Notitie morfologische effecten Noordwaard op de Merwedes
Notitie morfologische effecten Noordwaard op de Merwedes Notitie morfologische effecten Noordwaard op de Merwedes
Figuur 1. Standaard golfvormen bij Lobith (bron: RIZA, 2005) DHV B.V. Afvoerverdeling Door de ontpoldering van de Noordwaard zal meer water naar de Nieuwe Merwede afstromen en minder naar de Beneden Merwede (DHV, 2008). Bij relatief kleine hoogwatergolven is het effect van de Noordwaard vrij beperkt, bij een 1/1 per jaar afvoer stroomt nog geen 100 m³/s over de drempel de Noordwaard in. Met een toenemend debiet (en een afnemende overschrijdingsfrequentie) neemt de invloed van de Noordwaard steeds toe; de afvoer op zowel de Nieuwe als de Beneden Merwede neemt hierdoor af, waarbij de afname op de Nieuwe Merwede relatief groter is dan op de Beneden Merwede (in de MHW-situatie bedraagt de onttrekking naar de Noordwaard ca 2400 m³/s). Dit is grafisch gepresenteerd in Figuur 2. Afvoer [m3/s] 6000 5500 5000 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1 Afvoerverdeling splitsingpunt Werkendam 0.1 Overschrijdingsfrequentie [1/jaar] Figuur 2. Afvoerverdeling bij het splitsingspunt Werkendam WG-SE20090130 20 februari 2009 - 2 - 0.01 Ref nieuwe merwede beneden inlaat NW-nieuwe merwede beneden inlaat Ref beneden merwede NW-beneden merwede 0.001
DHV B.V. Extra sedimentatie De resultaten van berekeningen zijn getoond in de onderstaande tabel. De genoemde volumes betreffen een extra aanzanding in het zomerbed. Deze aanzanding hoeft niet noodzakelijk in de weg te zitten voor de scheepvaart, zodat dit als een bovenschatting te beschouwen is. Tabel 1: Aanzanding t.g.v. ontpoldering Noordwaard bij verschillende afvoergolven Herhalingstijd (jaar) Extra aanzanding Beneden Merwede (m³/jaar) Extra aanzanding Nieuwe Merwede (m³/jaar) 1 43 623 2 394 4,190 5 3,559 21,550 10 12,296 50,959 25 35,110 105,820 50 82,190 242,515 100 130,049 349,465 500 305,256 680,387 Hierbij wordt opgemerkt dat de gebruikte methode zeer conservatief is, omdat voor elke afvoergolf de maximale afvoer (en daarmee de maximale stroomsnelheid) gedurende de hele duur van deze golf is vastgehouden, terwijl dit niet het geval is. Voor één afvoergolf is ook een volledige integratie uitgevoerd waaruit blijkt dat de overschatting van sedimenttransport bijna 100% bedraagt. De volumes in tabel 1 kunnen dus ongeveer gehalveerd worden. Uitgaande van bovenstaande correctie op de aanzandingswaarden, bedraagt de geschatte aanzanding voor een 1/10 jaar afvoergolf ca. 30.000 m³. Dit is ca. 10% van de huidige baggerwerken (DHV, 2008). Gezien het commerciële karakter van de zandwinning op de Merwedes zijn de bijbehorende kosten praktisch verwaarloosbaar te noemen. Pas bij veel hogere (en minder frequente) afvoergolven beginnen de effecten van de Noordwaard significant te worden. Bij zulke afvoeren treden in het hele riviersysteem grote veranderingen op, en zijn grootschalige baggerwerken nodig. Erosie Tussen het splitsingspunt Werkendam en de inlaat is er sprake van een toename van de afvoer in de Nieuwe Merwede. Op dit traject is dus erosie te verwachten. Deze erosie zal in dezelfde orde grootte zijn als de berekende sedimentatie. Zolang de erosie geen ondermijning van kribben en/of andere constructies betekent, geeft dit geen extra last voor de rivierbeheerder. Bij de frequent voorkomende afvoergolven worden geen problemen m.b.t. stabiliteit van constructies verwacht, bij meer extreme afvoeren zal aan de hand van dieptepeilingen moeten worden bepaald of er mogelijk een stabiliteitprobleem ontstaat, en zo nodig moet worden ingegrepen. Het peilen van de rivierbodem is een onderdeel van het standaard monitoringprogramma van Rijkswaterstaat, hiervoor is dus geen extra inspanning nodig. Beschouwing nauwkeurigheid aanpak De bovengenoemde schattingen van aanzanding zijn zeer grof en daardoor omgeven door een forse onzekerheid, al lijkt de uitkomst eerder de bovenkant dan de onderkant van de bandbreedte te benaderen. De onzekerheden hebben te maken met: • De vraag hoe de sedimenttransport verdeling bij het splitsingspunt zal reageren op de nieuwe situatie; • De in de planstudie geconstateerde verschillen in de debietverdeling bij Werkendam tussen 1D en 2D modellen; • Gebruik van de diepte- en breedte gemiddelde stroomsnelheden uit het 1D model; WG-SE20090130 20 februari 2009 - 3 -
Figuur 1. Standaard golfvormen bij Lobith (bron: RIZA, 2005)<br />
DHV B.V.<br />
Afvoerver<strong>de</strong>ling<br />
Door <strong>de</strong> ontpol<strong>de</strong>ring van <strong>de</strong> <strong>Noordwaard</strong> zal meer water naar <strong>de</strong> Nieuwe Merwe<strong>de</strong> afstromen en min<strong>de</strong>r naar <strong>de</strong><br />
Bene<strong>de</strong>n Merwe<strong>de</strong> (DHV, 2008). Bij relatief kleine hoogwatergolven is het effect van <strong>de</strong> <strong>Noordwaard</strong> vrij beperkt, bij<br />
een 1/1 per jaar afvoer stroomt nog geen 100 m³/s over <strong>de</strong> drempel <strong>de</strong> <strong>Noordwaard</strong> in. Met een toenemend <strong>de</strong>biet<br />
(en een afnemen<strong>de</strong> overschrijdingsfrequentie) neemt <strong>de</strong> invloed van <strong>de</strong> <strong>Noordwaard</strong> steeds toe; <strong>de</strong> afvoer <strong>op</strong> zowel<br />
<strong>de</strong> Nieuwe als <strong>de</strong> Bene<strong>de</strong>n Merwe<strong>de</strong> neemt hierdoor af, waarbij <strong>de</strong> afname <strong>op</strong> <strong>de</strong> Nieuwe Merwe<strong>de</strong> relatief groter is<br />
dan <strong>op</strong> <strong>de</strong> Bene<strong>de</strong>n Merwe<strong>de</strong> (in <strong>de</strong> MHW-situatie bedraagt <strong>de</strong> onttrekking naar <strong>de</strong> <strong>Noordwaard</strong> ca 2400 m³/s). Dit<br />
is grafisch gepresenteerd in Figuur 2.<br />
Afvoer [m3/s]<br />
6000<br />
5500<br />
5000<br />
4500<br />
4000<br />
3500<br />
3000<br />
2500<br />
2000<br />
1500<br />
1<br />
Afvoerver<strong>de</strong>ling splitsingpunt Werkendam<br />
0.1<br />
Overschrijdingsfrequentie [1/jaar]<br />
Figuur 2. Afvoerver<strong>de</strong>ling bij het splitsingspunt Werkendam<br />
WG-SE20090130 20 februari 2009<br />
- 2 -<br />
0.01<br />
Ref nieuwe merwe<strong>de</strong> bene<strong>de</strong>n inlaat<br />
NW-nieuwe merwe<strong>de</strong> bene<strong>de</strong>n<br />
inlaat<br />
Ref bene<strong>de</strong>n merwe<strong>de</strong><br />
NW-bene<strong>de</strong>n merwe<strong>de</strong><br />
0.001
Change language