JG 20 nr 2 - Reynaertgenootschap

126
gevlei word ik niet uw vriend. De waarheid is dat u mij gediend heeft met een zaak
in het woud, waarbij u zich niet heeft gehouden aan de eed die door mijn toedoen
gezworen was*.’ – ‘O wee, wat heb ik allemaal verloren!’ sprak Canticleer, die daar
stond.
(1808) De koning sprak: ‘Houd uw mond, heer Canticleer, nu laat mij spreken; laat
mij reageren op zijn sluwe misdrijven. Och, heer schurk Reynaert, dat u voor mij
genegenheid en achting koestert, dat hebt u moeiteloos aan mijn boden duidelijk
gemaakt: aan de ongelukkige Tybeert, en aan heer Bruun, wiens kruin nog bebloed
is. Ik zal er tegenover u geen woorden aan vuil maken. Ik vermoed dat uw keel er
spoedig voor zal boeten, vandaag!’
(1820) ‘Nomine patrum, christum filye!*.’ sprak Reynaert. ‘Al is heer Bruuns kruin
geheel bebloed, heer koning, wat heb ik daarmee te maken? Al at hij Lamfroyts
honing en nam deze dorpeling hem te pakken, Bruun is breedgeschouderd. Werd
hij geslagen of bespot en was hij dapper, dan zou hij zich hebben gewroken voordat
hij uiteindelijk het water in vluchtte. En verder: dat Tybeert de kater, die ik gastvrij
ontving, zonder mijn raad uit stelen ging bij de pastoor en door de pastoor slecht
behandeld werd, bij God! Moet ik daarvoor boeten? Dan heb ik het wel heel slecht
getroffen!’
(1833) Reynaert sprak verder: ‘Koning leeuw, wie betwijfelt dat u met mij kunt
doen wat u wilt? Hoe sterk mijn zaak ook is, u kunt mij maken en breken. Wilt u mij
koken of roosteren of ophangen of blind maken, dan kan ik niet aan u ontkomen.
Alle dieren zijn in uw macht. U bent machtig en ik ben zwak. Hulp voor mij is gering
en voor u groot. Bij God, bracht u mij ter dood, dan zou dat een armzalige vergelding
zijn*.’
(1846) Terwijl dit gezegd werd, sprong Belin de ram op, en zijn wijfje, dat hem vergezelde;
dat was vrouwe Hawy. Belin sprak: ‘Laten we allen onze aanklachten presenteren.’
Bruun sprong op met zijn verwanten en de gemene Tybeert en Ysingrijn
zijn vriend, Fortadent het everzwijn en Tiecelin de raaf, Pancer de bever, ook
Bruneel, de roerdomp, die vetzak, en de eekhoorn heer Rosseel, mevrouw Fine de
wezel – Canticleer en zijn kinderen sloegen heftig met hun vleugels – de fret
Cleenbejach, liepen allemaal te hoop. Allen gingen ze publiekelijk voor hun heer en
koning staan en lieten Reynaert gevangen nemen.
(1868) Toen begon men daar te pleiten. Nooit hoorde men van dieren zulke welluidende
woorden als nu hier het geval is tussen Reynaert en de andere dieren,
getuige degenen die het hoorden. Moest ik de redevoeringen en de woorden weergeven
die men daar uitte, dan zou me dat moeite kosten en zwaar vallen. Daarom
bekort ik het verslag voor u. De overtuigendste argumenten werden daar naar voren
gebracht. De klachten die de dieren presenteerden, staafden zij met betrouwbare
getuigen, zoals zij dat behoorden te doen. De koning maande de grote baronnen
om te vonnissen in Reynaerts proces. Toen vonnisten zij dat men een sterke en stevige
galg zou maken en men Reynaert, de booswicht, daaraan bij zijn keel zou hangen.
Nu wordt de situatie voor Reynaert kritiek.
(1886) Toen Reynaert veroordeeld was, vertrok Grimbeert de das met Reynaerts
naaste verwanten. Zij konden niet verdragen noch dulden dat men Reynaert voor
hun ogen zou ophangen als een schurk. Toch vonden sommigen het uitstekend. De
koning was zeer verstandig. Toen hij merkte en besefte dat menige nauw aan
Reynaert verwante jongeling met Grimbeert het hof verliet, dacht hij bij zichzelf:
‘Hier moet een andere overweging meetellen. Al is Reynaert zelf slecht, hij heeft
menig rechtschapen verwant.’ Toen sprak hij: ‘Waarom bent u langzaam, Ysingrijn
Tiecelijn, 20, 2007