e democratie is, zal de politieke dem ocratie een leugen bl ijven, schreef M.
Bakoenin. Heb je nu ook begrepen, lezer, waarom men de gevangenis tienmaal
“gevaarlijker” verlaat dan voordien?
volgens de gedetineerden
Dat i s simpel samen te vatten: elke gedetineerde w eet dat men in de gevangenis
vooral twee rechten heeft: het recht om zich te vervelen en het recht om zijn mond te
honden. Zoniet , de st rafcel . We hebben gezien dat de gevangeni s vooral de ontneming
van het leven i s, m aar voor een gedetineerde is het nog iets anders: naast het
zich vervelen, is het de vernietiging van zichzelf, het afbreken van zijn concentratie- en
besli ssingsvermogen, afbreken van zijn fysieke conditie, afbreken van zij n gevoelsleven,
afbreken van zijn seksualiteit... In fei te beslist men in de gevangenis nooit over
iets: men beslist noch wat men eet, noch het uur w aarop men eet. Men beslist noch
over het uur noch over de dag waarop men een douche neemt . Om water te hebben
onder de douche moet men op de knop duwen. Maar aangezien de meeste knoppen
stuk zijn, m oet men permanent de vinger op de knop houden en het water is vaak ij skoud
of te heet. Men beslist niet over het uur dat het licht uitgaat ’s avonds noch over
het uur waarop het ’s morgens aangestoken wordt. Er is geen schakelaar in de cel.
Het i s de bewaker di e het doet van buiten. Men beslist zelfs niet over het opendraaien
van de verw arming wanneer men het koud heeft of ze te verminderen wanneer men
het w arm hee ft: er is geen knop op de radiator. Men beslist niet over de vervanging
van het beddegoed als die vuil is. De lakens worden elke veertien dagen vervangen.
Sinds zeven j aar beslis ik nooit over de kl eren die ik zal dragen: ik heb steeds dezelfde
broek uit grijs linnen, dezelfde donkerblauwe trui, dezelfde vest uit grij ze stof, dezelfde
kousen, dezelfde zwarte schoenen, dezelfde te grote of te kleine onderbroeken. In een
wereld voor altijd ingekapseld t ussen vier muren van twee meter op vier, gebeurt er
nooit iets aangenaam.
Deze nacht heb ik niet veel geslapen. Men heeft een verslaafde aangehouden die nu
zijn dope mist. H eel de nacht heeft hij geschreeuwd: Ik heb pijn, ik ga sterven. Deze
morgen wordt een andere plaat opgelegd. Ik heb een heftige woordenwisseling
gehoord tussen een gedetineerde en een bewaker. De gedetineerde w erd naar het
cachot gesleept en regelmatig hoor ik hem roepen: Kwartierchef, kl...zak. Zonder
ophouden hoor ik een luidspreker tegenover mijn cel: Terugkeer binnenplaats,
Doorgang arbeiders, 214 voor de sociale assistente, 128 naar spreekkamer advocaat,
mannen voor de foui l ering (dat laat ste is na elk bezoek, bewakers die worden opgeroepen
om naaktfoui l es van de gedetineerden te gaan doen). Gisteren werd ik geroepen
om mijn dozen met persoonlijke bezit ingen te recupereren die kwamen van de
gevangenis van Huy waar ik per vergissing gedurende vi jf dagen get ransfereerd w erd.
Ik const ateerde dat er een doos met voor mij belangrijke dingen ontbrak. Zij i s “verdwaald”,
i k zal ze nooit recupereren. Enkele weken geleden heeft men mijn kanti ne
afgeschaft. Na klacht ingediend te hebben, heeft de boekhouding gemerkt dat er een
andere Depouhon was en toen die werd getransfereerd naar een andere gevangenis,
heeft men hem al mijn geld gegeven! H et werd terug gestort, maar aangezien men
maar één keer per week bij de kantine kan bestellen, zit ik zonder tabak en zonder koffie
voor een week. In de gevangenis van H uy weigerde een moslim, wiens religie verbiedt
zich naakt te tonen, zijn onderbroek uit te trekken tijdens de reglementai re fouil lering
na het bezoek. Resultaat: naar de strafcel. Ik preciseer dat hij niet heeft gevochten
en dat hij geen drugs smokkelde. Hi j heeft gewoon geweigerd zijn onderbroek uit te
doen om religieuze redenen. Leve de mensenrechten! Men zou kranten kunnen vullen
met gelijkaardige details. Maar aangezien er in de cellen nooit iets gebeurd, krijgen
de details de dimensie van w are gebeurtenissen. En de gebeurtenissen zijn zonder
veel uitzonderingen ergerlijk, vernederend, degraderend, klotig, afstompend, infantiliserend...
Moet het nog gezegd worden dat als een gedetineerde gedurende jaren in
zo’n hel gevegeteerd heeft, hij niet meer normaal is en soms de gevangenis verlaat als
een razende hond. Ik heb juist een zeer int eressant werk gelezen, “De agressieve
mens” van P. Karli (neurobioloog) verschenen
bij uitgeverij Odi le Jacob in 1989. De auteur toont met name aan dat als men een perfect
gesoci aliseerde volwassen kat neemt en men die maar veertien dagen isoleert ,
men reeds na veerti en dagen neuro-chemische veranderingen in de hersenen constateert.
Kunt u zich inbeelden w at zich afspeelt in de hersenen van een mens die
gedurende tien j aren geïsoleerd is in de hel? Niet alleen is deze mens ni et langer normaal,
maar, gerevolteerd, gaat hij meestal veel ‘gevaarl ijker’ voor de openbare veilighei
d naar buiten.
conclusie
Zo, waarvoor dient de gevangenis, als men er veel gevaarlijker uitkomt? Ik zal het u
zeggen: de gevangenis dient vooral om de goederen van de ri jken te beschermen
tegen de afgunst van de armen. Natuurlijk beschermt het hen niet tegen de bijna 9000
die in de gevangenis zitten en die geen schrik hebben gehad. Maar het beschermt de
rijken tegen de miljoenen werklozen, uitgeslotenen, kleinverdieners, achtergestelden...
die wel schrik hebben om naar de gevangenis te gaan. Zoniet zou het kapitalism e al
lang niet meer bestaan. Het is evident niet voor de afschaffing van de gevangenissen
dat men moet ageren, het kapitalisme is onm ogelijk zonder repressie, het zou onmiddel
lijk burgeroorlog zijn. Men moet ageren tegen de oorzaken en niet tegen de symptomen
van de ziekte: het kapi tal isme, en in de eerste plaats voor de transformatie van
aandeelhoudersmaatschappijen in coöperatieve maatschappijen. In die economische
organisatie, waar sociale rechtvaardigheid praktijk zou zijn in plaats van het “repressieve
recht”’, zul je zien hoe de gevangenissen begi nnen leeg te lopen, terwijl ze nu barstensvol
zijn.
(Dit art ikel is oorspronkelijk verschenen in “Alternative Libertaire” van februari 1999,
vertaald door ABC-Gent met enige kleine wijzigingen -actualiseringen vooral- door
Jean-Paul Depouhon zelf in juli 2002)
Het
bedrijfsleven e.o.