Valeria Reutava, Minsk - DOEN

Tegelijker tijd werden door het systeem van
verzuiling enerzijds en samenwerking aan
de top anderzijds veel maatschappelijke
spanningen afgewenteld.
In principe het is niet altijd
mogelijk zuilen strikt te def iniëren.
In elk geval kunnen een protestantschristelijke,
een rooms-katholieke en
een socialistische zuil onderscheiden
worden. Ook kan men de “liberale” of
“algemene” zuil waarnemen, hoewel
sommige liberalen claimen dat er nooit
een liberale zuil is geweest; de liberalen
waren namelijk tegen de verzuiling.
De katholieke zuil bestond uit de
leden van de Rooms-Katholieke Kerk
met uitzondering van de vrij kleine
groepen katholieken, die hoewel for meel
lid van de kerk, of zeer vrijzinnig of in
het geheel niet kerks waren. Deze kleine
groep behoorde bij de algemene zuil. De
protestants-christelijke zuil bestond uit
de leden van verschillende protestantse
kerken: de Gerefor meerde Kerken, streng
calvinistisch in hun opvattingen, die
zich tegen het eind van de 19e eeuw van
de volgens hen te vrijzinnige Nederlands
Her vor mde Kerk afscheiden, een aantal
kleinere kerken die zich ook Gerefor meerd
noemden (Christelijk-gerefor meerd,
Oud-gerefor meerd, enz.), nog strenger
en or thodoxer dan de Gerefor meerde
Kerken, de or thodoxe vleugel van de
Nederlands Her vor mde Kerk, volgens
een r uwe schatting bestaande uit
ongeveer een derde van de leden van
de kerk. De algemene zuil bestond uit
de on kerkelijken (zij die niet bij enige
kerk waren aangesloten), de vrijzinnige
vleugel van de Nederlands Her vor mde
Kerk, de Nederlands Her vor mden die
alleen maar for meel lid en niet kerks
waren, de kleine groep vrijzinnige en
on kerkse katholieken, en de meeste leden
van de zeer kleine “andersden kende”
kerkgenootschappen.
In de 19e eeuw deed zich door de
emancipatie van de katholieken en de
gerefor meerden al een ontwik keling
in de richting van verzuiling voor. Een
hoogtepunt werd bereikt bij de discussies
rond het algemeen kiesrecht enerzijds en
de zogenaamde schoolstrijd anderzijds,
welke hun beslag k regen in de jaren
rond 1917. Begin 20e eeuw verliep
ook de ontwik keling van een moder ne
gezondheidszorg en de sociale
woningbouw voor het overgrote deel
langs verzuilde lijnen.
De eerste tekenen van af brok keling
(ontzuiling) zijn achteraf al zichtbaar
geweest in de jaren 1950, maar met
name vanaf de tweede helft van de jaren
1960 zette deze door. Anno 2006 is de
verzuiling zo goed als verdwenen, hoewel
een aantal “restanten” van de verzuiling
nog steeds bestaan, bijvoorbeeld de
verscheidenheid aan publieke omroepen,
en het bestaan van streng refor matorische
dor pen. Sommigen menen dat bepaalde
Nederlandse moslims er bew ust voor
kiezen om zich terug te trekken in een
eigen zuil. Door sommigen wordt dit zelfs
gezien als een stap naar emancipatie,
ter wijl anderen minder heil zien in deze
weg.
21
Nieuwsbrief 2011 (1)