PDF - Hollands Maandblad

HOLLANDS
Maandblad
inhoud no. 6/7 – 2013
vijf-en-vijftigste jaargang • nummer 787/788
juni/juli 2013
Opgericht in 1959 door K.L. Poll.
www.hollandsmaandblad.nl
Redactioneel – Deze maand
Wim Brands – Ontsnappen op Hemelvaart
Mark Boog – Gedichten
J.M.A. Biesheuvel – Overpeinzing
Philip Huff – Het kwaad in ons
Maartje Wortel – Er moet iets gebeuren
Erik Jan Harmens – Gedichten
Esther Porcelijn – Professorenpleuris
Hedwig Selles – Gedichten
Chrétien Breukers – Zwemles
Hugo Brandt Corstius – Mannen b o ordeel: interro u mperen!
Leo Vroman – Gedicht
L.Th. Lehmann – Van bedrieger tot dadaïst
Anton Gerits – Gedichten
Arnon Grunberg – Op zoek naar het vacuüm
Tekeningen – Jeroen Hermkens
Auteurs in dit nummer
Colofon

Deze maand
De vruchtbaarste maanden van het jaar zijn de maanden waarin men
stuit op de grenzen van het eigen onbenul. Deze maand was uitermate
vruchtbaar. Het zal u niet verbazen dat de piketpalen van mijn onbenul
uit louter zelfbehoud zijn getrokken rond de loopgraven van mijn onwetendheid,
die de laatste verdedigingslinie vormen voor mijn gebrek
aan kennis. Desniettegen staande werd ik overvallen door een milde
weemoed toen ik deze maand geheel onkundig bleek van een majeur
gegeven in de vader landse cultuurgeschiedenis. Ik doel op het feit dat
men in Nederland aan het voorbereidend weten schappelijk onderwijs
(vwo) eindexamen kan doen in het vak ‘Management en organisatie’.
Natuurlijk, mijn glimlach hieromtrent was even onbenullig als gratuit,
want wat het onderwijs betreft, zijn wij reeds gehard en gebutst,
gepokt en gemazeld. Wij geven geen krimp meer bij het feit dat taalfouten
niet meetellen in de beoordeling van het centraal eindexamen
tekstver klaring van het vak Nederlands, wij halen onze schouders op als
blijkt dat de afgelopen decennia de wettelijk verplichte tweede correctie
van eindexamens non-existent was, en wij trekken onze wenk brauwen
niet op als duidelijk wordt dat de boekenlijsten voor scholieren dikwijls
weinig meer behelzen dan digitaal verspreide videofragmenten.
Toch heeft de introductie van het vak ‘Management en organisatie’
in het vwo een wijder reikende betekenis. Het wijst erop hoe ver
het moderne obscuran tisme is op gerukt in onze leefwereld. Blijkbaar
herkennen weinigen ‘manage ment’ nog als in alles het tegendeel van de
westerse geesteshouding die loopt vanaf de Oudheid via de Middeleeuwen
tot aan de Verlichting. Peter Brown, de historicus van Princeton,
omschreef deze geesteshouding ooit als ‘learning and imagination’. Hij
doelde hiermee op de vruchtbare combinatie van de streng gereguleerde

wil tot geleerdheid met de vrije verbeelding. Misschien dat de snedigste
consequentie van dit perspectief op de wereld werd geformuleerd door
de we tenschapsfilosoof Karl Popper in de allereerste zin van zijn Conjectures
and Refutations. Dit boek, noteerde hij, is geschreven ‘vanuit de
veronderstelling dat wij kunnen leren van onze fouten’.
Nu ja, dit wereldbeeld is passé, weten wij na de ontsporingen van de
Fyra, de woningbouwcorporaties, de zorginstellingen, de onderwijsvernieuwingen,
en andere hoogtepunten van moderne managementcultuur.
Het perspectief van ‘leren van fouten’ is vervangen door geloof in lef,
ambitie, kwaliteitsslagen, creativiteitsprocessen en excellent onderwijs.
Deze termen maken duidelijk dat management het tegendeel is van ‘learming
and imagination’, maar een religie, en zoals alle religies gebaseerd
op onfeilbaarheid, meelopen en ja-knikken. Wij leven, wil ik zeggen, in
een tijd dat de scepsis het aflegt tegen de anti-scepsis, intellectuele twijfel
tegen jubelende hybris. Vergeet de euro, dit is de echte crisis.
Bij nader toezien blijkt het eindexamenvak ‘Management en organisatie’
trouwens weinig meer dan een andere naam voor het traditionele
lesonderdeel ‘Economie 2’. Het gaat om oude wijn in nieuwe zakken, getooid
met een nieuw logo. Hiermee geeft het vak de eigen essentie bloot.
Opgelucht constateren wij dat management, zoals elk geloof, op niets
anders gedijt dan ons eigen onbenul. – bb

Ontsnappen op Hemelvaart
Brief aan mijn jongere ik
door Wim Brands
beste wim,
Het is vandaag Hemelvaartsdag en ik moet opeens denken aan die Hemelvaart
– lang voordat hij zelfmoord pleegde – waarop jij met je vader
een fietstocht maakte. Jullie hadden een moeizame relatie, om het
vriendelijk uit te drukken. De meeste dagen zeiden jullie niets tegen
elkaar. Soms een grauw en een snauw, zoals je moeder dat uitdrukte.
Ze kon die woor den overigens uitspreken op een toon die de suggestie
wekte dat het de gewoonste zaak van de wereld was dat mensen elkaar
zo naar het leven stonden als jullie dat deden.
Je moeder riep voortdurend dat ze nooit had moeten trouwen met
die man. Die iedereen uit haar omgeving had verjaagd met zijn norse
gedrag. Die zo gefrustreerd was dat hij geen politieagent was geworden
dat hij tijdens de twee keer per jaar dat hij als reservist werd opgetrommeld
bij voorkeur buurtgenoten op de bon slingerde. Wat jullie gezin
nog minder geliefd maakte in het gehucht waar jullie woonden en waar
je steeds meer ging twijfelen aan je vrijheid. Uit pure ellende deed je
soms rare dingen om toch in die vrijheid te blijven geloven. Zo snapte je
al jong dat dorpen doorgaans duisterder zijn dan steden.
En dan elke avond het schutterige verbale gebeuk van je vader, die in
zo weinig mogelijk woorden met lange pauzes zei dat ze d’r kop moest
houden, dat ze zo ongeliefd was dat ze blij mocht zijn dat ze hem had
gekregen. Dat er niks anders had opgezeten voor je moeder.
Ik weet niet meer precies waarom jullie die fietstocht maakten. Jullie
gingen niet dauwtrappen zoals te doen gebruikelijk op Hemelvaart in
jullie contreien. Daar was je als puber al te oud voor. Misschien ging

hij op bezoek bij zijn ouders in het naburige dorp en fietste jij mee omdat
je shag of sigaretten moest kopen. Wat ik nog wel weet, is dat hij
onderweg een toeval kreeg, zoals jullie dat noemden. Hij leed aan een
zware vorm van epilepsie. Soms ging hij wel drie keer per week tegen de
vlakte, waarbij er elke keer wel iets sneuvelde. Een stoel. Borden. Soms
raakte hij zelf gewond. Ooit viel hij tussen het perron en de trein op het
station Utrecht waar hij twee keer per jaar naartoe reisde om onderzocht
te worden in het ziekenhuis. Thuis loog hij over de oorzaak van zijn
verwondingen, niet wetend dat je moeder al lang was opgebeld door de
spoorwegpolitie. Startsein voor weer een ruzie.
Tijdens die Hemelvaart fietste hij opeens in een sloot. Je reed achter
hem, dus je had niet gezien welke grimassen zijn hersens op zijn gezicht
toverden, anders had je wel geweten hoe laat het was. Je kon zijn gezicht
lezen, zoals je grootvader zijn tuin. Het was een moddersloot. Ondiep
gelukkig, zodat hij niet kopje onder ging.
lees meer in het nieuwe nummer

Het kwaad in ons
Over schrijvers met en zonder visie
door Philip Huff
Er is maar één schrijver ergerlijker dan de schrijver die zijn stijl of de
structuur van zijn werk niet onder controle heeft, en dat is de schrijver
zonder visie. Als de schrijver immers een taak heeft, dan is die om de
werkelijkheid te herordenen tot een nieuwe waarheid. Alleen zo kunnen
zijn verhalen ons wereldbeeld verrijken, ondermijnen of misschien zelfs
ontwrichten. Maar om de werkelijkheid te herordenen, is visie nodig.
Dit klinkt wellicht meer gezwollen dan ik het bedoel. Ik wil slechts
zeggen dat een schrijver er niet aan ontkomt om de wereld naar zijn idee
te herscheppen. Als hij hiertoe geloofwaardig in staat is, heeft hij de
eerste stap van zijn schrijverschap gezet. In 2006 verwoordde de Ierse
auteur John McGahern deze essentie van het schrijverschap in het voorwoord
van zijn verhalenbundel Creatures of the Earth als volgt: ‘Among
its many other obligations, fiction has always to be believable. Life does not
have to suffer such constraint, and much of what takes place is believable
only because it happens. The god of life is accident. Fiction has to be true to
a central idea or vision of life.’
Anders gezegd: geloofwaardigheid berust op het fundament van een
‘leidend idee’, de geloofwaardigheid van een schrijver op diens visie.
Dit is precies wat ik bedoelde met de stelling dat het scheppen van een
nieuwe waarheid de belangrijkste taak is van een schrijver.
Schrijven met visie is kortom een noodzakelijke voorwaarde om
schrijver te zijn. In het oog van de dichter worden de dingen verenigd,
en zijn gedichten, zijn liederen, zijn romans en zijn toneelstukken laten
zijn nieuwe waarheid opbloeien in het hoofd van anderen. Zo krijgt literatuur
in het leven van de lezer een vormende kracht, maar dat is alleen

mogelijk als de schrijver een coherent wereldbeeld heeft en de autoriteit
van talent bezit om zijn visie overtuigend te verkondigen.
Het geheel van onze opvattingen over aard en functie van literaire
teksten (academici bezigen dan al snel de term ‘poëtica’) is volledig vervlochten
met ons wereldbeeld. Als ik zeg: ‘Dit is wat de goede auteur
doet: het goede en het kwade in de wereld serieus nemen, de complexe
gradaties ervan laten zien,’ dan is dat een poëticale uitspraak. Als ik zeg:
‘De natuur kent geen ethiek’, dan is dat een uitspraak die voortkomt uit
mijn wereldbeeld. Maar onze poëtica en moraliteit zijn onlosmakelijk
met elkaar verbonden, en met ons wereldbeeld. Poëtica, moraliteit, esthetiek:
het zijn de ballen in de grote soeppan waaraan we voortdurend
onze mond branden.
lees meer in het nieuwe nummer

Erik Jan Harmens
we staan ergens tot onze enkels in
een nieuwe dag begint
iemand met mijn naam is in mijn plaats gegaan
deed eenmaal gestild gelikt verslag
van ’t meisje megadrachtig
schaalmodel van hoop
toen het startschot
zich nog ophield in de loop
*
we staan in een deuropening
je wrijft ’m tegen je aan
je vraagt wat is beneden
wijst met je kin naar de kelder
ik zeg daar is de kelder
nu moet ik een beweging maken
maar ergens blijft het haken
en daarom zijn we hier
lees verder in het nieuwe nummer

Professorenpleuris
Uit het dagboek van een filosoof
door Esther Porcelijn
Vandaag is de pleuris uitgebroken in de vakgroep. Het liep toch al niet
echt lekker. Sommigen van ons mogen elkaar, de meesten niet echt.
Nou ja, eerlijk gezegd walgen ze van elkaar. Wat een lul, wat een ongelooflijke
lul! Hij kijkt niet op of om naar anderen, is alleen bezig met zijn
eigen hachje, zijn eigen wereldje. De rest kan barsten. Als hij maar een
potje geld krijgt en de anderen niet, desnoods bedelt hij bij de faculteit
voor hellestudies, het zal hem een worst zijn.
En ik wist het, verdomme. Ik wist wel dat hij voor geen cent te vertrouwen
was. Maar wat kan ik doen? Hij loopt godverdomme nog lachend
door de gang, met z’n ‘Beste papa van de wereld’-mok naar de
koffieautomaat. Ik stond daar mijn vingers te verbranden aan de nieuwe
dunne plastic bekertjes. En hij maar opscheppen over z’n geld.
De koffieautomaatkoffie heeft nog nooit zo bitter gesmaakt. Hij
vroeg of ik nog ging tennissen vandaag. Tennissen! Wat een leeghoofd.
Ik wilde iets roepen, iets over zijn afgrijselijk immorele rotkop, maar ik
deed het niet. Ik hoorde mijn vader in mijn hoofd brullen. Zijn beruchte
brulbuien. Zijn hele lichaam beefde op zo’n moment, en hij noemde
dan de hele wereld immoreel, zelfs de hond.
Mijn vader was streng vroeger, hard en streng. Hij had een vast repertoire
van een handvol monologen die ik allemaal uit mijn hoofd
kende. Zo was er de ‘Duitsers zijn allemaal moffen’-monoloog, en de
‘Van haring ga je helemaal niet stinken, want namelijk…’-monoloog,
en natuurlijk de ‘Niemand is een haar beter dan zichzelf’-monoloog.
Vanuit zijn stoel, met de voeten op de poef.

Ik wilde niet als mijn vader zijn en ik kon me gelukkig inhouden.
Nog net.
Misschien had ik mij niet moeten inhouden. Had ik het er gewoon
uit moeten brullen, alles. Dat hij ons in de steek laat. Dat hij zijn afdeling
in de kou laat staan. Dat hij geen zak over heeft voor de filosofie,
dat hij zichzelf in feite niet eens filosoof mag noemen als hij enkel bezig
is met zijn eigen carrière, dat hij een aanfluiting is voor het academische
denken. En misschien had ik wel vooral moeten brullen over de
schade die hij aanricht bij anderen. Dat ik jarenlang gevochten heb
voor deze vakgroep en grotere banen aan mij voorbij heb laten gaan
om hier iets op te zetten. Dat ik jaar na jaar bij oeverloze vergaderingen
ben geweest waar ik telkens zorgde dat filosofie niet kopje onderging
in de Faculteit der Geesteswetenschappen of zelfs moest fuseren met
de economische faculteit. Dat ik er godverdomme persoonlijk voor heb
gezorgd dat er nog een vakgroep is en dat hij zijn riante salaris behield
en in zijn mooie auto naar zijn doorzonwoning in de buitenwijk kon
rijden, elke dag, nou ja, elke dag dat hij er was. Ja, dat hij als geldwolf
al jaren een schande is voor de gehele filosofie!
Ach, maar wat zou ik? Het is voorbij. We slaan nergens meer op.
Er is geen school, geen stroming, er zijn geen ideeën, alleen ruzies. We
kunnen niet meer samenwerken, nauwelijks meer denken. We zijn als
varkens in een te krappe stal die elkaars staart beginnen af te knagen.
Dat zijn we: wijsgerige varkens, wetenschappelijke zwijnen, die wentelen
in de drek van onze eigen ego’s
lees meer in het nieuwe nummer

Zwemles
door Chrétien Breukers
– 1 –
Mooi is: ouderwets schrijven. Met een notitieboek in een café. Nu ja, in
de Restorette bij Aquacenter Den Hommel. Ook te huur voor besloten
feesten. Maar het is iets.
Een groep kinderen. Het zijn er acht. Twee zijn de baas. De oudere
mevrouw die deze ettertjes blijkbaar moet begeleiden zet vruchteloos alle
zeilen bij. Een van de twee laat zijn broek zakken en heft zijn armen in
triomf: ‘Olé, olé, olé!’ Op zijn zwembroek: witte en zwarte zeil schepen.
Gelukkig duurt het niet lang, ze vertrekken richting zwembad.
Mijn dochter heeft zwemles, en daar zit ik dan, ik kan niet anders.
Met een notitieboek tussen de Nederlandse moeders, midden in de
loopgraven van de moderne opvoeding. Oorlogscorrespondent van het
moderne leven. De kinderen zijn aan de winnende hand.
Ik ga me niet afvragen wat de zin is van dit alles. Ik ga me ook niet
ergeren aan de mensen die voortdurend schreeuwen naar elkaar, liefst
op drie meter afstand van mij. Het christendom is één lange oefening in
verdraagzaamheid, dus waarom zou ik in hemelsnaam klagen?
Ik ruik de geur van chloor en frituurvet. Zie een kind dat haar moeder
‘domme doos’ noemt en vervolgens een ijsje krijgt. De moeder zegt:
‘Het is een monstertje.’ Observeer een man van om en nabij de dertig
jaar, klein, gespierd, kort haar, die zijn vrouw uitvetert. Ze heeft haar
tas ergens laten staan. Op het terras voor de Restorette, blijkt later, als ze
het ding terugvindt. Hij heeft een blaffende stem. Heerser over vrouw
en kind. Zoals het hoort.
Hij slaat de levenslust van kleine kinderen gade. De destructieve
drift van kinderen ouder dan vier jaar. De nu al uitgebluste ouders die

het aanzien. Of die, als ze het niet aanzien, naar hun mobiel kijken.
Het zijn sterke genen die de paardrift achteraf zonder droefheid weten
te dragen.
De oorlogscorrespondent is omringd door normale, nee, gewone
mensen en is als de dood zo bang.
– 2 –
Een vol café, want buiten regent het. De meeste ouders bestellen niets,
of zo weinig mogelijk. Meegebrachte etenswaren (een banaan, een liga,
iets onduidelijks) worden in kinderen geschoven en de tuitbekers met
appelsap staan naast de kopjes munt- of rooibosthee.
Ik bestel twee keer een koffie verkeerd. Louter balorigheid, want ik
heb zin in een broodje bal, met mosterd, zo’n balletje uit de jus. Maar
dat mag niet, want ik ben op dieet. Alweer. Nog steeds.
Ik zit aan de leestafel. Af en toe verschijnt iemand, bladen worden uit
een stapel gerukt en weer terug gesmeten. Gezucht, gemopper, tot ze,
soms zonder tijdschrift, terugkeren, naar hun kinderen.
lees meer in het nieuwe nummer

Van bedrieger tot dadaïst
Kort essay over de schelmenroman
door L.Th. Lehmann
Toen mij verzocht werd voor een microfoon enige tijd te spreken over
‘de schavuit’ in de literatuur, meende ik aanvankelijk dat ik wel zeer
langzaam zou moeten spreken om de tijd vol te krijgen. Maar na enig
mismoedig nadenken werd het me vrij plotseling duidelijk dat ik, verre
van gebrek aan stof te hebben, aan de oever stond van een ‘mer à boire’.
Het geval was dat ik mij min of meer werktuiglijk had geconcentreerd
op de juist weer modieus geworden term ‘schelmenroman’. Dit is een
bepaald genre dat ongeveer twee eeuwen in de mode is geweest, en dat,
– afgezien van het gegeven dat natuurlijk niet alle schelmen van de wereldliteratuur
hierin verwerkt kunnen zijn – , zoals vele dingen met een
traditioneel vaststaande naam, niet geheel correct benoemd is.
Als men zich namelijk de moeite geeft een of meer schelmenromans
werkelijk te lezen, wat doorgaans lang niet meevalt, dan zal men zien
dat in deze romans in feite weinig schelmen voorkomen en dat vaak
juist de hoofdpersonen het minst schelmachtig zijn. Daar kan men zich
slechts over verbazen als men zich een rotsvaste voorstelling van het
genre heeft gemaakt, maar teleurstellend is het wel.
Ik meen echter een reden voor dit feit gevonden te hebben, of, voorzichtiger
gezegd, een historische ontwikkeling die haast te logisch is om
niet op toeval te berusten. Om U deze uit te leggen verzoek ik U mij te
volgen naar de vijfde eeuw voor Christus. – Maar voor ik van U deze
verplaatsing vraag, wil ik nog even een zijsprong maken. Als ik U naar
de vijfde eeuw wil brengen, hebt U wel begrepen dat het mij erom te
doen is U daar een schelm te laten zien, maar ik wil U niet de indruk geven
dat dit de oudste literaire schelm ter wereld is. Dat is, voor zover wij

weten, Odysseus, de held wiens succes niet slechts op vechten berust,
maar ook op liegen, bedriegen, handig vluchten en vermommingen.
Odysseus is behalve schelm ook werkelijk ‘held’ in de geaccepteerde zin
van dat woord. Zo nodig kan hij ook nog vechten, zelfs met zijn blote
handen tegen een volwaardig tegenstander, zoals blijkt in de worstelwedstrijd
bij de Phaiaken.
Odysseus is een koning, die na op heldhaftige – of wellicht beter:
schelm-haftige – wijze zijn moeilijkheden te boven gekomen te zijn, zijn
legitieme troon opeist. Maar de volgende schelm in de antieke literatuur
is een slaaf, hetgeen literatuur-historisch belangrijk zal blijken te zijn.
Hij duikt op in de eerder genoemde vijfde eeuw voor Christus. Nu is
het geenszins onmogelijk dat er in de drie eeuwen na de Odyssee door
Grieken ook nog over schelmen geschreven is, maar van de oud-Griekse
literatuur is weinig over.
lees meer in het nieuwe nummer

Op zoek naar het vacuüm
In gesprek met Günter Grass
door Arnon Grunberg
grunberg – Mijnheer Grass, u bent zojuist onderscheiden met de Spiros
Vergos Prize for Freedom of Expression. Deze prijs krijgt u voor al uw boeken,
maar au fond gaat de onderscheiding om de vrijheid van denken en om
uw laatste dichtbundel ‘Eintagsfliege’. De politieke gedichten daarin hebben
veel reacties opgeroepen, ook veel kritiek. U hebt geriposteerd dat er in
Duitsland een traditie van politieke gedichten bestaat, zoals Hans-Magnus
Enzensberger en Erich Fried die hebben geschreven.
grass – En Walter von der Vogelweide, Heinrich Heine! Met andere
woorden: door de Duitse en door de hele Europese literatuur is het
gedicht vaak gebruikt om in die strenge, geserreerde vorm politieke
onderwerpen ter sprake te brengen. De Silezische Weversopstand van
1844, die bloedig door de Pruisen werd onderdrukt, was niet echt bekend
geworden als Heinrich Heine niet zijn gedicht ‘Die Schlesischen
Weber’ had geschreven met het vers: ‘Duitsland, wij weven je lijkwade.’
grunberg – Maar zijn de tijden niet veranderd? Had u werkelijk het
gevoel dat er door uw politieke gedicht ‘Was gesagt werden muss’, waarin u
Israël een gevaar voor de wereldvrede noemt, iets zou kunnen veranderen
aan de situatie in het Midden-Oosten?
grass – Ik geloof dat de explosieve kracht van gedichten altijd is onderschat.
Ik denk dat een deel van de ergernis die in West-Duitsland ontstond,
voortkwam uit het besef dat iemand met een gedicht zo’n opwinding
kon veroorzaken. Kijk, ik kan er niets aan doen dat de West-Duitse

media zo eensluidend van toon is, en dat journalisten zich tegenwoordig
voornamelijk beperken tot het verspreiden van meningen en stemmingen.
Dat het gedicht in dit klimaat op kritiek is gestuit, is begrijpelijk.
grunberg – U had dit verwacht, u wist het?
lees meer in het nieuwe nummer

Auteurs in dit nummer
j.m.a. biesheuvel (1939) – Schrijver. Publiceerde o.m. de verhalenbundels
In de bovenkooi (1972), Slechte mensen (1973), De verpletterende
werkelijkheid (1979) en Het wonder (1995). In 2007 ontving hij voor zijn
gehele œuvre de P.C. Hooft-prijs. In 2008 verscheen in drie delen zijn
Verzameld werk.
mark boog (1970) – Publiceerde diverse romans en dichtbundels. Werd
in 2001 bekroond met de C. Buddingh’-prijs en in 2006 met de VSB-
Poëzieprijs. In 2011 verscheen zijn nieuwste roman Het lot valt altijd op
Jona en in 2013 zijn nieuwste poëziebundel Maar zingend. Zie: http://
boogblog.wordpress.com.
wim brands (1959) – Als journalist werkzaam bij de vpro. Publiceerde
zijn poëzie o.m. in De schoenen van de buurman (1999), Ruimtevaart
(2005) en Neem me mee, zei de hond (2010).
hugo brandt corstius (1935) – Woont in Parijs.
chrétien breukers (1965) – Dichter en redacteur van het literair weblog
De Contrabas. Publiceerde o.m. de bundel Oudegracht (2011). In
2013 verscheen Het eerste gedicht; Over het lezen van poëzie.
anton gerits (1930) – Oud-antiquaar en dichter. Zijn recentste bundel
is Altijd samen, altijd alleen; Verzamelde natuurgedichten (2012). Zie
verder: www.antongerits.nl.

arnon grunberg (1971) – Schrijver en columnist. Zijn recentste roman
is Huid en haar (2010). Ont ving o.m. de Anton Wachterprijs, de
F. Bordewijkprijs, tweemaal de Gouden Uil, tweemaal de ako-li te ratuurprijs,
de Libris literatuurprijs, de Constantijn Huygens-prijs en de
Frans Kellendonk-prijs.
erik jan harmens (1970) – Publiceerde de dichtbundels In menigten
(2003), Underperformer (2005), die o.m. werd bekroond met de J.C.
Bloem-poëzieprijs, en Gospels en psalmen (2008). In 2007 publiceerde
hij de roman Kleine doorschijnende man en dit najaar verschijnt zijn
nieuwe bundel, Open mond.
jeroen hermkens (1960) – Lithograaf, schilder, beeldhouwer. Ontving
in 1996 de Nederlandse Gra fiek prijs. Werd in 2006 gekozen tot Kunstenaar
van het jaar. Exposeerde o.m. in New York en Utrecht. In 2013
nam het Rijksmuseum een serie litho’s van zijn hand in de collectie op.
Zie www.hermkens.com.
philip huff (1984) – Debuteerde in 2009 met de roman Dagen van gras,
die werd genomineerd voor de Academica Debutantenprijs. Hij ontving
de Hollands Maandblad Schrijversbeurs 2010-2011 (proza). Zijn roman
Niemand in de stad (2012) werd onderscheiden met de juryprijs van de
DJP-prijs 2013.
l.th. lehmann (1920-2012) – Dichter, prozaïst, vertaler, jurist, archeoloog
en dj. In 2005 verscheen de prozacollectie De Tewaterlating van een
Theorie; herinneringen, reisverhalen en beschouwingen. Recente poëziebundels
zijn Wat boven kwam (2006) Laden ledigen (2008) en Schoon
schip (2010).

esther porcelijn (1985) – Toneelspeler, theatermaker en stadsdichter
van Tilburg; studeert filosofie aan de Universiteit van Tilburg en publiceerde
eerder o.m. in Brabant Literair. Ontving de Hollands Maandblad
Aanmoedigingsbeurs 2012-2013 voor haar poëziepublicaties in
Hollands Maandblad.
hedwig selles (1968) – Publiceerde o.m. in De Gids, Tirade, Hollands
Maandblad, Awater, DW&B en Het Liegend Konijn. Van haar hand
verschenen de bundels IJzerbijt (2009) en Schadenfreude (2011).
leo vroman (1915) – Schrijver, dichter, tekenaar, hematoloog. Ontving
de P.C. Hooftprijs (1964) en de VSB Poëzieprijs (1996). Recent verschenen
Nee, nog niet dood (2008), Zodra (2010) en Daar (2011).
maartje wortel (1982) – Studeerde beeld en taal aan de Gerrit Rietveld
Academie. Zij publiceerde de verhalenbundel Dit is jouw huis
(2009) die werd bekroond met de Anton Wachterprijs en de roman Half
Mens (2011) die werd genomineerd voor de BNG Nieuwe literatuurprijs
en de Opzij literatuurprijs.

HOL L A N D S
Maandblad
Redactie: Bastiaan Bommeljé
Redactieraad: Gerard van Emmerik, Beatrijs Ritsema, Wim Brands en Janneke
Louman
Vormgeving: Steven Boland
Copyright: Auteursrecht voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd
en/of openbaar gemaakt, door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke
andere wijze ook, zonder voorafgaande schrifte lijke toestemming van de uitgever.
Deze uitgave werd mede mogelijk gemaakt door subsidie van het
Nederlands Literair Productie- en Vertalingenfonds, thans Nederlands
Letterenfonds.
Redactiesecretariaat: Hollands Maandblad • Johannes Vermeerstraat 63 • 1071 dn
Amsterdam • Tel. 020-5706100 • redactie@hollandsmaandblad.nl (niet voor kopij)
Bij ongevraagde bijdragen postzegels voor antwoord bijsluiten
Uitgevers: Nieuw Amsterdam Uitgevers in samenwerking met Stichting Hollands
Maandblad, Johannes Vermeerstraat 63 • 1071 dn Amsterdam
Abonnementen: 12 nummers per kalenderjaar, prijs per jaargang € 70,00 • voor studenten
en docenten € 52,50 Abonnementen die niet één maand voor afloop van de
abonnementsperiode zijn opgezegd, worden automatisch verlengd
Opgave: S.P. Abonneeservice • Postbus 105 • 2400 ac Alphen aan den Rijn.
Telefoon tijdens werkdagen van 9.00-17.00 uur: 0172-476085.
Een acceptgiro voor betaling volgt
Losse nummers: € 6,95 • dubbelnummers € 8,95 • Verkrijgbaar bij de boekhandel of
door bestelling bij Nieuw Amsterdam Uitgevers