JG 20 nr 2 - Reynaertgenootschap

Ontbrekende boekbanden
156
In de betrokken boekband zijn, in omgekeerde volgorde, het zesde en vijfde deel
van de Biblia Sacrae scripturae veteris ingebonden. Als de andere boekbanden 10
nog bestaan, is het niet uitgesloten dat hierin fragmenten van het vijfde handschrift
van Van den vos Reynaerde te vinden zijn. Logisch gezien zijn het twee boekbanden
met telkens twee delen.
Dezelfde bijbel in de Württembergische Landesbibliothek te Stuttgart is eveneens
in drie banden ingebonden. Eigenaardig is dat hier in de eerste band het eerste en
zesde deel zijn ingebonden, in de tweede band het tweede en vierde en in de derde
band het vijfde en derde deel. 11
Via internet zijn nog boeken van drukker Johannes Knobloch uit Straatsburg te
vinden. Zijn naam komt voor in verschillende schrijfwijzen. Zo is in de online catalogus
van de universiteitsbibliotheek van Freiburg im Bresgau zijn naam op veertien
12 verschillende manieren opgenomen. Knobloch 13 drukte tussen 1503 en 1519
in Straatsburg 268 titels, waaronder werken van Erasmus en Luther.
Voor de hartstochtelijke vossenjagers is er een eenvoudige queeste te ondernemen
– gewoon zoeken naar de twee ontbrekende boekbanden met vier delen van
de Biblia Sacrae scripturae veteris, ingebonden in een Vlaamse kalfsleren paneelstempelband.
Altijd werk aan de winkel!
Noten
1. De Standaard, 16 juni 1972, p. 14, kol. 1-5.
2. Literatuuropgave onder hs. IV 774 Van den vos Reynaerde (fragmenten), in: Jan
Deschamps & Hans Mulder, Inventaris van de Middelnederlandse handschriften van de
Koninklijke bibliotheek van België, eerste uitgave, Brussel, 1998, p. 53-54.
3. Jan Deschamps, Nieuwe fragmenten van Van den vos Reynaerde, in: E. Rombauts en
A. Welkenhuysen (red.), Aspects of the Medieval Animal Epic, Leuven/Den Haag,
University Press/Martinus Nijhoff, 1975, p. 199-206.
4. Het gaat over twee delen van de Biblia Sacrae scripturae veteris. Volgens de boekbeschrijving
in de online cataloog van de universiteitsbibliotheek van Freiburg im Bresgau
staat op het titelblad: Biblia Sacrae Scriptvrae ueteris: omnia, ex antiquiß. authographis
absoluta uoluminibus sex. – Argentorati: apud Ioannem Knoblochum. Het boek heeft een
octavo formaat. Het colofon van het zesde deel vermeldt als publicatiedatum: Anno
MD.XXII. Duodec. Kalen. Septem, d.i. 12 september 1522.
In de gevonden boekband is het zesde deel eerst ingebonden. Dit deel bevat de Libri apud
Hebraeos inter canonicos non recepti, Machabaeorum lib. 1, 2, Sapientia Salo.,
Ecclesiasticus, Baruch, Tobias, Iudith, 151 ff. Het vijfde deel bevat de Agiographa: Cantica
canticorum 21., Hester 22., Daniel 23., Ezdras et Nehemias 24. De paginering start op
f. 226 en eindigt op f. 332. In de katernen met drukkerssignaturen: ggg, hhh en iii, volgt de
folia-nummering niet de juiste numerieke volgorde, een fout die dikwijls voorkomt in antieke
boeken.
5. Het fragment bovenaan de titelpagina is uit Jeremia 17.5: Maledictus vir qui confidit in
homine et ponit carnem brachium suum et a Domino recedit cor eius. In de Nieuwe bijbelvertaling:
Vervloekt wie op een mens vertrouwt, wie zijn kracht ontleent aan stervelingen,
wie zich afkeert van de HEER.
6. Jan Deschamps, o.c. onder nummer 3, p. 199. Omdat de letter H in verwijzingen naar
Reynaerthandschriften en -drukken al in gebruik was om de volksboeken aan te duiden,
kregen de Brusselse fragmenten later de letter J toegewezen.
7. W.Gs Hellinga, Van den vos Reynaerde, I. Teksten, Zwolle, 1952.
Tiecelijn, 20, 2007