Valeria Reutava, Minsk - DOEN

Nieuwsbrief 2011 (1)
“Door de vaste vor m en het
beeldende karakter van idioom begrijpen
taalgebr uikers elkaar doorgaans
moeiteloos. Idioom verlevendigt het
t a a lg e b r u i k ”. D a t i s e e n c i t a a t u i t Van D a l e
Idioomwoordenboek, die de betekenis
van idioom in communicatie verklaar t en
onderstreept.
Twee jaar geleden heb ik in
Pskov mijn plan bekendgemaakt een
idioomwoordenboek samen te stellen
voor de Russischtaligen, die Nederlands
leren.
Bij de samenstelling van het
woordenboek had ik een paar problemen,
die opgelost moesten worden. Die waren:
1) selectie van idiomen, 2) ver taling
er van in het Russisch, 3) bepalen van een
str uct uur van het woordenboek en van
een woordenboekar tikel (wat erin moet
staan).
Nu kan ik de eerste resultaten laten
zien. Ik heb uit mijn “databan k” van
Nederlandse idiomen de meest gebruikte
geselecteerd (dat van een hoeveelheid
citaten met een idioom af hing). De citaten
komen meestal uit romans en verhalen van
moderne Nederlandse schrijvers, d.w.z.
schrijvers van de laatste drie decennia
van de 20-ste eeuw en het begin van de
21-ste eeuw (bv. Réne Appel, Leon de
46
Nederlands-Russisch Idioomwoordenboek
(Ljudmila Pavlova, RosNOU, Moskou)
Winter, Hella S. Haasse enz.) en ook uit
de Nederlandstalige pers (vanaf het jaar
2000). De f unctie van de citaten in het
woordenboek zijn van grote belang. Ze
tonen hoe de vaste uitdrukkingen in de
taal gebruikt worden. Ze zijn niet van
bromver melding voorzien, want ik in
dit geval in het kielzog van Van Dale
Idioomwoordenboek ga.
Het aantal idiomen in het voorgestelde
woordenboek bedraagt nu wat meer dan
400. Bij mijn werk gebr uikte ik nat uurlijk
allerlei Nederlandse woordenboeken,
traditioneel die van Van Dale, van Van
den Baar, Het Juiste Woord enz.
De str uct uur van het woordenboek
is ontwor pen. Het woordenboek bestaat
uit drie delen: 1) classif icatie, die
rekening houdt met de den kwetten van
ons abstraherend verstand. Men noemt
die een logische, of ideograf ische
classif icatie. Die kan ook als de inhoud
van het woordenboek gebruikt worden en is
t a m e l ij k o m v a n g r ij k (d i e t e l t 7 b l a d z ij d e n).
Mijn promotieschrift “Zeecomponent van
het Nederlandstalige idioomwereldbeeld”
diende er als de grondslag voor. Maar die
classificatie van het schrift is een beetje
herzien, speciaal voor het woordenboek.
Want niet alleen zeeidioom wordt daar
behandeld, maar ook die van andere
groepen, bv., idiomen met de namen van
onderdelen van menselijke lichaam zoals
de belangrijkste component – idioom
van deze soor t is heel vaak gebr uikt in
allerlei talen, ook wel in het Russisch,
maar in elke taal hebben ze hun eigen
betekenisbijzonderheden – en ook die
van andere groepen. Dit deel is in het
Russisch geschreven, en ik vind dat de
vertaling ervan in het Nederlands voor
Russischsprekende gebr uikers helemaal
niet nodig is.
Als april blaast op zijn hoorn,
is het goed voor gras en koorn!