JG 20 nr 2 - Reynaertgenootschap

Onderzoek door De Vleesschauwer
155
Over zijn onderzoek van de in 1971 ontdekte fragmenten is Carlos de
Vleesschauwer vrij bescheiden. Door zijn culturele interesses bezocht hij vaak tentoonstellingen
in Brussel, de Koninklijke Bibliotheek en ook de antiquariaten die de
hoofdstad rijk was. Zo kwam hij in contact met Albert van Loock, een gerenommeerd
antiquariaat in de Sint-Jansstraat te Brussel. Vanwege zijn kennis van klassieke
talen, van Middelnederlands en een beetje oud-Frans vroeg de antiquaar
geregeld aan De Vleesschauwer om binnengekomen boeken en oude teksten te
onderzoeken.
Na onderzoek van de 22 bladen uit de boekband, zag De Vleesschauwer vlug dat
zes bladen versregels uit de Reynaert bevatten. Hij heeft de verzen vervolgens vergeleken
met een tekstuitgave van Van den vos Reynaerde.
De detailstudie werd uitgevoerd door de in 2004 overleden Jan Deschamps, die
De Vleesschauwer goed heeft gekend. Latere publicaties over deze fragmenten
waren hem zelfs onbekend.
Eveneens op verzoek van Albert van Loock schreef De Vleesschauwer nog over
de Flandria Illustrata van Antonius Sanderus. 8 Door zijn leraarstaak en zijn vele interesses
had Carlos de Vleesschauwer te weinig tijd om te publiceren.
Niettegenstaande zijn bescheidenheid blijft de naam van de Deinzenaar verbonden
aan de ontdekking van het vijfde handschrift van Reynaert I.
Aankoop
Over de aankoop van de band en de fragmenten heeft Herman Liebaers, 9 toenmalig
hoofdconservator van de Koninklijke Bibliotheek Albert I, zijn ‘kanttekeningen’
nagelaten. Hij vond dat de ophefmakende berichten die in de Belgische en
Nederlandse kranten over de nieuwe Reynaertfragmenten verschenen, de aankoopprijs
aardig konden opdrijven. Omdat hij voor een opdracht naar het buitenland
moest, wilde hij voor zijn vertrek de koop sluiten. Liebaers wist dat de Vlaamse intelligentsia
het hem nooit zou vergeven indien de Koninklijke Bibliotheek de nieuwe
Reynaertfragmenten niet had kunnen verwerven. Hij ontbood Albert van Loock om
over de aankoop te onderhandelen en nam één van de vermetelste beslissingen
van zijn beroepsleven. Hij zei koudweg: ‘Wat die fragmenten ook mogen kosten, ik
koop ze zonder op de prijs iets af te dingen’. Van Loock was zo onthutst, noemde
een prijs en Liebaers ging akkoord. Zo kon de hoofdconservator met een gerust
gemoed naar het buitenland vertrekken.
Later vertelde Van Loock aan Liebaers dat hij na overleg met binnen- en buitenlandse
collega’s een prijs wilde vragen die 25 % hoger lag, maar dat hij zo van
streek was dat hij een lagere prijs noemde dan hij had voorgenomen. Nog later vertelde
Van Loock dat hij beter de fragmenten aan de bibliotheek zou hebben
geschonken. Hij had een zware belasting moeten betalen op de ‘goede’ zaak die hij
meende gedaan te hebben.
Volgens Liebaers behoren de ontdekte fragmenten tot de kostbaarste
Middelnederlandse handschriften die de Koninklijke Bibliotheek rijk is.
Tiecelijn, 20, 2007