pfd - Sport en Ontwikkelingslanden

INTERVIEW
DE MAN
‘Wie mij op persoonlijk vlak geïnspireerd heeft? Niemand
– niet als in: beïnvloed. Maar ik heb wel veel waardering
voor Jelle de Vries, de man bij wie mijn ouders en oudere
broer onderdoken tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij
was een geweldige wereldburger, die gereformeerd was
opgevoed en PvdA stemde. Een socialist in hart en nieren,
een harde werker, een levensgenieter en een sportman.’
werd ik in februari. Het is geen jaar van bezinning,
maar ik realiseer me wel dat er de laatste
‘Zestig
tijd veel gebeurd is. Ik ben gestopt met Barend en
Van Dorp, ben opa geworden en heb met collega’s een nieuwe
tv-zender opgezet waar vooral interviews op te zien zijn: Het
Gesprek. Door Het Gesprek kan ik nu niet zoveel reizen als ik
gehoopt had dat ik op mijn zestigste zou doen. Maar ik voel me
prima, fiets nog twee, drie keer per week zo’n zeventig kilometer
met Peter Post [oud-wielrenner, red.]. Dertig kilometer per uur.
En ik voetbal ook elk weekend. Ik ben geen type dat snel zegt:
ik ben tevreden. Maar ik hoef ook zeker niet ontevreden te zijn.
Ik heb altijd datgene gedaan wat ik leuk vond: journalistiek. Ik
heb optimaal genoten van de vrijheden die Nederland biedt; van
meningsuiting, van omgang, van leven. Ik ben op mijn gemak in
Nederland, voel me verbonden met Nederlanders. Maar ook met
joden, wereldwijd, en ik ben waakzaam als ik hoor dat mensen
hier niet meer met een keppeltje over straat durven te lopen. Dat
is een zorgelijke ontwikkeling. Dat ik zelf bedreigd werd [na de
moord op filmmaker Theo Van Gogh, red.], had ook te maken
met dat ik joods was. Die bedreiging heeft enorme impact gehad
op mijn familie. Ontoelaatbare impact – laat ik het daar bij
houden. Nu ik niet meer in beeld ben, is de dreiging gelukkig
voorbij. Dat was geen reden om met Barend en Van Dorp te
stoppen, maar het is zeker geen vervelende bijkomstigheid.’
DE WERELD
‘Een inspirerend iemand op het wereldtoneel: Golda Meïr,
tussen 1969 en 1974 minister-presidente van Israël.
Fantastisch hoe zij een echte, zelfs stoute vrouw bleef in
een mannenwereld. Ik hoop dat ze veel kerels het bed in
kreeg en daar ook goed misbruik van maakte in haar werk.
Ik vond haar een geweldige politica. Er moesten toen
moeilijke keuzes gemaakt worden. Terugkijkend is het
waar dat Israël de bezette gebieden meteen had moeten
verlaten. Maar dat is achteraf makkelijk praten.’
vind de wereld er niet leuker op geworden. Ze is er met
alle vooruitgang op achteruit gegaan. Ik groeide op in de
‘Ik
jaren zestig: de tijd van de vrije liefde, waarin aids nog
2 | SuPPORTER | NuMMER 27 | OKTOBER 2007
niet bestond en iedereen zich een slag in de rondte neukte. Ook
de vrouwen; die werden door de opkomst van de anticonceptiepil
een stuk vrijer. We hadden een romantisch beeld van een wereld
die maakbaar was, waar kinderen veilig op straat konden spelen,
en waar geweld tot de uitzonderingen behoorde. Dat beeld is
behoorlijk bijgesteld de laatste jaren. Toch geloof ik nog steeds
in maakbaarheid, in het idee dat mensen hun eigen lot kunnen
bepalen. De plaats en periode waarin je geboren wordt vormen
je, maar je kunt je leven wel in eigen hand nemen. Soms krijg je
maar één kans, en dan moet je meteen kunnen scoren. Ik ben
mijn romantiek en idealisme niet kwijtgeraakt, vind dat we het
in de wereld met elkaar moeten doen. Als Nederland dienen we
zeker de waarden te handhaven die we de afgelopen eeuwen
hebben opgebouwd. Maar dat betekent niet: de Europese Grondwet
weigeren, de grenzen sluiten voor bijvoorbeeld Roemenen
of Tsjechen en ons angstig in onszelf keren. We moeten het
gesprek durven aangaan met mensen uit andere culturen; over
hun leven, het onze, over wat hen gelukkig maakt, en wat ons.
Dat gesprek, dat is voor mij wereldburgerschap.’
DE SPORT
‘De meest inspirerende sporter is en blijft voor mij
Johan Cruijff. Ik mag me op geen enkele wijze met hem
vergelijken, maar zie toch veel parallellen: in ’47 geboren,
alleen met zijn moeder, nog steeds bij zijn eerste vrouw,
twee dochters, stapelgek op zijn kleinkinderen. En hij is
altijd zichzelf gebleven. Ik ken hem goed. Ja, je zou kunnen
zeggen dat we bevriend zijn. Er zijn tussen ons voldoende
vertrouwelijkheden die vertrouwelijk zijn gebleven.’
vader verliet ons gezin toen ik zes was. Mijn
moeder ging om acht uur de deur uit en was om
‘Mijn
zes uur thuis, dus ik was alleen met mijn oudere
broer. Hij voedde mij op – op zijn manier. Als ik niet deed wat
hij zei, kreeg ik een slag voor mijn harsens, maar als iemand mij
aanraakte kreeg die twee klappen. Hij was viereneenhalf jaar
ouder, een driftige jongen, agressief, een echt onderduikkind
– maar mijn relatie met hem was en is goed; hij beschermde me.
De straat was onze woonkamer. En op straat ga je niet studeren
of lezen, leer je niet over muziek en kunst. Op straat leer je
vechten en sporten. Vooral voetbal. Dat is toch één van de meest
democratische sporten ter wereld. Iedereen is daarin gelijk, krijgt
dezelfde kansen: een heel sociaal-democratisch ideaal. Je kunt
erin uitblinken, kunt er je talenten in tonen. Dat heb ik er óók
altijd leuk aan gevonden, al is het heel on-Hollands om dat te
propaganderen: uitblinken. Het mooie van voetbal is bovendien
de toegankelijkheid. Het enige dat je nodig hebt is een prop.
Anders dan golf of zo. Die sport trekt me misschien daarom wel
niet, zelfs al hoor ik van iedereen hoe fascinerend het is om te
golfen, en word ik elke maand gek gebeld door mensen die me
uitnodigen. Ik zie het mijzelf gewoon nog niet doen. Ik blijf
lekker voetballen bij Buitenveldert.’ •
DE INSPIRATIE- EN INNOVATIEGROEP
Wie zijn lid van de Inspiratie- en Innovatiegroep?
‘NCDO vroeg me om voorzitter te worden. Ik zei ‘ja’ en zocht
mee naar geschikte leden. Inmiddels zijn we met z’n achten:
Clarence Seedorf (voetbalinternational en voorzitter van de
Champions for Children foundation), Erica Terpstra (NOC*NSfvoorzitster),
jeu Sprengers (KNVB-voorzitter), Peter heerschop
(cabaretier en oud-gymleraar), Mohammed Allach (technisch
directeur van voetbalclub VVV en voorzitter van de stichting
MaroquiStars), Carole Thate (voorzitter van de johan Cruijff
foundation), frank van den Wall Bake (sportmarketingdeskundige)
en ik.’
Waarom heeft u ‘ja’ gezegd?
‘het heeft te maken met mijn wereldburgerschap, mijn
idealisme en mijn liefde voor sport. Ik doe het ook op eigen
kosten. Ik heb heel even getwijfeld. Moet een journalist niet
kritisch kunnen blijven, op afstand staan? Maar ik vond dat
het kon, nu ik gestopt was met mijn programma. We willen als
groep aangeven dat sport een spiegel is van de samenleving.
Al die Nederlandse politici hadden helemaal niet honderd
dagen het land in hoeven te trekken om te ontdekken wat er
speelt. Ga naar een sportvereniging in utrecht, Amsterdam,
Rotterdam en Den haag en je weet het! het is een gigantische
blunder van deze regering dat er geen volwaardig ministerie
van Sport is. Wat zich voordoet op zo’n vereniging, doet zich
voor in de maatschappij. je hebt kinderen die gewoon willen
voetballen en kinderen die willen uitblinken, je hebt allerlei
verschillende culturen die met elkaar door één deur moeten,
INTERVIEW
en je hebt mensen die dat allemaal in goede banen proberen
te leiden. Er valt – ook op het gebied van ontwikkelingssamenwerking
– veel te leren van de manier waarop die verenigingen
zichzelf organiseren en problemen aanpakken. Niet
in de laatste plaats van het gebruik dat zij maken van sport.’
Wat doet de Inspiratie- en Innovatiegroep?
‘We gaan de komende jaren nieuwe, leuke initiatieven ontplooien
die de rol van sport in ontwikkelingssamenwerking
vergroten. Zodat er over tien à twintig jaar zó’n goede sportinfrastructuur
is in ontwikkelingslanden dat iedereen kan
sporten en plezier kan hebben – want dat is, naast dingen als
waterputten en voedsel, óók belangrijk.
We hebben speciaal oog voor meisjes en vrouwen. Die
kunnen via sport hun vrijheid veroveren en meedoen aan de
maatschappij. Vaak willen ze wel sporten, maar mogen ze
niet, bijvoorbeeld van hun geloof. hopelijk behalen onze
initiatieven snel resultaat. Ik zie grote kansen liggen in
landen waar Nederland wortels heeft, zoals Zuid-Afrika,
Suriname en Indonesië. Dat daar vaak nog onze taal wordt
gesproken, maakt het makkelijker voor Nederlandstaligen
om er aan de slag te gaan. Ik wil graag snel scoren. Daarom
borduren we ook voort op de ervaring van veel organisaties
en projecten, zoals NCDO, SCORE en Right To Play. We
hoeven het wiel zeker niet opnieuw uit te vinden.’
Meer weten over de Inspiratie- en Innovatiegroep?
Kijk op: www.sportdevelopment.org
Frits Barend:
‘Ik voel me prima,
fiets nog twee,
drie keer per week
zo’n zeventig
kilometer met
Peter Post.’
SuPPORTER | NuMMER 27 | OKTOBER 2007 | 2