Valeria Reutava, Minsk - DOEN

De Nederlandse taal heeft geen zin
in een agressieve expansie. Tegelijker tijd
is men verontr ust over de lotgevallen van
de Nederlandse taal, cult uur, literat uur.
Toen het zover was is 30 jaar geleden de
Nederlandse Taalunie als Nederlands-
Belgisch intergouver nementeel orgaan
tot stand gekomen. Het resultaat: de
Nederlandse taal wordt momenteel aan
200 extramurale universiteiten als hoofd-
en bijvak gedoceerd. Hier mee bereikt men
niet alleen dat er steeds meer en meer
mensen in de wereld in aanraking komen
met de taal in kwestie. Het belangrijkste
is dat men daar mee de taal in goede mate
conser veer t voor de van buiten en van
binnen onder mijnende invasie van het
Engels.
Sommige activiteiten van de
Nederlandse Taalunie over de wereld
beschouw ik als een absoluut onnodige en
gedoemde zaak, o.a. het royaal steunen
van bepaalde ter ritoriale taalreser vaten.
Hier mee bedoel ik “Frans-Vlaanderen”
Duin kerke/ Dukerque, Lille/Rijsel en
elders. Die zijn echt perspectiefloos en aan
het uitster ven. Mijns inziens verdienen
die gebieden hooguit een gedenkplaatje
ergens in een folkloristisch centr um van
“Hier was ooit een Nederlandssprekende
nederzetting”. Tempora mutant ur...Er
worden ook traditioneel Kleef, Wesel,
Bentheim, Lingen, plaatsen in Duitsland
genoemd, die tot het midden van de XIX
eeuw Nederlandstalig waren. Tempora
mutantur...
Het Nederlands was een omgangstaal
in de gebieden waar de Nederlandse
kooplui ooit voeren:
- Nieuw Amsterdam (later New York)
– centr um voor bonthandel. In sommige
toponiemen aldaar vinden wij nog
steeds de sporen van een ooit bestaande
taal: Broadway (de Breede Weg), The
Bower y (bouwerij = boerderij), Wall
Street (Walstraat), Haarlem, Brooklyn
(Breukelen);
- kustgebieden van Indiё, Ceylon,
waar de Europese kolonisten toen
“burghers” werden genoemd;
- de Nederlandse zeelui bewoonden
bijna tweehonderd jaar lang sommige
Japanse eilanden, waar ze de plaatselijke
bevolking in contact brachten met
de moder ne Europese astronomie,
geneeskunde, nat uur wetenschappen e.a.
Opmerkelijk is dat er in Nagasaki onlangs
een folkloristisch Nederlands museum is
geopend;
- de inheemse taal die in Indonesiё
wordt gesproken is doorspekt van
(onherkenbare) Nederlandse woorden
als geen ander, want in de koloniale tijd
speelde de kennis van het Nederlands een
doorslaggevende rol bij het verkrijgen
van een goed baantje.
- van het midden van de XVII eeuw
tot het einde van de XVIII eeuw was het
Nederlands de off iciёle taal van Zuid
Afrika, waar de Verenigde Oostindisch
Companie (VOC) zich vestigde. Daar
gingen zich Hollanders, Duitsers,
Vlamingen, Franse hugenoten vestigen.
Hun voer taal was Kaaps-Hollands. Het
Zuid-Afrikaans is later ontstaan als
reactie op een samensmelting van allerlei
hottentotten- en bantoetalen met talen
van kolonisten uit Maleisiё, Portugal,
Engeland e.d. Nu is dat een taal ven ong.
zes miljoen inwoners.
- een apar t verhaal is het Nederlands
in verschillende bovolkingsgroepen
(oude en jonge variёteieten van het
Nederlands. Curaçao-Nederlands,
Indisch Nederlands, Jiddisch Nederlands,
Arabisch Nederlands, Turks Nederlands)
Gaat het Nederlands teloor? Deze
rethorische vraag hoort men vaak in de
k ringen van de verontr uste taalkenners.
Een doorsnee Nederlander k rijgt daar
niet meer last van dan als hij of zij door
een mug wordt gestoken.
Een lange tijd bestonden er naast
elkaar twee grote talen – het Nederlands
en het Latijn. Latijn heeft de Nederlandse
taal niet uit de roulatie verdrongen,
omdat die Romaanse taal een van tevoren
d u i d e l ij k e n i s k r e e g i n d e h e l e N e d e r l a n d s e
cult uur: rechten en geneeskunde. Een
apar te plaats neemt in de hele discussie
de vraag over het Latijn, waar tegen het
Nederlands moest vechten om zijn eigen
identiteit te behouden. Dat vechten was
van een heel andere aard dan de strijd
over de spontane Engelstalige invloeden
op alle niveaus nu – lexicaal, fonetisch,
grammatikaal.
Iedere taal heeft ooit tegen een vijand
15
Nieuwsbrief 2011 (1)