Valeria Reutava, Minsk - DOEN

huis te verlaten om zelfstandig te gaan
wonen; van goede huize komen – uit een
goede of welgestelde familie komen. De
belangrijkste in het huis zijn kinderen
(Een huis zonder kinderen is als een kerk
zonder orgel) en een spaarzame vrouw
(Een zuinige vrouw is het mooiste stuk
huisraad; Zij maakt van haar huis een
afgod).
Een huis is een plaats waar iemand
zich gezellig en veilig voelt (Al is het huis
nog zo klein, als de avond valt, wil men
geborgen zijn). Het huis symboliseert
iets veiligs, beschuts: Ver van huis, dicht
bij zijn schade. Het huis kan ook een
doel betekenen: Hij raakt hoe langer hoe
verder van huis; Dan zijn we nog verder
van huis – dan we nog verder ver wijderd
van wat we willen bereiken; Met grote
stappen, snel huis.
Huishouding kan erg moeizaam
zijn, veel Nederlandse spreekwoorden
en gezegden wijzen daarop (huizen zijn
k r uizen; klein huisken, kleine zorg).
Dus, als iemand onbetrouwbaar is en je
niet met hem in aan raking komen wilt,
kan je over zo’n persoon zeggen: Er is
geen huis met hem te houden. Bovendien,
als iemand heel blij is, kan je zeggen: hij
is over de huizen – dus, over de huizen
betekent over de alledaagse zorgen.
Voor een Nederlander een huis
te hebben betekent bemiddeld te
zijn, bij voorbeeld: Met veel houdt
men huis, met weinig komt men
toe (het spreekwoord impliceer t
dat wie veel heeft, veel verbr uikt,
en wie weinig heeft, komt er ook
mee toe). Om waarden van r ustig,
geordend burgerlijk bestaan te
kenschetsen zeggen ze: Huisje,
boompje, beestje.
Over iets soliede, degelijks
zegt man: dat staat (zo vast) als
een huis, over een betrouwbaar
persoon – men zou huizen op hem
bouwen. Dus een huis voor een
Nederlander is een symbool van
betrouwbaarheid en soliditeit.
Dat is interessant om onder ‘t
oog te brengen dat vijf Nederlandse
idiomen met het woord HUIS met
zijn opbouw zijn verbonden, drie
met zijn verkoop. Met behulp
van deze idiomen levert de
Nederlandse cult uur alledaagse
wijsheden over. Bij voorbeeld,
Wie een nieuw huis wil bouwen,
moet eerst zijn spijkers tellen – dat
betekent dat je eerst je f inanciën
moet controleren voordat je een
grote investering doet; Wie zijn
huis verkopen wil, schilder t de
gevel - een meisje dat graag trouwen
wil, besteedt zorg aan haar uiterlijk; Het
huisje (moet) bij het schuurtje houden
- man moet spaarzaam zijn, alles met
overleg en gelijkmatig doen.
Andere woorden nemen ook deel aan
de formering van het concept HUIS.
De analyse van idiomen met het
woord HAARD is belangrijk voor de
bevatting van het concept HUIS. De haard
in Nederlandse (zoals in Russische en de
Engelse cult uur) is het symbool van het
familieleven, het centr um van het huis,
bij voorbeeld: huis en haard verliezen,
van huis en haard verdreven worden.
Eigen haard is goud waard dr ukt uit
dat het bezitten van een eigen huis niet
genoeg gewaardeerd kan worden.
Het woord DAK betekent
overdrachtelijk het hele huis, onderkomen,
schuilplaats: onder dak, iemand onder
dak brengen, iemand op het dak vallen
(zonder de invitatie komen). Onbehuisde
mensen in het Nederlands zijn ook dakloze
mensen, een recht op een woning is een
recht op een dak boven hun hoofd.
Het woord DEUR in Nederlandse
idiomen betekent een grenslijn, een
overgang, bijvoorbeeld de deur niet uit
komen, de deur uit zijn (niet meer in het
ouderlijk huis wonen) en ook een bar rière,
39
Nieuwsbrief 2011 (1)