JG 20 nr 2 - Reynaertgenootschap

172
den vos Reynaerde. Niet ontalrijk zijn de geschriften waarin op allerlei gronden
gepleit wordt voor een zekere Arnout en een zekere Willem als de auteurs van het
Vlaamse dierenepos. Die stelling is intussen allang verlaten en vervangen door de
quasi-zekerheid dat ‘Willem die Madocke maecte’ (A en F1) er de enige auteur van
is. Maar als louter eerbetoon aan het ooit ernstig genomen dubbele auteurschap
van de Reynaert lijkt me dat van Kisling en Verhuyck mooi meegenomen.
In het al aangehaalde interview verduidelijken beide auteurs hoe ze te werk zijn
gegaan. Ze beklemtonen daarbij hoezeer ze ernaar gestreefd hebben hun beider
schrijfstijl ‘op één spoor te krijgen’ zodat een soort ‘derde auteur’ is opgestaan die
‘niet de som’ is van elk afzonderlijk, maar duidelijk een eigen geluid laat horen. 3 Wie
de proef op de som maakt, moet bekennen dat de auteurs daar ook voortreffelijk in
zijn geslaagd. Er valt mijns inziens nauwelijks een plaats aan te wijzen waar zich
een stijlbreuk of stemmingwissel manifesteert. Maar die stilistische gaafheid/eenheid
verhindert natuurlijk niet dat allerlei echo’s uit hun vroeger werk in dit verhaal
zijn binnengeslopen. De lezer die van enig speurwerk houdt, kan de sporen natrekken
die hun beider werk in deze gezamenlijke roman hebben nagelaten. Ik beperk
me tot enkele sprekende voorbeelden.
Er is bijvoorbeeld een onmiskenbare parallel tussen Het leugenverhaal en Corine
Kislings De groene gloed (1999). In laatstgenoemde whodunit gaat een zekere
Hannah Best op zoek naar de verdachte omstandigheden waarin een vrouwelijke
voorzaat (Johanna Best) is omgekomen. In beide romans speelt de ontdekking van
een waterput met daarin een menselijk skelet een belangrijke rol. In beide romans
is de oude familieboerderij – die van Fien/Lucas versus die van Hannah/Johanna –
het ruimtelijke centrum van het verhaal. In beide romans worden de drijfveren om
tot handelen over te gaan, geput uit terug opgedoken, maar niettemin belangwekkende
teksten. Bovendien vinden de herhaalde granaatontploffingen en chaotische
toestanden die het dorp op stelten zetten in De groene gloed een onmiskenbare
echo in de apocalyptische grondverzakking op het einde van Het leugenverhaal (zie
p. 303-305). De verwijzing naar de bejaardenenclave De Groene Stee doet onwillekeurig
denken aan het zo breedvoerig in beeld gebrachte ouderlingentehuis in
Kislings De engelenbak (1994).
Op vergelijkbare manier valt een aantal aspecten op Verhuycks conto te schrijven.
Allicht is zijn professionele kennis van de middeleeuwse literatuur erg dienstig
gebleken bij het schrijven van deze roman. 4 De wetenschap waarover Rosseel
beschikt (met betrekking tot de graal, de Visserkoning, de schat van koning
Ermenrike, enzovoort) is wellicht hoofdzakelijk aan Verhuyck toe te schrijven. Het
ligt voor de hand te veronderstellen dat dankzij hem nogal wat eigennamen aan de
Reynaert zijn ontleend. Zo wordt het Hulsterse hotel ‘Oud Julocke’ genoemd, heet
een vroegere klasgenoot Jan Ogerne en luistert de politie-inspecteur van dienst
naar een koninklijke naam in het kwadraat, nl. Arthur Nobel. Verder wordt ook verwezen
naar een zekere professor Ludolf, die zich laat gelden als cultuurpessimist.
Op Rosseel na (de naam van een eekhoorn, vermeld als ‘een coren heere Rosseel’
in A 1859), zijn dat de opmerkelijkste nominale knipogen naar het oude verhaal.
Daarmee knoopt dit boek mooi aan bij Verhuycks antichronologische roman Hout
en koper (1999), waarin het hoofdpersonage Gustaaf Lamfreit zowel het beroep
(timmerman) als de naam van zijn middeleeuwse voorganger opgespeld krijgt.
Een leuk detail dat eveneens een bruggetje slaat naar ander werk van Verhuyck
is de volgende door notaris Notenbaert gedebiteerde wijsheid: ‘De mensen hier
noemen zich niet voor niets weleens reserve-Belgen, als grap, om zich af te zetten
Tiecelijn, 20, 2007