JG 20 nr 2 - Reynaertgenootschap

176
wanneer de vraag rijst waar men een ‘Heilige Kelk’ best zou verbergen.Verhalen
van beide auteurs bieden het antwoord (p. 193-194). Een even speelse verwijzing
is die naar Hugo Claus’ toneelstuk Een bruid in de morgen, wanneer Agnes zich in
een incestueuze droom met Bart getrouwd waant (p. 231). Enzovoort.
Toch ontleent deze roman zijn status van ‘literaire’ thriller allerminst aan een paar
zorgvuldig gekozen citaten. En al is het inderdaad niet zo eenvoudig om te omschrijven
waarin een ‘gewone’ roman van een misdaadroman verschilt 7 , toch valt bij
benadering aan te geven wat met een ‘literaire’ thriller wordt bedoeld. In zijn
‘beknopte geschiedenis van het Vlaamse misdaadverhaal’ noemt Lukas de Vos
Gevallen Stad van Weduwe Oppermans ‘de enige literaire thriller die naam waardig’,
omdat die roman in menig opzicht een hoogstaand eerbetoon is aan Paul van
Ostaijens bundel Bezette Stad. Daar valt niets op af te dingen, maar de roman van
Kisling en Verhuyck mag met evenveel recht die naam waardig worden geacht.
Naast de al eerder aangestipte stilistische gaafheid, is er vooral het feit dat de
roman het resultaat is van een even deskundige als vrijmoedige omgang met een
(oude) literaire tekst. Van den vos Reynaerde wordt op basis van recente bevindingen
in tijd en ruimte gesitueerd (onder meer in het hoofdstuk ‘Het was in eenen
tsinxen dage’, p. 38-39). Daarnaast wordt de lezer vergast op een bondige samenvatting
van het verhaal. Veel aandacht gaat begrijpelijk genoeg uit naar het ‘leugenverhaal’
van Reynaert, wanneer hij met de strop om de nek voor Nobel staat.
Daarin gaat Reynaert met de nodige breedvoerigheid in op ‘de schat van Ermelinc’,
ook wel ‘de schat van Ermenrike’ genoemd. En die schat is volgens Rosseel geen
‘kist met parels, goud en edelstenen’, maar een allusie op de graal, die in middeleeuwse
tijden tot zoveel verhalen heeft geïnspireerd. De informatie over de
Reynaert wordt dan ook aangevuld met een stevige scheut graalliteratuur, die in
hoofdzaak in Vlaanderen is geïmporteerd door Chrétien de Troyes, hofschrijver van
de graaf van Vlaanderen, Filips van de Elzas. Het eerste graalverhaal, Perceval, ou
le comte du graal (omstreeks 1190), was in ieder geval ruim op tijd om als inspiratiebron
te dienen voor Willem (p. 78 e.v.).
Het leugenverhaal is dan ook in eerste instantie een literaire thriller omdat hij zich
op een gecanoniseerde literaire tekst heeft vastgezet. Dit procédé van ‘literaire
symbiose’ kenmerkt overigens nogal wat hoogstaande speurdersromans. Het al
genoemde De naam van de roos draait uiteindelijk om de poging van Jorge van
Burgos een ‘verboden’ tekst van Aristoteles tot elke prijs verborgen te houden en,
in antwoord hierop, om William van Baskervilles (overigens geslaagde) poging diezelfde
tekst te ontmaskeren als vermoedelijk moordwapen. In de contemporaine
(Angelsaksische) misdaadliteratuur is het behoorlijk bon ton om verhalen te construeren
op basis van bekende teksten. Die worden meestal als sleutel of tekensysteem
aangegrepen om een of andere misdaad te ontsluieren. Dat gebeurt bij uitstek
in Jed Rubenfelds meeslepende The Interpretation of Murder (2006). Dat boek
presenteert niet alleen Sigmund Freud ten voeten uit, maar ook de Amerikaanse
neo-freudiaan Ernest Younger, die zich van de beroemdste Hamletmonoloog
bedient als interpretatiemodel bij een moordonderzoek. In The Poe Shadow (2006)
van Matthew Pearl, befaamd vanwege zijn eerdere bestseller The Dante Club
(2003), trekt advocaat Quentin Clark naar Parijs op zoek naar het model achter de
eerste volwaardige ‘speurder’ in de literatuur, namelijk Auguste Dupin in Edgar Allan
Poe’s The Murders in the Rue Morgue (1841). In grote mate schatplichtig aan Bram
Stokers Dracula (1897) is Elisabeth Kostova’s epische roman The Historian (2005),
waarin het vampirisme niet van de lucht is, maar waarin vooral, net als in haar voor-
Tiecelijn, 20, 2007