Valeria Reutava, Minsk - DOEN

niet geheel identiek. Het woord sowieso
(in het Russisch ‘vse ravno’, ‘bez togo’)
is pas na 1950 in de Nederlandse taal
terecht gekomen. De eigenlijke betekenis
van sowieso is in het Duits: ‘het is zus of
zo hetzelfde’. Dit komt redelijk overeen
met de betekenis die het in het Nederlands
heeft, namelijk: ‘in elk geval’. Hier
een aantal voorbeeldzinnen waar uit de
inwisselbaarheid van de woorden sowieso
en überhaupt blijkt:
Ik weet het antwoord sowieso/
überhaupt niet.
Ik heb sowieso/überhaupt geen zin
om daar naartoe te gaan.
Zijn de woorden sowieso en überhaupt
in deze zinnetjes echt inwisselbaar
voor elkaar of is er toch een verschil in
betekenis? Dat deze twee leenwoorden
qua betekenis toch niet helemaal
overeen komen blijkt uit de volgende
voorbeelden waarin één van de woorden
duidelijk de voorkeur k rijgt boven de
ander:
Weet je überhaupt/sowieso* wel waar
je het over hebt?
Medepassagiers zijn sowieso/
überhaupt* verzekerd.
De conclusie die je kan trek ken naar
aanleiding van deze voorbeelden is dat
wij in het dagelijks taalgebr uik soms
woorden gebr uiken zonder zelf precies te
weten wat ze eigenlijk betekenen. Vooral
woorden zoals überhaupt en sowieso
die een redelijk abstracte en moeilijk
te omschrijven betekenis hebben, lenen
zich erg goed om op een willekeurige
en onbew uste manier gebr uikt te
worden. Interessant zou zijn om eens te
onderzoeken in hoeverre taalgebruikers
zelf weten wat zij willen zeggen op het
moment dat zij deze woorden in de mond
nemen.
43
Nieuwsbrief 2011 (1)