JG 20 nr 2 - Reynaertgenootschap

110
heen durfde gaan. Wie zich schuldig weet, is bevreesd! Zo was het met Reynaert
gesteld en hierom vermeed hij ’s konings hof, waar hij weinig geëerd werd. Toen het
hele hof bijeengekomen was, was er buiten de das niemand of hij had reden om te
klagen over Reynaert, de booswicht met de grijze baard.
(61) Nu komt het tot een aanklacht. Ysingrijn en zijn verwanten gingen voor de
koning staan. Ysingrijn begon direct en sprak: ‘Heer koning, ter wille van uw edelheid
en van uw eer, en ter wille van recht en van genade, bekommer u om mijn leed,
mij aangedaan door Reynaert, door wie ik vaak grote schande en schade heb verduurd.
Trek het u bovenal aan dat hij mijn vrouw heeft verkracht* en mijn kinderen
zozeer heeft mishandeld dat hij ze bepiste waar ze lagen, zodat twee van hen nooit
zagen en stekeblind werden. Bovendien heeft hij me sindsdien smadelijk behandeld.
Het was daarna zover gekomen dat er een gerechtsdag was vastgesteld
waarop Reynaert zijn onschuldseed zou afleggen. Maar zodra de relikwieën
gebracht waren, bedacht hij zich en ontvluchtte ons in zijn burcht. Heer, dit is welbekend
bij de voornaamsten die hier naar het hof gekomen zijn. Reynaert, dat boosaardige
dier, heeft mij zoveel kwaad berokkend, ik ben er vast van overtuigd: al was
al het laken dat men nu te Gent vervaardigt perkament, ik zou eraan te kort komen
om alles te kunnen beschrijven. Daarom zwijg ik er maar over. Maar de schande
van mijn vrouw kan niet achterwege blijven, niet onverzwegen noch ongewroken.’
(98) Toen Ysingrijn aldus gesproken had, stond een hondje op, Cortoys geheten,
en klaagde voor de koning in het Frans hoe het eertijds zo arm was dat het niets
meer had, in een winter toen het vroor, dan alleen een worst en dat Reynaert, de
booswicht, hem deze worst had afgepakt.
(107) Tybeert de kater werd boos. Aldus begon hij zijn rede en sprong midden in
de kring en zei: ‘Heer koning, doordat u Reynaert vijandig gezind bent, is hier niemand,
jong noch oud, of hij heeft een klacht bij u in te dienen. Waarover Cortoys nu
klaagt, is lang geleden gebeurd. De worst was van mij, ook al klaag ik niet. Door
mijn list* had ik die bemachtigd, toen ik ’s nachts op zoek naar buit een molen binnenging,
waar ik de worst ontstal aan een slapende molenaar. Als Cortoys er al van
profiteerde, dan kwam dat door niemand anders dan door mij. Het zou terecht zijn
als Cortoys’ klacht onbehandeld bleef.’
(126) Pancer de bever sprak: ‘Lijkt het u juist, Tybeert, dat men de klacht terzijde
legt? Reynaert is een echte moordenaar en een bedrieger en een schurk. Hij is
bovendien niemand zo goed gezind, zelfs niet mijn heer de koning, of hij zou willen
dat deze leven en eer verloor als hij er een vet stuk van een hen door kon bemachtigen.
Hoe beoordeelt u een hinderlaag? Pleegde hij gisteren overdag niet tegen
Cuaert de haas, die hier staat, een van de grootste misdaden die ooit door enig dier
begaan werden? Want terwijl ’s konings vrede en vrijgeleide van kracht zijn, beloofde
hij hem het credo te leren en zou hij hem kapelaan maken*. Toen liet hij hem stevig
zitten tussen zijn benen. Toen begonnen ze samen het lezen te oefenen en luid
het credo te zingen. Toevallig gebeurde het me dat ik op dat moment die plaats passeerde.
Toen hoorde ik hun beider gezang en ging er zo snel mogelijk heen. Toen
vond ik daar meester Reynaert, die zijn eerdere onderricht had beëindigd en zijn
oude praktijken beoefende. Hij had Cuaert bij de keel en zou hem onthoofd hebben,
als ik hem op dat moment niet toevallig te hulp was gekomen. Zie hier nog de verse
wonden als bewijs, heer koning, die Cuaert van hem ontvangen heeft. Laat u het
ongewroken dat uw vrede op deze wijze verbroken is, zodat u niet straft volgens het
vonnis van uw baronnen, dan zal men het later uw kinderen tot in lengte van jaren
kwalijk nemen.’ – ‘Bij God, Pancer, u spreekt de waarheid,’ sprak Ysingrijn van waar
Tiecelijn, 20, 2007