Januari 2013 - Vrijzinnig Vilvoorde

worden gedaan, op de gevoeligheden die
heersen, op de penetratie van de boodschap,
op de wijze van verspreiden (beperkt,
in een gedrukt werk…) en op het
daadwerkelijk aanzetten tot geweld.
Kortom: elke situatie dient grondig geanalyseerd
te worden vooraleer men de
vrijheid van meningsuiting beperkt. De
vrijheid van meningsuiting kan niet te
grabbel worden gegooid.
Nederland
In 2008 raakten de gemoederen in
Nederland redelijk opgehitst. Aan de basis
hiervan lag een brief van een brief van
minister Ernst Hirsch Ballin (CDA, Justitie)
gericht aan de Tweede Kamer. In deze
brief liet Hirsch Ballin weten dat niet
langer belediging van ‘een godsbeeld’
bepalend moest zijn, maar dat het nieuwe
richtinggevende criterium ‘het zich beledigend
uitlaten ten aanzien van een bepaalde
godsdienst of levensovertuiging’
moest zijn. De brief werd op het laatste
moment ingetrokken. Gevreesd werd dat
het de bedoeling van de minister was om
het verbod op godslastering ook toepasbaar
te maken op ‘heilige boeken of
andere kernwaarden’. De brief van de
minister veroorzaakte zo veel deining
omdat een comfortabele meerderheid van
de Tweede Kamer net had laten weten dat
men eindelijk eens komaf diende te maken
met dat verbod op godslastering. De
Kamer wilde de ‘herwerking’ ook aangrijpen
om andere regels te actualiseren
(voorbeeld: haat zaaien). Dat gevoeligheden
aanwezig bleven werd nog maar
eens duidelijk toen in bijvoorbeeld 2011
affiches voor een tentoonstelling ‘wegens
blasfemisch’ diende weggehaald te worden.
De oorzaak was de titel op de affiche
‘Beter dan God’. De tentoonstelling ging
dieper in op ‘schoonheidsidealen’ en hoe
mensen zich hieraan menen te moeten
aanpassen.
In Nederland sprak de Raad van State zich
uit over een wetsvoorstel van enkele
Tweede Kamerleden tot schrapping van
artikel 147 van het Wetboek van Strafrecht.
De indieners benadrukten voornamelijk
de vrijheid van meningsuiting en
“het scheppen van zoveel mogelijk ruimte
om door botsing van argumenten en
opvattingen het maatschappelijk debat
over levensbeschouwelijke kwesties en de
inrichting van de samenleving te
verdiepen”. In dit ‘advies’ (waarbij ook de
artikelen 137c tot en met 137f van het
Wetboek van Strafrecht werden betrokken,
zijnde het verbod op belediging en
aanzetten tot haat, discriminatie of
geweld wegens godsdienst of levensovertuiging)
oordeelde de Raad dat de
vrijheid van meningsuiting en het gelijkheidsbeginsel
niet verplichten tot afschaffing
van het verbod op godslastering, maar
ook dat de vrijheid van godsdienst een
eventuele afschaffing van het verbod op
godslastering, helemaal niet onmogelijk
maakt.
De lectuur van dit advies leert ook wat
meer over het ontstaan van het verbod op
godslastering in Nederland en over de
impact van de jurisprudentie van het
Europees Hof voor de Rechten van de
Mens. De Raad had immers de wetsgeschiedenis
van de invoering van het
verbod op godslastering onderzocht.
47