klik hier - Groen Edegem
klik hier - Groen Edegem
klik hier - Groen Edegem
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Edegem</strong>, 17/4/2009 <br />
<br />
<br />
<br />
Jeroen Van Laer <br />
Hovestraat 87/1 <br />
2650 <strong>Edegem</strong> <br />
T: 0499311456 <br />
E: jeroen@groenedegem.net <br />
Betreft: En nu echt betaalbaar wonen in <strong>Edegem</strong> <br />
<br />
Geachte burgemeester en schepenen, <br />
Geachte collega’s gemeenteraadsleden, <br />
<br />
Naar aanleiding van de nota van Dirk Vergauwen rond betaalbaar wonen hadden wij in januari een <br />
eerste discussiemoment rond dit thema. Een aantal nieuwe elementen dwingen ons echter sneller <br />
op dit thema terug te komen. In deze interpellatie willen we bovenop de voorstellen die werden <br />
geformuleerd in de nota van Dirk een dringend, tweeledig voorstel doen opdat deze gemeente <br />
betaalbaar wonen effectief kan realiseren. <br />
<br />
Laten we opnieuw eerst teruggrijpen naar strategisch doel nummer 10 uit het strategisch <br />
meerjarenplan van deze CD&V/VLD meerderheid: “Jong en oud kunnen betaalbaar en aangepast <br />
wonen in <strong>Edegem</strong>.” Een knappe doelstelling die verder in de visietekst wordt geconcretiseerd met <br />
een negental op stapel staande woonprojecten. Bovenaan de lijst: Project Molenveld Zuid. <br />
<br />
Project Molenveld Zuid (3,38 ha) is net van start gegaan. De goedkoopste woning (Lot 7), een bel‐<br />
etage met een leefruimte (living + eetkamer + keuken) van 43m 2 en een totale kavelgrootte van 163 <br />
m 2 heb je voor 340.530 euro, maar met 15% registratiekosten, en onafwendbare notariskosten nader <br />
je al snel de 400.000. Stel dat je als geïnteresseerde koper genoodzaakt bent 80% van de <br />
aankoopprijs te lenen tegen een eerder gunstige variabele rentevoet van 3,24% (KBC afficherente) en <br />
de veronderstelling dat deze gunstig blijft, dan komt daar gemakkelijk nog eens 150.000 euro bij. Lot <br />
7 kost je dus eigenlijk 3.374 euro/m 2 . Men kan discussiëren over wat betaalbare prijzen zijn, maar <br />
het staat buiten kijf dat een modaal gezin, en vooral jongeren en jonge gezinnen in dit project niet <br />
tot de doelgroep behoren. 1 Ondanks de wegenis die niet per definitie slecht is, is de uitvoering een <br />
ramp. Mensen hebben op Molenveld Zuid geen keuze en zeker geen waar voor hun geld. Wij stellen <br />
ons ernstige vragen bij de strategie van dit gemeentebestuur om voor de nieuwe woonprojecten in <br />
<strong>Edegem</strong> betaalbare prijzen af te dwingen. Pagina 6 in de brochure van het project laat in elk geval <br />
weinig aan de verbeelding over: “Golfclub De Drie Eycken is gelegen op amper één kilometer van ’t <br />
Molenveld [...] Wanneer u een woning of appartement koopt in ’t Molenveld, krijgen alle leden van <br />
het gezin een gratis intreding en 1 jaar lidmaatschap cadeau ter waarde van 405 euro per persoon.” <br />
En wat met de inleiding geschreven door Burgemeester Snyders zelf? Er zijn in het verleden ministers <br />
voor minder ontslagen na zulke inmengingen in commerciële advertenties. Waar is toch de <br />
deontologie? De strategie, anderzijds, begint wel stilaan duidelijk te worden: nieuwe projecten <br />
moeten een publiek aantrekken dat het financieel zeer breed heeft. Dat is immers voor de <br />
gemeentekas ook het interessantste. Ons idee van een goede mix van inwoners lijkt toch danig te <br />
verschillen. <br />
<br />
De ontwikkelingen op Molenveld Zuid en de gemiste kansen in dit project zijn kenschetsend voor het <br />
totaal gebrek aan visie, interesse, ambitie en durf van dit gemeentebestuur om haar ruimtelijke <br />
ordening en stedenbouwkundige invulling een niveau hoger te tillen. Groot is dan ook onze <br />
<br />
1 Betaalbaar wonen wordt in het LSB van Boechout als volgt gedefinieerd: een gezin mag slechts 1/5 van het inkomen (aan de hand van <br />
documentatie vanuit kansarmoede) besteden aan kwaliteitsvol wonen. Vanaf dat men meer dan 1/3de van het inkomen spendeert, vormt <br />
dit een problematische situatie. In deze 1/5 wordt alleen het bedrag van de huur of de kredietaflossing verrekend. De energiekost wordt <br />
buiten beschouwing gelaten maar is zeker niet verwaarloosbaar. De redenering teruggedraaid voor de bel‐etage op Molenveld betekent <br />
dus een maandelijks gezinsinkomen van ongeveer 8.700 euro netto... <br />
1
ezorgdheid nu blijkt dat dezelfde projectontwikkelaar Genius‐Condomenium Molenveld Noord, de <br />
grote broer van Zuid, onder handen gaat nemen. Opnieuw dreigen er enorme kansen in rook op te <br />
gaan om van dit gebied van maar liefst 6,23 ha ‘iets’ te maken, niet alleen in termen van betaalbaar <br />
wonen, maar ook in termen van nieuwe duurzame en ecologische invullingen van woongebieden en <br />
woontypes. In tegenstelling tot Molenveld Zuid is er echter geen BPA dat de stedenbouwkundige <br />
voorschriften uitzet voor de bouwlustigen. Op Molenveld Noord geldt enkel het Gewestplan en dat <br />
omschrijft Molenveld Noord enkel als ‘woongebied’. De projectontwikkelaar kan zijn goesting doen, <br />
maar de gemeente heeft daardoor wel veel meer vrijheid om ingediende projecten af te keuren. <br />
BPA’s zijn tegelijk een vloek en een zegen. Wij hebben in een vorige interpellatie reeds het belang <br />
benadrukt om de vele verouderde BPA’s opnieuw onder de loep te nemen, en eventueel met een <br />
Algemeen Stedenbouwkundige verordening de meest ouderwetse regels al aan te passen. BPA’s zijn <br />
een zegen omdat ze rechtszekerheid bieden en zeer stringent bepalen wat stedenbouwkundig kan en <br />
niet kan. BPA’s zijn een vloek omdat wanneer een bouwpromotor of projectontwikkelaar een <br />
aanvraag indient conform het geldende BPA, ook al stamt dat uit een vorige eeuw en voldoet het <br />
lang niet meer aan de noden en wensen van vandaag, dan kan de gemeente in principe de aanvraag <br />
niet weigeren of wordt ze toch teruggefloten door het Gewest. Het ontbreken van een BPA voor <br />
Molenveld Noord betekent dus eigenlijk – gek genoeg – dat de gemeente <strong>hier</strong> kansen heeft om haar <br />
visie door te drukken. Tenminste... als ze voet bij stuk houdt. In het verleden is er uitvoerig <br />
gedebatteerd over de invulling van Molenveld Noord. Niet alleen met ons, maar ook met het <br />
plaatselijk wijkcomité, en met studiebureau Omgeving. Dat heeft alvast geleid tot een meer moderne <br />
invulling van Molenveld Noord. Het is goed dat de gemeente dat gedaan heeft, want nu hebben wij <br />
tenminste iets om aan de nieuwe projectontwikkelaar af te geven als ‘leidraad’. Maar wij denken dat <br />
we nog verder kunnen gaan en stellen voor om van Molenveld Noord de eerste echte ecowijk mét <br />
betaalbare woningen te maken. Het is op Molenveld Noord dat het moet gebeuren! Laat van <br />
Molenveld Noord geen tweede Molenveld Zuid worden. Eenzelfde redenering geldt trouwens voor <br />
het projectgebied van bakkerij Molenveld. BPA Molenveld werd nooit goedgekeurd en dus geldt <br />
enkel het Gewestplan en dus kunnen we de projectontwikkelaar gemakkelijk dwingen onze visie te <br />
volgen. Ook <strong>hier</strong> kan het woonproject een echte betaalbare ecowijk worden, waar wij als gemeente <br />
fier op kunnen zijn en als voorbeeld kunnen uitdragen naar andere gemeenten. <br />
<br />
Van de negen project in de visietekst hebben we er al drie gehad. Twee anderen zijn zo goed als rond <br />
(Buyzegem Hof en Lode De Boningenstraat). Qua betaalbaarheid is Buyzegemhof, naar wat wij <br />
kunnen inschatten, ook niet meteen een kanshebber. Het aantal appartementen (92) is relatief laag <br />
in vergelijking met de grootte van de grond (1,38 ha). De privé‐eigenaar zal daardoor aangespoord <br />
worden om de gemiddelde prijs gevoelig op te drijven om toch maximaal opbrengsten te kunnen <br />
genieten. Voor Lode de Boningenstraat gelden dan weer speciale voorwaarden, want niet iedereen <br />
komt in aanmerking voor een sociaal koopappartement. Voor deze twee projecten valt de hele <br />
middenmoot van gezinnen met een modaal inkomen uit de boot. Op het eerste zicht hebben we dan <br />
nog vier woonprojecten te gaan. In werkelijkheid zijn er nog zeker 27 andere potentiële locaties voor <br />
inbreidingsprojecten (zie overzicht in Woonbehoeftenstudie). Voor de meeste van deze gebieden <br />
gelden wel BPA’s. Een erfenis van de <strong>Edegem</strong>se planningstraditie. Maar die begint zich nu tegen ons <br />
te keren. De cruciale vraag die wij ons moeten stellen, is of we voor de aankomende projecten verder <br />
gaan met de bestaande BPA’s of dat we deze herzien. Ik denk dat het antwoord duidelijk is. Ons <br />
eerste voorstel is dan ook om onze stedenbouwkundige ambtenaar samen met de GECORO de <br />
opdracht te geven de verschillende woonprojectgebieden op <strong>Edegem</strong>s grondgebied die nog zijn <br />
vervat in (verouderde) BPA’s te identificeren en voor elk van deze gebieden de gewenste <br />
herziening uit te tekenen. Uit de losse pols gaat het meer bepaald over de RECO‐site, Fortis‐<br />
Extraction De Smet, de verkaveling aan de Molenlei/Lourdeslaan, de verkaveling in de Mortselstraat, <br />
het woonproject naast en over Glacé Jozef, en het woonproject aan de Heihoefseweg, het gebied <br />
naast de geplande seniorenflats van Bastyns. Dit is geen lichtzinnig voorstel, maar wel degelijk een <br />
hefboom om betaalbare woningen te realiseren. Kavelgroottes moeten kleiner, andere woningtypes <br />
moet mogelijk zijn, en het origineel schakelen van de verschillende woningen moet ook kunnen, <br />
waardoor – indien gewenst – de densiteit van wonen omhoog kan zonder verlies aan kwaliteit van <br />
2
leven. Interessante voorbeelden zijn er legio in Vlaanderen, op dit moment veelal gericht op de <br />
sociale woningbouw (bv. het Hollainhof te Gent, of de Mussenhoevenverkaveling te Boechout). <br />
<br />
Het huidige bestuur heeft bij de start van deze legislatuur een belofte gemaakt: betaalbaar wonen. <br />
De bevolking moet een goede mix zijn van jong en oud, maar ook met veel of minder financiële <br />
middelen. Er is van het hele lijstje projecten slechts één gebied waar de gemeente het op dit <br />
moment zelf volledig voor het zeggen heeft. Het stukje grond aan de Heldenstraat, waar nu het <br />
Berkenhof zit. Voor de rest is er niets. Enkel twijfelachtige eenzijdige overeenkomsten met <br />
projectontwikkelaars waar van hun primaire doel winst maken is. Ik denk dat we veilig kunnen stellen <br />
dat project Molenveld Zuid bewezen heeft dat we er met deze eenzijdige overeenkomsten niet gaan <br />
komen. De herziening van de BPA’s is een eerste strategische stap om de visie betaalbaar wonen wel <br />
in de realiteit te brengen, maar is beperkt voor die projecten waarvan we er <strong>hier</strong>boven een aantal <br />
hebben opgesomd. Op termijn moet <strong>Edegem</strong> werken aan een doordacht grond‐ en pandenbeleid. <br />
Het oprichten van een Autonoom Gemeentebedrijf is voor ons daarom een tweede strategische <br />
stap om betaalbaar wonen effectief te realiseren. <br />
<br />
Wij hebben in het begin van de legislatuur, toen nog met Marc Vanhaute, dit voorstel een eerste <br />
keer gedaan. Niet alleen om de gemeente meer slagkracht te geven wat betreft haar grond‐ en <br />
pandenbeleid, maar ook om deze zaken financieel meer aantrekkelijk en haalbaar te maken. Onze <br />
gemeente heeft het nog steeds, daar hamert het bestuur toch zelf op, financieel niet breed. Voor een <br />
krachtdadig grond‐ en pandenbeleid is echter geld nodig. Een Autonoom Gemeentebedrijf maakt <br />
enkele interessante constructies mogelijk waardoor ook in deze magere jaren een zinvol grond‐ en <br />
pandenbeleid gericht op betaalbaar, duurzaam wonen, binnen handbereik komt. Bovendien gaat het <br />
<strong>hier</strong> over investeringen die zichzelf haast zeker terugbetalen of zelfs winst opleveren. Het bestuur is <br />
daar toen niet op ingegaan. Er zijn daardoor ongetwijfeld kansen gemist. Wij willen <strong>hier</strong> daarom, <br />
vandaag, opnieuw een dringende oproep doen aan het huidige bestuur. Wij wensen een gemeente <br />
met de nodige slagkracht die effectief betaalbaar wonen kan realiseren. Wil een gemeente zelf of <br />
mee instaan voor de realisatie van betaalbare woonprojecten kan zij via haar Autonoom <br />
Gemeentebedrijf niet alleen eigen gronden gaan verkavelen (zoals in de Heldenstraat), zij kan ook <br />
nieuwe gronden verwerven aan financieel interessantere voorwaarden, of projecten starten in PPS‐<br />
constructies. Eigen gronden verkavelen, betekent in <strong>Edegem</strong> vooral eerst gronden verwerven. En <br />
daarom is een Autonoom Gemeentebedrijf een werkbare constructie. Het grootste voordeel is dat <br />
dit bedrijf een grote mate van autonomie heeft en zich volledig in de markt kan begeven naast <br />
andere privébedrijven, maar daarnaast nog steeds een hoge mate aan democratische fundamenten <br />
en legitimiteit bewaart. Het AGB wordt immers opgericht (en opgeheven) door de Gemeenteraad, de <br />
Raad van Bestuur van het AGB wordt aangesteld door de Gemeenteraad, en (hoogstens) de helft <br />
bestaat uit raadsleden zelf. De verschillende politieke groepen zijn er in vertegenwoordigd. <br />
<br />
Samengevat stellen wij het volgende voor: <br />
<br />
1. Eerst en vooral de herziening van de BPA’s waarvoor op dit moment projecten in de pijplijn <br />
zitten of er snel zitten aan te komen. De cruciale vraag <strong>hier</strong> is: wil onze gemeente verder met <br />
de bestaande BPA’s of heeft ze “de ballen” om deze te herzien? <br />
In Boechout heeft het gemeentebestuur een aantal projecten lopen waarbij via de nieuwe <br />
gRUPs betaalbaar wonen wordt afgedwongen. We zouden daar zeker ons licht eens kunnen <br />
opsteken. Zij hebben jaren van non‐beleid gekend, zo’n beetje zoals <strong>hier</strong>, en hebben recent <br />
de draad eindelijk opgepikt. <br />
<br />
2. Ten tweede de oprichting van een Autonoom Gemeentebedrijf dat zich toespits op het <br />
grond‐ en pandenbeleid in <strong>Edegem</strong>. Enkel via deze constructie kan de gemeente zich als <br />
speler mee in de woningmarkt begeven. Enkel op die manier kan zij gronden opkopen, zelf <br />
verkavelen en aan betaalbare prijzen doorverkopen. De oprichting en de controle gebeurt <br />
door de gemeenteraad. We hoeven het warm water niet zelf uit te vinden. In onze <br />
buurgemeenten zijn er op dit moment werkzame voorbeelden. In Antwerpen koopt AG <br />
3
VESPA kleine kavels op om die vervolgens te renoveren en terug tegen betaalbare prijzen op <br />
de markt te brengen. Waarom zou de gemeente trouwens niet zelf een gedeelte van <br />
Molenveld Noord opkopen. Bijvoorbeeld de rij woningen die in het plan van Omgeving aan <br />
het grote groene plein ligt. Ook voor Genius kan dat interessant zijn, want ze zijn voor minder <br />
kavels verantwoordelijk om te verkopen. Voor het gekochte gebied kunnen wij dan alvast de <br />
verkoopprijs doen zakken. <br />
<br />
Het wordt dringend tijd dat wij als gemeente zelf initiatief nemen, voor dat we overrompeld worden <br />
door privéprojectontwikkelaars. Daarnaast moeten wij dringend nadenken over de invulling van de <br />
bestaande huizen en villa’s. Dirk gaf daartoe al een eerste aanzet in zijn nota. In 2010 zal <strong>Edegem</strong> <br />
ongeveer op haar piek qua gemiddelde inwonersleeftijd zitten. Na 2010 zullen dus heel wat huizen <br />
(Elsdonk?) vrij komen te staan. Met wat creatieve architectuur en mits een doorgedreven renovatie <br />
en isolatie, kunnen heel wat van de grotere huizen en villa’s op ons grondgebied omgebouwd <br />
worden tot woningen voor cohousing of woningen voor meerdere gezinnen. Als bovendien Genius <br />
op Molenveld Noord het aantal appartementen wil laten zakken ten voordele van het aantal <br />
woningen, omdat er zogezegd geen markt is voor appartementen, dan zouden we trouwens in de <br />
toekomst wel eens opnieuw in de problemen kunnen komen. Vele van de senioren die binnenkort te <br />
groot wonen en die wel in <strong>Edegem</strong> willen blijven zouden wel eens zeer geïnteresseerd kunnen zijn in <br />
de appartementen op Molenveld Noord. Het aanpassen en renoveren van woningen zal wellicht <br />
enkel mogelijk zijn als de betrokken bouwreglementen navenant worden aangepast. Dat is dus <br />
eigenlijk een derde strategische stap... <br />
<br />
Een belangrijke taak is weggelegd voor de GECORO. Zij moeten de instrumenten gebruiken die er <br />
zijn, maar ze moeten vooral aangemoedigd worden om creatief na te denken over hoe onze <br />
gemeente haar grondgebied ruimtelijk vorm geeft. Zij moet daar ook de tijd en ruimte voor krijgen. Ik <br />
denk dat de manier waarop de BPA‐ronde er nu doorgeduwd wordt door het gemeentebestuur géén <br />
goede zaak is. <strong>Edegem</strong> geraakt tegen een sneltempo volgebouwd. <strong>Edegem</strong> is een zelfverklaarde <br />
groene gemeente, maar veel van het groen is eigenlijk privé‐eigendom. Kostbare open ruimtes, zoals <br />
aan de Jan Verbertlei of de Heihoefseweg zijn we wellicht nog tegen het einde van deze legislatuur <br />
kwijt. Men kan zich de vraag stellen of dit wel een goede evolutie, los van het feit dat sommige zaken <br />
nu eenmaal in een BPA staan neergeschreven. <br />
<br />
De voorstellen die wij <strong>hier</strong> poneren zijn dus niet enkel ingegeven omwille van de hallucinante <br />
prijszetting op Molenveld Zuid. Wij willen dit gemeentebestuur ook aanmoedigen om—als er dan <br />
toch écht moet worden verkaveld—te durven kiezen voor nieuwe concepten van duurzame <br />
ecowijken, meergezinswoningen of aanpassingswoningen die met minimale renovatiewerken een <br />
onderdak voor diverse leeftijdsgroepen kunnen bieden. Flexibiliteit van woningbouw is <strong>hier</strong> niet <br />
alleen een toverwoord, maar wel degelijk een troef voor de toekomst. De gemiddelde densiteit moet <br />
bovendien omhoog. Door creatief woningen te schakelen is er een maximale bezetting mogelijk <br />
zonder verlies aan leef‐ en woonkwaliteit. Besturen moeten niet alleen meegaan met hun tijd, maar <br />
ook met een gegeven realiteit. <strong>Edegem</strong> is niet zo’n heel grote gemeente, maar wel heel druk <br />
bevolkt. Naar onze meningen zijn de uitdagingen van die aard dat de oprichting van een Autonoom <br />
Gemeentebedrijf voor het <strong>Edegem</strong>se grond‐ en pandenbeleid voldoende gerechtvaardigd is. Wij <br />
hopen dat het gemeentebestuur onze suggesties ter harte neemt en op zeer korte termijn een <br />
werkgroep opricht om zowel de herziening van de bestaande BPA’s als de oprichting van dit AGB uit <br />
te werken en gestalte te geven. Ik zou zelfs durven stellen dat de heraanleg van het gemeenteplein <br />
van ondergeschikt belang is aan deze werkgroep. Tot slot, en dat wordt wel eens vergeten, <br />
betaalbaar wonen is meer dan het aanbieden van sociale koop‐ of huurwoningen/appartementen. <br />
Ons inziens gaat het over betaalbare woningen en appartementen tout court. En dan echt tot slot: op <br />
9 mei organiseert het ACW/ACV een infodag rond het nieuwe decreet op het grond‐ en pandenbeleid <br />
en een visie op betaalbaar wonen. Ik heb alvast ingeschreven! <br />
<br />
Jeroen Van Laer <br />
fractie GROEN!‐SLP <br />
4