JG 20 nr 2 - Reynaertgenootschap

174
wat hij zelf ‘beladen’ voorwerpen noemt’ (p. 125). Halfweg het boek wordt het Lucas
– en mét hem de lezer – duidelijk dat ‘de lezingen slechts een alibi, een bezigheid,
een vingeroefening’ zijn (p. 161) om zijn gretigheid naar de graal te maskeren.
Diezelfde Leander wordt des te verdachter wanneer Rosseel hem ervan verdenkt
bij hem te hebben ingebroken en zijn kamer overhoop te hebben gehaald (zie
p. 126).
Even verdacht is het groepje dat zich rond vader en zoon Stubbe ophoudt en
waarvan Lucas’ oud-klasgenoot én vastgoedmakelaar Tony Marchand deel uitmaakt.
Voor hen komt het erop aan een hype te creëren op basis van een onvindbaar
mystiek voorwerp, aangezien ‘de vondst van het voorwerp in kwestie die golf
weleens zou kunnen breken’ (p. 132). Hetzelfde kan worden gezegd van een groepje
skinheads, de vermoedelijke plegers van een aanslag op Lucas in ‘de oude vestingstad’
(p. 51), en klaarblijkelijk ook op zoek naar een nieuw (Germaans) symbool,
dat door de leider van hun ‘Blikpartij’ is gevraagd. Uiteraard zou zoiets als de ‘graal’
uitkomst bieden, maar in een ironisch getint praatje suggereert Lucas hun de Wase
raap als Vlaams-nationalistisch symbool te omhelzen. Ze lijken zelfs enigszins
onder de indruk. ‘Lucas kon eigenlijk niet meer geloven dat zij hem die klap op zijn
hoofd hadden gegeven’ (p. 236).
Behalve personages van veeleer criminele snit, komen er ook in voor die het mysterie
behoorlijk op peil houden en het tegelijk een menselijk gezicht verlenen. Een
van hen is de ‘zwaarwichtige’ Simpelman, de goedaardige dorpsgek van Graauw,
uitgerust met een uitneembaar glazen oog en een zelfgemaakt kunstgebit van blik.
Hij helpt onhandelbare hanen naar de andere wereld en komt vervaarlijk uit het
niets opgedoken als hij meent in Cesar, de hond van Bart, de Wase wolf te herkennen.
Bart is overigens van al déze personages veruit het interessantst. Hij is de dertienjarige,
éénkennige zoon van buurvrouw Agnes, met wie Lucas lang geleden een
kortstondige romance beleefde. Hij uit zich nauwelijks in gesproken taal, blijkt te lijden
aan een of andere vorm van autisme (p. 53, p. 308) en verkent op zijn manier
ononderbroken de omgeving. Wat hij ziet, vermoedt of verzamelt, tekent hij nauwgezet
na. Wat hij schetst blijkt naderhand een betrouwbare weergave te zijn van het
gangenstelsel dat zich onder Fiens huis bevindt. ‘Plichtsgetrouw als een boekhouder
zette hij al zijn bodemschatten op papier, soms vanuit verschillende hoeken. Het
waren geen sierlijke tekeningen, daarvoor zette hij te veel kracht op het potlood,
maar ze waren bijzonder nauwkeurig en gedetailleerd’ (p. 177).
Deze merkwaardige jongen doet onwillekeurig denken aan Christopher Francis
Boone in Mark Haddons jeugdmisdaadroman The Curious Incident of the Dog in the
Night-Time (2003), of aan dokter Victor Hoppe in Stefan Brijs’ onvolprezen roman
De engelenmaker (2005). In ieder geval bevestigt een helikoptervlucht over Lucas’
domein de geografische röntgenfoto die door Bart is samengesteld. Dat Lucas erin
slaagt zich te verstaan met deze zwijgzame knaap en later met hem in de gangen
afdaalt, is uiteraard een door de auteurs gewilde toevalligheid. Zoals ook de al
genoemde Wase wolf een gewilde toevalligheid is, die meteen duidelijk maakt dat
de werkelijkheid (jawel, een wolf in het Land van Waas!) de fictie (hoezo, een wolf
in Vlaanderen?) vaak moeiteloos overtreft (zoals Saul Bellow ooit met klem beweerde).
Een wolf in een door de Reynaert geïnspireerd verhaal is uiteraard meegenomen,
al is het maar omdat daardoor de aloude ‘wapenbroederschap’ opnieuw tot leven
komt. Maar veel meer dan een zijsprong wordt de wolf niet gegund. Daar is ander
materiaal voor ingezet. Materiaal dat bedoeld is om de lezer even op het verkeerde
Tiecelijn, 20, 2007