Januari 2013 - Vrijzinnig Vilvoorde

Bruxelles, Bruylant - Christophe, 1895,
Deel II) wordt met betrekking tot de
houding van de wetgever interessant
(historisch) materiaal aangereikt. Giron
citeert o.m. de memorie van toelichting bij
een tekst waarmede de Hollandse Overheid
niet enkel de vrijheid van meningsuiting
wilde beperken, maar ook ‘godslastering’
strafbaar wilde stellen. Dit besluit
van Willem I om pogingen ‘strekkende om
de godsdienst verachterlijk te maken’
vervolgbaar te maken haalde de eindstreep
niet. De vrijheid van godsdienstige
mening, de gewetensvrijheid, werden zeker
gesteld. De idee dat ‘Godslastering en
grove beledigingen tegen de godsdienst …
daarom enkel te beschouwen (zijn) als
misdrijven van louter geestelijke aard: de
burgerlijke rechtbanken onthouden zich in
deze’, won langzamerhand terrein. Het
was nog niet gedaan. Zo zou ook
bijvoorbeeld 1828 nog een bewogen jaar
worden in de ‘Nederlanden’. De eigenlijke
aanleiding voor de politieke spanningen
had o.m. te maken met de persvrijheid.
Charles de Brouckère had een wetsvoorstel
neergelegd om de repressieve
perswetten van 1815 en 1818 te bannen.
Dit werd door de Noordelijke Provincies
verworpen.
Giron maakt ook gewag van een ontwerp
van wet ter bestraffing van «l’outrage
envers l’une des communions religieuses
auxquelles la loi fondamentale accende
une protection égale». In de motivering
werd door de stellers gesteld «On a jugé
nécessaire de sévir contre ces hommes qui
ne rougissent pas d'insulter ou d'outrager
les croyances religieuses protégées par la
loi fondamentale. La Nation belge, quelle
que soit la diversité des opinions reli-
gieuses qui la partagent, ne peut voir plus
longtemps avec indifférence bafouer et
outrager impunément, chaque jour, ce qui
est sacré aux yeux de tout honnête
homme.» Het parlement heeft de regering
verplicht dit ontwerp van wet in te
trekken. Men sprak over ‘la loi du
mutisme’.
In het werk van Giron zijn trouwens
diverse interessante passages te vinden
die de toenmalige ‘attitude’ jegens religie
en blasfemie verduidelijken: «Les lois qui
répriment le blasphème sont incompatibles
avec le principe de la liberté de
conscience et des cultes. Les dogmes religieux
ne sont, aux yeux de la loi civile, ni
vrais ni faux. Elle ne s'en occupe pas, elle
ne les juge pas. Chacun a le droit de les
discuter et de les combattre et, par une
conséquence nécessaire, de les tourner en
dérision par des paroles, des écrits, des
images, des caricatures.»
Giron stelt ook dat «La loi place les
dogmes religieux sur le même rang que les
opinions philosophiques. Elle abandonne
les uns comme les autres aux disputes des
hommes. Elle ne protège ni les uns ni les
autres contre les railleries et injures» en «
Les blasphèmes, les outrages envers la
religion ne sont plus que des délits purement
spirituels, dont les magistrats civils
n'ont pas à connaître.»
Onrechtstreeks brengen die passages ons
bij enkele interessante vragen: hoe zit het
met het recht van godsdienstige gemeenschappen
om openbare manifestaties in te
richten en wat zijn de grenzen aan de
vrijheid van uitoefening van erediensten.
Wat kan men van op de kansel verkon-
44