Jaarverslag 2007 - Rode Kruis-vrijwilliger - Rode Kruis-Vlaanderen
Jaarverslag 2007 - Rode Kruis-vrijwilliger - Rode Kruis-Vlaanderen
Jaarverslag 2007 - Rode Kruis-vrijwilliger - Rode Kruis-Vlaanderen
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2007</strong><br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>: efficiëntie met een hart
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2007</strong><br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
een organisatie van vriJwilligers 7<br />
onze werking in vlaanderen 19<br />
onze werking wereldwiJd 47<br />
bloedvoorziening 67<br />
centraal ondersteunende diensten 83<br />
organisatie en beleids- en bestuursorganen 91<br />
een bedriJfsmatige aanpak voor maximale hulpverlening 101<br />
financieel verslag 111<br />
colofon en contactgegevens 122<br />
Surf naar jaarverslag.rodekruis.be voor een digitale versie van dit jaarverslag en extra informatie.
Efficiëntie met een hart<br />
Dat <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> een goed doel nastreeft, daar twijfelt niemand<br />
aan. Het hart van onze organisatie gaat uit naar de hulpbehoevenden. Menselijkheid<br />
en solidariteit behoren tot onze kernwaarden.<br />
Maar, naar interne organisatie, verschillen non-profitorganisaties in wezen<br />
niet van klassieke bedrijven. Beiden werken volgens de overbekende economische<br />
wetmatigheid ‘minimale input, maximale output’. Ook <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> zet de beschikbare middelen op een zo efficiënt mogelijke manier<br />
in. Alleen is ons doel niet het genereren van zoveel mogelijk winst, maar<br />
het helpen van zoveel mogelijk mensen in nood.<br />
‘Efficiëntie met een hart’, de titel van dit jaarverslag, verwoordt het belang<br />
dat <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> hecht aan efficiënte hulpverlening. Hoe efficiënter<br />
onze organisatie werkt, hoe meer mensen we kunnen helpen. Efficiëntie -<br />
snel, kwaliteitsvol en doeltreffend werken - is het middel dat onmisbaar is om<br />
onze missie maximaal in te vullen.<br />
Het hart van onze organisatie klopt vol enthousiasme. 14.000 <strong>vrijwilliger</strong>s en<br />
1.300 werknemers zetten zich dagelijks in voor de hulpbehoevenden. Onze<br />
impact, het aantal mensen dat we helpen, stijgt ook ieder jaar. We mogen<br />
dan ook fier besluiten dat <strong>2007</strong> het beste jaar ooit was voor <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong>. Als u dit jaarverslag doorbladert, zal u begrijpen waarom.<br />
Christ’l Joris<br />
Voorzitter <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
Prof. dr. Philippe Vandekerckhove<br />
Gedelegeerd bestuurder <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>
Waarvoor staan we?<br />
Menselijkheid, solidariteit, belangeloze inzet, ongebondenheid, non-discriminatie<br />
en integriteit zijn de vertaling van de zeven basisbeginselen van de<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>beweging. Ze zijn de kern en de kracht van onze organisatie. Zij<br />
zijn de basis voor alles wat we doen. Ze worden dan ook weerspiegeld in<br />
alle acties en handelingen van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s, overal ter wereld.<br />
We staan voor deskundigheid, efficiëntie, teamwerk en correcte menselijke<br />
relaties. We beseffen dat deze mix essentieel is om steeds méér mensen te<br />
kunnen helpen en om onze solidariteit steeds verder uit te breiden.
Wie zijn we?<br />
Binnen het Belgische <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> is <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> de Vlaamse<br />
schakel van de Internationale <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>- en <strong>Rode</strong> Halve Maanbeweging.<br />
Onze 14.000 <strong>vrijwilliger</strong>s en 1.300 personeelsleden zetten zich dagelijks in<br />
om kwetsbare mensen te helpen, in binnen- en buitenland. We zijn actief<br />
op gebied van preventie, bloedvoorziening, ontwikkelingssamenwerking,<br />
noodhulp en zorg.<br />
Als <strong>vrijwilliger</strong>sorganisatie doen we een maximaal beroep op <strong>vrijwilliger</strong>s.<br />
Zij staan dicht bij de bevolking en dat is belangrijk. Zo kunnen ze gemakkelijker<br />
noden opsporen in hun gemeente. Onze <strong>vrijwilliger</strong>s staan centraal<br />
in onze organisatie. Zonder hen is er geen <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>.
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>: efficiëntie met een hart
7 EEn oRganisatiE Van VRijWilligERs<br />
. Vrijwilligers met een passie | <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s vertellen 8<br />
. Degelijke training | Opleiding en bijscholing voor kwaliteitsvolle hulpverlening 13<br />
. Stevige grondvesten | Fundamentele beginselen en missie 15<br />
19 onzE WERKing in VlaandEREn<br />
. Sociale activiteiten | Oog voor kwetsbaren 20<br />
. Mensen leren helpen | Eerstehulpopleidingen 28<br />
. Helpen | Actief bij rampen, preventief bij evenementen 36<br />
. Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> | Jongeren leren eerste hulp 44<br />
47 onzE WERKing WEREldWijd<br />
. Noodhulp | Snelle hulp dankzij wereldwijde aanwezigheid 48<br />
. Overzichtskaart | Onze activiteiten wereldwijd 52<br />
. Structurele hulp | Rampen helpen voorkomen 54<br />
. Music for Life | Stille rampen in de spotlights 56<br />
. Tracing | Spoorloos? Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> helpt zoeken 58<br />
. Internationaal humanitair recht | Beschermer in oorlogstijd 60<br />
. Opvang voor Asielzoekers | Opvang, maar ook begeleiding en vorming 62<br />
67 BloEdVooRziEning<br />
. Vrijwillige donoren | De ruggengraat van de bloedvoorziening 68<br />
. Van donor tot laboratorium | De weg van bloedproducten 72<br />
. Optimale service voor ziekenhuizen | Accuraatheid, snelheid en beschikbaarheid 74<br />
. Efficiëntie voor optimale kwaliteit | De topprioriteiten van de Dienst voor het Bloed 76<br />
. Méér dan bloedafnames | Afname en bewaring van stamcellen 79<br />
. Hoogtechnologische labo’s | DNA-tests bij zeldzame bloedgroepen 80<br />
0 28 36 44
83 CEntRaal ondERstEunEndE diEnstEn<br />
. Personeelszaken | Talent met passie voor mensen 84<br />
. Communicatie & Werving | Informatiedoorstroming essentieel 86<br />
. ICT | Inhaalbeweging dankzij vijfjarenplan 88<br />
. Aankoop en Logistiek | Efficiënte aankoop voor maximale hulp 89<br />
91 oRganisatiE En BElEids- En BEstuuRsoRganEn<br />
. <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> binnen de <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>beweging 92<br />
. De organisatiestructuur van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> | Organogram 93<br />
. Organisatie van het stuur- en controleniveau 96<br />
. Organisatie van het operationele niveau 97<br />
101 EEn BEdRijfsmatigE aanpaK VooR maximalE hulpVERlEning<br />
. Strategie 2010 | Onze visie op een sterk en modern <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> 102<br />
. Efficiëntie | Waar kwalitatieve hulpverlening start 104<br />
. Meer en betere hulp | Een verhaal van 35 jaar groei 105<br />
. Win-win | Samenwerking en doen waar we goed in zijn 107<br />
. Uitdragen van expertise | Kennis delen is ook helpen 109<br />
111 finanCiEEl VERslag<br />
. Bedrijfsinkomsten <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> 112<br />
. Bedrijfskosten <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> 114<br />
. Resultatenrekening 121<br />
122 Colofon & ContaCtgEgEVEns<br />
56 60 68 83
Onmisbare<br />
inzet.<br />
EEn oRganisatiE Van VRijWilligERs<br />
. Vrijwilligers met een passie. <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s vertellen 8<br />
. Degelijke training. Opleiding en bijscholing voor kwaliteitsvolle hulpverlening 13<br />
. Stevige grondvesten. Fundamentele beginselen en missie 15<br />
EEN ORGANISATIE VAN VRIJWILLIGERS 7
Vrijwilligers met een passie<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s vertellen<br />
Overal ter wereld staan <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s paraat. Samen vormen ze een netwerk van<br />
186 nationale <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>verenigingen en bijna 100 miljoen <strong>vrijwilliger</strong>s. Hun inzet is onmisbaar<br />
bij het realiseren van de <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>missie: het helpen van de meest kwetsbare mensen.<br />
VRijWilligERs<br />
Om onze hulpverlening te blijven garanderen, zijn de <strong>vrijwilliger</strong>s van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> van levensbelang.<br />
Ze staan dag in, dag uit paraat om hulp te bieden, maar spelen ook een cruciale rol in het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>beleid.<br />
Eind <strong>2007</strong> telde <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> 14.180 <strong>vrijwilliger</strong>s. Het overgrote deel van hen is actief in een<br />
plaatselijke afdeling. Eind <strong>2007</strong> waren er 256 plaatselijke afdelingen.<br />
aandEEl mannEn - VRouWEn in VRijWilligERsBEstand aandEEl VRijWilligERs pER lEEftijdsCatEgoRiE<br />
53,7 %<br />
aandEEl VRijWilligERs pER aCtiVitEit*<br />
46,3 %<br />
Man<br />
Vrouw<br />
* Het aantal <strong>vrijwilliger</strong>s in dit cirkeldiagram is hoger dan het totale aantal <strong>vrijwilliger</strong>s van<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> omdat sommige <strong>vrijwilliger</strong>s meer dan één functie uitoefenen.<br />
135<br />
244<br />
1.064<br />
2.001<br />
648<br />
1.132<br />
2.699<br />
299<br />
8 EEN ORGANISATIE VAN VRIJWILLIGERS<br />
1.556<br />
7.235<br />
984<br />
1.983<br />
Hulpdienst<br />
Zorgbib<br />
2.563<br />
1.257<br />
Leergangen (eerstehulpopleidingen)<br />
Opvang voor asielzoekers<br />
Bloedinzamelingen<br />
Sociale hulpverlening<br />
Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
Dringende Sociale Interventie (DSI)<br />
Internationale acties<br />
Communicatie & Werving<br />
Algemene zaken<br />
423<br />
2.500<br />
3.038<br />
2.416<br />
< 20 jaar<br />
20-29<br />
30-39<br />
40-49<br />
50-59<br />
60-70<br />
> 70 jaar
Nu ben je in goede handen<br />
Vrijwilliger Evelyn over preventieve hulpacties<br />
In 1994 startte de <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>carrière van<br />
Evelyn Muylle (29) in Ieper. Als kind droomde<br />
ze ervan om verpleegkundige te worden en<br />
mensen te helpen. “Hulpverlener bij het <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong> leek een stap in de goede richting.” Zowel<br />
op het terrein als achter de schermen zet<br />
ze zich vrijwillig in.<br />
“Vrijwilliger worden bij de Hulpdienst van <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>, dat was een bewuste keuze. Het<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> garandeert kwalitatieve hulpverlening.<br />
Ik wilde graag meedraaien in een professionele<br />
organisatie die investeert in goede opleidingen<br />
voor hulpverleners en in degelijk materiaal.” De<br />
weg naar het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> moest Evelyn niet meer<br />
zoeken. “Mijn vader en een vriendin waren toen al<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>”, vertelt ze. “Daarom volgde<br />
ik een eerstehulpcursus bij <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-Ieper. Daar<br />
kreeg ik de smaak te pakken. Ik slaagde voor de<br />
opleiding en startte meteen als vrijwillige hulpverlener.”<br />
Evelyn werkt als psychiatrisch verpleegkundige, een<br />
voltijdse job met veel weekendwerk. De hulpacties op<br />
evenementen vinden vaak ook plaats in het weekend<br />
zodat het niet altijd gemakkelijk is om de twee te combineren.<br />
“Maar aan grote preventieve acties zoals de<br />
Rally van Ieper werk ik altijd mee. Verder kijk ik wat past<br />
in mijn werkplanning. De laatste jaren draai ik ook mee<br />
achter de schermen. Ik ben econoom van de afdeling<br />
en neem deel aan de afdelingsraad als ik vrij ben.”<br />
Hoe een preventieve hulpactie eruit ziet? “Telkens<br />
anders. De hulpverlening tijdens de Rally van Ieper<br />
is bijvoorbeeld erg onvoorspelbaar. Het kan heel<br />
rustig zijn, maar als er iets gebeurt, dan is het vaak<br />
ernstig. Daarom is het belangrijk om op voorhand<br />
de risico’s goed in te schatten. Er zit een hele organisatie<br />
achter zo’n preventieve hulpactie.”<br />
Omstaanders reageren vaak op het werk van <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>hulpverleners, ontdekte Evelyn. “Ze spreken<br />
het slachtoffer moed toe als we aankomen: ‘nu ben<br />
je in goede handen’. Mensen hebben bewondering<br />
voor ons en laten dat merken: ‘je bent hier snel’ of<br />
‘je doet dat goed’. Al krijgen we soms ook harde<br />
reacties van mensen die denken dat ze beter weten<br />
hoe ze hulp moeten bieden. Maar van slachtoffers<br />
krijgen we alleen maar dankbare reacties. Dat is<br />
erg motiverend!”<br />
“<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-Ieper heeft een goede reputatie, we zijn<br />
graag gezien bij de vele organisaties waar we hulp<br />
verlenen. Altijd paraat staan en altijd kwaliteit kunnen<br />
bieden, dat kenmerkt voor mij het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>.<br />
We zijn dan wel <strong>vrijwilliger</strong>s maar we gaan steeds<br />
professioneel tewerk”, zegt Evelyn beslist. “Wat ik<br />
zo leuk vind aan een hulppost bemannen, is dat ik<br />
écht hulp kan bieden en dat ik een slachtoffer kan<br />
ondersteunen. Daarvoor doe ik het uiteindelijk toch.<br />
Bovendien vind ik het tof om nieuwe <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s<br />
te ontmoeten en hen te begeleiden bij<br />
het werk. Op het terrein leer je snel bij. Wat ook niet<br />
onbelangrijk is: de <strong>vrijwilliger</strong>s van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-Ieper<br />
vormen een hechte groep, we zijn goeie vrienden.”<br />
EEN ORGANISATIE VAN VRIJWILLIGERS 9
Gebeten door de eerstehulpmicrobe<br />
Vrijwilliger Luk over Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>, ongevallensimulatie en de Hulpdienst<br />
Vanaf 16 jaar kun je <strong>vrijwilliger</strong> worden bij <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>. Dat deed Luk ‘Mazzle’ Helsen<br />
(19): hij startte als jeugdleider bij Jeugd <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-Mortsel, werd nadien Hulpdienst<strong>vrijwilliger</strong><br />
en ongevallensimulant en besloot ten slotte om<br />
eerstehulplessen te geven aan kinderen en jongeren.<br />
Dat laatste bevalt hem het meest: “Het enthousiasme<br />
waarmee kinderen eerste hulp willen<br />
leren, is aanstekelijk.”<br />
“Als kleine gast ging ik elke week naar de activiteiten van<br />
Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>. Daaraan heb ik veel goede herinneringen.<br />
Toen ik 10 was, volgde ik voor het eerst een eerstehulpopleiding.<br />
Sindsdien heeft de eerstehulpmicrobe me<br />
te pakken”, zegt Luk. Toen hij oud genoeg was om zelf<br />
als <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong> aan de slag te gaan, klopte Luk<br />
onmiddellijk aan bij <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-Mortsel.<br />
“Toen ik 16 was, heb ik de cursus Helper gevolgd. Daarna<br />
ben ik bij de Hulpdienst aan de slag gegaan. Snel daarna<br />
volgde ik de opleiding tot ongevallensimulant. Ik leerde<br />
wonden simuleren en aandoeningen levensecht nadoen.<br />
Lesgevers gebruiken ons vaak in hun les: zo krijgen de<br />
deelnemers de kans om praktijkervaring op te doen.”<br />
Luk kwam als ongevallensimulant af en toe in een eerstehulpcursus<br />
voor kinderen en jongeren terecht. “Het enthousiasme<br />
waarmee kinderen eerste hulp leren, is aanstekelijk.<br />
Kinderen willen heel graag leren helpen, ze zijn<br />
10 EEN ORGANISATIE VAN VRIJWILLIGERS<br />
erg geïnteresseerd. Toen begon het te kriebelen om zelf<br />
opleidingen te geven.”<br />
“Drie jaar geleden wilden enkele <strong>vrijwilliger</strong>s Jeugd <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong> opstarten in onze afdeling. Ik ben onmiddellijk mee<br />
op de kar gesprongen. Vandaag bestaat onze Jeugd <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>kern uit 10 jeugdleiders en 60 leden. Niet slecht! Gemiddeld<br />
besteed ik zo’n 5 tot 10 uur per week aan mijn <strong>vrijwilliger</strong>swerk.<br />
Nu zijn we gestart met de voorbereidingen<br />
voor het kamp: dat doen we dit jaar voor het eerst, dus dat<br />
is behoorlijk wat werk.”<br />
Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-Mortsel geeft twee eerstehulpcursussen<br />
per jaar. De cursus Helpertje leert 10- tot 12-jarigen eerste<br />
hulp en de cursus Junior Helper is gericht naar 13- tot 15-<br />
jarigen. Het zijn erg uitgebreide cursussen: de jongeren<br />
leren reanimeren, wonden verzorgen, correct reageren na<br />
een ongeval… “Waarom zouden kinderen dat niet kunnen<br />
leren? Hoe meer mensen iets kennen van eerste hulp, hoe<br />
meer slachtoffers correct verzorgd worden.”<br />
“Wat ik zo geweldig vind als <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>? Dat ik<br />
iets voor anderen kan doen zonder dat ik er meteen iets<br />
voor terug verwacht. Al krijg ik er natuurlijk wel iets voor<br />
terug: ik amuseer me rot met die klein mannen. Ze geven<br />
me altijd eerlijke feedback! Je ziet het meteen aan hun<br />
gezicht als ze een activiteit leuk vonden. Die activiteiten<br />
begeleiden blijft natuurlijk het leukst: als onze gasten genieten<br />
van onze spelletjes of er verschijnt gewoon een<br />
glimlach op hun gezicht, dan zie je waarvoor al dat voorbereidende<br />
werk goed is geweest.”
Nu ben je in goede handen<br />
De bewoners kijken uit naar mijn bezoek<br />
Vrijwilliger Evelyn Ludwig over over preventieve sociale hulpverlening hulpacties<br />
In “Ik 1994 help de startte mensen de liever <strong>Rode</strong> dan <strong>Kruis</strong>carrière dat zij mij moe- van<br />
Evelyn ten helpen”, Muylle vindt (29) Ludwig in Ieper. Andries Als kind (61). droomde Hij is<br />
ze al 21 ervan jaar om <strong>Rode</strong> verpleegkundige <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong> te in Bornem worden en<br />
mensen startte 8 jaar te helpen. geleden “Hulpverlener met sociale bij activiteiten. het <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong> Wekelijks leek bezoekt een stap hij in een de goede woon- richting.” en zorgcenZoweltrum op<br />
en<br />
het<br />
daarnaast<br />
terrein als<br />
houdt<br />
achter<br />
hij<br />
de<br />
de<br />
schermen<br />
uitleendienst<br />
zet<br />
draaiende.<br />
ze zich vrijwillig in.<br />
“Als uitleenconsulent zorg ik ervoor dat mensen<br />
“Vrijwilliger worden bij de Hulpdienst van <strong>Rode</strong><br />
krukken, een rolstoel of een bed kunnen uitlenen<br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>, dat was een bewuste keuze. Het<br />
als ze dat tijdelijk nodig hebben. Wij leveren in de<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> garandeert kwalitatieve hulpverlening.<br />
eerste plaats een goede service. Andere uitleen-<br />
Ik wilde graag meedraaien in een professionele ordiensten,<br />
bijvoorbeeld de diensten van de mutualiganisatie<br />
die investeert in goede opleidingen voor<br />
teiten, zijn enkel open tijdens de kantooruren. Maar<br />
hulpverleners en in degelijk materiaal.” De weg<br />
je zal maar krukken nodig hebben op vrijdagavond!<br />
naar het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> moest Evelyn niet meer zoe-<br />
Als ik om 9 uur ’s avonds telefoon krijg, dan kan ik<br />
ken. “Mijn vader was vroeger nog <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>vrijwil-<br />
dezelfde avond nog de nodige hulpmiddelen bij de<br />
liger geweest en een vriendin van me was het nog<br />
mensen thuis leveren”, vertelt Ludwig.<br />
steeds”, vertelt ze. “Daarom volgde ik een eerstehulpcursus<br />
bij <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-Ieper. Daar kreeg ik de<br />
Zo bouwt <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-Bornem een goede relatie<br />
smaak te pakken. Ik slaagde voor de opleiding en<br />
op met mensen die hulpmiddelen nodig hebben.<br />
startte meteen als vrijwillige hulpverlener.”<br />
“Onze gemeente is niet zo groot. Vaak zie ik de<br />
mensen nadien nog eens terug. ‘Seg, dat ging ge-<br />
Evelyn werkt als psychiatrisch verpleegkundige, een<br />
makkelijk’, hoor ik vaak. Onze klanten vertellen dat<br />
voltijdse job met veel weekendwerk. De hulpacties op<br />
ook door aan anderen. Door die mond-aan-mond-<br />
evenementen vinden vaak ook plaats in het weekend<br />
reclame draait onze uitleendienst goed. Daarnaast<br />
zodat het niet altijd gemakkelijk is om de twee te com-<br />
hebben we goede contacten met het ziekenhuis.<br />
bineren. “Maar aan grote preventieve acties zoals de<br />
Als een patiënt een hulpmiddel nodig heeft, stuurt<br />
Rally van Ieper werk ik altijd mee. Verder kijk ik wat past<br />
het ziekenhuis hem naar ons door.”<br />
in mijn werkplanning. De laatste jaren draai ik ook mee<br />
achter de schermen. Ik ben econoom van de afdeling<br />
en neem deel aan de afdelingsraad als ik vrij ben.”<br />
Hoe “Hoeveel een preventieve uur ik aan hulpactie de uitleendienst eruit ziet? spendeer? “Telkens<br />
anders. Dat varieert De hulpverlening sterk. Soms tijdens belt er de dagenlang Rally van Ieper nie-<br />
is mand, bijvoorbeeld op andere erg momenten onvoorspelbaar. krijg ik Het de ene kan tele- heel<br />
rustig foon na zijn, de maar andere”, als er legt iets Ludwig gebeurt, uit. dan “Maar is het ook vaak als<br />
ernstig. het plots Daarom erg druk is het is, probeer belangrijk ik om de nodige op voorhand hulp-<br />
de middelen risico’s snel goed te in leveren. te schatten. Als Er je zit je een been hele breekt, organisatie<br />
dan wil achter je toch zo’n geen preventieve drie dagen hulpactie!” wachten op een<br />
paar krukken?”<br />
Omstaanders reageren vaak op het werk van <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>hulpverleners, “Drie jaar geleden vertelt ging ik Evelyn. op pensioen. “Ze spreken Daarom het<br />
slachtoffer besliste ik om moed mee toe te als draaien we aankomen: in het project ‘nu ben ‘Thuis je<br />
in mijn goede tehuis’. handen’. Wekelijks Mensen bezoek hebben ik bewoners bewondering van<br />
voor het woon- ons en en laten zorgcentrum dat merken: Onze ‘je bent Lieve hier Vrouw snel’ of in<br />
‘je Bornem. doet dat Elke goed’. maandag Al krijgen ga ik samen we soms met ook hen harde naar<br />
reacties de markt van en mensen op dinsdag die denken en donderdag dat ze beter help weten ik om<br />
hoe de cafetaria we hulp open moeten te houden. bieden. Maar De bewoners van slachtoffers genie-<br />
krijgen ten ervan we dat alleen ik hen maar mee dankbare naar buiten reacties. neem. Dat Als is erg ik<br />
motiverend!”<br />
toekom, dan zitten sommige bejaarden al uit het<br />
raam te kijken. Veel bewoners zijn niet zo goed te<br />
“<strong>Rode</strong> been, maar <strong>Kruis</strong>-Ieper mentaal heeft zijn een ze goede wel nog reputatie, goed. Het we zijn<br />
graag echt sympathieke gezien bij de mensen. vele organisaties Soms zeg waar ik hen we hulp wel<br />
verlenen. eens: als ik Altijd ooit paraat hier een staan kamer en nodig altijd kwaliteit heb, dan kun- wil<br />
nen ik graag bieden, naast dat jou kenmerkt komen wonen.” voor mij het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>.<br />
We zijn dan wel <strong>vrijwilliger</strong>s maar we gaan steeds<br />
professioneel “Ik ben heel wat tewerk”, uren zegt in het Evelyn rusthuis. beslist. Dat “Wat vind ik<br />
zo logisch: leuk vind ik heb aan die een <strong>vrijwilliger</strong>staak hulppost bemannen, aangenomen, is dat ik<br />
écht dan kom hulp ik kan mijn bieden engagement en dat ik ook een na. slachtoffer Vroeger had kan<br />
ondersteunen. ik nooit een agenda Daarvoor nodig, doe maar ik het sinds uiteindelijk ik gepen- toch.<br />
Bovendien sioneerd ben, vind doe ik het ik zoveel tof om verschillende nieuwe <strong>Rode</strong> dingen <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s<br />
dat ik er nu te wel ontmoeten een nodig en heb.” hen te begeleiden bij<br />
het werk. Op het terrein leer je snel bij. Wat ook niet<br />
onbelangrijk is: de <strong>vrijwilliger</strong>s van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-Ieper<br />
vormen een hechte groep, we EEN zijn ORGANISATIE goeie vrienden.”<br />
VAN VRIJWILLIGERS 11
Door anderen te helpen, groei je als mens<br />
Gemeenschapsvoorzitter Christ’l Joris over het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>sschap<br />
Christ’l Joris (53) werd in 2006 lid van de Raad<br />
van Bestuur van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>. In<br />
<strong>2007</strong> werd ze gemeenschapsondervoorzitter en<br />
in 2008 voorzitter van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>.<br />
Christ’l Joris is doctor in de sociale en culturele<br />
antropologie en is voorzitter van nv ETAP, Agoria<br />
<strong>Vlaanderen</strong> en Flanders Investment & Trade. Een<br />
bezige bij, en toch zet ze zich voor 100 % in als<br />
voorzitter van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>.<br />
“Waarom ik me inzet als <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>? Ik vind dat je<br />
als mens ‘groter’ wordt door je voor anderen in te zetten. Dit<br />
kunnen doen in een georganiseerd en breder kader, in een<br />
beweging, maakt je een speler in een groter en nuttig geheel<br />
waarvan je de waarden mee kan uitdragen. ‘Helpen’ maakt<br />
je nuttig. Dit geeft persoonlijke voldoening en vaak krijg je er<br />
warme waardering voor terug.<br />
De kracht van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> ligt voor mij in de unieke<br />
combinatie van onze missie en de zeven fundamentele<br />
beginselen. Die beginselen gelden in alle landen, altijd en<br />
overal, en dat maakt ze zo krachtig. Ik ben er trots op om ze<br />
mee te mogen uitdragen. Bovendien maakt de samenwerking<br />
tussen <strong>vrijwilliger</strong>s en personeelsleden onze organisatie<br />
sterk: beiden kunnen hun gedrevenheid en deskundigheid<br />
aan elkaar koppelen om het geheel naar een hogere versnelling<br />
te brengen.<br />
Tot slot is het gewoon leuk om <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong> te zijn: ik<br />
heb al tientallen mensen leren kennen en vele boeiende gesprekken<br />
gehad. Bij het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> leer je ook altijd iets bij.<br />
12 EEN ORGANISATIE VAN VRIJWILLIGERS<br />
Als <strong>vrijwilliger</strong> kun je kiezen uit een hele waaier aan activiteiten<br />
waarvoor je je kunt inzetten. Er is altijd een functie<br />
die perfect past bij jouw capaciteiten en verwachtingen.<br />
Daardoor zijn er veel ‘soorten’ <strong>vrijwilliger</strong>s. Die variatie is<br />
toch prachtig! Hulpdienst<strong>vrijwilliger</strong>s zullen hoog scoren<br />
op discipline, actiegerichtheid en koelbloedigheid. <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s die kiezen voor een engagement in de<br />
zorgverlening hebben bijvoorbeeld inlevingsvermogen,<br />
luisterbereidheid en geduld gemeen. Maar alle <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s delen op z’n minst één belangrijke eigenschap:<br />
inzet.<br />
Die inzet wordt gewaardeerd op elk niveau. <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s<br />
kunnen hun ervaring ook vertalen naar inspraak in<br />
het beleidsniveau, da’s waar ik voor gekozen heb. Ik voel<br />
mij als burger verantwoordelijk en daar hoort, vind ik, een<br />
maatschappelijke inzet bij. Ik ben actief in veel verschillende<br />
organisaties, professioneel of als <strong>vrijwilliger</strong>. Al die<br />
ervaring zet ik graag in voor het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>. Ik hoop dat<br />
ze nuttig is. Bovendien verrijkt de ervaring die ik als <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong> opdoe, mij persoonlijk enorm.<br />
Eén ding wil ik nog graag kwijt. Ikzelf zit op het beleidsniveau,<br />
maar dat betekent niet dat ik alleen op eenzame hoogten<br />
zweef, gelukkig maar. <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> is een democratische<br />
organisatie waar plaats is voor de inbreng van alle<br />
<strong>vrijwilliger</strong>s. En dat is maar goed ook, want iedere afdeling is<br />
dé plaats waar het grote publiek kennismaakt met het <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>. Iedere <strong>vrijwilliger</strong> is het gezicht van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> van<br />
zijn/haar omgeving. Zo draagt iedere <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong><br />
een belangrijke verantwoordelijkheid.”
Degelijke training<br />
Opleiding en bijscholing voor kwaliteitsvolle hulpverlening<br />
Een kwaliteitsvolle <strong>vrijwilliger</strong>swerking is essentieel om onze missie te vervullen. Daarom<br />
hebben <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>hulpverleners behoorlijk wat opleidingen achter de kiezen.<br />
Theorie wordt daarin afgewisseld met véél praktijk. Op bijscholingen kunnen niet alleen<br />
waardevolle ervaringen tussen <strong>vrijwilliger</strong>s uitgewisseld worden, de deelnemers blijven<br />
zo ook op de hoogte van vernieuwingen in technieken, materiaal en vaardigheden.<br />
De opleidingscijfers op een rijtje…<br />
14.000 <strong>vrijwilliger</strong>s opleiden en bijscholen: dat resulteert<br />
in indrukwekkende cijfers. In <strong>2007</strong> zorgden<br />
vrijwillige lesgevers ervoor dat hun collega-hulpverleners<br />
steeds de correcte hulp konden bieden.<br />
Dat is noodzakelijk, onze <strong>vrijwilliger</strong>s zijn altijd in<br />
de weer met mensen.<br />
hulpdiEnst<br />
7.235 Hulpdienst<strong>vrijwilliger</strong>s bemanden niet alleen<br />
duizenden hulpposten in <strong>2007</strong>, ze volgden daarnaast<br />
ook heel wat opleidingen om hun kennis en<br />
vaardigheden op peil te houden. Samen volgden<br />
alle Hulpdienst<strong>vrijwilliger</strong>s 39.537 uren opleidingen<br />
en 32.172 uren bijscholingen.<br />
soCialE WERKing<br />
Vrijwilligers die actief zijn bij Sociale Hulpverlening<br />
en Zorgbib volgden samen ongeveer 7.000 uur opleiding.<br />
Omgaan met bejaarden en dementerende<br />
bejaarden, kennis van meest recente technieken<br />
en hulpmiddelen, communiceren met hulpbehoevenden,<br />
omgaan met leermoeilijke kinderen…, het<br />
zijn maar enkele van de thema’s die grondig behandeld<br />
worden.<br />
jEugd RodE KRuis<br />
1.064 <strong>vrijwilliger</strong>s volgden 8.860 uren vorming.<br />
Nieuwe jeugdleiders ontdekten hoe ze kinderen<br />
kunnen begeleiden en heuse <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>spelen<br />
in elkaar kunnen boksen, eerstehulplesgevers in<br />
spé leren hoe ze kinderen en jongeren eerste hulp<br />
kunnen bijbrengen en tijdens bijscholingen wordt<br />
deze kennis opgefrist.<br />
intERnationalE WERKing<br />
Vrijwilligers Internationale Samenwerking zijn actief<br />
in 87 plaatselijke <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>afdelingen en<br />
5 provinciale teams. Nieuwe <strong>vrijwilliger</strong>s volgen de<br />
basisopleiding, meer doorwinterde <strong>vrijwilliger</strong>s kunnen<br />
hun kennis bijschaven tijdens studiedagen of<br />
bijscholingen. In <strong>2007</strong> klokten onze <strong>vrijwilliger</strong>s Internationale<br />
Samenwerking af op 1.182 opleidingsuren.<br />
soCialE VaaRdighEdEn<br />
De dienst Opleidingen organiseert open opleidingsdagen<br />
voor alle <strong>vrijwilliger</strong>s. Deze vormingen bieden een<br />
ruime keuze aan thema’s rond sociale en communicatieve<br />
vaardigheden (conflicthantering, onderhandelen<br />
en zakelijk flirten, webcommunicatie voor beginners,<br />
omgaan met veranderingen, werken in groep, feedback<br />
geven en ontvangen). In <strong>2007</strong> breidde dit aanbod<br />
sterk uit. 140 <strong>vrijwilliger</strong>s namen deel aan de open<br />
opleidingsdag in juni of in december. Dit komt overeen<br />
met 840 opleidingsuren.<br />
nieuwe <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
In <strong>2007</strong> klopten 1.680 nieuwe <strong>vrijwilliger</strong>s aan bij <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>. Tijdens de instapsessie namen ze<br />
een duik in onze organisatie en ontdekten ze de uiteenlopende<br />
kanten van onze hulpverlening. Deze introductie<br />
in het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> is verplicht voor elke nieuwe<br />
<strong>vrijwilliger</strong> en wordt traditioneel in een plaatselijke <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>afdeling gegeven.<br />
EEN ORGANISATIE VAN VRIJWILLIGERS 13
Evoluties in het opleiden van lesgevers<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> telt heel<br />
wat lesgevers in eigen rangen. Die<br />
staan niet alleen voor de klas om<br />
jongeren en volwassenen eerste<br />
hulp aan te leren. Ze verzorgen<br />
ook de opleidingen en bijscholingen<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s.<br />
KRijtlijnEn VooR lEsgEVERs<br />
in spE<br />
De didactische opleiding voor<br />
lesgevers werd in <strong>2007</strong> helemaal<br />
vernieuwd. De vernieuwde module<br />
‘Krijtlijnen voor lesgevers in spe’<br />
bevat veel oefeningen en oefenmomenten.<br />
De opleiding wordt<br />
ondersteund met filmpjes, tekeningen<br />
en oefeningen.<br />
pRofiElEn<br />
Hoe ziet de ideale lesgever eruit?<br />
Om de kwaliteit van onze opleidingen<br />
te bewaken, is het belangrijk<br />
om vast te leggen waaraan onze<br />
lesgevers moeten voldoen. Daarom<br />
startten we in <strong>2007</strong> met het opstellen<br />
van competentieprofielen<br />
voor lesgevers van Jeugd <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>, Hulpdienst en Leergangen.<br />
14 EEN ORGANISATIE VAN VRIJWILLIGERS<br />
Vrijwilligers van de drie verschillende<br />
diensten namen deel aan dit<br />
intensieve proces. Het resultaat:<br />
kant-en-klare profielen die vertellen<br />
hoe de ideale lesgever eruit<br />
ziet. Dit nieuwe instrument wordt<br />
ingezet bij de kwaliteitsbewaking<br />
van nieuwe en ervaren lesgevers.<br />
Nieuwe lesgevers zullen ermee<br />
opgeleid worden en zullen aan de<br />
hand van het profiel hun evolutie,<br />
hun sterktes en hun zwaktes kunnen<br />
vaststellen.<br />
talEnt WaaRdEREn<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> telt duizenden<br />
actieve, bekwame en gemotiveerde<br />
<strong>vrijwilliger</strong>s. Zij vormen<br />
het onmisbare kapitaal van onze<br />
organisatie. Het aanwezige talent<br />
proberen we volop te benutten<br />
door <strong>vrijwilliger</strong>s een aangename<br />
werkomgeving te bieden, maar<br />
ook goede begeleiding, doorgroeimogelijkheden,<br />
voldoende<br />
variatie en appreciatie voor hun<br />
<strong>vrijwilliger</strong>swerk te geven. Zo blijven<br />
ze zich graag inzetten voor het<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>.
Stevige grondvesten<br />
Fundamentele beginselen en missie<br />
De fundamentele beginselen van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> gelden wereldwijd, voor iedere <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong> en -medewerker. Ze vormen de basis van de Beweging en hebben slechts<br />
één doel: optimale hulp bieden aan kwetsbare mensen. Dankzij de beginselen weet<br />
iedere begunstigde met wie hij/zij te maken heeft. Elke partnerorganisatie weet dat ze op<br />
ons kan rekenen.<br />
Bovendien weten <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s precies waaraan ze beginnen en welk engagement<br />
ze aangaan. Dat is de beste manier om kwaliteit te garanderen en om er zeker van<br />
te zijn dat onze missie gerealiseerd wordt.<br />
Fundamentele beginselen<br />
Zeven fundamentele beginselen vormen de<br />
kern en de kracht van de <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>- en<br />
<strong>Rode</strong> Halve Maanbeweging. De hele Beweging<br />
werkt overal ter wereld volgens deze<br />
principes. Ze bepalen ons handelen, ons<br />
doen en laten. Ze maken onze Beweging tot<br />
een wereldwijd gerespecteerde en gewaardeerde<br />
organisatie. Ze zijn de grote kracht<br />
van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>.<br />
mEnsElijKhEid<br />
Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> wil menselijk leed voorkomen<br />
en verlichten. Daarom zetten we ons in om<br />
leven, gezondheid en waardigheid van de<br />
bevolking te beschermen. We streven ook<br />
naar wederzijds begrip, vriendschap, samenwerking<br />
en blijvende vrede.<br />
onpaRtijdighEid<br />
Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> is er voor iedereen zonder<br />
onderscheid. Raciale verschillen, overtuiging,<br />
sociale klasse of nationaliteit spelen<br />
geen enkele rol. We gaan alleen uit van de<br />
bestaande noden.<br />
nEutRalitEit<br />
Alleen door neutraal te blijven, kunnen we het<br />
vertrouwen en het respect van iedereen blijven<br />
afdwingen en daadwerkelijk hulp blijven ver-<br />
lenen, zelfs in moeilijke omstandigheden. Daarom<br />
mengen we ons niet in debatten die politiek, raciaal,<br />
religieus of ideologisch gekleurd zijn. We kiezen ook<br />
geen partij tijdens conflicten.<br />
onafhanKElijKhEid<br />
Op humanitair vlak staan we de overheden bij in<br />
hun hulpverlening. Maar we bepalen zelf ons beleid<br />
en maken zelf onze keuzes. We zoeken ook<br />
zelf onze financiële bronnen bij de bevolking, bedrijven<br />
en overheden. Geen druk of invloed van<br />
buitenaf mag onze werking bepalen.<br />
VRijWillighEid<br />
Geen enkele <strong>vrijwilliger</strong> werkt mee om zich financieel<br />
of maatschappelijk te verbeteren. Alle binnengekomen<br />
middelen gaan naar hulpverlening, opleiding<br />
en uitrusting. In de totale werking streven<br />
we geen financiële winst na.<br />
EEnhEid<br />
In België is slechts één <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>vereniging actief:<br />
het Belgische <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>. <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
verzekert de <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>werking in <strong>Vlaanderen</strong> en<br />
Brussel.<br />
uniVERsalitEit<br />
Binnen de Beweging zijn alle nationale verenigingen<br />
gelijkwaardig. Ze hebben dezelfde plichten<br />
om elkaar te helpen en dezelfde rechten om op<br />
steun van de anderen te rekenen.<br />
EEN ORGANISATIE VAN VRIJWILLIGERS 15
<strong>Rode</strong> KRuis-VlaandeRen telt Ruim<br />
14.000 VRijwilligeRs. Zij staan dagelijKs<br />
KlaaR om te helpen en Zijn actief<br />
op tal Van teRReinen. BedanKt, VRijwilligeRs,<br />
VooR je niet-aflatende inZet<br />
VooR KwetsBaRen!<br />
16 EEN ORGANISATIE VAN VRIJWILLIGERS<br />
missie van<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
De beginselen zijn onze basis en<br />
vormen het vertrekpunt van onze<br />
werking. Maar de maatschappij evolueert.<br />
Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> moet op deze<br />
veranderingen inspelen. Daarom<br />
vertalen we de fundamentele beginselen<br />
naar een concrete missie, die<br />
aangepast is aan de concrete noden<br />
in <strong>Vlaanderen</strong> en Brussel.<br />
• <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> vormt<br />
binnen het Belgische <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong> de Vlaamse schakel van<br />
de Internationale <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>en<br />
<strong>Rode</strong> Halve Maanbeweging.<br />
• We komen in binnen- en buitenland<br />
op voor kwetsbare mensen.<br />
• We zijn, in woord en daad, actief<br />
op het gebied van preventie,<br />
noodhulp en zorg.<br />
• We doen maximaal beroep op<br />
<strong>vrijwilliger</strong>s.<br />
• Solidariteit, belangeloze inzet,<br />
ongebondenheid, non-discriminatie<br />
en integriteit zijn onze<br />
vertaling van de fundamentele<br />
beginselen van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>.<br />
• Onze organisatie staat voor<br />
deskundigheid, teamwerk en<br />
correcte menselijke relaties.<br />
handVEst als Basis VooR<br />
onzE WERKing<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> schreef in<br />
<strong>2007</strong> het Handvest. Dit nieuwe document<br />
vervangt het bestaande<br />
huishoudelijk reglement en legt<br />
vast hoe <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
georganiseerd wordt. Vrijwilligers<br />
in de tijdelijke werkgroep ‘Herziening<br />
huishoudelijk reglement’<br />
bogen zich over de inhoud van<br />
dit omvattende document. Begin<br />
2008 keurde de Gemeenschapsraad<br />
het Handvest goed.
WaaRom hEt RodE KRuis mEER En mEER onmisBaaR is<br />
Een zakelijke benadering van diensten en producten waarvoor men op de goede wil van mensen<br />
moet rekenen, zoals bloed, is belangrijk, maar niet voldoende. Efficiëntie, maar dan met een hart:<br />
daar draait het om.<br />
In een recente internationale vergelijking van verschillende<br />
bloeddiensten uit Europa, de Verenigde<br />
Staten, Australië en Canada door de European<br />
Blood Alliance (EBA, zie ook blz. 76), scoorde <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> erg goed. Dit bewijst objectief dat<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> een uitermate goed georganiseerd<br />
geheel is. De samenwerking tussen <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
en personeelsleden leidt tot een resultaat dat<br />
wereldwijd gezien mag worden.<br />
Een nog belangrijkere vaststelling is dat de top 3-bloeddiensten<br />
uit de studie stuk voor stuk <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>verenigingen<br />
waren. Bloeddiensten die niet tot een <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>vereniging behoren, blijken niet alleen minder efficiënt<br />
te zijn, ze kampen ook meer dan <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>verenigingen<br />
met chronische tekorten aan bloed.<br />
Hoe komt dat? De sleutel ligt bij het inschakelen van<br />
<strong>vrijwilliger</strong>s bij de rekrutering van bloeddonoren, bij<br />
de organisatie van de collecte zelf door de plaatselijke<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>afdelingen, en bij de opvolging en<br />
erkenning van de donoren nadien.<br />
Een mooi vergelijkingspunt is Canada, waar in de<br />
jaren 90 na een enorm besmettingsincident de<br />
Dienst voor het Bloed buiten het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> werd<br />
getrokken en in een overheidsdienst werd omgevormd.<br />
Er werd enorm geïnvesteerd in kwaliteits- en<br />
veiligheidssystemen, waardoor de kostprijs uiteraard<br />
steeg. Ondanks die toegenomen middelen<br />
heeft de bloeddienst vandaag meer moeilijkheden<br />
dan vroeger om <strong>vrijwilliger</strong>s op een goede manier in<br />
te schakelen. Er is ook vaker schaarste aan bloed<br />
dan vroeger, waardoor er meer en dure tv-campagnes<br />
noodzakelijk zijn.<br />
Een goede professionele organisatie en voldoende<br />
financiële middelen zijn dus duidelijk onvoldoende<br />
om op een succesvolle manier <strong>vrijwilliger</strong>s in te zetten<br />
voor ‘niet-maakbare’ activiteiten (lees: die niet<br />
in een fabriek kunnen worden gemaakt). Precies<br />
op dit vlak zijn <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>verenigingen uniek: in de<br />
loop der jaren hebben zij een traditie van werken en<br />
een interne organisatie opgebouwd die andere organisaties,<br />
zelfs <strong>vrijwilliger</strong>sorganisaties, (nog) niet<br />
bereikt hebben.<br />
Het Canadese voorbeeld toont objectief aan waarom<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>verenigingen meer en meer onmisbaar<br />
zullen zijn bij de bloedvoorziening. Dit geldt<br />
echter ook voor andere activiteiten waarbij nietmaakbare<br />
producten of diensten moeten geleverd<br />
worden waarvoor er schaarste is aan opgeleide<br />
dienstverleners. Ook deze gebeuren efficiënter door<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>verenigingen. Denken we maar aan de<br />
hulpposten op Rock Werchter: zij worden de klok<br />
rond bemand door adequaat opgeleide <strong>vrijwilliger</strong>s,<br />
die de triage verrichten en eerste hulp bieden. Zo<br />
kunnen urgentieartsen, waarvan het aantal sowieso<br />
beperkt is, veel efficiënter ingezet worden.<br />
Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> is dus meer en meer onmisbaar. En<br />
dit ondanks de steeds efficiëntere bedrijven, die alles<br />
wat maakbaar is op de goedkoopste en best<br />
mogelijke manier produceren en die diensten waarvoor<br />
er genoeg personeel is, efficiënt aanbieden.<br />
Er is behoefte aan mensen die zich vrijwillig inzetten<br />
om niet-maakbare activiteiten te ‘produceren’. Het<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> is onmisbaar en onklopbaar wat betreft<br />
het efficiënt organiseren van diensten en producten<br />
waar men op goede wil van mensen moet rekenen.<br />
Niemand kan dit beter dan wij. Efficiëntie met een<br />
hart is dus terecht ons leidmotief.<br />
Bij de bevolking leeft duidelijk de nood om zich<br />
vrijwillig in te zetten. Dat blijkt o.a. uit het Tijdbankinitiatief,<br />
waaraan ook <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> participeert.<br />
Vele mensen hebben er interesse in of<br />
hebben er zelfs nood aan om zich als <strong>vrijwilliger</strong> uit<br />
te leven, zij het dat dit steeds vaker op een selectieve<br />
manier gebeurt: ‘à la carte’-<strong>vrijwilliger</strong>sschap,<br />
eerder dan structureel <strong>vrijwilliger</strong>sschap. Alle types<br />
<strong>vrijwilliger</strong>s kunnen bij het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> terecht.<br />
EEN ORGANISATIE VAN VRIJWILLIGERS 17
Onvoorwaardelijke<br />
hulp.<br />
onzE WERKing in VlaandEREn<br />
. Sociale activiteiten. Oog voor kwetsbaren 20<br />
. Mensen leren helpen. Eerstehulpopleidingen 28<br />
. Helpen. Actief bij rampen, preventief bij evenementen 36<br />
. Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>. Jongeren leren eerste hulp 44<br />
WERKING IN VLAANDEREN 19
Sociale activiteiten<br />
Oog voor kwetsbaren<br />
Een saaie boel in een woon- en zorgcentrum? Niet in dat van Leontien! Op donderdagnamiddag<br />
komt een <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong> haar halen. Samen gaan ze op een terrasje een koffie<br />
drinken. Op vrijdag komt een andere <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong> langs met een boekenkar. En<br />
straks, in de zomer, gaat ze mee op aangepaste vakantie, met rolstoel en al. De <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> bezorgen Leontien, en de andere bewoners, zo een leuke oude dag.<br />
20 WERKING IN VLAANDEREN<br />
Aangepaste vakanties<br />
Onze aangepaste vakanties zijn<br />
er voor mensen met een handicap<br />
die nood hebben aan een aangepaste<br />
vakantieaccommodatie<br />
en/of specifieke zorg. Ook hun<br />
partner of mantelzorger kan mee.<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> werkt voor<br />
deze vakanties samen met het Nederlandse<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>.<br />
indiViduElE gRoEpsVaKantiE<br />
Dat de vakanties in de smaak<br />
vallen, is duidelijk. De enquête<br />
bij de vakantiegangers na iedere<br />
trip wijst uit dat de tevredenheid<br />
steeds uitstekend is. De inschrijving<br />
van vakantiegangers loopt<br />
elke keer vlotter.<br />
Goed opgeleide <strong>vrijwilliger</strong>s werken<br />
samen met vrijwillige verpleegkundigen<br />
en artsen om de<br />
vakantiegangers een vakantie op<br />
maat te bezorgen. Ze zorgen voor<br />
de verzorging, de begeleiding en<br />
voor een ontspannend programma,<br />
aangepast aan de wensen en<br />
mogelijkheden van de vakantiegangers.<br />
VRijWilligERsWERK in<br />
VaKantiEsfEER<br />
Vrijwilligers vormen de drijvende<br />
kracht achter deze vakanties.<br />
Voor iedere vakantie zetten we<br />
gemiddeld 37 <strong>vrijwilliger</strong>s en 7<br />
personeelsleden in. De Vlaamse<br />
<strong>vrijwilliger</strong>s werken samen met het<br />
Nederlandse <strong>vrijwilliger</strong>steam. We<br />
streven naar een evenwicht tussen<br />
ervaren en nieuwe <strong>vrijwilliger</strong>s.<br />
Deze formule garandeert een perfecte<br />
dienstverlening aan de vakantiegangers.<br />
In <strong>2007</strong> gingen 96 personen met<br />
een handicap en 28 mantelzorgers<br />
mee op 3 vakanties. 76 Vlaamse<br />
en 37 Nederlandse <strong>vrijwilliger</strong>s leidden<br />
alles in goede banen. In 2008<br />
organiseren we 6 vakanties.
Vrijwilligers Van de aangepaste Vakanties blijVen soms contact houden met een Vakantieganger<br />
die in de buurt woont. Zo springt anja af en toe bij jef binnen. Zo bouwt anja een<br />
brug tussen twee sociale projecten: de aangepaste Vakanties en spring eens binnen.<br />
Danspasjes in een rolstoel<br />
Anja haalt herinneringen op met vakantieganger Jef<br />
“Zonder twijfel, die aangepaste vakantie was<br />
zalig”, zegt Jef Goor (70). Hij steekt zijn twee<br />
duimen omhoog en zijn ogen glinsteren als<br />
hij terugdenkt aan de vakantieweek op het<br />
hotelschip Henry Dunant. “Ik voelde mij een<br />
prins. Anja was één van de <strong>vrijwilliger</strong>s tijdens<br />
de vakantie. Ze heeft mij echt in de watten<br />
gelegd. En nu springt ze af en toe bij mij<br />
thuis binnen.”<br />
We treffen Anja bij Jef thuis, twee maanden na de<br />
bootvakantie. Ze heeft de vakantiefoto’s bij. Samen<br />
bekijken ze de foto’s en halen herinneringen op.<br />
Veel foto’s van het bootrestaurant (“Het eten was<br />
om je vingers van af te likken,” verzekert Jef), van<br />
een uitstap naar een Nederlands havenstadje en<br />
een authentieke Hollandse windmolen én van de<br />
avonden in het salon.<br />
Jef: “Mijn vaste stek was de zetel in het salon. Van<br />
daaruit kon ik – door het grote raam – naar bui-<br />
ten kijken. Wat een uitzichten! En als ’s avonds de<br />
dansvloer volstroomde, zat ik te genieten van al die<br />
danspasjes. Iedereen die wou, danste. Met een rolstoel<br />
of een looprek, of in de armen van een sterke<br />
<strong>vrijwilliger</strong>. Iedereen naar eigen mogelijkheden.”<br />
Als de laatste foto uitgebreid becommentarieerd is,<br />
slaakt Jef een zucht van voldoening. “Ik hoop echt<br />
dat ik volgend jaar weer mee kan”, zegt hij. Samen<br />
met Anja trekt Jef vervolgens de stad in, naar de<br />
apotheker.<br />
Anja: “Ik kende Jef niet, maar op de boot hebben<br />
we kennis gemaakt. Blijkt dat hij niet ver van mij<br />
thuis woont. Daarom spring ik af en toe eens binnen.<br />
Iedereen krijgt graag wat aandacht, en als je<br />
alleen thuis zit en niet goed te been bent, is die<br />
aandacht extra welkom.”<br />
En of Jef geniet! “Van een dag als vandaag, als<br />
Anja langskomt voor een babbeltje of als we er samen<br />
op uit trekken, geniet ik altijd volop. Het is een<br />
dag als geen andere!”<br />
WERKING IN VLAANDEREN 21
22 WERKING IN VLAANDEREN<br />
Spring eens binnen<br />
Ouderen, zieken en mensen met<br />
een handicap die thuis wonen,<br />
krijgen via het project ‘Spring eens<br />
binnen’ een bezoekje van <strong>vrijwilliger</strong>s.<br />
‘Spring eens binnen’ wil duidelijk<br />
het verschil maken met bestaande<br />
thuiszorgvoorzieningen.<br />
Daarom moedigen we onze <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
aan om met de mensen die<br />
ze bezoeken, naar buiten te gaan:<br />
naar de markt, uitstapjes maken,<br />
op vakantie gaan, enzovoort.<br />
EEn BRug tussEn soCialE<br />
pRojECtEn<br />
Het is niet vanzelfsprekend om een<br />
onbekend iemand toe te laten in je<br />
woning of een onbekend iemand<br />
thuis te gaan opzoeken. Daarom<br />
promoten we ‘Spring eens binnen’<br />
sterk bij onze aangepaste vakanties.<br />
Op de aangepaste vakantie<br />
leren <strong>vrijwilliger</strong>s en hulpbehoevenden<br />
elkaar kennen, waarna<br />
vertrouwen kan groeien. Vrijwilligers<br />
en vakantiegangers die in elkaars<br />
buurt wonen, kunnen na de<br />
vakantie in contact blijven.<br />
isolEmEnt dooRBREKEn<br />
Uit verhalen van alle afdelingen<br />
blijkt dat de nood aan <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
die mensen thuis bezoeken, groot<br />
is. Omdat ouderen of mensen met<br />
een handicap vaak geïsoleerd leven,<br />
krijgen ze niet altijd de hulp<br />
die ze nodig hebben. De <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
kunnen deze zorgnoden opsporen<br />
en er een oplossing voor<br />
zoeken.<br />
Thuis in m’n tehuis<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s van het project<br />
‘Thuis in m’n tehuis’ gaan op<br />
bezoek bij bewoners van woon- en<br />
zorgcentra en in ziekenhuizen. In<br />
<strong>2007</strong> startten vijf afdelingen het<br />
project op. Dat brengt het totale<br />
aantal projecten op 76.<br />
mEt dE RolstoEl naaR dE<br />
fRituuR<br />
De <strong>vrijwilliger</strong>s bepalen zelf hun<br />
engagement en benaderen de bejaarden<br />
vanuit hun eigen interesses.<br />
Ze nemen de bewoners vaak<br />
mee naar buiten. Zo behouden zij<br />
contact met de buitenwereld.<br />
Afdeling Brugge neemt de bewoners<br />
van een tehuis bijvoorbeeld<br />
mee naar de frituur. Een hele belevenis<br />
voor de bejaarden: er zijn<br />
zelfs wachtlijsten om mee te kunnen<br />
op deze uitstap.<br />
Vrijwilligers van afdeling Tielt gaan<br />
met bejaarden naar de markt,<br />
waar ze de inkopen doen voor<br />
het personeel. En zo worden er in<br />
<strong>Vlaanderen</strong> tal van activiteiten georganiseerd:<br />
stuk voor stuk activiteiten<br />
die de bewoners nooit zouden<br />
kunnen doen zonder de inzet<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s.<br />
Vakantiekampen voor<br />
kansarme kinderen<br />
Kinderen die in armoede leven,<br />
kunnen met het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> op vakantie.<br />
Een week lang kunnen ze<br />
zich uitleven en genieten van de<br />
individuele aandacht van de <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>begeleiders.<br />
CapaCitEitsopBouW<br />
Een vakantie voor kansarme kinderen<br />
begeleiden, is niet eenvoudig.<br />
Nieuwe monitoren moeten leren<br />
hoe ze de kinderen best benaderen<br />
en hoe ze correct omgaan<br />
met fout gedrag. Via een grondige<br />
opleiding en een goede ondersteuning<br />
door ervaren monitoren<br />
leren ze het gedrag van kansarme<br />
kinderen te kaderen.<br />
Door de sterke groei (van 6 kampen<br />
in 2006 naar 12 in <strong>2007</strong>), hadden<br />
we het in <strong>2007</strong> moeilijk om<br />
voldoende ervaren monitoren te<br />
vinden. Daarom besloten we om<br />
de groei van de kampen in 2008
In 2003, toen deze activiteit<br />
startte, organiseerden we zes<br />
kampen. In <strong>2007</strong> waren dat er<br />
al 12. In totaal konden 481 kinderen<br />
mee op kamp. 23 hoofdmonitoren,<br />
161 monitoren en<br />
61 logistieke medewerkers<br />
leidden alles in goede banen.<br />
even te vertragen en te investeren<br />
in de opleiding van onze monitoren.<br />
Zo kunnen we in 2009 hun<br />
ervaring inzetten in de bijkomende<br />
kampen en kunnen nieuwe monitoren<br />
rekenen op een goede ondersteuning.<br />
gloEdniEuW matERiaal<br />
In <strong>2007</strong> investeerden we sterk in<br />
nieuw materiaal. Dankzij de goede<br />
samenwerking met de <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
van de Logistieke Eenheid van het<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> raakte al het materiaal<br />
goed ter plaatse.<br />
EEn WEEKjE loslatEn<br />
Voor de ouders is het een grote<br />
stap om hun kinderen een weekje<br />
los te laten. Daarom maken de<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>afdelingen veel werk<br />
van het contact met de ouders.<br />
Vòòr de kinderen op kamp vertrekken,<br />
gaan de afdelingen op bezoek<br />
bij het gezin en geven ze uitleg. Ze<br />
laten foto’s zien en beantwoorden<br />
de vragen van de ouders.<br />
Na de vakanties koppelen de <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
even terug. Hoe was het<br />
kamp voor het kind? Hoe hebben<br />
de ouders de vakantie ervaren?<br />
Deze nazorg krijgt steeds meer<br />
aandacht. Het betrekt het hele<br />
gezin bij de <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>werking en<br />
maakt het mogelijk om eventuele<br />
hulpvragen op te vangen.<br />
VooR mEER CijfERs oVER<br />
onzE soCialE aCtiVitEitEn:<br />
jaaRVERslag.RodEKRuis.BE<br />
alle kinderen die op kamp waren<br />
aan zee, werden getrakteerd op een<br />
zeiltochtje op de noordzee met een<br />
écht zeilschip. Voor de 240 kinderen die<br />
in het binnenland op kamp waren, was<br />
er een uitstap naar het paardencircus<br />
caValia. talrijke rode kruisafdelingen<br />
spanden zich in om de kinderen én hun<br />
ouders naar de heizel in brussel te<br />
brengen.<br />
NATIONALE WERKING 23
Brugfigurenproject<br />
136 Brug<strong>vrijwilliger</strong>s van het <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong> helpen kinderen met schoolmoeilijkheden.<br />
Ze bouwen mee<br />
aan de - soms moeilijke - brug<br />
tussen thuis en school. Daarbij<br />
werken ze samen met een professionele<br />
kracht in kleuter- en basisscholen.<br />
De <strong>vrijwilliger</strong>s bepalen zelf hun<br />
engagement. Zelfs één uurtje per<br />
week maakt al een groot verschil<br />
voor een kind. Ze begeleiden de<br />
kinderen thuis of op school en kiezen<br />
voor de begeleiding van één<br />
kind of van een groep kinderen.<br />
Op de ‘Dag van de Brug<strong>vrijwilliger</strong>’,<br />
die in <strong>2007</strong> voor het eerst<br />
georganiseerd werd, konden de<br />
<strong>vrijwilliger</strong>s ervaringen uitwisselen<br />
en ideeën opdoen.<br />
24 WERKING IN VLAANDEREN<br />
“Kinderen hebben vaaK gewoon een beetje extra aandacht nodig en die Krijgen ze thuis niet altijd.<br />
iK ben blij dat iK hen Kan helpen om mee te Kunnen op school.” (<strong>vrijwilliger</strong> griet)<br />
gRotE intEREssE<br />
Maar liefst 15 afdelingen startten<br />
in <strong>2007</strong> het project op, waaronder<br />
ook verschillende afdelingen die<br />
voorheen nog geen sociale activiteiten<br />
hadden uitgebouwd. Iedere<br />
<strong>vrijwilliger</strong> van een opstartende<br />
afdeling krijgt een diepgaande opleiding<br />
en ondersteuning bij zijn of<br />
haar taak.<br />
We merkten in <strong>2007</strong> een grote interesse<br />
voor dit project bij de Centra<br />
voor Leerlingenbegeleiding<br />
(CLB’s). Zij zijn vragende partij<br />
voor een <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>brugfigurenwerking<br />
in hun scholen.<br />
spElEn is ooK lEREn<br />
Sinds <strong>2007</strong> is onze Brugfigurenwerking<br />
niet meer beperkt tot de<br />
lagere school. We richten ons nu<br />
ook op kleuters. Hoe vroeger kin-<br />
deren geholpen kunnen worden,<br />
hoe beter dit is voor hun verdere<br />
schoolloopbaan.<br />
De activiteiten die onze <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
met de kinderen doen, zijn zeer<br />
verscheiden. Vroeger was het project<br />
toegespitst op taal, maar sinds<br />
<strong>2007</strong> kunnen ook rekenproblemen<br />
aangepakt worden. De <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
leren de kinderen al spelend hun<br />
moeilijkheden overwinnen.<br />
Uitleendienst<br />
Wie een rolstoel, loophulp of krukken<br />
nodig heeft, kan bij de uitleendienst<br />
van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> terecht.<br />
Al het materiaal is van topkwaliteit<br />
en wordt alleen aangekocht na<br />
een positief advies van de techni-
sche commissie die bestaat uit experts (kine- en<br />
ergotherapeuten, technici, onderzoekers en <strong>vrijwilliger</strong>s).<br />
Tweejaarlijks worden alle hulpmiddelen<br />
bovendien onderzocht en gecontroleerd op hun<br />
kwaliteit.<br />
Ook in de opleiding van onze <strong>vrijwilliger</strong>s wordt<br />
veel geïnvesteerd. Zij volgen bijscholingen om op<br />
de hoogte te blijven van de meest recente technieken<br />
en materialen. Ze worden opgeleid om de<br />
‘klant’ met raad en daad bij te staan bij de keuze<br />
van een hulpmiddel.<br />
pRomotiECampagnE<br />
In <strong>2007</strong> werkten we hard aan de verdere bekendmaking<br />
van onze dienstverlening. Daarvoor sloten<br />
afdelingen, provinciale zetels en de centrale diensten<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> de rangen om<br />
een heuse promocampagne op poten te zetten.<br />
Onze <strong>vrijwilliger</strong>s brachten promomateriaal naar<br />
de ziekenhuizen en stelden er onze dienstverlening<br />
voor. De ziekenhuizen reageerden zeer positief op<br />
ons aanbod, dat ze als een zeer goede aanvulling<br />
zien op de uitleendiensten van de mutualiteiten.<br />
Ziekenhuizen appreciëren de grote bereikbaarheid<br />
van onze uitleendiensten, die ook ’s avonds<br />
en in het weekend open zijn. Ook de snelle service<br />
en snelle levering van de hulpmiddelen (zelfs aan<br />
huis) zijn een sterk pluspunt. We merkten een grote<br />
interesse van de ziekenhuizen in ons aanbod<br />
elektrische hoog-laagbedden en matrassen tegen<br />
doorligwonden.<br />
Zorgbib<br />
In een ziekenhuis of verzorgingstehuis kan een<br />
boek wonderen doen. <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s gaan<br />
daarom ter plaatse boeken uitlenen en geven de<br />
patiënten en bewoners individuele aandacht: elk<br />
boek is immers ook een bezoek.<br />
lEzEn of VooRlEzEn?<br />
Romans, strips, gedichtenbundels, kookboeken,<br />
informatieve boeken… het is er allemaal. De <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
brengen de boeken naar de bewoners of<br />
patiënten en slaan een praatje.<br />
In meerdere rusthuizen voor ouderen zijn ook<br />
voorlezers van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> actief: <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
mEER info oVER dE zoRgBiB op: jaaRVERslag.RodEKRuis.BE<br />
die een boek of de krant voorlezen. Op 18 kinderziekenhuisafdelingen<br />
zijn leesouders actief. Zij lezen<br />
kinderboeken voor en brengen de kinderen zo<br />
even naar een fantasiewereld.<br />
De boekencollectie van de Zorgbib groeide<br />
aan met 10.017 stuks tot 159.485 boeken en<br />
we konden 22 nieuwe werkingen opstarten. 84<br />
nieuwe <strong>vrijwilliger</strong>s werden aangetrokken. In<br />
totaal is de Zorgbib in 208 instellingen actief.<br />
De Daisy-speler dringt steeds dieper door in onze<br />
werking. Daisy is de afkorting van ‘Digital Accessible<br />
Information System’ of ‘digitaal toegankelijk<br />
informatiesysteem’. Met een Daisy-speler kunnen<br />
gesproken boeken beluisterd worden.<br />
22 talEn VooR EnoRmE lEEshongER<br />
Sinds 2006 hebben we ook een bibliotheekwerking<br />
in de opvangcentra voor asielzoekers van <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>. In <strong>2007</strong> leenden we boeken uit<br />
in acht opvangcentra. De collectie anderstalige<br />
boeken werd uitgebreid met woordenboeken en<br />
boeken om Nederlands te leren. We stelden het<br />
aanbod telkens samen op basis van de behoeften<br />
van het opvangcentrum.<br />
toREn Van BaBEl<br />
Vandaag kunnen <strong>vrijwilliger</strong>s van de Zorgbib de<br />
leeshonger van hun lezers stillen in 22 talen: Albanees,<br />
Arabisch, Armeens, Borana (Ethiopië),<br />
Bosnisch, Engels, Farsi (= Perzisch), Frans, Koerdisch,<br />
Kroatisch, Lingala, Nederlands, Pashto (of<br />
Dari, Afghanistan), Portugees, Russisch, Servisch,<br />
Slovaaks, Tibetaans, Tigrinya (Eritrea), Tsjechisch,<br />
Turks, Yoruba (Nigeria).<br />
niEuWE WERKingEn, niEuWE VRijWilligERs<br />
Gewapend met een nieuwe rekruteringsfolder en<br />
-affiche trokken we 84 nieuwe <strong>vrijwilliger</strong>s aan in<br />
<strong>2007</strong>. Hiermee bereiken we een totaal van 891 <strong>vrijwilliger</strong>s.<br />
In <strong>2007</strong> sloten 22 nieuwe werkingen aan. De<br />
meeste kwamen er op vraag van de afdeling of<br />
van de instelling. We hadden ook enkele vragen<br />
van openbare bibliotheken die ons ondersteuning<br />
vroegen bij het leveren van groteletterboeken.<br />
WERKING IN VLAANDEREN 25
Geef mij maar een liefdesverhaal<br />
Op ronde met de Zorgbib<br />
In Zele gaan <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s<br />
wekelijks op ronde in twee rusthuizen.<br />
“Op onze boekenkar staan<br />
zo’n 330 boeken. Elke 6 maanden<br />
vernieuwen we de collectie. Als iemand<br />
een bepaald boek aanvraagt,<br />
dan zorgen we ervoor dat het in<br />
onze boekenkar belandt. Vooral<br />
groteletterboeken en kijkboeken<br />
zijn populair, maar ook lectuur over<br />
Zele kan rekenen op trouwe uitleners”,<br />
vertelt José Coppieters. Zij<br />
is sinds 1994 verantwoordelijk voor<br />
de Zorgbib bij de plaatselijke afdeling<br />
van Zele.<br />
In rusthuis Beukenhof zijn <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
Gaby en Rita op maandag<br />
van de partij. Bij het begin van hun<br />
26 WERKING IN VLAANDEREN<br />
ronde ontdekken ze de versierde<br />
deur van Eugenie die vandaag 94<br />
geworden is. “Geef mij maar een<br />
schone liefdesroman, dat mogen<br />
we toch nog lezen, he”, glimlacht<br />
Eugenie een beetje ondeugend.<br />
Met looprek of kruk schuifelen zelfs<br />
bewoners die niet meer zo goed te<br />
been zijn richting boekenkar. Trouwe<br />
lezers zitten vaak al te wachten<br />
tot de rijdende bibliotheek van het<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> langskomt. Norbert is<br />
een van hen: elke week verslindt<br />
hij meerdere detectiveverhalen en<br />
hij is dan ook erg tevreden als hij in<br />
nieuwe verhalen kan duiken. “Jullie<br />
doen echt mooi werk, want hoe<br />
kan een mens van mijn leeftijd nu<br />
nog zelf naar een bibliotheek wandelen?”<br />
“Kom even binnen”, zegt bewoonster<br />
Erna als de boekenkar langs<br />
haar kamer passeert. Voor een<br />
praatje maken Rita en Gaby graag<br />
tijd en dat waarderen de bewoners<br />
nog meer dan de boeken<br />
zelf. Gaby leest de achterflap voor<br />
van het boek dat ze uitkiest. “Dit<br />
boek zal je graag lezen, het is een<br />
schoon verhaaltje”, maakt ze Erna<br />
warm voor het exemplaar in haar<br />
handen. En nadien vertelt ze: “Erna<br />
heeft nog geen enkel boek uitgelezen,<br />
denk ik. Maar als we langskomen,<br />
dan wil ze dat wij een boek<br />
voor haar uitkiezen.”
SociAlE AcTiViTEiTEn ‘BoomEn’!<br />
Meer dan 2900 <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s zijn dagelijks actief binnen één van onze sociale activiteiten. Meer dan<br />
ooit tevoren! Deze vrijwillige hulpverlening vormt een steeds belangrijkere aanvulling op het werk van het personeel<br />
van de instellingen. Dankzij de <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s krijgen de bewoners van meer dan 300 Vlaamse<br />
zorginstellingen de persoonlijke aandacht die ze verdienen.<br />
aantal VRijWilligERsuREn VooR dE VERsChillEndE soCialE aCtiVitEitEn in <strong>2007</strong><br />
5.279<br />
26.981<br />
EVolutiE Van aantal KansaRmE KindEREn op<br />
RodE KRuisVaKantiE<br />
500<br />
450<br />
400<br />
350<br />
300<br />
250<br />
200<br />
2003<br />
192<br />
2004<br />
Het aantal kansarme kinderen op onze vakanties<br />
stijgt jaarlijks. Het aantal kinderen is sinds<br />
2003 meer dan verdubbeld.<br />
240<br />
2005<br />
252<br />
2006<br />
388<br />
<strong>2007</strong><br />
481<br />
EVolutiE Van aantal pERsonEn mEt EEn handiCap<br />
op aangEpastE VaKantiE<br />
150<br />
125<br />
100<br />
75<br />
50<br />
2006<br />
92<br />
<strong>2007</strong><br />
We startten pas recent, in 2006, met het aanbieden<br />
van vakanties aan mensen met een handicap. In<br />
2008 voorzien we een verdubbeling van het aantal<br />
vakantiegangers ten opzichte van <strong>2007</strong>.<br />
EVolutiE Van hEt aantal ontlEEndE BoEKEn dooR dE VRijWilligERs Van dE zoRgBiB<br />
330.000<br />
320.000<br />
310.000<br />
300.000<br />
290.000<br />
280.000<br />
270.000<br />
37.205<br />
59.802<br />
2003<br />
334.050<br />
2004<br />
322.770<br />
2005<br />
14.956<br />
290.532<br />
35.263<br />
2006<br />
98.503<br />
293.984<br />
<strong>2007</strong><br />
309.366<br />
Aangepaste vakanties voor<br />
mensen met een handicap<br />
Thuis in m’n tehuis<br />
Spring eens binnen<br />
Vakantiekampen voor<br />
kansarme kinderen<br />
Uitleendiensten voor<br />
hulpmiddelen<br />
Brugfigurenproject<br />
Zorgbib<br />
Totaal: 277.989 uur<br />
De vrijwillige inzet is zeer<br />
waardevol. Niet alleen is het<br />
voor zorginstellingen moeilijk<br />
om voldoende personeel aan<br />
te trekken, de vele uren die<br />
<strong>vrijwilliger</strong>s jaarlijks presteren<br />
zijn ook onbetaalbaar voor de<br />
instellingen.<br />
In 2003 en 2004 viel het aantal ontleningen sterk terug.<br />
De gehalveerde verblijfduur in ziekenhuizen en de opmars<br />
van de daghospitalisatie hadden een sterke invloed<br />
op de ontleningen in ziekenhuizen. Vanaf 2006<br />
steeg het aantal ontleningen weer door nieuwe werkingen<br />
op te zetten in rust- en verzorgingsinstellingen.<br />
Hier zullen door de vergrijzing steeds meer mensen (en<br />
lezers) verblijven. Ook het aantal gevoerde gesprekken<br />
door <strong>vrijwilliger</strong>s met patiënten en bewoners stijgt. Een<br />
boek betekent immers ook een bezoek. In <strong>2007</strong> telden<br />
we 59.123 bezoeken. Tegen 2013 verwachten we een<br />
stijging met 5 %.<br />
124<br />
WERKING IN VLAANDEREN 27
28 WERKING IN VLAANDEREN<br />
mensen leren helpen<br />
Eerstehulpopleidingen<br />
Veel mensen willen eerste hulp leren om niet met de mond<br />
vol tanden te staan bij huis-, tuin- en keukenongelukjes. Helpen<br />
bij levensbedreigende situaties, schrikt af. Dat bleek uit<br />
een onderzoek dat we in 2006 uitvoerden. Om hierop in te<br />
spelen, reorganiseerde <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> zijn eerstehulpopleidingen<br />
in <strong>2007</strong>.<br />
Eerstehulpopleidingen voor de bevolking<br />
EErSTE hUlp: poEpSimpEl!<br />
Eerste hulp leren: het is poepsimpel.<br />
Met die boodschap lanceerden<br />
we onze nieuwe, praktijkgerichte<br />
opleidingen op maat van de<br />
bevolking. Niet alleen de opleidingen,<br />
ook de eerstehulphandboeken<br />
kregen een serieuze restyling<br />
in <strong>2007</strong>. Daarvoor baseerden we<br />
ons op EFAM (European First Aid<br />
Manual), dat de nieuwe Europese<br />
eerstehulprichtlijnen bundelt die<br />
door <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> ontwikkeld<br />
werden (zie blz. 31).<br />
niEuWE oplEidingEn<br />
Wie een eerstehulpopleiding volgt<br />
bij het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>, start voortaan<br />
met een basiscursus ‘Eerste hulp’<br />
van 12 uur. Het nieuwe ‘Oefenboek<br />
Eerste hulp’ is hierbij de leidraad.<br />
Dit oefenboek is het allereerste<br />
boek dat 100 % gebaseerd is op<br />
de Europese richtlijnen.<br />
Wie nog meer eerste hulp wil leren,<br />
kan de vervolgcursus ‘Helper’ volgen,<br />
die ook 12 uur duurt. Het boek<br />
‘Help! Eerste hulp voor iedereen’<br />
is de leidraad bij deze cursus.<br />
CuRsistgEstuuRd<br />
Niet alleen de inhoud, ook de vorm<br />
van de cursussen is gloednieuw.<br />
Omdat elk individu op eigen tempo<br />
en volgens eigen interesses leert,<br />
stapten we over van lesgevergestuurd<br />
naar cursistgestuurd onderwijs.<br />
Van de cursist wordt dus<br />
verwacht dat hij het leerproces in<br />
eigen handen neemt. De lesgever<br />
wordt meer en meer coach.<br />
Alle niet-essentiële theorie is<br />
overboord gegooid in de nieuwe<br />
cursussen en huis-, tuin- en keukenongelukken<br />
krijgen veel aandacht.<br />
Daarnaast leren cursisten<br />
reanimeren en omgaan met levensbedreigende<br />
situaties.<br />
Er is veel tijd voorzien om te oefenen.<br />
Om meer cursisten vaker te<br />
laten oefenen, kochten onze plaatselijke<br />
afdelingen heel wat nieuwe<br />
reanimatiepoppen aan: 76 <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>afdelingen bestelden samen<br />
262 poppen.<br />
VRijWilligERs opgElEid<br />
Meer dan 900 lesgevers eerstehulpverlening,<br />
jeugdmonitoren,<br />
ongevallensimulanten en verantwoordelijken<br />
volgden in <strong>2007</strong> een<br />
bijscholing over de nieuwe eerstehulprichtlijnen.<br />
Ze leerden werken<br />
met het nieuwe materiaal en met<br />
de nieuwe lesvormen.
naslagWERK EERstE hulp VolgEns<br />
niEuWE RiChtlijnEn<br />
In <strong>2007</strong> lanceerde <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> ‘Help!<br />
Eerste hulp voor iedereen’, een compleet eerstehulpnaslagwerk.<br />
525 pagina’s met 382 foto’s en<br />
202 tekeningen leggen stap voor stap uit hoe je<br />
correct reageert bij meer dan 300 letsels, ziektes<br />
en aandoeningen. Bij het boek hoort bovendien<br />
een dvd waar 36 technieken in detail gedemonstreerd<br />
worden.<br />
Het boek is een succes: al bijna 20.000 exemplaren<br />
van ‘Help! Eerste hulp voor iedereen’ gingen<br />
de deur uit. Het naslagwerk is niet enkel te koop<br />
tijdens een eerstehulples in onze afdelingen, maar<br />
ook in de boekhandel. Zo is de eerstehulpkennis<br />
bereikbaar voor iedereen.<br />
thEmalEssEn<br />
Wie specifieke eerstehulpkennis wil opdoen, kan<br />
bij het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> ook terecht voor een korte themales.<br />
In <strong>2007</strong> ontwikkelden we er twee: ‘Eerste<br />
hulp bij verkeersongevallen’ en ‘Eerste hulp bij alcohol-<br />
en drugsincidenten’. Voor deze laatste les<br />
werkten we samen met de Vereniging voor Alcohol-<br />
en andere Drugproblemen (VAD).<br />
5dE EuRopEEs CongREs<br />
Van 13 tot 16 september <strong>2007</strong> organiseerde <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> in Oostende het 5e Europees<br />
Congres over reanimatie, dringende geneeskundige<br />
hulpverlening en preventie.<br />
Een zeer gevarieerd programma rond eerste hulp,<br />
rampenmanagement en ongevallenpreventie<br />
boeide 1219 deelnemers, afkomstig uit 38 landen.<br />
Bijna 100 sprekers lichtten een interessant thema<br />
toe. Hoogtepunt van het congres was de voorstelling<br />
van de nieuwe eerstehulprichtlijnen en het<br />
boek ‘Help! Eerste hulp voor iedereen’.<br />
30 standhouders stelden de nieuwigheden voor op<br />
het vlak van life support, ziekenwagenuitrusting,<br />
eerstehulpmateriaal, preventiemateriaal, didactische<br />
hulpmiddelen en technologische evoluties.<br />
Non-profitorganisaties stellen hun onderwijs- en<br />
sensibiliseringsprogramma’s voor.<br />
EVolutiE in aantal lEsuREn EERstE hulp VooR<br />
dE BEVolKing<br />
14.000<br />
12.000<br />
10.000<br />
8.000<br />
6.000<br />
4.000<br />
2.000<br />
0<br />
2002<br />
11.621<br />
2003<br />
11.601<br />
2004<br />
11.157<br />
11.379<br />
11.234<br />
Het aantal vormingsuren daalde in <strong>2007</strong> omdat de<br />
duur van de cursus ingekort werd van 32 uur naar<br />
twee maal 12 uur. Bovendien hebben heel wat<br />
afdelingen in <strong>2007</strong> minder opleidingen georganiseerd<br />
omdat ze de nieuwe cursussen afwachtten.<br />
Gemiddeld wordt iedere cursus bijgewoond door<br />
12 personen.<br />
2005<br />
2006<br />
<strong>2007</strong><br />
8.410<br />
WERKING IN VLAANDEREN 29
Actie en reactie in de eerstehulples<br />
Vrijwilliger Tine over de nieuwe eerstehulpopleidingen<br />
In <strong>2007</strong> reorganiseerde <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> zijn eerstehulpopleidingen.<br />
Niet alleen<br />
de inhoud wijzigde drastisch,<br />
ook de manier van lesgeven<br />
onderging een metamorfose.<br />
Door het nieuwe cursistgestuurde<br />
onderwijs leert elke<br />
cursist op eigen tempo. “De<br />
speelse werkvormen lokken<br />
verraste reacties uit”, vertelt<br />
<strong>vrijwilliger</strong> Tine Willems (27) uit<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-Boechout-Vremde.<br />
Tine Willems geeft al vier jaar eerstehulples<br />
bij <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>.<br />
Ze is erg enthousiast over<br />
de nieuwe manier van lesgeven.<br />
“Vroeger speelde mijn PowerPointpresentatie<br />
een centrale rol tijdens<br />
de les. In <strong>2007</strong> heb ik de cursisten<br />
zélf aan het werk gezet met parallel<br />
groepswerk, kruiswoordraadsels,<br />
casussen, een brainstorm… Dat<br />
lokte verraste reacties uit: cursisten<br />
30 WERKING IN VLAANDEREN<br />
verwachten die activerende werkvormen<br />
niet. Plots belanden ze in<br />
een les waar ze niet meer mogen<br />
stilzitten, krijgen ze kleurrijke stiften<br />
in hun handen en moeten creatief<br />
gaan denken. De motivatie van<br />
alle deelnemers is dezelfde: mensen<br />
willen hulp kunnen bieden na<br />
een ongelukje of een ongeval. Als<br />
de cursisten bekomen zijn van de<br />
verbazing, vliegt iedereen erin.<br />
Doordat de deelnemers moeten<br />
samenwerken en elkaar zo beter<br />
leren kennen, krijg je meteen een<br />
goede groepssfeer!”<br />
Iedereen kan een cursus ‘Eerste<br />
hulp’ volgen bij <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>.<br />
Dat maakt een cursistgestuurde<br />
opleiding erg geschikt, volgens<br />
Tine. “In mijn les zitten zowel<br />
metsers als kaderleden, maar ook<br />
jongeren, anderstalige nieuwkomers…<br />
Het niveauverschil in zo’n<br />
gemengde groep is groot. Toen<br />
ik overschakelde op activerende<br />
werkvormen, ontdekte ik dat niet<br />
iedereen even vlot meekon. Daar<br />
speel ik op in door verschillende<br />
moeilijkheidsgraden in te bouwen<br />
in de opdrachten. Door die actieve<br />
aanpak weet je zeker dat iedereen<br />
de eerstehulptips onder de knie<br />
heeft.”<br />
“De overstap naar deze nieuwe<br />
lesmethode vraagt behoorlijk wat<br />
voorbereidingswerk”, zegt Tine.<br />
“Gelukkig kon ik gebruik maken<br />
van de nieuwe handleiding voor<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>lesgevers. Bovendien<br />
kreeg ik een goede bijscholing<br />
over de nieuwe werkwijze.” Waarom<br />
ze regelmatig een avond vrijmaakt<br />
om als <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong><br />
eerstehulplessen te geven? “Na<br />
een eerstehulpopleiding van <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> kan je de eerste<br />
zorgen toedienen bij elk ongeval<br />
en weet je hoe je correct reageert.<br />
Iedereen zou dat moeten kunnen!<br />
Ik wil graag mijn kennis doorgeven.<br />
Zo zorg ik ervoor dat meer mensen<br />
correct geholpen zullen worden<br />
als dat nodig is.”
Europese eerstehulprichtlijnen<br />
Onder leiding van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> werden<br />
in 2006 Europese eerstehulprichtlijnen ontwikkeld.<br />
Het doel was om de meest effectieve, de meest<br />
veilige en de meest eenvoudige eerstehulprichtlijnen<br />
te bepalen en ze te standaardiseren over heel<br />
Europa.<br />
EVidEnCE BasEd<br />
De richtlijnen zijn ‘evidence based’. Dit houdt in<br />
dat ze volledig gebaseerd zijn op wetenschappelijke<br />
studies, advies van specialisten en ervaringen<br />
van mensen op het terrein.<br />
EuRopEan fiRst aid manual<br />
Nieuwe richtlijnen vragen om een aanpassing van<br />
bestaand lesmateriaal. Daarom ontwikkelde <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> EFAM (European First Aid Manual).<br />
Met EFAM hebben eerstehulpverantwoordelijken<br />
een instrument in handen om efficiënt<br />
eerstehulpcursussen aan te passen volgens de<br />
laatste Europese eerstehulprichtlijnen.<br />
EFAM bevat ook de nieuwste richtlijnen van de European<br />
Resuscitation Council over reanimatie en<br />
het gebruik van de automatisch externe defibrillator.<br />
EFAM biedt daardoor een volledig overzicht<br />
van de allernieuwste richtlijnen op het vlak van<br />
eerste hulp.<br />
24 buitenlandse verenigingen ontvingen tot op<br />
vandaag een licentie om EFAM te gebruiken als<br />
basis voor hun eigen eerstehulpopleidingen.<br />
Steeds meer eerstehulpverenigingen kiezen ervoor<br />
om gebruik te maken van ons materiaal.<br />
niEuWE RiChtlijnEn halEn EditoRiaal<br />
Dat de Europese eerstehulprichtlijnen innovatief<br />
zijn, erkende ook het gerenommeerde wetenschappelijke<br />
tijdschrift Resuscitation. Het wijdde er in februari<br />
<strong>2007</strong> zijn editoriaal aan. Een bijzondere eer<br />
voor een nieuwe wetenschappelijke publicatie. Het<br />
artikel stond bovendien geruime tijd in de top 3 van<br />
meestgelezen artikels van het tijdschrift.<br />
lEEs hEt aRtiKEl oVER dE RiChtlijnEn, dat<br />
in rESUSciTATion gEpUBlicEErD wErD!<br />
suRf naaR jaaRVERslag.RodEKRuis.BE.<br />
VERdER ondERzoEK<br />
Eerste hulp staat niet stil. Daarom werkt <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> nu reeds aan een vernieuwing<br />
en uitbreiding van de richtlijnen.<br />
In <strong>2007</strong> voerden we een studie uit naar de effectiviteit<br />
van eerstehulponderwijs. Op basis van de resultaten<br />
hiervan zullen we in 2008 veldonderzoek<br />
doen naar de effectiviteit van onze eigen eerstehulptraining.<br />
lEEs dE samEnVatting Van dE studiE naaR dE<br />
EffECtiVitEit Van EERstEhulptRaining op<br />
jaaRVERslag.RodEKRuis.BE.<br />
VolgEndE VEREnigingEn KREgEn EEn<br />
liCEntiE VooR Efam<br />
• Croix-Rouge de Belgique – Communauté<br />
francophone<br />
• UZ Gent<br />
• Uitgeverij Plantijn<br />
• Franse <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
• Bulgaarse <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
• Zweedse <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
• Nederlandse <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
• Servische <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
• Surinaamse <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
• Nepalese <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
• Kroatische <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
• Turkse <strong>Rode</strong> Halve Maan<br />
• Deense <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
• Estse <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
• IJslandse <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
• Litouwse <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
• Poolse <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
• vzw DATS Senegal<br />
• Britse <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
• Tsjechische <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
• Ierse <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
• Portugese <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
• Roemeense <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
• Albanese <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
Nog 6 licenties zijn in behandeling.<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> gebruikt EFAM bovendien<br />
bij zijn bedrijfseerstehulpproject in Mozambique<br />
(zie blz. 55)<br />
WERKING IN VLAANDEREN 31
Bedrijfseerstehulp<br />
Onze eerstehulpcursussen voor<br />
bedrijven hebben steeds meer<br />
succes. In <strong>2007</strong> volgden 16.217<br />
personen een bedrijfsgerichte<br />
eerstehulpopleiding, een bijscholing<br />
of een individuele les.<br />
Dat is een stijging met 1,4 % ten<br />
opzichte van 2006. 14 beroepslesgevers<br />
en 113 vrijwillige lesgevers<br />
gaven in 1.869 sessies<br />
het beste van zichzelf.<br />
niEuW oEfEnBoEK, niEuWE<br />
didaCtiEK<br />
De nieuwe wind die doorheen de<br />
eerstehulpopleidingen voor de<br />
bevolking waait, veroverde ook<br />
onze eerstehulpcursussen in bedrijven.<br />
Er werd een gloednieuw<br />
oefenboek op maat van bedrijven<br />
ontwikkeld, conform de nieuwe<br />
eerstehulprichtlijnen en de nieuwe<br />
lesvorm. Onze lesgevers werden<br />
opgeleid in deze nieuwe materie.<br />
32 NATIONALE WERKING<br />
Bedrijfseerstehulpverleners<br />
kunnen sinds <strong>2007</strong> de cursus<br />
‘reanimeren en defiBrilleren’<br />
volgen. daarin leren ze<br />
Bij de reanimatie geBruik te<br />
maken van een automatische<br />
externe defiBrillator (aed)<br />
(zie Blz. 35).<br />
EVolutiE Van hEt aantal dEElnEmERs aan BEdRijfsEERstE-<br />
hulpCuRsussEn<br />
21.000<br />
18.000<br />
15.000<br />
12.000<br />
9.000<br />
6.000<br />
3.000<br />
0<br />
2001<br />
8.017<br />
2002<br />
11.249<br />
2003<br />
EERstE hulp in zaKfoRmaat<br />
Speciaal voor bedrijven ontwierp<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> een ‘Minigids<br />
Eerste Hulp voor Bedrijven’.<br />
Dit overzichtelijke kleinood bevat<br />
een leidraad bij kleine en grote<br />
verwondingen, compleet met de<br />
13.494<br />
2004<br />
14.404<br />
2005<br />
14.373<br />
2006<br />
15.991<br />
<strong>2007</strong><br />
16.217<br />
inhoud van de bedrijfsapotheek<br />
en noodnummers. Ook de folder<br />
met het aanbod voor bedrijven<br />
werd onder handen genomen en<br />
herwerkt. In 2008 maken we extra<br />
werk van het bekendmaken van<br />
ons aanbod bij bedrijven.
Meer bewegen is dé reMedie tegen vallen. rode <strong>Kruis</strong>-vlaanderen proMoot daaroM<br />
valpreventie bij senioren.<br />
ongevallenpreventie<br />
samEnWERKing<br />
Om ongevallenpreventie te promoten, werkt <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> voor verschillende projecten<br />
nauw samen met tal van partners zoals het VIG<br />
(Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie),<br />
LOGO (Lokaal Gezondheids Overleg), OOK (Ouderen<br />
Overleg Komitee), MMK (Medische Milieukundigen),<br />
PVI (Provinciaal Veiligheidsinstituut) en<br />
de K.U.Leuven.<br />
Het project BOEBS (‘Blijf op eigen benen staan’)<br />
is een project van het VIG en wil preventie van valongevallen<br />
bij ouderen op de agenda plaatsen.<br />
Via trajectbegeleiding zetten gemeentes hun eigen<br />
valpreventieproject op. Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> biedt<br />
zijn expertise in ongevallenpreventie aan, leidt lesgevers<br />
op en geeft voordrachten. We treden ook<br />
adviserend op en bieden hulp bij activiteiten die<br />
door gemeentes georganiseerd worden (sportdagen<br />
voor senioren, voordrachten, evenementen,<br />
markten, infotentoonstelling…).<br />
Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> nam in <strong>2007</strong> het voortouw bij de<br />
ontwikkeling van een vormingspakket rond COvergiftiging,<br />
samen met het VIG, MMK en andere<br />
partners. Dit wordt in 2008 gepubliceerd. Met de<br />
K.U.Leuven werkten we o.a. aan een folder en een<br />
vorming rond primaire en secundaire ongevallenpreventie<br />
bij ouderen.<br />
tERug Kind in hEt REuzEnhuis<br />
Het Reuzenhuis, een project van de Gezinsbond,<br />
laat volwassenen de woonomgeving door de ogen<br />
van een peuter bekijken. <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
bemande er een infostand waarin we ‘Thuis Pluis’,<br />
onze preventiesessie, voorstelden en preventietips<br />
gaven. Meer dan 41.000 mensen ontdekten er<br />
met welke gevaren een kind kan geconfronteerd<br />
worden en hoe ze ongevallen kunnen voorkomen.<br />
De Gezinsbond promoot ons aanbod bovendien<br />
naar haar plaatselijke afdelingen.<br />
Ook op tal van andere beurzen rond gezondheid<br />
en ongevallenpreventie waren we aanwezig met<br />
een infostand. Ongevallenpreventie vormde één<br />
van de grote thema’s op het 5e Europese Congres<br />
dat <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> organiseerde in<br />
Oostende (zie blz. 29). Ook hier werkten we samen<br />
met het VIG.<br />
In <strong>2007</strong> gaven onze gespreksleiders een sessie<br />
ongevallenpreventie bij ouderen (BOEBS)<br />
aan 2459 deelnemers. 130 bewoners van een<br />
rusthuis kwamen meer te weten over valpreventie<br />
in hun rusthuis tijdens de sessie ‘Vaste voet<br />
in het rusthuis’. We telden 946 deelnemers aan<br />
de sessie Thuis Pluis en 196 thuisverzorgenden<br />
volgden een sessie over ongevallenpreventie bij<br />
ouderen thuis.<br />
WERKING IN VLAANDEREN 33
34 WERKING IN VLAANDEREN<br />
Eerste hulp in het onderwijs<br />
Om de eerstehulpcapaciteit van<br />
de bevolking te versterken, richt<br />
het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> zich ook op het<br />
onderwijs. Daarom bieden we een<br />
heel gamma aangepaste opleidingen<br />
voor leerkrachten en leerlingen<br />
aan. Dankzij de expertise van<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> in opleidingen<br />
voor jongeren en volwassenen,<br />
zijn we de ideale partner voor<br />
het onderwijs.<br />
EERstE hulp op sChool<br />
Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> helpt leerkrachten<br />
om de nodige competenties op<br />
het vlak van eerste hulp te verwerven.<br />
In een opleiding op de<br />
school zelf leren leerkrachten hoe<br />
zij hun leerlingen zelf correct kunnen<br />
verzorgen als dat nodig is. In<br />
<strong>2007</strong> hebben we 410 leerkrachten<br />
opgeleid.<br />
Sinds januari <strong>2007</strong> werden 127<br />
leerkrachten opgeleid tot ‘lesgevers<br />
eerste hulp onderwijs’,<br />
waaronder 97 docenten uit de lerarenopleiding<br />
(zie hieronder). Zij<br />
hebben de bevoegdheid om als<br />
lesgever eerstehulpverlening aan<br />
het werk te gaan binnen het onderwijs.<br />
Ze mogen eerstehulplessen<br />
geven, examens afnemen en<br />
het Europees erkende eerstehulpbrevet<br />
afleveren aan geslaagde<br />
leerlingen of collega’s.<br />
Deze eerstehulpopleidingen voor<br />
leerlingen en leerkrachten vormen<br />
een parallel circuit naast de gratis<br />
opleidingen voor het grote publiek<br />
in de plaatselijke <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>afdelingen.<br />
EERstE hulp in dE lERaREnoplEiding<br />
Elke lerarenopleiding in de Vlaamse<br />
hogescholen beschikt vandaag<br />
over minstens één docent die de<br />
studenten, toekomstige leerkrachten,<br />
kan opleiden in eerste hulp.<br />
Deze docent werd daartoe opge-<br />
leid door <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>.<br />
In <strong>2007</strong> volgden 97 docenten deze<br />
opleiding.<br />
Iedere student die vanaf juni 2009<br />
in de hogeschool afstudeert als<br />
leerkracht, heeft bijgevolg de mogelijkheid<br />
gehad om een <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>brevet te behalen tijdens zijn<br />
opleiding. In sommige hogescholen<br />
is de eerstehulpcursus verplicht,<br />
andere scholen organiseren<br />
de cursus als keuzevak of als<br />
vrijblijvende opleiding na de uren.<br />
samEnWERKingsoVEREEn-<br />
Komst<br />
Op 16 mei <strong>2007</strong> ondertekende<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> een samenwerkingsovereenkomst<br />
met<br />
het GO!-onderwijs van de Vlaamse<br />
Gemeenschap (het vroegere<br />
Gemeenschapsonderwijs). GO!<br />
wil haar leerlingen en personeel<br />
een betere kennis van eerste hulp<br />
en meer sociaal engagement voor<br />
binnenlandse en buitenlandse<br />
hulpacties bijbrengen. Hiervoor<br />
doet zij een beroep op de expertise<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>.<br />
Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> zal GO! actief<br />
adviseren omtrent het gezondheidsbeleid<br />
op de scholen en zal<br />
de GO!-leerkrachten opleiden in<br />
eerste hulp via hun nascholingsinstituut.<br />
Zo zullen de leerkrachten<br />
hun leerlingen eerste hulp kunnen<br />
aanleren. Alle Centra voor Leerlingenbegeleiding<br />
(CLB) van GO!<br />
kochten de eerstehulppakketten<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> aan en<br />
stellen ze beschikbaar aan scholen<br />
en leerkrachten.<br />
De onderhandelingen met de drie<br />
andere onderwijskoepels over de<br />
integratie van eerste hulp in het<br />
onderwijs zijn lopende. Eind 2008<br />
zal met elke onderwijskoepel een<br />
samenwerkingsovereenkomst afgesloten<br />
zijn.
<strong>Vlaanderen</strong> hartveilig<br />
‘Steden en Gemeenten Hartveilig’ is een project<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> dat zoveel mogelijk<br />
mensen wil leren omgaan met automatische externe<br />
defibrillatoren (AED’s). Een AED is een volledig<br />
computergestuurd toestel waarmee een<br />
elektrische schok kan worden toegediend tijdens<br />
de reanimatie. Met deze schok kan het abnormale<br />
hartritme van een slachtoffer met een hartstilstand<br />
gecorrigeerd worden. Het toestel leidt de eerstehulpverlener<br />
met gesproken instructies door het<br />
reanimatieproces.<br />
sinds <strong>2007</strong> mogEn ooK lEKEn dEfiBRillEREn<br />
Vroeger was het gebruik van een defibrillator uitsluitend<br />
de bevoegdheid van artsen en paramedici.<br />
Daar is echter verandering in gekomen: het Belgische<br />
parlement keurde in april <strong>2007</strong> een Koninklijk<br />
Besluit (KB) goed dat ook leken toelaat om een defibrillator<br />
te bedienen. Het KB is van kracht sinds<br />
28 mei <strong>2007</strong>.<br />
Sindsdien heeft <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> 1.767 <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
opgeleid. In de hoofdzetel van het <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong> te Mechelen hangt een AED-toestel, net als in<br />
de 4 bloedtransfusiecentra, de 5 provinciale zetels<br />
en de 4 donorcentra. 165 personeelsleden leerden<br />
reanimeren en defibrilleren en in 2008 volgen er<br />
nog 50.<br />
In Vlaamse steden en gemeenten kregen ongeveer<br />
2.500 mensen een opleiding reanimeren en defibrilleren.<br />
Dit aantal zal in 2008 nog veel hoger liggen.<br />
RodE KRuis-VlaandEREn hElpt EEn gEmEEntE<br />
haRtVEilig maKEn<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> wil de reanimatiecapaciteit<br />
van de bevolking vergroten. Dat is nodig, want in<br />
België worden elk jaar naar schatting 10.000 mensen<br />
getroffen door een plotselinge hartstilstand<br />
buiten het ziekenhuis: op straat, thuis, op het<br />
werk, onderweg, tijdens het sporten... Nu overleeft<br />
slechts 5 tot 10 % van hen.<br />
Wie kan reanimeren, kan al aardig helpen. Maar<br />
wie ook een AED kan gebruiken bij de reanimatie,<br />
kan nog meer het verschil maken. Uit wetenschappelijk<br />
onderzoek en uit de dagelijkse praktijk<br />
blijkt immers dat het gebruik van een AED bij de<br />
reanimatie de overlevingskans van een slachtoffer<br />
met een hartstilstand fors doet toenemen tot<br />
75 %. Per minuut later dat de AED bij het slachtoffer<br />
wordt aangelegd, is er een verlies van 10%<br />
overlevingskans.<br />
Daarom hebben we een programma opgezet<br />
waarbij AED-toestellen niet alleen beschikbaar<br />
zijn voor hulpverleners, maar ook voor leken. Dit<br />
programma, dat ‘Steden en Gemeenten Hartveilig’<br />
gedoopt werd, wil AED’s plaatsen op zo veel mogelijk<br />
strategische plekken in de openbare ruimte<br />
(winkelcentra, bedrijven, sportterreinen, openbare<br />
gebouwen, evenementenhallen, horecagelegenheden,<br />
seniorencomplexen, huisartsenposten,<br />
luchthavens…) en leidt leken op om ze te gebruiken.<br />
Alle informatie over dit project is gebundeld<br />
op www.hartveilig.be.<br />
samEn mEt plaatsElijKE afdElingEn En<br />
gEmEEntEn<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> werkt voor dit programma<br />
nauw samen met de Vlaamse steden en gemeenten.<br />
Samen met de gemeente maken we een plan<br />
op, stellen we AED’s ter beschikking en zorgen we<br />
voor de logistiek.<br />
Uiteraard bieden we ook de bijbehorende cursussen<br />
aan. De plaatselijke afdelingen hebben 200<br />
lesgevers paraat om in de gemeenten de cursus<br />
‘Reanimeren en defibrilleren’ te geven.<br />
AED’S in VlAAnDErEn<br />
Eind <strong>2007</strong> waren volgens de overheid 300 automatische<br />
externe defibrillatoren geregistreerd en<br />
zaten nog zo’n 100 dossiers in de pijplijn. In tal van<br />
gemeenten en steden werden in het kader van het<br />
programma ‘Steden en Gemeenten Hartveilig’ AEDtoestellen<br />
geplaatst. Vele gemeenten en steden<br />
namen de aankoop van één of meerdere AED’s<br />
bovendien op in de begroting voor 2008. Ook alle<br />
100-ambulances zijn uitgerust met een AED.<br />
WaaRom aEd-toEstEllEn VEilig zijn<br />
AED’s geven nooit ten onrechte een shock. Het<br />
toestel voert een analyse van het hartritme uit en<br />
interpreteert het. Afhankelijk van het resultaat zal<br />
het toestel schokken of niet. Het toestel begeleidt<br />
de eerstehulpverlener bovendien doorheen de<br />
hulpverlening met duidelijke gesproken instructies:<br />
de stem adviseert de hulpverlener om de<br />
hulpdiensten te bellen, om de elektroden van de<br />
AED te kleven, om te beademen en om hartmassages<br />
te geven.<br />
WERKING IN VLAANDEREN 35
helpen<br />
actief bij rampen, preventief bij evenementen<br />
Genieten van muziek op Werchter? Dat kan met een gerust hart, want het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> staat er<br />
paraat als er iets gebeurt. Ook bij tal van evenementen in het Sportpaleis van Antwerpen of<br />
tijdens de Dodentocht in Bornem stonden <strong>vrijwilliger</strong>s tijdens de hele duur van het evenement<br />
gereed om hulp te bieden. Naast preventieve hulpacties zijn onze <strong>vrijwilliger</strong>s paraat bij rampen.<br />
Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> is er immers een erg belangrijke schakel bij de medische hulpverlening.<br />
rampenparaatheid: dag en nacht voorbereid op het ergste<br />
Een kettingbotsing tijdens de<br />
ochtendfile, een brand in een appartementsgebouw,<br />
een gaslek<br />
op een bedrijventerrein of een<br />
overstroming die een woonwijk<br />
blank zet. Gemiddeld gebeurt er<br />
in <strong>Vlaanderen</strong> om de vijf dagen<br />
een ramp. <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
staat iedere keer klaar om hulp te<br />
bieden. Gelukkig is de schade en<br />
het aantal slachtoffers bijna altijd<br />
beperkt.<br />
RuggEngRaat Van dE<br />
mEdisChE hulpVERlEning<br />
Elke ramp betekent chaos: slachtoffers<br />
zijn in paniek en willen zo<br />
snel mogelijk geholpen worden.<br />
Hulpverleners, urgentieartsen,<br />
ambulanciers en spoedverpleegkundigen<br />
komen uit alle hoeken<br />
aanwaaien en hebben geen overzicht<br />
over de hele situatie.<br />
hoE WERKt hEt?<br />
Vaak alarmeert een betrokkene of<br />
een voorbijganger het hulpcentrum<br />
100 na een ramp. Het hulpcentrum<br />
contacteert vervolgens<br />
de dispatching van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> en geeft de belangrijkste<br />
info door. De dispatching<br />
zet de <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>hulpverlening in<br />
gang en beslist welke <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>middelen<br />
ingezet worden.<br />
36 WERKING IN VLAANDEREN<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> neemt<br />
een unieke positie in tijdens de<br />
rampenhulpverlening: we vormen<br />
de ruggengraat van de medische<br />
hulpverlening. Bij een ramp zorgen<br />
we met ons materiaal en onze<br />
expertise voor een goede omkadering<br />
voor de medische hulpverlening,<br />
we zorgen voor structuur<br />
in de chaos, zowel voor hulpverleners<br />
als voor slachtoffers.<br />
Als er een ramp gebeurt, levert<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> eerst en<br />
vooral logistieke ondersteuning<br />
voor de medische hulpverlening:<br />
we zetten een hulppost op en leveren<br />
snel medisch materiaal aan.<br />
In een vooruitgeschoven hulppost<br />
worden alle gekwetsten<br />
geëvalueerd. Interventie- en verzorgingsploegen,<br />
bemand door<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s, zijn snel<br />
ter plaatse en staan in voor brancardage<br />
en voor de verzorging<br />
van de licht gekwetsten. Het <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong> stelt ook ziekenwagens ter<br />
beschikking die gewonden naar<br />
het juiste ziekenhuis vervoeren als<br />
dat nodig is.<br />
Vrijwilligers van de <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>dienst<br />
Dringende Sociale Interventie<br />
(zie ook blz. 42) controleren de<br />
lijsten met slachtoffers en rijden<br />
onmiddellijk naar de omliggende<br />
ziekenhuizen om de stand van za-<br />
ken van de slachtoffers op de voet<br />
te volgen en door te geven aan familieleden.<br />
intERVEntiEs in <strong>2007</strong><br />
In <strong>2007</strong> kreeg <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
80 alarmeringen. In driekwart<br />
van de gevallen moesten we ook<br />
echt uitrukken. De SIT (Snelle Interventie<br />
Teams, zie blz. 37) rukte<br />
22 keer uit. Enkele voorbeelden:<br />
• 20 maart: busongeval te Poelkapelle<br />
met 16 slachtoffers;<br />
• 26 april: treinongeval in<br />
Izegem;<br />
• 7 juni: oorlogsbom bij Leuven<br />
met evacuatie van de buurt;<br />
• 8 juni: chloordampen in een<br />
bedrijf in Dilsen-Stokem;<br />
• 10 juni: busongeval met Engelse<br />
kinderen in Slijpe (Middelkerke);<br />
• 2 provinciale oefeningen in<br />
Oost-<strong>Vlaanderen</strong>: opleidingsoefening<br />
voor directeurs medische<br />
hulpverlening in Gent en<br />
Seveso-oefening in Wetteren<br />
voor de hulpdiensten uit de<br />
wijde regio;<br />
• 2 juli: voedselvergiftiging van<br />
scouts op kamp in Fraipont;<br />
• 20 november: gaslek in Halle;<br />
• 30 december: appartementsbrand<br />
in Blankenberge.
inVEstEREn in RampEnpaRaathEid<br />
Onze rol in de rampenparaatheid kunnen we enkel<br />
waarmaken door regelmatig te investeren in vernieuwingen<br />
van materiaal en werkwijze. <strong>2007</strong> was<br />
een cruciaal jaar voor onze rampenhulpverlening:<br />
we legden de basis voor investeringen in rampenhulpverlening.<br />
In elke provincie staan meerdere Snelle Interventie<br />
Teams (SIT’s) klaar om uit te rukken als dat nodig<br />
is. Vrijwilligers zorgen voor permanentie van<br />
deze SIT’s en kunnen binnen het half uur in actie<br />
schieten. <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> zal in 2008<br />
zo’n 900.000 euro investeren in de vernieuwing<br />
en uitbouw van de SIT’s in elke provincie. Dat is<br />
de grootste investering in rampenhulpverlening in<br />
tientallen jaren en wellicht zullen er de volgende<br />
jaren nog meer initiatieven volgen.<br />
Eind 2008 komen er in elke provincie twee nieuwe<br />
mEER CijfERgEgEVEns oVER onzE hulp Bij RampEn op:<br />
jaaRVERslag.RodEKRuis.BE.<br />
SIT-wagens bij. Eén wagen zal medisch materiaal<br />
bevatten, de andere zal alle logistiek materiaal vervoeren<br />
dat nodig is om de medische hulpverlening<br />
bij een ramp te ondersteunen.<br />
De voordelen van deze forse investering?<br />
• De nieuwe wagens zijn volledig conform de bestaande<br />
regelgeving.<br />
• De nieuwe wagens zijn uitgerust met de modernste<br />
materialen. Elke logistieke SIT-wagen<br />
zal bijvoorbeeld een opblaasbare tent bevatten<br />
die op 40 seconden recht staat. Zo besparen<br />
hulpverleners kostbare tijd bij de opbouw van<br />
een vooruitgeschoven hulppost.<br />
• Standaardisering: elke SIT-wagen bevat dezelfde<br />
materialen. Zo verloopt de hulpverlening in<br />
elke provincie op dezelfde manier. Bovendien<br />
kunnen wagens bij grote rampen ook in andere<br />
provincies ingezet worden en is iedereen vertrouwd<br />
met de inhoud.<br />
WERKING IN VLAANDEREN 37
stRuCtuREEl oVERlEg<br />
Om de rampenparaatheid te verhogen<br />
en beter voorbereid te zijn<br />
op een ramp, is er overleg nodig<br />
met alle betrokken hulpdiensten.<br />
Ook bij rampen zijn concrete afspraken<br />
belangrijk om de omvang<br />
van de ramp zo beperkt mogelijk te<br />
houden. Zowel de medische diensten,<br />
de brandweer, de politie, het<br />
hulpcentrum 100 en de overheden<br />
die al deze diensten coördineren,<br />
moeten op elkaar afgestemd zijn.<br />
In <strong>2007</strong> onderhandelde <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> met de overheid<br />
(FOD Volksgezondheid) over<br />
een conventie die de rol van <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> beter vastlegt en<br />
bepaalt dat de overheid de investering<br />
en operationele kost van de<br />
rampenhulpverlening (SIT’s) financieel<br />
ondersteunt.<br />
38 WERKING IN VLAANDEREN<br />
Altijd een rode <strong>Kruis</strong>post in de buurt<br />
Maar liefst 184.000 uren lang stonden<br />
onze <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>hulpverleners<br />
in <strong>2007</strong> in herkenbare uniformen<br />
langs de zijlijn van het voetbalveld<br />
of op een hoek van het festivalterrein.<br />
Hun goed uitgeruste eerstehulppost<br />
garandeert een snelle en<br />
correcte eerstehulpverlening. Als<br />
er iets gebeurt, kunnen ze onmiddellijk<br />
ter hulp snellen.<br />
6.535 goed opgeleide <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
verzorgden in <strong>2007</strong> meer dan<br />
50.000 slachtoffers met vooral kleine,<br />
maar soms ook grote verwondingen<br />
op 8.300 evenementen.<br />
aantal gEREgistREERdE VRijWilligERsuREn pER sooRt hulpaCtiE<br />
2.019<br />
13.116<br />
45.988<br />
4.115<br />
4.878<br />
24.657<br />
56.794<br />
12.463<br />
20.815<br />
Balsporten<br />
Atletiek<br />
Wielersport<br />
Evenementen<br />
Motorsporten<br />
Gevechtssporten<br />
Paardensport<br />
Watersporten<br />
Overige<br />
Totaal: 184.844 uur<br />
mEER CijfERgEgEVEns oVER onzE pREVEntiEVE hulpVERlEning op:<br />
jaaRVERslag.RodEKRuis.BE.
“Nooit meer”, zuchteN vele waNdelaars als ze de rode <strong>Kruis</strong>teNt biNNeNstrompeleN. maar<br />
Nadat oNze <strong>vrijwilliger</strong>s huN pijNlijKe voeteN hebbeN verzorgd eN huN stijve spiereN<br />
hebbeN gemasseerd, zieN de waNdelaars het opNieuw volledig zitteN.<br />
100 kilometer blaren<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>hulpverleners in actie op de Dodentocht in Bornem<br />
Duizenden sportievelingen overrompelen midden<br />
augustus de gemeente Bornem om er deel<br />
te nemen aan de Dodentocht. Een wandeltocht<br />
van 100 km: dat levert gegarandeerd blaren, stijve<br />
spieren en uitdrogingsverschijnselen op, en een<br />
hele reeks kleinere en grotere kwaaltjes. Daarom<br />
staat het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> over het hele parcours paraat<br />
om de wandelaars eerste hulp én morele steun te<br />
bieden.<br />
De <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>posten zijn goed voorbereid: bedjes<br />
staan netjes uitgestald aan weerszijden van een ta-<br />
fel vol verzorgingsmateriaal en massageolie. Aan<br />
het onthaal scant een vrijwilligster de wandelaars<br />
op zoek naar verzorging en toont hen de weg naar<br />
de voetbadjes. Daar ontfermt een <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong><br />
zich over de uitgeputte wandelaar.<br />
Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> diende in <strong>2007</strong> in alle hulpposten<br />
samen 3.500 verzorgingen toe. 372 Hulpdienst<strong>vrijwilliger</strong>s<br />
bemanden 11 hulpposten en 11 ziekenwagens,<br />
daarvoor kwamen <strong>vrijwilliger</strong>s uit 4 provincies<br />
inspringen. De centrale commandowagen<br />
coördineerde de hulpverleningsactie.<br />
WERKING IN VLAANDEREN 39
105: naar een centrale Ziekenwagendienst<br />
Al eens meegemaakt? Je moet naar<br />
het ziekenhuis, maar je geraakt er<br />
zelf niet. Vaak is er geen dringende<br />
reden om het nummer 100 te bellen,<br />
maar heb je wel nood aan de<br />
hulp van opgeleide ambulanciers<br />
en een aangepast voertuig om er<br />
te geraken. Dan bel je 105. Op dat<br />
nummer bereik je de ambulanciers<br />
die instaan voor het niet-dringend<br />
liggend ziekenvervoer van <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>.<br />
hoE hEt BEgon<br />
Tot begin <strong>2007</strong> was de 105-ziekenwagendienst<br />
erg versnipperd.<br />
In totaal verzorgden 39 afdelingen<br />
ziekenvervoer. De grootte van de<br />
diensten was echter zeer verschillend:<br />
16 afdelingen en afdelingsgroeperingen<br />
(PHE’s en CAP’s)<br />
waren verantwoordelijk voor 80 %<br />
van het ziekenvervoer. Sommige<br />
delen van <strong>Vlaanderen</strong> werden<br />
bovendien helemaal niet bediend<br />
door de 105-dienst. Voornamelijk<br />
de kleinere diensten hadden moeite<br />
om de nodige vervangingsinvesteringen<br />
te doen. Een hervorming<br />
drong zich op.<br />
dE hERVoRming<br />
Na een financiële analyse in 2006<br />
volgde de eerste fase van de reorganisatie<br />
van het 105-ziekenvervoer<br />
in <strong>2007</strong>: de oprichting van<br />
een Centrale Ziekenwagendienst.<br />
Het uiteindelijke doel is een kwaliteitsvolle<br />
ziekenwagendienst tot in<br />
alle uithoeken van <strong>Vlaanderen</strong>.<br />
In <strong>2007</strong> werden vijf grote ziekenwagendiensten<br />
in deze Centrale Ziekenwagendienst<br />
ondergebracht:<br />
Provinciale Hulpeenheid (PHE)<br />
Antwerpen, PHE Oost-<strong>Vlaanderen</strong>,<br />
Centrale Ambulancepost (CAP)<br />
Boom-Rupel, CAP Zuid-West-Brabant<br />
en CAP Dijleland. Zij zijn samen<br />
goed voor 50 % van de omzet<br />
en van de personeelsleden. Ook<br />
500 <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s zijn als<br />
ambulancier verbonden aan de<br />
40 WERKING IN VLAANDEREN<br />
Centrale Ziekenwagendienst.<br />
In 2008 volgt fase twee van de<br />
hervorming en worden aangrenzende<br />
diensten opgenomen. Verwacht<br />
wordt dat 13 afdelingen zullen<br />
toetreden. Op dat moment zal<br />
de Centrale Ziekenwagendienst<br />
80 % van de omzet van het 105ziekenvervoer<br />
in <strong>Vlaanderen</strong> voor<br />
zijn rekening nemen.<br />
VERVoERsplatfoRm gaRandEERt<br />
REChtEn patiëntEn<br />
Samen met de mutualiteit Euromut<br />
zette <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
in <strong>2007</strong> een vervoersplatform op.<br />
Patiënten die de centrale dienst<br />
van dit platform bellen, vinden<br />
automatisch de meest geschikte<br />
vervoersvorm voor hun noden.<br />
Rekening houdend met de mogelijkheden<br />
en beperkingen van de<br />
patiënt, regelt het platform niet alleen<br />
een rit met de ziekenwagen,<br />
maar ook een taxi, <strong>vrijwilliger</strong>svervoer,<br />
rolwagenvervoer en zelfs het<br />
openbaar vervoer voor de patiënt.<br />
EVolutiE in hEt aantal RittEn mEt dE 105-ziEKEnWagEns<br />
80.000<br />
70.000<br />
60.000<br />
50.000<br />
40.000<br />
30.000<br />
20.000<br />
10.000<br />
2002<br />
73.649<br />
2003<br />
75.823<br />
2004<br />
76.522<br />
2005<br />
VooRdElEn Van dE CEntRalE<br />
ziEKEnWagEndiEnst: sChaalVERgRoting<br />
• Vernieuwd wagenpark: de<br />
nieuwe Centrale Ziekenwagendienst<br />
zorgt op nationaal<br />
niveau voor de aankoop van<br />
nieuwe auto’s. Die zijn uitgerust<br />
met kwalitatief en gestandaardiseerd<br />
materiaal.<br />
• Overzichtelijke kostenstructuur:<br />
het wagenpark van de<br />
Centrale Ziekenwagendienst<br />
wordt regelmatig vervangen<br />
om kosten voor herstellingen<br />
en onderhoud tot een minimum<br />
te herleiden. De boekhouding<br />
van de Centrale Ziekenwagendienst<br />
gebeurt bovendien centraal.<br />
• Efficiëntere inzet van <strong>vrijwilliger</strong>s,<br />
personeel en middelen.<br />
81.107<br />
2006<br />
76.948<br />
<strong>2007</strong><br />
78.221
Het gevoel dat ik iets goeds gedaan heb<br />
Vrijwilliger Eddy over de Centrale Ziekenwagendienst<br />
“Eigenlijk is dit mijn kinderdroom die uitkomt.<br />
Iedere jongen wil toch later, als hij groot is,<br />
mensenlevens redden? Nu kan ik dat in mijn<br />
vrije tijd doen!” Toen <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-Deinze in<br />
<strong>2007</strong> startte met niet-dringend ziekenvervoer,<br />
sprong Eddy Gailliaert (50) meteen op de kar.<br />
“Ik volgde zo snel mogelijk de nodige opleidingen<br />
om als vrijwillige ambulancier mee te<br />
draaien.”<br />
Van maandag tot donderdag zorgen betaalde<br />
ambulanciers van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-Deinze voor het<br />
niet-dringend ziekenvervoer, op vrijdag en in het<br />
weekend nemen <strong>vrijwilliger</strong>s het werk over. Eddy:<br />
“Ik probeer om de twee weken op vrijdag mee te<br />
rijden. Soms neem ik daarvoor een dagje vrij. Gelukkig<br />
is mijn werkgever erg flexibel.”<br />
Een degelijke opleiding is essentieel voor elke ambulancier,<br />
maar niet voldoende. Daarom volgen<br />
<strong>vrijwilliger</strong>s regelmatig bijscholingen en ze nemen<br />
ook de tijd om ervaringen uit te wisselen. “Die nabesprekingen<br />
verbeteren onze <strong>vrijwilliger</strong>swerking.<br />
Problemen gooien we onmiddellijk op tafel en worden<br />
uitgepraat. Onze verantwoordelijke staat ook<br />
steeds klaar: we kunnen hem dag en nacht bellen<br />
met een vraag. De sfeer is prima, en dat verklaart<br />
waarom zoveel mensen hun uren vrijwillig afstaan<br />
om patiënten te vervoeren. We zijn pas gestart en<br />
toch telt onze afdeling al 12 vrijwillige ambulanciers.”<br />
“Als ambulancier doe je veel meer dan patiënten<br />
vervoeren, je probeert hen ook op hun gemak te<br />
stellen. Want het is best angstaanjagend om in een<br />
ziekenwagen vervoerd te worden. Sommige mensen<br />
willen met rust gelaten worden, anderen hebben<br />
nood aan een babbeltje. Ik breng regelmatig<br />
kankerpatiënten naar het ziekenhuis voor bestralingen.<br />
Dan snijd ik altijd luchtige gespreksonderwerpen<br />
aan. Ze worden dagelijks met hun ziekte geconfronteerd<br />
en op weg naar de bestraling willen<br />
ze het liever over iets anders hebben. Als mensen<br />
opgewekt babbelen over koetjes en kalfjes, dan<br />
heb ik het gevoel dat ik iets goeds gedaan heb. Ik<br />
heb ervoor gezorgd dat ze zich even geen zorgen<br />
maakten.”<br />
Eddy startte drie jaar geleden als Hulpdienst<strong>vrijwilliger</strong>.<br />
“Ik nam me voor om twee preventieve hulpdiensten<br />
per maand te bemannen. Dat vond ik<br />
toen een behoorlijke tijdsinvestering. Maar tegenwoordig<br />
neem ik er vaak een extra shift bij. Ik doe<br />
het gewoon graag. Stel je voor dat jij hulp nodig<br />
hebt, dan ben je toch blij als je geholpen wordt? Ik<br />
vind het fijn om me vrijwillig in te zetten bij het <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong> en de dankbare reacties van patiënten bewijzen<br />
dat dit een zinvolle vrijetijdsbesteding is.”<br />
WERKING IN VLAANDEREN 41
Dringende sociale interventie<br />
Tijdens de zomervakantie trekt<br />
een groep jongeren met de jeugdbeweging<br />
naar Tsjechië. Een fantastisch<br />
kamp… tot die ene dag:<br />
één van de jongeren verongelukt<br />
tijdens een spel. De groep is in<br />
shock, de dienst Dringende Sociale<br />
Interventie van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
wordt onmiddellijk verwittigd. Twee<br />
<strong>vrijwilliger</strong>s vliegen meteen naar<br />
Tsjechië om de groep te begeleiden.<br />
In België zorgen <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
ondertussen voor de begeleiding<br />
van de wachtende ouders.<br />
zElfREdzaamhEid Bij jEugd-<br />
VEREnigingEn VERhogEn<br />
Jeugdbewegingen vinden de weg<br />
naar de dienst Dringende Sociale<br />
Interventie (DSI) met de vraag<br />
voor psychosociale hulp na een<br />
ongeluk op kamp of tijdens een<br />
weekendactiviteit. DSI verleent<br />
psychosociale ondersteuning aan<br />
de verantwoordelijken en aan de<br />
groep. Daarnaast geeft de dienst<br />
ook opleidingen aan jeugdbewegingen<br />
zodat zij zelf de eerste opvang<br />
kunnen organiseren.<br />
In <strong>2007</strong> organiseerde DSI, samen<br />
met Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>, een vorming<br />
voor 20 verantwoordelijken<br />
uit het jeugdwerk. In deze opleiding<br />
is aandacht voor de noden<br />
van de slachtoffers: de kinderen,<br />
de monitoren en de familieleden.<br />
De verantwoordelijken leren wat ze<br />
zelf kunnen doen, maar ook hoe<br />
DSI ondersteuning kan bieden.<br />
De ondersteuning door DSI kan<br />
bestaan uit telefonische coaching.<br />
De dienst kan echter ook bijstand<br />
ter plaatse verlenen. In dit geval<br />
zorgt DSI voor ‘defusing’ en psycho-educatie.<br />
Dit houdt in dat DSIhulpverleners<br />
de groep opvangen<br />
en hen uitleggen wat er precies<br />
gebeurd is en wat de logische reacties<br />
op een schok zijn. Ze praten<br />
met de deelnemers over de dingen<br />
42 WERKING IN VLAANDEREN<br />
waarmee zij worstelen.<br />
DSI neemt de hulpverlening nooit<br />
over, maar staat de verantwoordelijken<br />
bij en overlegt met de verantwoordelijke<br />
begeleiders over<br />
de beste gang van zaken.<br />
oplEiding in gEVangEnissEn<br />
Een gijzeling of een vechtpartij<br />
waarbij een bewaker betrokken<br />
raakt: na incidenten in gevangenissen<br />
hebben de bewakers soms<br />
psychologische problemen. Daarom<br />
organiseert DSI ook opleidingen<br />
in gevangenissen zodat collega’s<br />
de betrokkenen goed kunnen<br />
opvangen na een incident.<br />
In <strong>2007</strong> leidde <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
in 17 gevangenissen 170<br />
personeelsleden (penitentiaire<br />
beambten en anderen) op. Zij<br />
leerden alle kneepjes van de eerstelijnshulpverlening:<br />
ze weten<br />
wat de aandachtspunten zijn bij<br />
psychologische hulpverlening en<br />
wanneer het zinvol is om een collega<br />
door te verwijzen naar gespecialiseerde<br />
hulpverleners. Deze<br />
mensen vormen in hun gevangenis<br />
een Collegiaal Opvangteam<br />
(COT).<br />
EmERgEnCy CaRE tEam VooR<br />
dE Raad Van EuRopa<br />
De Raad van Europa stelde, samen<br />
met DSI, een rampenplan op.<br />
Daarvoor werden 360 werknemers<br />
van de Raad door DSI opgeleid.<br />
Zij zullen zorgen voor de telefonische<br />
ondersteuning van een internationaal<br />
crisiscallcenter.<br />
Na een ramp wordt er onmiddellijk<br />
een callcenter geopend. De<br />
medewerkers van het Emergency<br />
Care Team verzamelen op rendezvouspunten<br />
en worden door een<br />
shuttledienst naar het callcenter<br />
gebracht. Het taalgebonden tele-<br />
foonnummer wordt via de lokale<br />
media van elke lidstaat bekend<br />
gemaakt.<br />
Het team, dat bestaat uit telefonisten<br />
die samen 23 talen spreken,<br />
bemant het crisiscentrum van<br />
waaruit informatie over de ramp<br />
en de identiteit van de mogelijke<br />
slachtoffers verzameld en doorgegeven<br />
wordt.<br />
ondERstEuning Van RodE<br />
KRuishulpVERlEnERs<br />
De Hulpdienst<strong>vrijwilliger</strong>s van het<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> komen vaak als eerste<br />
ter plaatse na een ongeval. Tijdens<br />
een preventieve hulpactie bieden<br />
ze hulp, maar soms kan hulp niet<br />
meer baten. Vrijwilligers kunnen na<br />
zo’n gebeurtenis dezelfde bijstand<br />
gebruiken als alle andere betrokkenen<br />
bij een ongeval. Daarom<br />
kan een psychologische debriefing<br />
na een ongeluk aangewezen<br />
zijn. Ook andere vormen van opvang<br />
zijn mogelijk: DSI-<strong>vrijwilliger</strong>s<br />
begeleiden een groepsgesprek of<br />
praten individueel met de betrokken<br />
hulpverleners.<br />
goEdE VRijWilligERsWERKing<br />
DSI telt 148 hooggespecialiseerde<br />
kern<strong>vrijwilliger</strong>s. Zij zijn getraind<br />
om in een korte tijdspanne een<br />
onthaalcentrum voor honderden<br />
mensen op te richten, om<br />
slachtoffers en familieleden af te<br />
schermen van pers, om mensen<br />
psychosociale ondersteuning te<br />
bieden… Deze hoge specialisatiegraad<br />
vraagt een intensieve opleiding<br />
van de <strong>vrijwilliger</strong>s. Omwille<br />
van deze grote investering is het<br />
belangrijk dat de <strong>vrijwilliger</strong>s ruime<br />
tijd meedraaien in de werking. De<br />
motivatie van <strong>vrijwilliger</strong>s is daarom<br />
een belangrijk aandachtspunt<br />
van DSI.
intERVEntiEs in <strong>2007</strong><br />
In <strong>2007</strong> kwamen DSI hulpverleners<br />
in 37 gevallen ook<br />
effectief ter plaatse. In totaal<br />
werden 159 <strong>vrijwilliger</strong>s ingezet.<br />
Enkele voorbeelden:<br />
• 14 januari: voetballer van<br />
14 jaar overlijdt<br />
• 28 januari: busongeval in<br />
Wurtzburg (Duitsland)<br />
• 23 februari: gevel stort in<br />
bij bouwwerkzaamheden<br />
• 26 april: trein rijdt in op<br />
trein in Izegem<br />
• 4 juli: brand in de Carnotstraat<br />
in Antwerpen<br />
• 8 juni: chloordampen in<br />
Dilsen<br />
• 26 juni: interventie op<br />
school in Hofstade<br />
• 2 juli: kinderen op kamp<br />
worden ziek nadat ze<br />
besmet water dronken in<br />
Fraipont<br />
• 20 augustus: jongere<br />
overlijdt op kamp in Tsjechië<br />
• 20 november: evacuatie<br />
na gaslek in Geraardsbergen<br />
VoRming En adViEs aan dERdEn (naaR tijdsinVEstERing)<br />
DSI wil bijdragen aan de zelfredzaamheid van bedrijven tijdens<br />
en onmiddellijk na een ramp. Daarom geven we opleidingen en<br />
advies. We begeleiden organisaties bij het opmaken van een<br />
intern noodplan en het organiseren van oefeningen.<br />
21 %<br />
9 %<br />
3 %<br />
8 %<br />
oEfEning BaaRt Kunst<br />
DSI organiseerde in <strong>2007</strong> vijf rampoefeningen voor het Emergency Care<br />
Team van de Raad van Europa. Telkens namen 300 hulpverleners deel<br />
aan de oefening. Er werden 350 gepersonaliseerde situatieschetsen<br />
opgesteld, die de situatie van één ongerust familielid, op zoek naar een<br />
werknemer uit de Raad van Europa, bevatten. De helft van de hulpverleners<br />
vertolkte de rol van hulpverlener, de andere helft speelde een<br />
ongerust familielid. In een tweede deel van de oefening werden de rollen<br />
omgedraaid. Ook voor de coördinatoren van de hulpverleners was<br />
dit hun vuurdoop.<br />
59 %<br />
Overheden, Collegiale<br />
Opvangteams, leger<br />
Jeugdwerk<br />
Banken<br />
Europese instellingen<br />
Bedrijven (voornamelijk<br />
Brussels Airport)<br />
NATIONALE WERKING 43
jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
Jongeren leren eerste hulp<br />
Pats, een bal tegen haar neus, in het midden van de speelplaats.<br />
Hanne verbijt haar tranen. Geen paniek: haar beste<br />
vriendinnetjes weten raad. Ze leerden net als Hanne alles<br />
over eerste hulp tijdens de initiatie Wonde®kids. Hanne is<br />
dus in goede handen. Tien minuutjes neus dichtknijpen in<br />
leeshouding en die bloedneus is alweer verleden tijd.<br />
niEuWE<br />
EERstEhulppuBliCatiEs<br />
In september lanceerde <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> nieuwe eerstehulprichtlijnen.<br />
Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
paste daarom al zijn eerstehulpcursussen<br />
voor kinderen en jongeren<br />
aan. Met succes: in <strong>2007</strong> gingen<br />
meer dan 16.000 eerstehulppakketten<br />
over de toonbank. Dat is<br />
tweemaal zoveel als in 2006.<br />
Nieuw aan de eerstehulppakketten<br />
en -initiaties is dat er een extra luikje<br />
werd toegevoegd over omgaan<br />
met verkeersslachtoffers. Hiervoor<br />
werkten we samen met Zebra vzw.<br />
in ‘t niEuW<br />
In september <strong>2007</strong> pakte Jeugd<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> uit met een nieuw<br />
logo. Het vernieuwde logo bracht<br />
een nieuwe uitstraling mee: Jeugd<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> blijft de missie van het<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> uitdragen, maar doet<br />
44 WERKING IN VLAANDEREN<br />
dit op een eigen, speelse manier.<br />
Het nieuwe logo bracht een vernieuwde<br />
folderlijn en een frisse<br />
look voor de website mee. Ook<br />
heel wat promotiemateriaal en<br />
een kledinglijn zagen het levenslicht.<br />
De verkoopscijfers spreken<br />
voor zich. Met meer dan 1.500<br />
verkochte T-shirts, 700 sweaters<br />
en 110 vlaggen is het nieuwe logo<br />
al helemaal ingeburgerd bij onze<br />
<strong>vrijwilliger</strong>s en zorgt het voor een<br />
grote zichtbaarheid van Jeugd<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>.<br />
Al deze nieuwigheden kregen<br />
de Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s<br />
voorgeschoteld op de jaarlijkse<br />
Startdag. 250 Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s<br />
zakten hiervoor op 8<br />
september af naar het militair domein<br />
in Hechtel-Eksel. Dat zijn er<br />
100 meer dan vorig jaar.<br />
naamBEKEndhEid<br />
Jeugdbewegingen maken steeds<br />
meer gebruik van ons didactisch<br />
materiaal en contacteren ons voor<br />
eerstehulpinformatie. Jeugd <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong> wordt binnen het jeugdwerk<br />
duidelijk beschouwd als een referentie<br />
in eerste hulp. In 2008<br />
bouwen we verder aan deze rol en<br />
vernieuwen we onze eerstehulpini-<br />
tiatie voor jeugdleiders en zullen<br />
we onze expertise promoten naar<br />
het jeugdwerk.<br />
Naambekendheid verwierven we<br />
ook als nationale trekker van de<br />
Dag van de Jeugdbeweging en<br />
door deel te nemen aan talrijke<br />
evenementen. Zo bemanden we<br />
o.a. op Mano Mundo een Bizarre<br />
bib (een bib met levende boeken).<br />
12.000 kinderen leerden Jeugd<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> kennen op de kinderrechtendorpen.<br />
Die dorpen kon<br />
je bewonderen op vijf kinderfestivals:<br />
naast coole optredens en te<br />
gekke attracties maken kinderen<br />
er kennis met ‘kinderrechten’. Ze<br />
ontdekten via onze speelse stand<br />
‘Gezondheid? Proost!’ hoe kinderen<br />
in Namibië elke dag kilometers<br />
moeten lopen om drinkbaar water<br />
te halen.<br />
sCholEn in dE Ban Van WatER<br />
4 miljoen mensen sterven jaarlijks<br />
door een gebrek aan drinkwater.<br />
Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> wilde kinderen<br />
en jongeren bewust maken van<br />
deze waterproblematiek en nodigde<br />
daarom op 20 december<br />
scholen uit tijdens Music for Life.<br />
Leerlingen konden er een educatief<br />
programma doorlopen met<br />
twee interactieve watertentoonstellingen,<br />
een waterparcours en een<br />
electrokwis per fiets. Daarnaast<br />
boden we drie gratis lespakketten<br />
rond water voor verschillende<br />
leeftijden aan op onze site. Hiervoor<br />
werkten we samen met Protos<br />
(www.protos.be).
EERstE hulp op sChool<br />
Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> brengt eerste hulp binnen de<br />
klaslokalen. We zetten een stafmedewerker op onderwijs<br />
en waren aanwezig op vijf onderwijsbeurzen<br />
in <strong>2007</strong>. Daar stelden we ons onderwijsaanbod<br />
voor het lagere en secundaire onderwijs voor.<br />
Een eerstehulpteam op school? In Duitsland is dit<br />
al helemaal ingeburgerd. Dat kan in <strong>Vlaanderen</strong><br />
ook, dacht Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>. En dus lanceerde<br />
het in <strong>2007</strong> het nieuwe eerstehulpproject JOS –<br />
Jongerenhelper Op School - voor het onderwijs.<br />
samEnWERKing<br />
In <strong>2007</strong> ondernamen we heel wat initiatieven om<br />
Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> intern en extern bekend te maken.<br />
Zo organiseerden we een Europees uitwisselingsweekend<br />
voor Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>personeelsleden<br />
en -<strong>vrijwilliger</strong>s uit 30 landen en namen we<br />
deel aan het 5e Europese Congres over reanimatie,<br />
medische hulpverlening en preventie in Oostende.<br />
Samen met onze collega’s van het Duitse<br />
en Oostenrijkse Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> verzorgden we<br />
hier het luik rond eerste hulp naar kinderen en jongeren<br />
toe.<br />
<strong>2007</strong>: jEugd RodE KRuis in CijfERs<br />
• Aantal Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>kernen: 97<br />
• Totale eerstehulpbereik: 17.074 kinderen en<br />
jongeren<br />
• Aantal verspreide infofolders: 36.378<br />
• Aantal unieke bezoekers op onze website:<br />
32.400<br />
• Aantal jeugdmonitoren (opgeleide eerstehulplesgevers):<br />
160<br />
• Aantal initiatoren (opgeleide lesgevers voor<br />
de eerstehulpinitiaties): 84<br />
• Aantal Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s: 1.078<br />
lEuK WEEtjE<br />
Op het congres in Oostende ontmoetten we het<br />
Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> van Malta. Ze waren erg onder<br />
de indruk van onze eerstehulppakketten. In 2008<br />
komen ze naar <strong>Vlaanderen</strong> om ons eerstehulpaanbod<br />
te bekijken om zich hierop te baseren voor<br />
hun eigen aanbod.<br />
mEER infoRmatiE oVER jEugd RodE KRuis:<br />
jaaRVERslag.RodEKRuis.BE.<br />
EERstEhulppuBliCatiEs in niEuW KlEEdjE<br />
WondE®Kids<br />
Een korte kennismaking<br />
met eerste hulp<br />
voor 6- tot 9-jarigen.<br />
hulpKiCK<br />
Een initiatie voor<br />
kinderen van 10 tot<br />
12 jaar<br />
BRoodjE gEWond<br />
Jongeren van 13<br />
tot 16 leren wat ze<br />
moeten doen bij een<br />
ongeval.<br />
hElpERtjE<br />
Een uitgebreide eerstehulpcursus<br />
voor<br />
10- tot 12-jarigen.<br />
junioR hElpER<br />
Voor jongeren tussen<br />
13 en 15 die het tot<br />
eerstehulpexpert willen<br />
schoppen.<br />
WERKING IN VLAANDEREN 45
wATEr UiT EEn pomp… hET wAS EErST EEn BEETjE gEK, mAAr<br />
hEt is WEl VEEl handigER dan altijd naaR dE BRon tE moEtEn<br />
lopEn. hEt WatER smaaKt ooK VEEl BEtER.
Wereldwijde<br />
solidariteit.<br />
onzE WERKing WEREldWijd<br />
. Noodhulp. Snelle hulp dankzij wereldwijde aanwezigheid 48<br />
. Overzichtskaart. Onze activiteiten wereldwijd 52<br />
. Structurele hulp. Rampen helpen voorkomen 54<br />
. Music for Life. Stille rampen halen spotlights 56<br />
. Tracing. Spoorloos? Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> helpt zoeken 58<br />
. Internationaal Humanitair Recht. Beschermer in oorlogstijd 60<br />
. Opvang voor asielzoekers. Opvang, maar ook begeleiding en vorming 62<br />
WERKING WERELDWIJD 47
noodhulp<br />
Snelle hulp dankzij wereldwijde aanwezigheid<br />
Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> biedt hulp aan getroffenen van rampen overal<br />
ter wereld. We zijn al ter plaatse nog voor een ramp slachtoffers<br />
maakt: dat is de sterkte van ons wereldwijde netwerk<br />
van zusterverenigingen. Na een ramp schiet het Internationale<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> onmiddellijk in actie om de plaatselijke <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>vereniging<br />
tijdelijk te ondersteunen bij de hulpverlening.<br />
hoe biedt het rode <strong>Kruis</strong> noodhulp?<br />
Een voorbeeld uit mozambique<br />
In januari en februari <strong>2007</strong> overstroomden<br />
grote delen van Mozambique<br />
na dagen van hevige<br />
regen. Huizen, scholen, gezondheidscentra<br />
en landbouwgewassen<br />
werden vernield. 163.045<br />
mensen verloren hun huis. Op 22<br />
februari woedde de tropische cycloon<br />
Favio over het al getroffen<br />
gebied. 6.000 huizen werden vernield,<br />
20.800 hectare landbouwgewassen<br />
raakten verwoest. 133.670<br />
bijkomende mensen werden getroffen<br />
door dit natuurgeweld. Het<br />
Internationale <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> reageerde<br />
onmiddellijk en onderzocht ter<br />
plaatse welke hulp de getroffen<br />
bevolking het meest dringend nodig<br />
had.<br />
hoE BEpaaldE hEt RodE KRuis<br />
WElKE hulp noodzaKElijK is?<br />
Het FACT (Field Assessment and<br />
Coordination Team) van het Internationale<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> bracht,<br />
samen met het Mozambikaanse<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> en de lokale overheid,<br />
de behoeften van het getroffen gebied<br />
in kaart. 120.000 ontheemde<br />
Mozambikanen hadden dringend<br />
nood aan tijdelijk onderdak, ba-<br />
48 WERKING WERELDWIJD<br />
sishulpgoederen, zuiver water en<br />
sanitaire voorzieningen. Vervolgens<br />
stuurde het Internationale<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> een hulpvraag uit naar<br />
de zusterverenigingen, waaronder<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>.<br />
WElKE hulpgoEdEREn stuuRdE<br />
RodE KRuis-VlaandEREn?<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> zamelde<br />
1.002.672 euro in. Daarmee konden<br />
we 4.000 kooksets, 5.000 dekens,<br />
2.500 plastic zeilen, 300.000<br />
stuks lichaamszeep, 21.000 kg<br />
waszeep en 1.200 familietenten<br />
aankopen. Daarbij deden we zoveel<br />
mogelijk een beroep op de<br />
lokale economie of op lokale voorraden.<br />
De zeep kochten we bij lokale leveranciers.<br />
Een afgevaardigde van<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> voerde het<br />
aankoopproces ter plaatse en in<br />
eigen beheer uit. Kooksets, dekens<br />
en plastic zeilen kochten we<br />
aan uit de beschikbare voorraden<br />
van het Internationale <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
in Nairobi. Voor de familietenten<br />
konden we geen beroep doen op<br />
de lokale economie of regionale<br />
noodhulp in 10 landEn<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> bood in<br />
<strong>2007</strong> noodhulp in Bangladesh,<br />
Indonesië, Mexico, Mozambique,<br />
Nepal, Pakistan, Rwanda, Soedan,<br />
Sri Lanka en Togo. Waar preciesverleende<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
noodhulp? En waaruit bestond die<br />
hulp? Kijk op de uitklapbare wereldkaart<br />
op blz. 52.<br />
voorraden. Op basis van een internationale<br />
offerte bestelde <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> de tenten bij een<br />
Pakistaans bedrijf.<br />
hoE VERdEEldE hEt RodE<br />
KRuis hulpgoEdEREn?<br />
Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> besliste, in nauw<br />
overleg met de plaatselijke overheid<br />
en andere hulporganisaties,<br />
in welke tijdelijke kampen het de<br />
hulpgoederen zou leveren. Twee<br />
afgevaardigden van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong>, leden van de Emergency<br />
Response Unit (ERU) van<br />
het Internationale <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> hielpen<br />
het Mozambikaanse <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong> om informatie over het terrein<br />
te verzamelen en te verwerken.<br />
Ze hielp ook bij de verdeling van<br />
hulpgoederen. Dankzij de plaatselijke<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s werden<br />
die goederen ook verdeeld in afgelegen<br />
en moeilijk toegankelijke<br />
gebieden.
Efficiëntie troef, ook bij noodhulp.<br />
Een voorbeeld uit Zuidoost-Azië.<br />
Op 26 december <strong>2007</strong> was het precies drie jaar<br />
geleden dat een zware tsunami 10 landen rond<br />
de Indische Oceaan trof. De treurige eindbalans:<br />
meer dan 226.000 doden en honderdduizenden<br />
ontheemde slachtoffers. Dankzij de aanwezigheid<br />
en de paraatheid van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s in de<br />
getroffen landen kon het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> al tijdens de<br />
eerste uren en dagen na de ramp bijstand verlenen<br />
aan ruim 1,7 miljoen mensen.<br />
Ook vandaag nog is <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> actief<br />
in Zuidoost-Azië. Onze projecten kaderen binnen<br />
de hulpverlening van het Internationale <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>. Eind <strong>2007</strong> had <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> bijna<br />
80 % van de fondsen die beschikbaar waren voor<br />
de slachtoffers van de tsunami besteed. Daarmee<br />
liggen we perfect op koers: de heropbouw van de<br />
getroffen landen is immers een hulpverleningsproject<br />
op langere termijn. De resterende 20 % van de<br />
ontvangen middelen is toegewezen aan projecten<br />
in 2008 en 2009.<br />
Van elke 100 euro die <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
ontving om hulp te bieden na de tsunami, ging<br />
94 euro naar het terrein. Dit betekent dat slechts<br />
6 % van de geschonken gelden niet voor directe<br />
hulp werd gebruikt, maar voor de noodzakelijke<br />
ondersteunende diensten van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
(zoals werkingskosten in <strong>Vlaanderen</strong> en<br />
kosten voor fondsenwerving).<br />
Deze efficiënte resultaten kunnen we boeken<br />
omdat we de projecten in de getroffen landen<br />
rechtstreeks opvolgen en uitvoeren, samen met<br />
plaatselijke <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>afdelingen en hun <strong>vrijwilliger</strong>s.<br />
Dit maakt van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> ook één van<br />
de koplopers tussen de NGO’s op het vlak van<br />
kostenefficiëntie.<br />
WERKING WERELDWIJD 49
hEt RodE KRuis is dE spECialist in noodhulp<br />
Al 15 jaar bundelt het Wereldrampenrapport<br />
van het Internationale<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> jaarlijks de belangrijkste<br />
cijfers en evoluties in natuurrampen.<br />
Het Wereldrampenrapport<br />
<strong>2007</strong> bracht de cijfers van 2006 in<br />
kaart en werd op 13 december<br />
<strong>2007</strong> aan de Vlaamse pers voorgesteld.<br />
Het rapport kan gedownload<br />
worden op www.ifrc.org.<br />
In 2006 troffen 427 natuurrampen<br />
de wereld. Dat is een opmerkelijke<br />
toename: 10 jaar geleden werden<br />
‘maar’ 236 rampen genoteerd.<br />
Hoewel het aantal rampen toenam,<br />
Klimaatsverandering en het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
In 2002 richtte het Nederlandse <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> een<br />
klimaatscentrum op in Den Haag. Dat centrum<br />
bouwt een brug tussen de klimaatwetenschap en<br />
de hulpverlening na rampen. De strijd tegen de klimaatsverandering<br />
kan immers op twee manieren<br />
gevoerd worden. Veel organisaties bestrijden de<br />
oorzaken, bijvoorbeeld door de uitstoot van CO 2 te<br />
beperken. Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> focust bijna uitsluitend<br />
op de andere kant: we bestrijden de gevolgen voor<br />
de meest kwetsbaren.<br />
De hittegolven in 2003 en 2006 en herhaaldelijke<br />
overstromingen in Roemenië en Bulgarije toonden<br />
dat de gevolgen van klimaatsveranderingen nu<br />
al voelbaar zijn in Europa. Toch staat vast dat de<br />
ontwikkelingslanden het zwaarst getroffen zullen<br />
worden. Plaatselijke gemeenschappen zijn er sterk<br />
afhankelijk van sectoren zoals landbouw, veeteelt<br />
en visvangst die heel gevoelig zijn voor klimaatsverandering.<br />
Bovendien leven mensen in ontwikkelingslanden<br />
vaak in gebieden die gevoelig zijn voor<br />
natuurrampen. Vaak kampen ze nu al met problemen<br />
zoals een tekort aan drinkbaar water, malaria<br />
en droogte. Deze problemen zullen door de global<br />
warming alleen maar toenemen.<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s op het terrein, die hulp bieden<br />
na overstromingen, droogtes, hittegolven en<br />
hevige orkanen, moeten de laatste jaren steeds va-<br />
50 WERKING WERELDWIJD<br />
daalde het aantal slachtoffers. De<br />
voorbije tien jaar kwamen jaarlijks<br />
gemiddeld 120.000 mensen om bij<br />
rampen. In 2006 lag dat aantal een<br />
pak lager: 33.733 doden.<br />
ExpERtisE in huis<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> bezit een<br />
grote expertise op het vlak van<br />
noodhulp. Die kennis wordt doorgegeven<br />
aan studenten geneeskunde<br />
en verpleegkunde tijdens<br />
gastcolleges in het Instituut voor<br />
Tropische Geneeskunde en aan<br />
studenten die een aanvullende<br />
opleiding volgen in het CIMIC<br />
(Centrum voor Intercultureel Management<br />
en Interculturele Communicatie).<br />
B-Fast (Belgian First Aid and Support<br />
Team), de snelle interventiestructuur<br />
van de overheid, garandeert<br />
dringende hulpverlening in<br />
het buitenland. <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
beheert een deel van het<br />
materiaal en zorgt voor logistieke<br />
ondersteuning. Daarnaast stonden<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>medewerkers in voor<br />
een deel van de opleiding en training<br />
voor kandidaat-hulpverleners<br />
van B-FAST.<br />
ker optreden. Het belang van rampenparaatheidsprogramma’s,<br />
die een gemeenschap voorbereiden<br />
op de gevolgen van een ramp, neemt daarom toe.<br />
Tijdens de cycloon Sidr in Bangladesh boden de<br />
cycloonschuilplaatsen, die vooraf door het <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong> en de <strong>Rode</strong> Halve Maan werden opgetrokken,<br />
een veilig onderdak. Tienduizenden mensen<br />
danken hun leven aan deze schuilplaatsen.<br />
In gebieden die het meest gevoelig zijn voor de<br />
gevolgen van de klimaatsverandering zullen deze<br />
rampenparaatheidsprogramma’s sterk uitgebreid<br />
moeten worden.<br />
Tijdens de vierjaarlijkse Internationale <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>conferentie<br />
die in november te Genève plaatsvond,<br />
kwamen de regeringen van nagenoeg alle landen<br />
ter wereld overeen dat rampenparaatheid een essentieel<br />
element is van noodhulp en engageerden<br />
zij zich ertoe om degradatie van het milieu en aanpassing<br />
aan klimaatsverandering, waar relevant, te<br />
integreren in hun beleid gericht op de vermindering<br />
van het risico van rampen en in de rampenplannen<br />
zelf.<br />
Alle actoren betrokken in humanitaire hulp en ontwikkelingssamenwerking<br />
moeten bij het opzetten<br />
van hun langetermijnplanning samenwerken om<br />
de mogelijke gevolgen van klimaatsverandering<br />
voor de meest kwetsbaren op te vangen.
Elk <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>bericht brengt zoveel geluk<br />
Interview met afgevaardigde Gail Van Hoever<br />
Begin <strong>2007</strong> ruilde Gail Van Hoever, bekend van het tv-programma Kijk uit!, haar job als politiecommissaris<br />
in voor een humanitaire missie bij het Internationale <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>comité (ICRC). Ze<br />
ging aan de slag als protection delegate in Ethiopië. “Het mooie is dat ik mensen écht kan helpen:<br />
als ik bij hen over de vloer kom, dan zal hun leven er alleen maar mooier op worden.”<br />
je bent ‘protection delegate’. wat houdt dat precies in?<br />
gail Van hoever: “Het ICRC helpt Ethiopiërs<br />
die willen terugkeren naar hun vaderland nu<br />
het conflict er voorbij is. Als protection delegate<br />
- of beschermingsafgevaardigde - organiseer<br />
ik hun repatriëring. Samen met een team<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>medewerkers kijk ik erop toe<br />
dat mensen veilig kunnen terugkeren en goed<br />
opgevangen worden. Daarnaast neemt het<br />
bezoeken van gevangenen een belangrijk deel<br />
van mijn tijd in.”<br />
waarom hebben deze mensen hulp nodig van het<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>?<br />
“Niet-begeleide minderjarigen, ouderen en<br />
zieken zijn kwetsbaar. Zij kunnen niet zonder<br />
meer terugkeren naar hun land van herkomst.<br />
Vooraleer we starten met een repatriëring,<br />
zoek ik de ‘welcoming family’ op. Dat is een<br />
hele uitdaging: in Ethiopië zoek je niet zomaar<br />
een adres op in een telefoonboek. Je moet<br />
mensen persoonlijk gaan opzoeken om er zeker<br />
van te zijn dat je hen kan bereiken. Als de<br />
familie opgespoord is en als die bereid is hun<br />
familielid op te vangen, dan zetten we de repatriëring<br />
in gang. We zetten dus nooit mensen<br />
de grens over zonder er zeker van te zijn dat ze<br />
goed zullen opgevangen worden.”<br />
Sommigen leven al erg lang gescheiden van hun<br />
familie. hoe verloopt het eerste contact?<br />
“Vaak hebben mensen jarenlang geen contact<br />
meer gehad: ze weten niet eens of hun<br />
familieleden nog leven. Een <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>bericht,<br />
dat via Tracing<strong>vrijwilliger</strong>s bezorgd wordt aan<br />
de ‘welcoming family’, is dan het eerste teken<br />
van leven. Het is zo mooi om te zien hoe een<br />
eenvoudig <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>bericht zo veel geluk<br />
kan brengen. Mijn haar komt ervan overeind<br />
als ik zie hoe intens gelukkig we mensen kunnen<br />
maken met het werk dat we hier dagelijks<br />
doen.”<br />
waarom koos je voor een job als hulpverlener bij<br />
het rode <strong>Kruis</strong>?<br />
“Het ICRC is een organisatie die ik al sinds<br />
mijn studententijd bewonder. Ik maakte de<br />
juiste keuze om voor het ICRC te gaan werken:<br />
dagelijks voel ik de kracht die uitgaat van de<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>beweging. Als we mensen de grens<br />
over brengen, voel je gewoon de bescherming<br />
van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>embleem. Het embleem,<br />
en de organisatie die het vertegenwoordigt,<br />
wordt erkend door de autoriteiten. Grenswachten<br />
respecteren ons werk. De voldoening die<br />
ik krijg door elke dag het verschil te kunnen<br />
maken, is de belangrijkste reden waarom ik dit<br />
werk doe.”<br />
wat zal je altijd bijblijven van je missie in Ethiopië?<br />
“De relativiteit van onze dagelijkse problemen<br />
in <strong>Vlaanderen</strong>! Als je dat vergelijkt met de<br />
problemen waarmee mensen hier in Ethiopië<br />
te kampen hebben… Regelmatig ontmoet ik<br />
kinderen die jaren geleden hun familie verloren<br />
door het conflict. Ze zijn helemaal alleen naar<br />
een ander land getrokken waar ze niemand<br />
kennen. En ze trekken hun plan, ze slagen erin<br />
om te overleven! Het is onvoorstelbaar hoe<br />
weerbaar die jongeren zijn.”<br />
WERKING WERELDWIJD 51
52 WERKING WERELDWIJD<br />
overzichtskaart<br />
Onze activiteiten wereldwijd<br />
noodhulp<br />
Bij oorlogen, aardbevingen, overstromingen<br />
of andere rampen komt<br />
eerst het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> van het getroffen<br />
land in actie. Maar soms zijn<br />
de gevolgen van een ramp zo erg<br />
dat de plaatselijke <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>vereniging<br />
de situatie niet aankan. In<br />
dat geval springen de <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>verenigingen<br />
van andere landen<br />
bij, ook <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>.<br />
Afhankelijk van de noden sturen<br />
we dan hulpgoederen, materiaal of<br />
mensen ter plaatse. Vaak worden<br />
internationale noodhulpacties ook<br />
financieel ondersteund door <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>.<br />
stRuCtuRElE hulp<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> blijft de<br />
plaatselijke <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>vereniging<br />
steunen als de acute noodsituatie<br />
voorbij is. Na de noodhulp moet er<br />
immers gezorgd worden voor wederopbouw.<br />
We wachten natuurlijk niet op een<br />
ramp om klaar te staan. We bieden<br />
ook hulp op lange termijn. Dit doen<br />
we in landen waar de bevolking<br />
erg kwetsbaar is door armoede<br />
of ziektes. Verschillende projecten<br />
wereldwijd worden financieel of<br />
materieel door <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
gesteund.<br />
afgEVaaRdigdEn En ExpERtEn<br />
Afgevaardigden zijn professionele<br />
medewerkers. Ze verlenen noodhulp<br />
of werken samen met <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>verenigingen in het Zuiden<br />
aan het structureel verbeteren van<br />
de leefsituatie van de meest kwetsbaren.<br />
Op het terrein werken chauffeurs,<br />
verpleegkundigen, kinesisten,<br />
architecten, (water)ingenieurs<br />
en specialisten in projectbeheer,<br />
financiën en human resources.<br />
Experten zijn (vrijwillige) medewerkers<br />
die uitgestuurd worden naar<br />
een projectland in het Zuiden om<br />
een bepaalde (veelal korte) opdracht<br />
te vervullen (bijvoorbeeld<br />
over eerste hulp) waarin ze een grote<br />
expertise opgebouwd hebben.<br />
iCRC<br />
ifRC<br />
RK-V<br />
VRijW.<br />
NOODHULP<br />
STRUCTURELE HULP<br />
AFGEVAARDIGDEN<br />
AFGEVAARDIGDEN IN DIENST VAN HET INTERNA-<br />
TIONALE COMITé VAN HET RODE KRUIS<br />
AFGEVAARDIGDEN IN DIENST VAN DE INTERNA-<br />
TIONALE FEDERATIE VAN RODE KRUIS- EN RODE<br />
HALVE MAANVERENIGINGEN<br />
BILATERALE PROJECTEN (UITGEVOERD DOOR<br />
RODE KRUIS-VLAANDEREN IN SAMENWERKING<br />
MET EEN PARTNERVERENIGING IN HET ZUIDEN)<br />
ExPERTISEMISSIES DOOR VRIJWILLIGERS
Leren onafhankelijk zijn van ontwikkelingshulp<br />
Vrijwilliger Ivo leert Mozambikaanse <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>medewerkers hoe ze de <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>werking kunnen financieren met bedrijfseerstehulp.<br />
In Nepal en Mozambique ondersteunde <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> de plaatselijke <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>vereniging<br />
bij het opzetten van eerstehulpcursussen voor<br />
bedrijven. Dankzij de inkomsten die de bedrijfslessen<br />
genereren, kan het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> een deel van<br />
zijn eigen werking bekostigen.<br />
Yvo Van Werde, voorzitter van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-Ham,<br />
begeleidde het Mozambikaanse <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> bij de<br />
uitbouw van bedrijfseerstehulp. Yvo Van Werde:<br />
“Vooraleer het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> een aanbod aan bedrijven<br />
kan gaan voorstellen, moet je aan tal van<br />
vereisten voldoen. Het Mozambikaanse <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
geeft bijvoorbeeld niet alleen eerste hulp aan lokale<br />
bedrijfjes, maar ook aan multinationals. En die<br />
stellen hoge kwaliteitseisen.”<br />
“Samen met de Mozambikaanse medewerkers<br />
zorgde <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> voor een kwaliteitsvolle<br />
eerstehulpopleiding, goed opgeleide<br />
lesgevers, degelijk lesmateriaal en een goede<br />
administratieve ondersteuning. We leerden onze<br />
partnervereniging ook om commercieel te denken<br />
(promotie maken voor opleidingen, hoe omgaan<br />
met klachten...). Vandaag is het Mozambikaanse<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> actief bezig met bedrijfseerstehulplessen<br />
op basis van ‘onze’ EFAM.”<br />
Bedrijfseerstehulp kan winstgevend zijn als je je<br />
aanbod goed verkoopt, weet Yvo. “Met die opbrengsten<br />
versterkt de <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>vereniging vervolgens<br />
de rest van haar werking. Fondsen werven bij de<br />
bevolking of de overheid is voor ontwikkelingslanden<br />
niet evident. Bedrijfseerstehulp is daarom een<br />
structurele inkomstenbron voor hen en maakt hen<br />
onafhankelijker van ontwikkelingshulp.<br />
”Bedrijfseerstehulp is bovendien een geschikt kanaal<br />
om de <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>gedachte uit te dragen. “In<br />
Mozambique heeft het project er zelfs toe geleid<br />
dat er spontaan hulp kwam van bedrijven na de<br />
overstromingen en een zware ontploffing in de<br />
hoofdstad Maputo.”<br />
WERKING WERELDWIJD 55
music for life<br />
Stille rampen in de spotlights<br />
De wereld schreeuwt<br />
om drinkwater<br />
Music for Life: dat zijn 3 dj’s van Studio<br />
Brussel die zich 6 dagen en 5<br />
nachten opsluiten om onafgebroken<br />
een verzoekprogramma te presenteren.<br />
Iedereen kon telefonisch, via<br />
de website of bij de glazen studio<br />
in Leuven, een liedje aanvragen en<br />
geld geven.<br />
Editie <strong>2007</strong> stond volledig in het teken<br />
van water. Het ingezamelde geld<br />
ging dan ook integraal naar de waterprojecten<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>.<br />
Music for Life slaagde erin<br />
<strong>Vlaanderen</strong> massaal warm te maken<br />
voor een ‘vergeten ramp’ die anders<br />
nauwelijks media-aandacht krijgt.<br />
56 WERKING WERELDWIJD<br />
Op kerstavond <strong>2007</strong> klokte de tweede<br />
editie van Music for Life af op een<br />
ongelofelijke 3.353.568 euro.<br />
BEstEdingEn<br />
• 600.000 euro van de Music for<br />
Life-opbrengst is bestemd voor<br />
de bestaande structurele projecten<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
in Namibië, Mozambique,<br />
Burundi en Rwanda.<br />
• 900.000 euro (inclusief de bijdrage<br />
van de Vlaamse overheid)<br />
wordt besteed aan de<br />
aankoop van watergerelateerde<br />
noodhulpgoederen en gespecialiseerde<br />
waterkits. In januari<br />
2008 gebruikten we al een deel<br />
van het geld om hulp te bieden<br />
aan meer dan 9.000 families na<br />
de overstromingen in Mozambique.<br />
• Meer dan 1,5 miljoen euro (inclusief<br />
de bijdragen van de federale<br />
overheid en de Vlaamse<br />
minister van Leefmilieu) gaat<br />
naar nieuwe projecten in Malawi,<br />
Nepal, Zuid-Soedan en<br />
Ivoorkust.<br />
30 miljoen landmijnen,<br />
daar kan je niet om heen.<br />
Eind 2006 zamelde Music For<br />
Life 2,7 miljoen euro in. Deze opbrengst<br />
ging integraal naar <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>projecten voor slachtoffers<br />
van landmijnen.<br />
Verzorging, rehabilitatie en re-integratie<br />
van landmijnslachtoffers is<br />
een belangrijke bekommernis van<br />
het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>. Via langetermijnprogramma’s<br />
krijgen de slachtoffers<br />
van antipersoonsmijnen blijvende<br />
steun.<br />
Het geld werd overgemaakt aan<br />
het wereldwijde Mine Action Programme<br />
en het Special Fund for<br />
the Disabled van het Internationale<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>comité.<br />
Het ‘Mine Action Programme’ omvat<br />
fysische rehabilitatie (prothesen,<br />
ortheses, krukken, rolstoelen,<br />
fysiotherapie) en preventie (informatie<br />
over gevaarlijke sites, risico<br />
op mijnongevallen verminderen,<br />
sensibilisering).
Het ‘Special Fund for the Disabled’ biedt hulp op<br />
lange termijn. Het geeft financiële steun om de<br />
hulpverlening na het einde van een gewapend<br />
conflict voort te zetten en biedt expertise voor het<br />
opzetten van rehabilitatiecentra.<br />
mEER dan 46.000 mEnsEn gEholpEn in <strong>2007</strong><br />
In <strong>2007</strong> werden meer dan 46.000 mensen in<br />
26 landen geholpen dankzij de giften van het publiek<br />
voor Music for Life. Met de bijdrage van de<br />
federale regering voor het ‘Mine Action Programme’<br />
in Afghanistan werden in totaal 15.561 mensen<br />
geholpen. Meer cijfers worden gepubliceerd<br />
in het jaarverslag <strong>2007</strong> van het Internationale <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>comité: www.icrc.org.<br />
Detailinformatie over inkomsten en uitgaven van<br />
Music for Life: zie blz. 119.<br />
Een nieuw leven voor landmijnslachtoffers<br />
Werking in Cambodja uitgebreid dankzij Music for Life<br />
Inge Franki is kinesiste voor het Internationale<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>comité (ICRC) in Cambodja en helpt<br />
landmijnslachtoffers bij hun revalidatie. Dankzij Music<br />
for Life ontving het project - via het Mine Action<br />
Programme - zo’n 235.000 euro.<br />
In Cambodja komen slachtoffers van ver om een<br />
nieuwe prothese te laten aanmeten, of om te revalideren.<br />
Inge Franki: “Jammer genoeg zijn er nog<br />
steeds slachtoffers van landmijnen die niet tot in<br />
ons centrum raken, uit angst of omwille van de<br />
afstand. Een paar maanden geleden ontmoette ik<br />
een moeder van een slachtoffertje van 5 jaar die<br />
niet op consultatie wou komen. Pas na lang aandringen<br />
en nadat ik een lokale sociaal werker had<br />
ingeschakeld, stond ze opeens aan ons centrum…<br />
tot grote opluchting van ons team natuurlijk!”<br />
Het team wordt vaak geconfronteerd met dit soort<br />
problemen en kon, dankzij Music for Life, de capaciteit<br />
van het ‘field team’ verdubbelen. Dat team<br />
VERdRag VECht tEgEn antipERsoonsmijnEn<br />
Op 3 december 1997 werd, in het Canadese Ottawa,<br />
het antipersoonsmijnenverdrag voor ondertekening<br />
opengesteld. Het verdrag voerde een totaalverbod<br />
in op antipersoonsmijnen.<br />
Het Ottawaverdrag is in meerdere opzichten erg<br />
succesvol geweest. 156 landen hebben het verdrag<br />
geratificeerd. Van de 50 staten die ooit antipersoonsmijnen<br />
produceerden, zijn er 34 partij bij<br />
het verdrag. Bijna 42 miljoen landmijnen zijn vernietigd<br />
en de wereldwijde handel in de ‘stille doders’ is<br />
praktisch tot stilstand gekomen. Het aantal nieuwe<br />
mijnenslachtoffers loopt daardoor ieder jaar terug.<br />
Op 9 mei <strong>2007</strong> organiseerde het ministerie van<br />
Buitenlandse Zaken het symposium ‘Nieuwe vooruitzichten<br />
voor een wereld zonder mijnen’. <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> nam hieraan deel en bracht er getuigenissen<br />
over de campagne ‘Music for Life’.<br />
werkt als een mobiel centrum dat patiënten thuis<br />
opzoekt en tot in de verst gelegen dorpen gaat.<br />
“Ter plaatse nemen ze de maten op van de slachtoffers.<br />
In onze werkplaatsen maken we vervolgens<br />
de protheses op maat. Da’s belangrijk, want een<br />
slechtzittende prothese kan enorm schrijnen waardoor<br />
zelfs wonden kunnen ontstaan. Ten slotte<br />
brengt het field team de protheses tot bij de patiënten<br />
thuis.”<br />
De nieuwe investeringen zijn een hele vooruitgang,<br />
maar er is nog een lange weg te gaan. Inge: “De<br />
mijnen worden beetje bij beetje geruimd, maar dit<br />
jaar alleen al passeerden 350 nieuwe patiënten in<br />
ons centrum. Het is een heel droog seizoen waardoor<br />
mensen veel verder de velden intrekken die<br />
nog niet ontruimd zijn. Met nare gevolgen... Gelukkig<br />
is onze werking flink uitgebreid met de extra<br />
middelen die we ontvingen. Aan alle StuBru-luisteraars,<br />
een dikke merci voor de gulle giften! Die<br />
komen hier ongelofelijk goed van pas!”<br />
WERKING WERELDWIJD 57
Tracing<br />
Spoorloos? Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> helpt zoeken<br />
De vijftienjarige Youssef is samen met zijn ouders, broertje en zus het onveilige Irak moeten<br />
ontvluchten. Tijdens de zware en gevaarlijke vlucht wordt hij gescheiden van zijn familie.<br />
Youssef komt uiteindelijk terecht in <strong>Vlaanderen</strong>… Van de andere gezinsleden: geen spoor.<br />
“Wat is er met hen gebeurd? Waar zijn ze terecht gekomen?” Youssef is hulpeloos en alleen.<br />
Wat nu? Youssef klopt aan bij de dienst Tracing van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>. Die herenigt al<br />
70 jaar gezinnen en spoort vermisten op. Dat kan dankzij het wereldwijde <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>netwerk.<br />
58 WERKING WERELDWIJD<br />
Europese databank<br />
voor vermisten<br />
Tijdens hun vlucht naar Europa<br />
raken families vaak van elkaar gescheiden.<br />
Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> helpt dan<br />
om de vermiste familieleden terug<br />
te vinden. Totnogtoe werden <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>collega’s in de landen waar<br />
de gezochte familieleden zouden<br />
kunnen verblijven, elk afzonderlijk<br />
gecontacteerd. Elke <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>organisatie<br />
startte dan de zoektocht<br />
naar de gezochte personen. Deze<br />
werkwijze heeft al vele gezinnen<br />
kunnen herenigen.<br />
Om de opsporingskansen aanzienlijk<br />
te vergroten, ontwikkelde <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> de eerste centrale<br />
Europese databank voor vermiste<br />
personen. In deze ‘Red Cross Tracing<br />
Application’ registreren de Tracingdiensten<br />
de namen van personen<br />
die via het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> op zoek<br />
zijn naar hun verwanten.<br />
De voordelen van deze databank?<br />
Meer accurate gegevens, snellere<br />
toegang tot alle gegevens door de<br />
verschillende nationale <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>verenigingen<br />
in Europa, en een<br />
zoekactie die over een veel langere<br />
termijn actief blijft. Een zeer grote<br />
stap voorwaarts in het opsporen<br />
van vermiste familieleden.<br />
Deze databank treedt in werking in<br />
februari 2008.<br />
Tevredenheidsenquête<br />
bij Tracingklanten<br />
Om onze dienstverlening te verbeteren,<br />
onderzocht een onafhankelijk<br />
bureau in <strong>2007</strong> de tevredenheid<br />
over onze werking bij 500 mensen<br />
die bij ons hebben aangeklopt<br />
voor een familiehereniging of voor<br />
een opsporing. Op basis van de<br />
resultaten kunnen we beter inspelen<br />
op de behoeften en ons beter<br />
kenbaar maken bij de doelgroep.<br />
De ex-klanten bleken erg positief<br />
over de dienstverlening. Dat blijkt<br />
uit de gemiddelde tevredenheidsscore<br />
van 7,5 op 10 op drie domeinen:<br />
het bereiken van de dienst,<br />
de behandeling van het dossier en<br />
het oplossen van het probleem.<br />
gEVoEligE pRoBlEmatiEK<br />
Mond-aan-mondreclame door<br />
kennissen, familieleden, landgenoten<br />
en advocaten is een vaak<br />
vermelde manier waarop klanten<br />
onze werking leren kennen. Omdat<br />
het probleem van familiehereniging<br />
en opsporing weinig bespreekbaar<br />
en gevoelig is, bevelen<br />
tevreden klanten ons niet altijd aan<br />
anderen aan. Instellingen zoals<br />
het Commissariaat-Generaal voor<br />
vluchtelingen en Staatslozen, spelen<br />
een belangrijke rol als doorverwijzende<br />
instantie.
dE aCtiVitEitEn Van tRaCing in <strong>2007</strong> in CijfERs<br />
500<br />
400<br />
300<br />
200<br />
100<br />
0<br />
2002<br />
2003<br />
VERmistE familiElEdEn opspoREn<br />
Het aantal aanvragen voor opsporingen van vermiste<br />
familieleden blijft constant. Enkel in 2004<br />
daalde het aantal mensen dat bij Tracing aanklopte.<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> verhuisde in dat<br />
jaar, waardoor mensen minder makkelijk de weg<br />
vonden naar de dienst Tracing.<br />
In <strong>2007</strong> opende de dienst Tracing van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> 243 nieuwe opsporingsdossiers. We<br />
sloten 336 dossiers af, waarvan 98 met een positief<br />
resultaat.<br />
familiEs hEREnigEn<br />
2004<br />
Het aantal aanvragen van familiehereniging stijgt<br />
jaarlijks. Daarvoor zijn twee redenen. Enerzijds<br />
krijgt Tracing meer bekendheid, waardoor mensen<br />
sneller de weg vinden naar onze dienstverlening.<br />
Anderzijds wordt de wettelijke procedure voor familiehereniging<br />
steeds ingewikkelder en heeft de<br />
aanvrager, vooral een vluchteling, meer dan ooit<br />
ondersteuning nodig bij de procedure. Het aantal<br />
gelukte familieherenigingen stijgt parallel met het<br />
aantal aanvragen.<br />
Tracing startte in <strong>2007</strong> 235 nieuwe dossiers tot<br />
gezinshereniging en kon 98 gezinnen (221 personen)<br />
herenigen.<br />
2005<br />
2006<br />
<strong>2007</strong><br />
Aantal personen die informatie vroegen aan Tracing<br />
Aantal aanvragen tot opsporing<br />
Aantal verzonden <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>berichten<br />
Aantal aanvragen voor familiehereniging<br />
Aantal dossiers vrijwillige repatriëring<br />
RodE KRuisBERiChtEn VERstuREn<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>berichten zijn korte, persoonlijke en<br />
neutrale boodschappen die door <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s<br />
tot in afgelegen gebieden en buitenlandse<br />
gevangenissen kunnen worden gebracht. Het<br />
aantal <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>berichten dat <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
verstuurt, daalt sterk door de opkomst van<br />
andere communicatiekanalen zoals internet en<br />
gsm. Vooral voor een eerste contact wordt nog gebruik<br />
gemaakt van een <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>bericht, nadien<br />
verloopt de communicatie op een andere manier.<br />
In <strong>2007</strong> gaf <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> 167 <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>berichten door.<br />
VRijWilligE REpatRiëRing BEgElEidEn<br />
De dienst Tracing begeleidt uitgeprocedeerde<br />
asielzoekers die ons land vrijwillig verlaten. Het<br />
aantal begeleidingen daalde de laatste jaren. Dat<br />
komt in de eerste plaats omdat het aantal asielaanvragen,<br />
en dus ook het aantal uitgeprocedeerde<br />
asielzoekers, sterk afnam. Het aantal begeleidingen<br />
daalde ook omdat Tracing vooral de<br />
repatriëringen van ex-asielzoekers uit onze eigen<br />
opvangcentra behandelt en minder spontane aanvragers<br />
aankloppen voor deze hulp.<br />
Tracing behandelde in <strong>2007</strong> 85 repatriëringsdossiers.<br />
WERKING WERELDWIJD 59
internationaal humanitair recht<br />
Beschermer in oorlogstijd<br />
Het internationaal humanitair recht (IHR) biedt een juridische<br />
basis om in gewapende conflicten het menselijke leed zoveel<br />
mogelijk te verzachten. Het beschermt personen die niet of<br />
niet langer aan de vijandelijkheden deelnemen en beperkt ook<br />
het recht van de conflictpartijen om middelen en methoden<br />
van oorlogsvoering te kiezen. Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> speelt wereldwijd<br />
een belangrijke rol in de ontwikkeling en promotie van het<br />
IHR, en in het toezicht op het naleven ervan.<br />
RodE KRuis lEERt spElREgEls<br />
in ooRlogstijd aan<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> organiseerde<br />
in <strong>2007</strong> heel wat opleidingen<br />
om de regels voor de<br />
bescherming van slachtoffers en<br />
de burgerbevolking in oorlogstijd<br />
bekend te maken. Daarmee zijn<br />
we de belangrijkste aanbieder van<br />
vorming in IHR in <strong>Vlaanderen</strong>. Een<br />
overzicht...<br />
Voor hulpverleners - <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> organiseert jaarlijks<br />
een driedaagse opleiding voor<br />
hulpverleners van organisaties en<br />
instanties die werken in conflictgebieden.<br />
Voor diplomaten – In <strong>2007</strong> namen<br />
100 mensen deel aan de<br />
tweedaagse opleiding voor (stagiair)diplomaten<br />
die werken voor<br />
het ministerie van Buitenlandse<br />
Zaken.<br />
Voor journalisten - In <strong>2007</strong> volg-<br />
60 WERKING WERELDWIJD<br />
den 310 studenten journalistiek<br />
uit 8 opleidingen in <strong>Vlaanderen</strong><br />
een module over internationaal<br />
humanitair recht. Wat moeten<br />
journalisten weten over de regels<br />
in oorlogstijd en hoe beschermt<br />
het internationaal humanitair recht<br />
journalisten? Samen met het Fonds<br />
Pascal Decroos organiseerden we<br />
in november de debatavond ‘Pers<br />
in oorlog: objectief waarnemer of<br />
betrokken partij’. 140 aanwezigen<br />
gingen in discussie met 3 ervaren<br />
oorlogsjournalisten.<br />
Voor jongeren - Het lespakket<br />
‘Grenzen aan oorlog’ maakt het<br />
internationaal humanitair recht<br />
begrijpelijk voor jongeren. In <strong>2007</strong><br />
verscheen een nieuwe module<br />
over vermiste personen in oorlogstijd.<br />
Voor geïnteresseerden - Daarnaast<br />
organiseerde het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
ook de jaarlijkse lessenreeks van<br />
vijf avonden aan de VUB waarin<br />
actuele thema’s binnen het huma-<br />
nitair recht aangesneden worden.<br />
Aan de cursus namen zo’n 100<br />
mensen deel uit NGO’s, overheidsinstellingen,<br />
universiteiten,<br />
advocatuur en het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>.<br />
humanitaiR RECht onlinE En<br />
op papiER<br />
Op http://ihrverdragen.rodekruis.be<br />
vind je sinds <strong>2007</strong> alle humanitairrechtelijke<br />
verdragen en aanvullende<br />
protocollen vertaald in<br />
het Nederlands. Je kan er zelfs<br />
het Eerste Verdrag van Genève<br />
uit 1864 lezen! Regelmatig worden<br />
aanvullingen en een actuele<br />
opvolging van discussies online<br />
geplaatst. Daardoor vormt onze<br />
website de meest uitgebreide Nederlandstalige<br />
internetstek over<br />
oorlogsrecht.<br />
Op onze website zijn ook de<br />
nieuwsbrieven raadpleegbaar, die<br />
het hele jaar door aan onze 820 lezers<br />
worden verstuurd. Deze IHRberichten<br />
volgen de actualiteit op<br />
de voet. In <strong>2007</strong> werden 37 berichten<br />
uitgestuurd. Belangstelling om<br />
de IHR berichten te ontvangen?<br />
Schrijf je in op www.rodekruis.be.<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> geeft ook<br />
elk jaar de publicatie ‘Internationaal<br />
Humanitair Recht in de kijker’<br />
uit. Daarin zetten specialisten een<br />
actueel onderdeel van het humanitair<br />
recht uiteen.
intERnationalE RodE KRuisConfEREntiE<br />
Van 26 tot 30 november <strong>2007</strong> vond in Genève de<br />
Internationale <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>- en <strong>Rode</strong> Halve Maanconferentie<br />
plaats. De 186 nationale <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>verenigingen,<br />
het Internationale <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>comité, de<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>federatie én regeringen van 194 landen<br />
die partij zijn bij de Verdragen van Genève waren op<br />
deze vierjaarlijkse vergadering aanwezig.<br />
Tijdens deze conferentie buigen staten, de internationale<br />
gemeenschap en het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> zich over<br />
de hedendaagse humanitaire uitdagingen. Samenwerking<br />
tussen staten, internationale organisaties,<br />
private organisaties en lokale gemeenschappen<br />
wordt steeds belangrijker om het toenemende aan-<br />
tal kwetsbare personen ten gevolge van rampen en<br />
gewapende conflicten te beschermen en hulp te<br />
bieden.<br />
paRtnERsChap mEt dE oVERhEid<br />
Ook in België wordt samenwerking tussen de overheid<br />
en het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> steeds belangrijker. Naast<br />
de resoluties die tijdens de conferentie werden<br />
goedgekeurd, gingen de Belgische overheid en het<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> een aantal concrete engagementen aan<br />
om de naleving van het internationaal humanitair<br />
recht te verbeteren en de samenwerking tussen het<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> en de overheid in het humanitaire domein<br />
te versterken.<br />
WERKING WERELDWIJD 61
opvang voor asielzoekers<br />
Opvang, maar ook begeleiding en vorming<br />
Miljoenen mensen zijn op de vlucht voor oorlog, honger,<br />
vervolging of natuurgeweld. Het merendeel van hen verblijft<br />
in derdewereldlanden. Maar ook in België komen mensen<br />
toe op zoek naar een nieuwe thuis en een veilige haven.<br />
Wie vreest voor vervolging om politieke of religieuze redenen<br />
vraagt hier het statuut van vluchteling aan. Op vraag van<br />
de overheid vangt het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> asielzoekers op terwijl zij<br />
wachten op de uitkomst van hun procedure.<br />
niEuWE asiElpRoCEduRE<br />
In juni <strong>2007</strong> ging de nieuwe asielprocedure<br />
in voege. Die werd door<br />
de overheid uitgewerkt om de achterstand<br />
bij de Raad van State weg<br />
te werken, Europese richtlijnen toe<br />
te passen en een meer kwaliteitsvolle<br />
procedure te garanderen.<br />
De asielprocedure verloopt nu<br />
sneller en het aantal mensen dat<br />
nog effectief naar de Raad van<br />
State stapt is sterk verminderd. De<br />
asielprocedure voor EU-onderdanen<br />
is specifiek en verloopt zeer<br />
snel.<br />
Voor de medewerkers in de <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>centra betekende de nieuwe<br />
procedure een hele omschakeling.<br />
Zij moesten zich inwerken in een<br />
grondig gewijzigde materie. Hieraan<br />
werden veel vormingsuren besteed.<br />
Omdat de procedure sneller<br />
gaat en een meer juridische<br />
grondslag heeft, moeten onze<br />
medewerkers de bewoners van de<br />
centra zeer consequent en onmiddellijk<br />
bij hun aankomst in het centrum<br />
informeren. Daarbij moeten<br />
ze anticiperen op de stappen die<br />
moeten worden gezet.<br />
niEuWE opVangWEt<br />
Behalve een nieuwe asielprocedure<br />
trad er in <strong>2007</strong> ook een nieuwe<br />
62 WERKING WERELDWIJD<br />
opvangwet in werking. De opvangwet<br />
zet een Europese richtlijn<br />
om in Belgisch recht en legt de<br />
minimumnormen voor de opvang<br />
van asielzoekers in de lidstaten<br />
vast. De wet beschrijft welke asielzoekers<br />
onder het opvangsysteem<br />
vallen, wat hun rechten en plichten<br />
zijn en hoe het opvangsysteem<br />
georganiseerd wordt.<br />
De twee voornaamste veranderingen<br />
zijn dat asielzoekers nu materiële<br />
steun krijgen tijdens de hele<br />
dE niEuWE asiElpRoCEduRE:<br />
Wat VERandERdE ER?<br />
1. De ontvankelijkheidsfase is<br />
afgeschaft, wat de rol van de<br />
Dienst Vreemdelingenzaken in<br />
de procedure drastisch inperkt.<br />
2. Er is een administratieve rechtbank<br />
opgericht bevoegd voor<br />
vreemdelingenzaken: de Raad<br />
voor Vreemdelingenbetwistingen.<br />
3. Het subsidiaire beschermingsstatuut<br />
werd ingevoerd, naar<br />
een Europese richtlijn, waardoor<br />
personen die niet onder<br />
de Conventie van Genève vallen<br />
maar toch nood hebben aan internationale<br />
bescherming, een<br />
volwaardig statuut krijgen.<br />
Reeds 18 jaar vangt <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> asielzoekers op in<br />
opdracht van de overheid. In 11<br />
Vlaamse en 2 Brusselse opvangcentra<br />
verbleven in totaal 4.193<br />
asielzoekers in <strong>2007</strong>. We verwelkomden<br />
2.858 nieuwe asielzoekers<br />
en 2.756 mensen verlieten<br />
onze centra. Daarnaast waren er<br />
53 geboortes. De grootste groep<br />
asielzoekers was afkomstig uit<br />
Rusland, Irak en Slowakije. In<br />
totaal kregen we mensen van 78<br />
verschillende nationaliteiten over<br />
de vloer.<br />
asielprocedure en dat ze alleen tijdens<br />
de eerste vier maanden in een<br />
collectieve opvangstructuur moeten<br />
verblijven en daarna naar een individuelere<br />
opvang kunnen doorstromen<br />
(‘opvang in stappen’).<br />
Deze opvang in stappen heeft een<br />
grote impact op de werking van de<br />
centra. Vroeger verbleven asielzoekers<br />
soms twee tot drie jaar in een<br />
opvangcentrum, nu krijgen ze de<br />
kans om gemiddeld na een periode<br />
van 6 tot 8 maanden uit de centra te<br />
vertrekken. Dit betekent een groter<br />
verloop in de centra en maakt het<br />
dagelijkse werk intensiever: nieuwe<br />
asielzoekers moeten immers intensief<br />
begeleid worden.<br />
Het doorschuiven naar een meer<br />
individuele woonvorm blijkt in de<br />
praktijk niet steeds haalbaar omwille<br />
van een tekort aan opvangplaatsen.<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> ijvert<br />
voor overheidsmaatregelen om dit<br />
probleem structureel aan te pakken<br />
in 2008.<br />
niEuWE doElgRoEpEn<br />
In de loop van <strong>2007</strong> startte <strong>Rode</strong>
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> met de opvang van illegaal verblijvende<br />
families in de opvangcentra van Wingene<br />
en Overpelt. Beide centra kunnen 100 personen opvangen.<br />
Sinds de uitspraak van het Arbitragehof in 2004 dat<br />
behoeftige minderjarigen die met hun ouders illegaal<br />
in België verblijven, opvang moeten krijgen,<br />
nam het aantal illegale families sterk toe in de federale<br />
opvangcentra. Daarop vroeg de overheid of<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> plaatsen voor de opvang<br />
van deze doelgroep wou voorzien.<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> stemde hier voorwaardelijk<br />
mee in: het gaat om een proefperiode van 2 jaar<br />
waarna de relevantie van deze opvangactiviteit geevalueerd<br />
zal worden in functie van een duurzaam<br />
overheidsbeleid ten aanzien van deze groep.<br />
Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> neemt bovendien het voortouw om<br />
de meest gepaste opvang voor deze doelgroep te<br />
helpen ontwikkelen. De families met kinderen in illegaal<br />
verblijf hebben immers nood aan een aangepaste<br />
begeleiding. Begeleiders moeten samen met<br />
hen een traject uittekenen om hen een toekomstperspectief<br />
te geven. Is er procedurematig nog iets mogelijk?<br />
Kunnen ze vorming volgen? Ook de terugkeer<br />
naar land van herkomst bespreekbaar maken,<br />
is een belangrijke taak voor de begeleiders.<br />
psyChosoCialE gRoEpsgEspREKKEn mEt<br />
KindEREn<br />
Vluchtelingenkinderen hebben in hun jonge jaren<br />
al veel meegemaakt. Hun leven is een opeenstapeling<br />
van stressvolle situaties. Naast ervaringen<br />
met oorlog en geweld, vlucht en verlies van familie<br />
en land zijn er de gevolgen van migratie en de onzekerheid<br />
van het leven als asielzoeker in België.<br />
Via psychosociale groepsgesprekken krijgen kinderen<br />
de kans hun verhaal te vertellen en hun<br />
gevoelens te uiten. Dit project is een succes: de<br />
kinderen leren opener te communiceren en kunnen<br />
gemakkelijker contacten aangaan met andere<br />
bewoners en kinderen op school. In 2008 zullen<br />
we de groepsgesprekken met kinderen regelmatig<br />
organiseren. Ook in de opvangcentra van FedAsil<br />
zullen deze gesprekken overgenomen worden.<br />
tWEE studiEdagEn<br />
Met ondersteuning van het Europees Vluchtelingenfonds<br />
organiseerde <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> in<br />
november <strong>2007</strong> voor de vierde keer een studiedag<br />
met het thema ‘Begeleiding op vreemde maat -<br />
psychosociale hulpverlening aan asielzoekers’.<br />
Het recht op leren voor asielzoekers is recent opgenomen<br />
in de nieuwe opvangwet. Een kans om<br />
WERKING WERELDWIJD 63
een opleidingsaanbod uit te bouwen<br />
op maat van asielzoekers! In<br />
de studiedag ‘Right 2 Learn: recht<br />
op leren, nieuwe opleidingkansen<br />
voor asielzoekers’, deelden we<br />
onze ervaringen over opleidingen<br />
voor asielzoekers (zie kader).<br />
Op de studiedag ontvingen we bezoekers<br />
uit de opvangcentra en de<br />
Lokale Opvanginitiatieven (LOI),<br />
lesgevers en directies van Centra<br />
voor Volwassenenonderwijs (CVO)<br />
en Centra voor Basiseducatie, vormingswerkers<br />
van Vormingplus,<br />
beleidsmakers …<br />
VoogdEn VooR niEt-BEgElEidE<br />
mindERjaRigEn<br />
Sinds januari <strong>2007</strong> worden nietbegeleide<br />
minderjarige vreemdelingen<br />
die in België aankomen,<br />
niet langer vastgehouden in gesloten<br />
centra, maar worden zij binnen<br />
de 24 uur overgebracht naar een<br />
observatie- en oriëntatiecentrum,<br />
waar ze een voogd krijgen toegewezen<br />
die hun dossier opvolgt.<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> stelt 5<br />
voogden tewerk. Zij volgden in<br />
<strong>2007</strong> samen 251 jongeren op.<br />
Vaak hebben onze voogden te<br />
maken met dossiers van ‘humanitaire<br />
smokkel’, een verdoken vorm<br />
van familiehereniging.<br />
64 WERKING WERELDWIJD<br />
ContaCt mEt dE omgEVing<br />
De opvangcentra van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> bevinden zich meestal<br />
in een woonbuurt. De integratiemedewerkers<br />
van de centra focussen<br />
daarom steeds meer op de samenwerking<br />
met lokale diensten,<br />
verenigingen en scholen. We willen<br />
het opvangcentrum naar de buurt<br />
brengen… en de buurt naar het<br />
opvangcentrum. Doordat asielzoekers<br />
en Vlamingen samen deelnemen<br />
aan activiteiten leren ze elkaar<br />
kennen en respecteren in een informele<br />
setting.<br />
Ook binnen de eigen organisatie<br />
haalden we in <strong>2007</strong> de banden<br />
aan. Afdelingen en centra werden<br />
aangemoedigd om versterkt samen<br />
te werken en kregen samenwerkingsvoorstellen<br />
aangereikt. Via<br />
het bestaande aanbod van sociale<br />
zorgactiviteiten van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> moedigen we onze<br />
plaatselijke afdelingen aan om de<br />
kennis en expertise met de opvang<br />
van asielzoekers te gebruiken ten<br />
voordele van asielzoekers, vluchtelingen<br />
en kwetsbaren in het algemeen.<br />
In de verwachting dat dit binnenkort<br />
wettelijk toegelaten zal zijn,<br />
wil <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> asielzoekers<br />
en erkende vluchtelingen aanmoedigen<br />
tot <strong>vrijwilliger</strong>swerk.<br />
afKomst Van dE asiElzoEKERs diE in dE CEntRa Van RodE KRuis-VlaandEREn VERBlEVEn in <strong>2007</strong><br />
lEREn als tijdVERdRijf:<br />
Right2lEaRn<br />
Via het Right2Learnproject van<br />
Equal volgden 170 asielzoekers<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> een<br />
initiatie in een beroepsopleiding,<br />
zoals een opleiding haarkapper,<br />
automechanica, kinderverzorging,<br />
informatica of ouderenzorg. Dat is<br />
een klein aantal in vergelijking met<br />
het aantal asielzoekers die <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> opvangt, maar<br />
de financiële kost zorgt voor een<br />
drempel. Beroepsopleidingen zijn<br />
immers duur.<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> vindt het<br />
belangrijk dat asielzoekers aangepaste<br />
opleidingen volgen, gericht<br />
op een verblijf in België of op een<br />
terugkeer. Daarom ondersteunt het<br />
dit project en ijvert het voor een opleidingsbeleid<br />
voor asielzoekers.<br />
Asielzoekster Maria Dissa Calisto<br />
(38) uit Angola volgde een opleiding<br />
‘Kinderverzorging’. “k heb veel<br />
geleerd, onder meer over babymassage,<br />
kinderziektes en allerhande<br />
spelletjes. Wat ik leerde, komt goed<br />
van pas bij de opvoeding van mijn<br />
eigen kinderen, maar ze kan ook<br />
nuttig zijn voor later, wanneer ik een<br />
échte beroepsopleiding zou volgen<br />
(lacht). Naar de les gaan is alleszins<br />
interessanter dan me te vervelen!”<br />
ZUID-AMERIKA: 0,5 %<br />
AFRIKA: 18,6 %<br />
RUSLAND EN EUROPA: 46 %<br />
AZIë: 33,5 %<br />
ONBEKEND: 1,4 %
Alles is zo goed georganiseerd!<br />
Interview met een asielzoeker uit Irak<br />
F. vluchtte in <strong>2007</strong> uit Irak. Na een lange tocht belandde hij in oktober in België. De dienst<br />
Vreemdelingenzaken verwees hem door naar het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>opvangcentrum van Lanaken.<br />
Begin 2008 krijgt hij goed nieuws: zijn asielprocedure is afgerond en F. krijgt een verblijfsvergunning.<br />
hoe voelde je je toen je aankwam in het opvangcentrum?<br />
f: “De eerste dag liep ik helemaal verloren in<br />
het gebouw. Het centrum is zo groot! Ik vond<br />
mijn kamer zelfs niet meer terug. Maar ik werd<br />
goed opgevangen door de begeleiders. Ik<br />
leerde snel hoe het systeem in elkaar zat en<br />
aan welke regels ik me moest houden. Daar is<br />
echt goed over nagedacht! Er zijn bijvoorbeeld<br />
maar een tiental wasmachines, dus heeft iedereen<br />
een vast moment om te wassen. In Irak<br />
zijn mensen niet zo stipt als hier, dus het was<br />
even wennen om altijd op het afgesproken uur<br />
aanwezig te zijn. Dat valt me trouwens overal<br />
in België op. In Irak vertrekt een bus als hij vol<br />
zit. Hier komt de bus altijd op tijd én hij doet<br />
een vaste route. Heel handig!”<br />
Duurde het wachten tijdens je asielprocedure<br />
lang?<br />
“De <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>begeleiders in het opvangcentrum<br />
legden me uit hoe mijn procedure zou<br />
verlopen, wanneer ik op interview naar Brussel<br />
moest en hoe ik daar moest geraken. Ze<br />
zorgden ervoor dat mijn procedure vlot verliep.<br />
Wachten is vervelend, maar het centrum organiseert<br />
heel wat activiteiten. Fitnessen, dat was<br />
mijn manier om alle zorgen even te vergeten.<br />
Daarnaast volgde ik een teken- en een schrijfcursus.<br />
Voor iedereen is er wel iets te doen.”<br />
Valt het mee om in een opvangcentrum te wonen?<br />
“Het is niet eenvoudig. Je leeft met heel ver-<br />
schillende mensen onder een dak en je schiet<br />
niet met iedereen even goed op. Maar ik heb<br />
mijn land verlaten om mijn problemen achter<br />
me te laten, dus probeer ik hier zo goed mogelijk<br />
met iedereen overweg te kunnen. Als elke<br />
bewoner zijn best doet, dan is het hier aangenaam<br />
om te wonen.”<br />
wat zal je je altijd herinneren?<br />
“De begeleiders. Ik heb erg veel respect voor<br />
hen. In Irak werkte ik in de bouwsector. Dat<br />
was zwaar, maar het stelde niets voor in vergelijking<br />
met het werk van de begeleiders hier. Zij<br />
hebben pas een moeilijke job! De begeleiders<br />
zorgen ervoor dat alle bewoners de huisregels<br />
begrijpen en volgen. Ze moeten steeds vriendelijk<br />
en beleefd blijven. Niet eenvoudig, maar<br />
ze slagen erin om iedereen rustig te laten samenleven.<br />
Ik heb alleen maar goede ervaringen<br />
met de begeleiders.”<br />
je hebt net een verblijfsvergunning gekregen. hoe<br />
voelde het toen je hoorde dat je hier mocht blijven?<br />
“Fantastisch! Ik heb vreselijke dingen meegemaakt<br />
in Irak, maar ik ben blijven geloven in<br />
het goede. Ik wil mijn leven hier opnieuw opbouwen.<br />
Nu ik een verblijfsvergunning heb, wil<br />
ik een huisje en werk zoeken. Dat kon allemaal<br />
niet voor ik een verblijfsvergunning kreeg, je<br />
mag dan niet werken. Daarna wil ik dolgraag<br />
een gezin opbouwen en kinderen krijgen.”<br />
WERKING WERELDWIJD 65
Bloed<br />
BloEdVooRziEning<br />
geven doet leven.<br />
. Vrijwillige donoren. De ruggengraat van de bloedvoorziening 68<br />
. Van donor tot laboratorium. De weg van bloedproducten 72<br />
. Optimale service voor ziekenhuizen. Accuraatheid, snelheid en beschikbaarheid 74<br />
. Efficiëntie voor optimale kwaliteit. De topprioriteiten van de Dienst voor het Bloed 76<br />
. Méér dan bloedafnames. Afname en bewaring van stamcellen 79<br />
. Hoogtechnologische labo’s. DNA-tests bij zeldzame bloedgroepen 80<br />
BLOEDVOORZIENING 67
Vrijwillige donoren<br />
De ruggengraat van de bloedvoorziening<br />
Bijna 180.000 mensen gaven in <strong>2007</strong> één of meerdere keren bloed, plasma of bloedplaatjes.<br />
Jong en oud, man en vrouw: de typische donor bestaat niet. Gemiddeld geven 3 Vlamingen<br />
op 100 bloed, plasma of bloedplaatjes. Het belang van hun gift is uitermate groot, want maar<br />
liefst 70 Vlamingen op 100 hebben ooit in hun leven bloed nodig.<br />
VERstERKtE donoRWERVing<br />
Ongeveer 80 % van alle bloedgiften<br />
worden ingezameld op mobiele<br />
collectes. Deze vinden driemaandelijks<br />
plaats in de gemeenten en<br />
gebeuren in nauwe samenwerking<br />
met plaatselijke <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>afdelingen<br />
en vriendenkringen. In de vier<br />
donorcentra (Aalst, Genk, Jette,<br />
Turnhout) en de vier bloedtransfusiecentra<br />
(Antwerpen, Brugge,<br />
Gent, Leuven) kunnen bloed,<br />
plasma en bloedplaatjes afgenomen<br />
worden.<br />
miljoEnstE donoR<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> zette op<br />
13 november <strong>2007</strong> zijn miljoenste<br />
bloeddonor sinds 1972 (de oprichting<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>)<br />
in de bloemetjes. Het ging om Fabienne<br />
Van Mierlo, een 19-jarige<br />
studente. Tegelijk vierden we de 11<br />
miljoenste bloedgift sinds 1972.<br />
In <strong>2007</strong> kwamen 179.098 mensen<br />
naar een inzameling om bloed,<br />
plasma of bloedplaatjes te geven.<br />
Onder hen verwelkomden we<br />
29.194 nieuwe donoren. Deze vernieuwing<br />
van het donorenbestand<br />
is belangrijk om de bloedvoorraad<br />
op peil te houden. Ieder jaar stoppen<br />
immers mensen met bloed,<br />
plasma of bloedplaatjes geven,<br />
omdat ze de leeftijdsgrens van 66<br />
bereikten of omdat ze tijdelijk of<br />
68 BLOEDVOORZIENING<br />
definitief niet meer in aanmerking<br />
komen.<br />
In april <strong>2007</strong> werd de campagne<br />
‘Bloed geven doet leven’ gelanceerd.<br />
Via humoristische tv-spots<br />
werd een grote groep (nieuwe) donoren<br />
bereikt en gesensibiliseerd<br />
voor de nood aan bloed en bloedproducten.<br />
Aan de spot was een<br />
gratis 0800-nummer gekoppeld<br />
en een online inschrijvingsformulier<br />
(www.bloedgevendoetleven.<br />
be). Hier kunnen (nieuwe) donoren<br />
zich snel en gratis aanmelden om<br />
bloed te geven. Het gratis nummer<br />
en de website blijven ook in de<br />
toekomst de kern van de ‘Bloed<br />
geven doet leven’-campagne.<br />
gEEn noodopRoEpEn<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> levert elke<br />
dag op een pro-actieve manier inspanningen<br />
in zijn donorwerving.<br />
Daarbij worden verschillende communicatietechnieken<br />
ingeschakeld.<br />
In <strong>2007</strong> werkten we aan een verfijning<br />
van onze oproepmethode<br />
voor donoren.<br />
Iedere bloeddonor krijgt ongeveer<br />
een week voor de volgende<br />
bloedinzameling in zijn/haar woonplaats<br />
een per post verstuurde uitnodiging.<br />
Alle bloedgevers die ons<br />
hun gsm-nummer bezorgden, kregen<br />
bovendien een sms’je op de<br />
ochtend van een bloedinzameling.<br />
Dankzij deze ‘reminder’-sms ligt de<br />
effectieve opkomst van donoren<br />
dichter dan vroeger bij de verwachte<br />
opkomst. In <strong>2007</strong> verstuurden<br />
we in totaal 260.782 sms’jes.<br />
Bijna dagelijks verstuurden we bovendien<br />
een sms naar gekende<br />
donoren met een bloedgroeptype<br />
waarvan de voorraad op dat<br />
moment laag was. Bij tekorten<br />
aan bepaalde bloedgroepen voor<br />
bloedplaatjes of plasma belden we<br />
donoren op met de vraag een gift<br />
te komen doen.<br />
Het gevolg van deze wervingsmethode,<br />
gekoppeld aan de inspanningen<br />
van de plaatselijke <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>afdelingen voor het vinden<br />
van nieuwe donoren, is een bloedvoorraad<br />
die, zeker in vergelijking<br />
met onze buurlanden, slechts zelden<br />
een tekort vertoont. In <strong>2007</strong><br />
heeft <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> geen<br />
enkele noodoproep moeten doen<br />
in de media wegens tekorten in de<br />
bloedvoorraad.<br />
samEnWERKing mEt<br />
BEdRijVEn<br />
Tal van bedrijven zien het als hun<br />
maatschappelijke verantwoordelijkheid<br />
om hun werknemers de<br />
kans te geven om tijdens de werkuren<br />
bloed te geven. Initiatieven<br />
zoals Solidaritest ® , de enquête die<br />
bedrijven bevraagt naar hun maatschappelijke<br />
solidariteit (zie blz.<br />
107), moedigen hen hier toe aan.
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> krijgt vaak de vraag van<br />
bedrijven om een bloedinzameling te organiseren<br />
op de site van het bedrijf. Een vereiste hiervoor is<br />
dat een minimumopkomst van 75 donoren gegarandeerd<br />
is. Als het organiseren van een bloedinzameling<br />
niet mogelijk was, maakten we afspraken<br />
om via interne bedrijfskanalen medewerkers<br />
te overtuigen om naar een bloedinzameling in hun<br />
woonplaats te gaan. In <strong>2007</strong> organiseerden we<br />
201 bedrijfsinzamelingen.<br />
BloEdsERiEus<br />
De universiteitsstudenten van Antwerpen, Brussel,<br />
Gent en Leuven kwamen massaal opdagen<br />
tijdens de actieweek ‘Bloedserieus’, een samenwerkingsverband<br />
tussen enkele studentenkringen<br />
en <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>. De actie in maart<br />
en november bracht in Leuven in totaal 4.121<br />
studenten naar een bloedinzameling. Antwerpen<br />
kreeg 203 studenten over de vloer en Gent kon<br />
2.305 studenten overtuigen. Het donorcentrum<br />
van Jette mocht 71 studenten ontvangen.<br />
Het in 2006 gestarte initiatief om driemaandelijks<br />
op zaterdag de deuren van de bloedtransfusiecentra<br />
en het donorcentrum Genk te openen,<br />
werd in <strong>2007</strong> voortgezet. Dankzij een hoge<br />
aandacht in de media konden we veel nieuwe<br />
donoren bereiken. Op de vier open-zaterdagen<br />
kwamen 1.724 donoren opdagen, waarvan 15 %<br />
nieuwe.<br />
mEER CijfERs oVER diEnst VooR hEt BloEd:<br />
jaaRVERslag.RodEKRuis.BE.<br />
nood aan plasma stijgt<br />
In 2005 kondigde <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> een daling<br />
van de plasma-afnamen aan omwille van een<br />
verlaagde vraag. Daarom werden enkele donorcentra<br />
gesloten.<br />
Door recente medische toepassingen stijgt de<br />
nood aan plasma weer. Deze tendens zal zich<br />
in de toekomst waarschijnlijk verderzetten door<br />
nieuwe behandelingen van veelvoorkomende<br />
ziektes, zoals de ziekte van Alzheimer. Daarom<br />
is het belangrijk dat we kunnen blijven rekenen<br />
op voldoende plasmadonoren. In 2008 zal <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> acties opstarten om de plasmavoorraad<br />
op peil te houden. Donoren kunnen<br />
voor een plasmagift terecht in de donorcentra van<br />
Genk, Jette, Turnhout en Aalst en in de vier bloedtransfusiecentra.<br />
EERlijKE gEsChEnKEn<br />
In december <strong>2007</strong> werd een samenwerkingsovereenkomst<br />
ondertekend tussen <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
en Oxfam Wereldwinkels. Vanaf 1 april 2008<br />
kunnen donoren kiezen voor Oxfamgeschenken of<br />
een Oxfam-Wereldwinkelbon als symbolische bedanking<br />
voor een gift. Het huidige geschenkenaanbod<br />
blijft nog even parallel bestaan en verdwijnt op<br />
1 januari 2009. Dan schakelen we volledig over<br />
naar Oxfamproducten. De cinema- en pretparktickets<br />
blijven wel bestaan.<br />
BLOEDVOORZIENING 69
Een zot als ik kan iemands leven redden<br />
Bloedplaatjesgever Alex vertelt.<br />
Vier keer per jaar een kwartiertje tijd afstaan om bloed te geven:<br />
het is een kleine inspanning om een leven te redden.<br />
Alex Theus (56) vond dat niet voldoende. Daarom werd hij<br />
11 jaar geleden bloedplaatjesgever. “Als het nodig is, dan<br />
mag het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> me uit mijn bed bellen.”<br />
hoe lang geef je al bloed?<br />
Alex Theus: “Als kind ging ik<br />
met mijn ouders mee naar de<br />
bloedinzameling. Toen ik 18<br />
jaar was, werd ik zelf bloedgever.<br />
Jaren later vroeg een <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>medewerker me of ik<br />
bloedplaatjes wilde geven. Dat<br />
mag je veel vaker geven dan<br />
bloed: ik kan er dus méér zieke<br />
mensen mee helpen. Toen ik<br />
dat hoorde, ben ik onmiddellijk<br />
gestart. Al 11 jaar geef ik 24<br />
keer per jaar bloedplaatjes: ik<br />
ben daar heel fanatiek in, net<br />
als in alle andere dingen die ik<br />
doe.”<br />
Tweewekelijks neem je anderhalf<br />
uur lang plaats op een afnamezetel.<br />
Een grote tijdsinvestering!<br />
70 BLOEDVOORZIENING<br />
“Mij kost het niets, en ik kan er<br />
het leven van andere mensen<br />
mee helpen. Ik heb voldoende<br />
bloed, waarom zou ik het dan<br />
niet doen? Natuurlijk moet iedereen<br />
dat voor zichzelf beslissen,<br />
maar vanuit menselijk<br />
standpunt is de keuze voor mij<br />
snel gemaakt! Het is al eens<br />
gebeurd dat iemand me een<br />
zot noemde, omdat ik zo vaak<br />
bloedplaatjes geef. Wel, antwoord<br />
ik dan, als er ooit iets<br />
met je gebeurt, dan hoop ik<br />
maar dat je blij zult zijn dat een<br />
zot zoals ik je leven redt.”<br />
En je wordt er niet voor betaald…<br />
“Ah nee, ik geef vrijwillig bloedplaatjes.<br />
Na elke gift krijg ik<br />
wel een cadeaubonnetje, maar<br />
daarvoor doe ik het natuurlijk<br />
niet. Ook zonder bedanking<br />
zou ik plaatjes blijven geven.<br />
Zolang ik gezond ben, blijf ik<br />
graag helpen.”<br />
Bloedplaatjes geef je op afspraak.<br />
Kies je een vast moment uit?<br />
“Ik werk op onregelmatige<br />
uren. Van zodra ik mijn uurrooster<br />
ken, maak ik een afspraak<br />
met het bloedtransfusiecentrum.<br />
Bloedplaatjes kan<br />
je maar vijf dagen bewaren.<br />
Het is dus belangrijk dat het<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> goed kan inschatten<br />
of de voorraad op tijd aangevuld<br />
kan worden.”<br />
weet je wat er gebeurt met jouw<br />
bloedplaatjes?<br />
“Ik weet dat ik bloedplaatjes<br />
geef voor mensen die erg ziek<br />
zijn. Vaak werk ik ’s nachts en<br />
dan slaap ik overdag. Twee<br />
mensen mogen me dan wakker<br />
bellen: mijn vrouw en het<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>. Af en toe is er dringend<br />
nood aan een bepaald<br />
type bloedplaatjes. Als ik het<br />
leven van iemand kan redden<br />
door snel te reageren, dan laat<br />
ik daarvoor graag mijn slaap.”
Meer dan 410.000 giften deden alle donoren samen in de loop van <strong>2007</strong>. Bloed, plasma en bloedplaatjes<br />
geven is voor iets minder dan 180.000 donoren een tweede natuur.<br />
EVolutiE Van hEt aantal afnamEn<br />
300.000<br />
200.000<br />
100.000<br />
0<br />
2000<br />
351.661<br />
122.518<br />
7.768<br />
2001<br />
346.036<br />
120.653<br />
8.623<br />
2002<br />
344.370<br />
128.727<br />
8.884<br />
2003<br />
BloEdgEVERs VolgEns gEslaCht in <strong>2007</strong><br />
47 %<br />
53 %<br />
Man<br />
Vrouw<br />
344.145<br />
118.700<br />
7.403<br />
2004<br />
353.337<br />
115.898<br />
13.662<br />
2005<br />
353.017<br />
100.654<br />
13.489<br />
EVolutiE Van hEt aantal niEuWE BloEd- En plasmadonoREn<br />
30.000<br />
25.000<br />
20.000<br />
15.000<br />
10.000<br />
5.000<br />
0<br />
2004<br />
29.534<br />
3.474<br />
2005<br />
28.419<br />
3.335<br />
2006<br />
29.901<br />
2.235<br />
25.791<br />
2006<br />
Plasma<br />
<strong>2007</strong> Bloed<br />
EVolutiE Van hEt totalE aantal BloEd- En plasmadonoREn<br />
250.000<br />
200.000<br />
150.000<br />
100.000<br />
50.000<br />
10.000<br />
0<br />
2004<br />
168.129<br />
21.028<br />
2005<br />
169.832<br />
16.761<br />
2006<br />
171.405<br />
13.669<br />
2.412<br />
164.062<br />
11.876<br />
Plasma<br />
<strong>2007</strong> Bloed<br />
20,4 %<br />
349.483<br />
72.167<br />
12.512<br />
29,6 %<br />
<strong>2007</strong><br />
4,7 %<br />
337.246<br />
60.962<br />
13.107<br />
Bloed<br />
Plasma<br />
Bloedplaatjes<br />
BloEdgEVERs VolgEns lEEftijd in <strong>2007</strong><br />
6,8 %<br />
18,7 %<br />
19,8 %<br />
18-20 jaar<br />
20-29 jaar<br />
30-39 jaar<br />
40-49 jaar<br />
50-59 jaar<br />
60-66 jaar<br />
De Dienst voor het Bloed levert<br />
enkel die producten die de ziekenhuizen<br />
nodig hebben. Niet meer,<br />
maar ook niet minder. Het verbruik<br />
door de ziekenhuizen daalt zachtjes.<br />
Om aan die, vaak schommelende<br />
vraag, te kunnen voldoen<br />
heeft <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> nood<br />
aan donoren. Naast de zeer trouwe<br />
donoren is er ook nood aan<br />
een pool van beschikbare donoren,<br />
die vlot opgeroepen kunnen<br />
worden wanneer de vraag van de<br />
ziekenhuizen plots stijgt. Die pool<br />
aan donoren moet groter worden<br />
dan hij vandaag is, terwijl de evolutie<br />
net het omgekeerde is (zie<br />
grafiek). Er is dus blijvend werk<br />
aan de winkel wat de rekrutering<br />
van nieuwe donoren betreft.<br />
BLOEDVOORZIENING 71
72 BLOEDVOORZIENING<br />
Van donor tot laboratorium<br />
De weg van bloedproducten<br />
Een kwartiertje duurt het ongeveer, bloed geven. Maar wat is<br />
dat nieuwe apparaat naast het afnamebed? En wat gebeurt<br />
er met de bloedproducten na de afname? En stel nu dat het<br />
centrale labo van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> een ernstige panne<br />
krijgt en een tijdje buiten werking is. Wie zal de bloedstalen<br />
dan testen op besmettingen?<br />
VERstERKtE automatisERing<br />
Bij afnamE<br />
In de bloedtransfusiecentra was<br />
de weger-menger al in 2006 een<br />
ingeburgerd toestel. In <strong>2007</strong> werd<br />
het ook in alle vaste afnameplaatsen<br />
van de Dienst voor het Bloed<br />
in gebruik genomen. Het wegermengertoestel<br />
laat toe dat een<br />
bloedgift in optimale omstandigheden<br />
verloopt. Het controleert het<br />
afnamevolume, de juistheid van<br />
de etikettering en het alarmeert bij<br />
afwijkende omstandigheden. Het<br />
mengt het donorbloed ten slotte<br />
ook continu met het antistollingsmiddel<br />
dat in het afnamezakje zit.<br />
De afnameassistenten op de<br />
bloedafnames ondervinden de<br />
invoering van het toestel als een<br />
belangrijke stap naar nog meer<br />
kwaliteit en veiligheid. Voor de laboratoriumtechnologen<br />
is de weger-menger<br />
ook een belangrijke<br />
vooruitgang: zij ontvangen bloedzakjes<br />
met een gestandaardiseerd<br />
volume, wat tot meer gestandaardiseerde<br />
bloedproducten leidt. De<br />
donor zelf merkt weinig van de<br />
weger-menger. Voor hem of haar<br />
komt de bloedafname professioneler<br />
over doordat hij/zij tijdens de<br />
volledige bloedgift ‘bewaakt’ wordt<br />
door het toestel.<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> zet de<br />
invoering van de weger-menger<br />
verder in 2008. Eind 2008 zullen<br />
alle mobiele collecteplaatsen van<br />
de Dienst voor het Bloed met een<br />
weger-menger werken.<br />
optimalisatiE Van CEntRaal<br />
laBoRatoRium<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> beschikt<br />
over één centraal laboratorium<br />
voor het uitvoeren van tests op het<br />
donorbloed. Alle donaties worden<br />
er getest op de aanwezigheid van<br />
het hiv 1- en hiv 2-virus, het hepatitis<br />
B- en C-virus en op syfilis. Deze<br />
tests garanderen een maximale<br />
veiligheid van de bloedproducten.<br />
In de loop van <strong>2007</strong> bereidde <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> de herschikking<br />
van het centrale labo voor. De<br />
meest recente technieken werden<br />
geïnstalleerd en het labo werd<br />
heringericht met overzichtelijke<br />
werkposten waar de bediening<br />
van de apparatuur optimaal kan<br />
gebeuren. De meeste aandacht<br />
ging naar de vernieuwing van de<br />
software. Tegen eind 2008 zullen<br />
we volledig overschakelen naar<br />
nieuwe software (Labo Serveur<br />
van INLOG).<br />
VooRBEREid op pannEs En<br />
oVERmaCht<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> ondertekende<br />
in <strong>2007</strong> een principeovereenkomst<br />
met de Nederlandse<br />
bloedinstelling Sanquin. Bedoeling<br />
ervan is een model uit te werken
Bloed is een zeer kwetsBaar product. daarom is het Belangrijk dat het na de afname, de<br />
verwerking en de tests zorgvuldig Bewaard wordt in koelkasten die voortdurend gecontroleerd<br />
worden. ook tijdens het vervoer naar het ziekenhuis wordt de ‘koude keten’<br />
nooit onderBroken.<br />
waarbij Sanquin de back-up is van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> en omgekeerd, wanneer het centrale<br />
laboratorium uitvalt. Bij overmacht of bij een technische<br />
panne in ons centrale labo zal <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> terechtkunnen bij Sanquin. De bloedstalen<br />
zullen dan in Amsterdam getest worden in<br />
het lab van de Nederlandse bloedbank.<br />
Deze overeenkomst is erg belangrijk voor de continuïteit<br />
in de levering van bloedproducten aan ziekenhuizen.<br />
Bloedproducten kunnen immers niet<br />
vrijgegeven worden als ze niet getest zijn. Bloedproducten<br />
zijn beperkt houdbaar en de voorraad<br />
is bovendien strikt berekend waardoor een langdurige<br />
uitval van het centrale laboratorium voor<br />
problemen zou zorgen voor de bevoorrading van<br />
de ziekenhuizen in <strong>Vlaanderen</strong>. Eind 2008 zal het<br />
back-upsysteem operationeel zijn.<br />
BLOEDVOORZIENING 73
optimale service voor ziekenhuizen<br />
Accuraatheid, snelheid en beschikbaarheid<br />
De nood aan bloedproducten schommelt. Ziekenhuizen kunnen de nood aan bloedproducten<br />
vaak nauwgezet inschatten, maar soms zijn er onvoorziene omstandigheden en is er dringend<br />
meer bloed nodig. In alle gevallen kunnen de ziekenhuizen rekenen op <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>.<br />
Een snelle beschikbaarheid en een accurate levering van producten is essentieel.<br />
lEVERing Van pRoduCtEn En<br />
diEnstEn<br />
De vier bloedtransfusiecentra<br />
voorzien de ziekenhuizen in hun<br />
provincie van bloedproducten. In<br />
<strong>2007</strong> leverden zij 311.889 eenhedenrodebloedcellenconcentraten,<br />
8.341 eenheden standaardbloedplaatjes,<br />
195.027 eenheden<br />
ééndonorbloedplaatjes en 54.217<br />
eenheden virusgeïnactiveerd plasma<br />
aan de ziekenhuizen.<br />
Naast haar wettelijke kernopdracht<br />
(het ter beschikking stellen<br />
van voldoende en veilige bloedproducten),<br />
levert de Dienst voor<br />
het Bloed nog een diverse waaier<br />
van onontbeerlijke waardevolle<br />
diensten aan de ziekenhuizen. Zo<br />
beschikken drie bloedtransfusiecentra<br />
over een laboratorium voor<br />
immunohematologie waar 24 uur<br />
op 24 pretransfusietests (de zogeheten<br />
‘kruisproef’) en bijkomende<br />
bloedgroeptyperingen gebeuren<br />
zodat compatibel bloed ter beschikking<br />
komt van de patiënt. Er<br />
is ook dag en nacht activiteit in de<br />
HLA (human leukocyte antigen)<br />
EVolutiE Van hEt aantal lEVERingEn aan ziEKEnhuizEn<br />
300.000<br />
250.000<br />
200.000<br />
150.000<br />
100.000<br />
50.000<br />
74 BLOEDVOORZIENING<br />
0<br />
2000<br />
321.183<br />
144.570<br />
52.205<br />
4.892<br />
2001<br />
315.178<br />
141.424<br />
54.171<br />
5.447<br />
2002<br />
311.882<br />
137.996<br />
61.656<br />
5.865<br />
2003<br />
318.578<br />
154.333<br />
63.306<br />
7.403<br />
lEVERingEn aan Caf<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> levert ook<br />
plasma aan de CAF, de Centrale<br />
Afdeling voor Fractionering. Dit<br />
bedrijf verwerkt plasma tot tal van<br />
plasmaderivaten zoals stollingsfactoren,<br />
eiwitoplossingen en afweerstoffen<br />
die voor tal van medische<br />
toepassingen gebruikt worden. In<br />
totaal leverden we in <strong>2007</strong> 211.553<br />
liter plasma aan de CAF.<br />
laboratoria van de Dienst voor het<br />
Bloed. Hier worden weefseltyperingen<br />
uitgevoerd die transplantatie<br />
van organen en stamcellen/<br />
beenmerg mogelijk maken (zie<br />
ook blz. 79).<br />
De Dienst voor het Bloed besteedt<br />
ook aandacht aan bloedzakjes<br />
met uiterst zeldzame bloedgroepcombinaties:<br />
deze worden ingevroren<br />
in de cryobank zodat ze<br />
langdurig houdbaar zijn en beschikbaar<br />
wanneer nodig. Als er<br />
speciale bereidingen noodzakelijk<br />
zijn, zoals bij een bloedtransfusie<br />
aan een ongeboren kind via de<br />
2004<br />
315.963<br />
171.059<br />
62.410<br />
9.443<br />
2005<br />
311.950<br />
186.409<br />
53.837<br />
8.636<br />
2006<br />
309.950<br />
187.021<br />
55.755<br />
8.199<br />
<strong>2007</strong><br />
311.889<br />
195.027<br />
54.214<br />
8.341<br />
navelstreng of zoals het wassen<br />
van bloed bij allergische reacties<br />
en nog vele andere, staat er 24 uur<br />
op 24 een <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>medewerker<br />
klaar om deze bloedproducten te<br />
bereiden. Ook andere diensten<br />
voor het bloed die niet over dergelijke<br />
cryobank beschikken doen<br />
soms een beroep op onze cryobank.<br />
Ten slotte is de Dienst voor het<br />
Bloed in volle ontwikkeling op gebied<br />
van moleculaire typeringen:<br />
bloedgroepbepaling op DNA-<br />
niveau met hoogstaand transfusieadvies<br />
en preventie van immunisatie<br />
tot gevolg (zie ook blz. 80).<br />
gEstandaaRdisEERd<br />
ContRaCt<br />
In <strong>2007</strong> ondertekenden alle Vlaamse<br />
algemene ziekenhuizen een<br />
nieuw contract met <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> voor het leveren van<br />
bloedproducten. Elk ziekenhuis<br />
krijgt zijn service op basis van een<br />
contract dat voor heel <strong>Vlaanderen</strong><br />
gestandaardiseerd is.<br />
<strong>Rode</strong>bloedcellenconcentraten<br />
Standaardbloedplaatjes<br />
Virusgeïnactiveerd plasma<br />
Eéndonorbloedplaatjes
Het eindstation van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>bloed<br />
Klinisch bioloog, dr. Stijn Uyttendaele, vertelt<br />
Dr. Stijn Uyttendaele, klinisch bioloog en<br />
verantwoordelijke ziekenhuisbloedbank van<br />
het AZ Sint-Maarten kreeg de bloedleveranciers<br />
van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> wekelijks over de<br />
vloer in <strong>2007</strong>. Ze leverden meer dan 4000<br />
zakjes bloed, meer dan 300 zakjes plasma<br />
en ruim 100 zakjes bloedplaatjes. “De samenwerking<br />
verloopt zeer vlot, er is een<br />
zeer goede verstandhouding.”<br />
“Ons ziekenhuis werkt al meer dan 20 jaar samen<br />
met <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>. Twee keer per week<br />
levert het bloedtransfusiecentrum van Antwerpen<br />
bloed, plasma en bloedplaatjes. In <strong>2007</strong> leverden<br />
ze meer dan 4000 eenheden op de drie campi van<br />
ons ziekenhuis. Hier in het labo testen we of het<br />
bloed van een patiënt compatibel is met het donorbloed.<br />
Als dat zo is, kan het toegediend worden.<br />
Als de patiënt bepaalde antistoffen in zijn bloed<br />
heeft, is het bloed soms niet compatibel. Ons labo<br />
spoort die antistoffen op en het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>labo<br />
zoekt dan uit om welke antistof het juist gaat. Daarna<br />
geeft het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>labo ons advies of levert het<br />
ons het meest geschikte bloed voor die bepaalde<br />
patiënt.<br />
Af en toe levert het bloedtransfusiecentrum zelfs ’s<br />
nachts bloedzakjes. De patiënt heeft er vaak geen<br />
idee van hoeveel mensen er in de weer zijn om<br />
voor hem snel compatibel bloed te vinden! Het is<br />
soms een helse klus om aan de juiste bloedzakjes<br />
te geraken.<br />
Bloed is een hoogwaardig, maar erg kwetsbaar<br />
product. Plasma bijvoorbeeld moet constant bevroren<br />
blijven, een tijdelijke ontdooiing - eender<br />
waar in de keten tussen bloedtransfusiecentrum<br />
en patiënt - kan al nefast zijn voor de functionaliteit<br />
van bepaalde stollingsfactoren. De kwaliteit ervan<br />
is dus erg belangrijk.<br />
Ons ziekenhuis is zeer tevreden over de kwaliteit<br />
van de producten en van de dienstverlening<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>. Recent werd de<br />
transportprocedure verbeterd. Deze nieuwe procedure<br />
vraagt een grote inspanning van de medewerkers<br />
van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>, maar dit bewijst dat <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> alle nodige inspanningen doet<br />
om de kwaliteit van zijn producten te garanderen.”<br />
BLOEDVOORZIENING 75
De Dienst voor het Bloed wil een referentie in de bloedvoorzieningssector zijn. Daarom werken<br />
we dagelijks aan het kwaliteitssysteem en aan een efficiënte en doordachte organisatie.<br />
Efficiëntie is immers de basis om een optimale kwaliteit en veiligheid van de producten die<br />
we leveren, te kunnen garanderen. Onze efficiënte werking maakt van de Dienst voor het<br />
Bloed een betrouwbare partner om mee samen te werken.<br />
De Dienst voor het Bloed van<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> staat wat<br />
efficiëntie betreft aan de internationale<br />
top. De European Blood<br />
Alliance (EBA) voerde in <strong>2007</strong> een<br />
vergelijkende studie uit tussen<br />
verschillende bloedinstellingen in<br />
Europa, Australië, Amerika en Canada.<br />
EBA is het netwerk van nationale<br />
bloeddiensten in Europa;<br />
17 landen maken er deel van uit,<br />
waaronder België.<br />
De studie vergeleek vier activiteiten<br />
waaronder de bloedinzamelingen<br />
en de bereiding van bloedproducten.<br />
Uit de studie kwam <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> als de meest efficiënte<br />
organisatie naar voren op<br />
het vlak van bloedinzamelingen.<br />
Wat efficiëntie van de bereiding<br />
van bloedproducten betreft, haalden<br />
we de tweede plaats. Eén<br />
van de opvallendste resultaten<br />
is dat 11 medewerkers van <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> erin slagen om<br />
op een mobiele inzameling van<br />
2,5 uur 100 bloedgiften in te zamelen,<br />
terwijl collega’s uit andere<br />
landen evenveel bloedgiften<br />
verwerken in 4 uur tijd en dit met<br />
17 medewerkers.<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> kon dit<br />
goede resultaat enkel behalen<br />
dankzij de goede organisatie van<br />
76 BLOEDVOORZIENING<br />
Efficiëntie<br />
Voor optimale kwaliteit en veiligheid<br />
Efficiëntie bewezen<br />
door EBa<br />
zowel de bloedinzamelingen als<br />
de verwerking én door de samenwerking<br />
met de <strong>vrijwilliger</strong>s van de<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>afdelingen op de mobiele<br />
bloedinzamelingen.<br />
Bloedproducten<br />
erg veilig<br />
Het hemovigilantierapport over<br />
2006 dat de overheid op 2 januari<br />
2008 publiceerde, toonde<br />
aan dat alle bloedproducten die<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> in 2006<br />
aan ziekenhuizen leverde, aan de<br />
kwaliteitsnormen voldeden. Geen<br />
enkele reactie van een patiënt op<br />
een bloedtransfusie was te wijten<br />
aan kwaliteitsafwijkingen van<br />
de toegediende bloedproducten.<br />
Het volledige rapport kan geraadpleegd<br />
worden op www.fagg.be.<br />
Andere conclusies uit het rapport:<br />
• Er werden in 2006 ernstige donatieverwikkelingen<br />
vastgesteld<br />
bij 1 op 4.670 donoren.<br />
• Bewustzijnsverlies (flauwvallen)<br />
is de meest frequente donorreactie.<br />
Deze komt meer voor bij<br />
vrouwelijke donoren en buiten<br />
het afnamelokaal.<br />
• 1 op 1.850 incidenten met bloeddonaties<br />
waren toe te schrijven<br />
aan laattijdige informatie<br />
vanwege een bloedgever over<br />
zijn ongeschiktheid als donor.<br />
Meestal hield dit verband met<br />
de laattijdige vaststelling dat de<br />
donor niet in aanmerking kwam<br />
voor donatie doordat de donor<br />
bijvoorbeeld vergat te vermelden<br />
dat hij een kijkoperatie heeft<br />
ondergaan, een tekenbeet heeft<br />
gehad, medicatie neemt of buiten<br />
Europa heeft verbleven.<br />
Wat is hEmoVigilantiE?<br />
‘Hemovigilantie’ of bloedbewaking<br />
is het registeren en in kaart<br />
brengen van alle incidenten die<br />
het gevolg zijn van transfusies van<br />
bloedproducten. Hemovigilantie<br />
start op het ogenblik dat het bloed<br />
of bloedproduct ingezameld wordt<br />
en eindigt met de transfusie ervan<br />
aan de patiënt en de follow-up van<br />
de patiënt.<br />
Het doel van hemovigilantie is inzicht<br />
te krijgen in de veiligheid van<br />
bloedtransfusies en te leren hoe<br />
het nog veiliger kan. Door alle informatie<br />
over incidenten vanaf het<br />
moment van afname tot en met de<br />
toediening van het bloedproduct te<br />
bundelen en te analyseren, kunnen<br />
er preventieve (veiligheids)maatregelen<br />
uitgewerkt worden.<br />
Dankzij hemovigilantie wordt de<br />
ganse transfusieketen van donor<br />
tot ontvanger bewaakt en verkleint<br />
de kans op een herhaling van ernstige<br />
of levensbedreigende incidenten.
Overdracht van virussen door bloedtransfusies<br />
is uiterst zeldzaam. In 2006 werd één<br />
geval van hepatitis B-overdracht vastgesteld<br />
in <strong>Vlaanderen</strong>. Alle 401.500 bloedstalen van<br />
2006 werden door <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
getest op hepatitis B en C, op hiv en op syfilis.<br />
In de stalen werden in 2006 bij de nieuwe<br />
donoren 21 gevallen van hepatitis B vastgesteld<br />
(nog geen honderdste van een procent)<br />
en geen enkele hiv-infectie. Als de donor zich<br />
in de vensterfase van de besmetting bevindt,<br />
kunnen besmettingen niet aangetoond worden<br />
via labotests.<br />
gmp: verdergaan dan iso<br />
De Dienst voor het Bloed van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> startte in 2005 met de invoering<br />
van een kwaliteitszorgsysteem. Dit systeem<br />
op basis van GMP (zie kader blz. 78) volgt<br />
alle nieuwe nationale en Europese regelgeving.<br />
Het geldt voor alle activiteiten van de<br />
Dienst voor het Bloed: zowel het afnemen,<br />
bewerken, bewaren, testen, vrijgeven en verdelen<br />
van bloed en weefsels van menselijke<br />
oorsprong, als voor de klinische laboratoriumactiviteiten<br />
die hiermee samenhangen.<br />
Het geldt zelfs voor bepaalde (kritische) processen<br />
binnen de ondersteunende diensten<br />
zoals de diensten Aankoop en Logistiek, IT en<br />
Personeelszaken. Ook de <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s<br />
die deelnemen aan de mobiele collectes<br />
werken dus binnen de GMP-norm. Zelfs de<br />
keuze van de plaatselijke afnameplaats wordt<br />
mee door de GMP-normen bepaald.<br />
<strong>2007</strong>: EEn gRotE stap diChtER Bij gmp<br />
Werken aan continue verbetering om de kwaliteit<br />
en de veiligheid van de bloedproducten<br />
te maximaliseren, blijft één van de kernopdrachten<br />
van de Dienst voor het Bloed. De<br />
Dienst voor het Bloed werkte in <strong>2007</strong> als topprioriteit<br />
dus verder aan de invoering van het<br />
kwaliteitszorgsysteem op basis van GMP.<br />
De nadruk werd gelegd op het in routine<br />
brengen van het documentenbeheersysteem<br />
(digitaal, niet op papier), en de uniformisatie<br />
van de processen tussen de verschillende<br />
bloedtransfusiecentra. Ook het beheer van<br />
kwaliteitsafwijkingen wordt sinds <strong>2007</strong> via dit<br />
systeem opgevolgd.<br />
Verder werden alle validatie-activiteiten voor<br />
systemen en processen verdergezet. Valida-<br />
BLOED 77
tie heeft tot doel aan te tonen dat<br />
elk systeem en elk proces binnen<br />
de Dienst voor het Bloed correct<br />
functioneert. Zodra een proces gevalideerd<br />
is, worden er meetpunten<br />
ingebouwd om op te volgen of<br />
dat proces onder controle blijft, en<br />
of de bloedproducten die hieruit<br />
voortkomen voldoen aan de vooropgestelde<br />
kwaliteitscriteria.<br />
WaaRom iso niEt VoldoEt<br />
ISO is een internationale norm.<br />
Simpel gesteld garandeert ISO dat<br />
een firma of organisatie die deze<br />
ISO-norm draagt, drie zaken doet:<br />
ze zegt duidelijk wat ze produceert<br />
of aflevert, ze doet precies wat ze<br />
zegt, en ze kan het bewijzen.<br />
Alhoewel de ISO-norm ontegensprekelijk<br />
een bepaalde kwaliteitsgarantie<br />
biedt, voldoet deze norm<br />
niet aan de Europese richtlijn, die<br />
zegt dat elke bloedinstelling een<br />
kwaliteitssysteem moet toepassen<br />
op basis van de GMP-norm. Zo<br />
schrijft het ISO-kwaliteitssysteem<br />
niet voor dat de hoogste kwaliteit<br />
en veiligheid van de bloedproducten<br />
moet worden nagestreefd: de<br />
kwaliteit van de bloedproducten<br />
moet volgens ISO ‘slechts’ voldoen<br />
aan de vooraf door de organisatie<br />
of het bedrijf zelf gestelde eisen.<br />
ISO kan dus wel een basis vormen<br />
om verdere GMP-implementatie<br />
voor te bereiden, maar is op zich<br />
niet voldoende. Om die reden investeert<br />
de Dienst voor het Bloed<br />
78 BLOEDVOORZIENING<br />
in het behalen van die norm.<br />
Op dit ogenblik wordt er binnen<br />
de Europese Unie door een<br />
werkgroep in detail vastgelegd<br />
hoe deze GMP-inspecties moeten<br />
plaatsvinden. Ook <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> neemt actief deel aan<br />
dit EUBIS (European Blood Inspection)<br />
project. Er wordt gewerkt<br />
aan een uniforme standaard i.v.m.<br />
bloedveiligheid die een wederzijdse<br />
erkenning binnen Europa<br />
toelaat. Einddoel is om in 2010 te<br />
komen tot een handleiding waarin<br />
gezamenlijke criteria, standaarden,<br />
en lijsten voor de inspecties<br />
zijn opgenomen.<br />
Wat is gmp?<br />
Good manufacturing practices (Goede Manier van Produceren) of GMP<br />
is een kwaliteitsborgingssysteem dat oorspronkelijk ontwikkeld werd voor<br />
de farmaceutische industrie, en nu ook op de bewerking van bloedproducten<br />
wordt toegepast. GMP stelt dat de kwaliteit van een product nooit<br />
helemaal kan vastgesteld worden door de samenstelling ervan te analyseren<br />
(helemaal op het einde van de productieketen). De kwaliteit kan<br />
alleen gewaarborgd worden als ook het hele productieproces, stap per<br />
stap, op een nauwkeurig voorgeschreven en gecontroleerde wijze wordt<br />
uitgevoerd.<br />
Bij GMP gaat het er dus om, dat nauwkeurig wordt vastgelegd hoe en<br />
onder welke omstandigheden een product wordt gemaakt: alle productiefases<br />
worden gecontroleerd en stap per stap gedocumenteerd. Zo kan<br />
men achteraf steeds, mocht er toch iets mis zijn met een bepaald product,<br />
achterhalen waar het mis is gegaan.<br />
mEER info oVER diEnst VooR hEt BloEd:<br />
jaaRVERslag.RodEKRuis.BE.
méér dan bloedafnames<br />
stamcellen en weefselbanking<br />
Patiënten met een bloedziekte zoals leukemie of een afwijking van het immuunsysteem<br />
kunnen geholpen worden met een stamceltransplantatie. Vroeger konden zij<br />
alleen geholpen worden met stamcellen uit beenmerg. Sinds enkele jaren kunnen<br />
echter ook stamcellen uit bloed en uit het navelstrengbloed van pasgeboren baby’s<br />
gebruikt worden.<br />
KWalitEitsaCCREditatiE<br />
De Dienst voor het Bloed werkt nauw samen met<br />
een aantal ziekenhuizen voor de afname, bewerking<br />
en bewaring van stamcellen. Patiënten met<br />
een ziekte van het beenmerg kunnen behandeld<br />
worden door een stamceltransplantatie van zichzelf<br />
(autologe stamceltransplantatie) of door<br />
stamcellen van een donor (allogene stamceltransplantatie).<br />
In <strong>2007</strong> werden 164 afnameprocedures van stamcellen<br />
uit bloed uitgevoerd. Anderzijds werden 307<br />
afnamen van stamcellen die elders werden afgenomen,<br />
in de Dienst voor het Bloed bewerkt en<br />
ingevroren voor langdurige bewaring.<br />
In <strong>2007</strong> trof <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> alle voorbereidingen<br />
voor het behalen van een JACIE-accreditatie.<br />
Deze accreditatie is een internationale kwaliteitsstandaard<br />
die de Dienst voor het Bloed wil<br />
behalen voor het bewerken, invriezen en bewaren<br />
van stamcellen. JACIE of Joint Accreditation Committee-ISCT<br />
& EBMT is een non-profitorganisatie<br />
die zorgt voor de evaluatie en de accreditatie van<br />
de transplantaties van hematopoïetische stamcellen<br />
(dit zijn stamcellen uit beenmerg) in Europa.<br />
diVERsitEitspRojECt VooR naVElstREng-<br />
BloEdBanK<br />
Stamceltransplantatie met stamcellen uit navelstrengbloed<br />
is een therapie die wereldwijd in opmars<br />
is. In sommige landen is deze therapie al een<br />
standaardbehandeling voor kinderen en meer en<br />
meer ook voor volwassenen.<br />
De Vlaamse Liga ‘Kom op tegen Kanker’ keurde in<br />
<strong>2007</strong> de financiering goed voor het project ‘Voldoet<br />
de publieke navelstrengbloedbank van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> aan de transplantatiebehoefte in <strong>Vlaanderen</strong>?’,<br />
dat <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> indiende.<br />
Omdat anderstalige moeders het ziekenhuis vaak<br />
sneller verlaten en omwille van taalbarrières tussen<br />
de bloedbank en anderstalige moeders gaan<br />
er soms geschikte navelstrengbloedeenheden<br />
van de allochtone bevolking verloren. Het diversiteitsproject<br />
wil, door een grotere flexibiliteit in taal<br />
en door opvolging bij de patiënt aan huis, de genetische<br />
diversiteit van de navelstrengbloedbank<br />
verhogen.<br />
Eind <strong>2007</strong> bedroeg het aantal opgeslagen eenheden<br />
in de navelstrengbloedbank van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> 1.400. In <strong>2007</strong> werden er daarvan 7<br />
navelstrengbloedeenheden gebruikt voor het uitvoeren<br />
van een stamceltransplantatie bij een patiënt.<br />
studiE naaR haalBaaRhEid<br />
WEEfsElBanKing<br />
Bloed- en weefselbankactiviteiten hebben tal van<br />
raakpunten: net zoals bloed zijn weefsels producten<br />
van menselijke oorsprong die donoren vrijwillig<br />
en anoniem afstaan voor transplantatie. Voor beide<br />
activiteiten legt de Europese Unie dezelfde kwaliteitsvereisten<br />
op. Daarom wordt het, zoals voor de<br />
bloedinzamelingen 30 jaar geleden, steeds moeilijker<br />
en duurder om weefselbankactiviteiten op<br />
kleine schaal te verrichten.<br />
Begin <strong>2007</strong> onderzocht <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
daarom in hoever weefsel- en celbanking in <strong>Vlaanderen</strong><br />
een opdracht kan zijn voor de Dienst voor<br />
het Bloed. Hiertoe werden enquêtes gehouden bij<br />
de meeste actoren op het terrein in <strong>Vlaanderen</strong>.<br />
Uit de studie bleek dat de Dienst voor het Bloed<br />
aanzien wordt als een geschikte instantie voor<br />
de uitbating van weefselbanken. Er bestaat immers<br />
een uitgesproken synergie tussen bloed- en<br />
weefselbanking. Bovendien staat de sector voor<br />
een ingrijpende professionalisering, met doorgedreven<br />
kwaliteitsborging en schaalvergroting<br />
BLOEDVOORZIENING 79
als belangrijkste aspecten. <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> heeft op beide<br />
uitdagingen nu al een duidelijk<br />
antwoord. In vele landen is de<br />
combinatie van bloed- en weefselbanking<br />
trouwens courant.<br />
Op 7 december <strong>2007</strong> organiseerde<br />
de Dienst voor het Bloed het<br />
symposium ‘Weefselbanking in<br />
<strong>Vlaanderen</strong>: uitdagingen voor de<br />
toekomst’. Hiermee werd het initiatief<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> om<br />
in de toekomst weefselbanken te<br />
ontplooien en te beheren, officieel<br />
aangekondigd. Meer dan zestig<br />
deelnemers, waarvan velen uit de<br />
sector, maakten er kennis met de<br />
navelstrengbloedbank van <strong>Rode</strong><br />
hoogtechnologische labo’s<br />
DNA-tests bij zeldzame bloedgroepen en transplantaties<br />
Op het oppervlak van een rode bloedcel komen meer dan 270 bloedgroepantigenen voor, die<br />
gegroepeerd worden in 26 bloedgroep-‘families’ zoals het ABO-systeem of het resussysteem.<br />
De kennis van het bloedgroeptype van een patiënt is essentieel om transfusiereacties te vermijden<br />
bij het toedienen van bloedproducten. Serologische tests voor het bloedgroeptype<br />
gebeuren standaard, maar voor sommige patiënten zijn deze tests onvoldoende en moeten<br />
er ook bijkomende DNA-tests uitgevoerd worden. Ook deze tests worden in de labo’s van het<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> uitgevoerd.<br />
intERnationalE KWalitEitsaCCREditatiE<br />
VooR dna-tEsts<br />
Vóór een bloedtransfusie wordt<br />
vooral de overeenkomst tussen<br />
donor en ontvanger nagekeken<br />
voor het ABO- en het resusbloedgroepensysteem,<br />
omdat een ‘incompatibiliteit’<br />
voor deze bloedgroeptypes<br />
de meest gevaarlijke<br />
transfusiereacties veroorzaakt. De<br />
tests die hiervoor reeds decennia<br />
gebruikt worden, zijn gebaseerd<br />
op antistoffen die heel specifiek<br />
één bloedgroeptype ‘herkennen’.<br />
We noemen ze serologische tests.<br />
80 BLOEDVOORZIENING<br />
Deze tests zijn soms echter niet<br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>, en kregen info<br />
over de toekomstplannen in verband<br />
met weefselbanking. Daarnaast<br />
gaven drie internationale<br />
sprekers een uiteenzetting over<br />
regelgeving, standaarden en toepassingen<br />
van weefselbankactiviteiten<br />
binnen een bloedinstelling.<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> wenst in<br />
de toekomst stapsgewijs activiteiten<br />
te ontplooien op het terrein<br />
van weefselbanken. Deze activiteiten<br />
hoeven niet de volledige activiteitsketen<br />
te omvatten van explantatie<br />
tot en met implantatie van<br />
weefsels. Ziekenhuizen kunnen<br />
ook voor een deelaspect beroep<br />
doen op de expertise van <strong>Rode</strong><br />
betrouwbaar als er andere antistoffen<br />
aanwezig zijn die de test<br />
verstoren:<br />
1. Ná een bloedtransfusie ontwikkelt<br />
de ontvanger van bloed<br />
soms antistoffen tegen de rode<br />
bloedcellen die hij/zij heeft gekregen.<br />
Daardoor loopt hij/zij<br />
bij een nieuwe bloedtransfusie<br />
meer risico dat het lichaam het<br />
donorbloed zal afbreken waardoor<br />
het tekort aan rode bloedcellen<br />
blijft. Ook de kans op een<br />
transfusiereactie is hoog.<br />
2. Bij auto-immuunziekten (aandoeningen<br />
waarbij het immuun-<br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>. Deze situeert<br />
zich vooral op het biologistieke<br />
vlak en op het vlak van kwaliteit.<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> hoopt in de<br />
nabije toekomst wettelijk erkend te<br />
worden voor weefselbankactiviteiten.<br />
Hiervoor is de omzetting van<br />
de Europese richtlijn 2004/23/EG,<br />
die de regelgeving voor weefselbanken<br />
voorschrijft, in Belgische<br />
wetgeving noodzakelijk.<br />
systeem van de patiënt bepaalde<br />
weefsels van haar eigen<br />
lichaam ‘aanvalt’) zijn er soms<br />
auto-antistoffen aanwezig.<br />
Bij deze patiënten is het van<br />
groot belang om een correcte<br />
bloedgroeptypering te verrichten:<br />
identiek bloed toedienen (wat de<br />
bloedgroepantigenen betreft), is<br />
immers sneller en efficiënter om<br />
de bloedarmoede te corrigeren.<br />
Om voor deze patiënten een geschikt<br />
bloedzakje te vinden, heeft<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> hoogtechnologische<br />
laboratoriumtests<br />
op punt gesteld. Het betreft tests
voor de moleculaire bepaling van ABO, RhD en<br />
de rode bloedgroepantigenen RhCc, RhEe, Kk,<br />
MNSs, Fy(a,b) en Jk(a,b). Het zijn de zogeheten<br />
‘DNA-tests’.<br />
Ook voor de bloedgroepbepaling van patiënten<br />
die recent een transfusie ondergingen, zijn de<br />
serologische tests niet altijd betrouwbaar: de<br />
tests kunnen immers geen onderscheid maken<br />
tussen de rode bloedcellen van de patiënt zelf<br />
en de rode bloedcellen van de donor. Met de<br />
DNA-tests is ook dit echter geen probleem omdat<br />
er bij een rode bloedcellentransfusie geen<br />
DNA-overdracht plaatsvindt. Op deze manier<br />
kunnen we het transfusieadvies correct bijsturen<br />
voor patiënten die meerdere transfusies na<br />
elkaar nodig hebben.<br />
In oktober <strong>2007</strong> heeft de Dienst voor het Bloed<br />
met de DNA-tests succesvol deelgenomen aan<br />
de externe kwaliteitscontrole georganiseerd<br />
door Instand e.V. (Society for Promotion of Quality<br />
Assurance in Medical Laboratories e.V.).<br />
Dankzij deze DNA-tests heeft de Dienst voor<br />
het Bloed in <strong>2007</strong> voor ruim 400 patiënten een<br />
beter, in sommige gevallen levensreddend,<br />
transfusieadvies kunnen geven.<br />
BASiS Voor cEnTrAliSATiE hlA-lABo’S<br />
In <strong>2007</strong> ging <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> van start<br />
met een centraal laboratorium voor histocompatibiliteit<br />
en immunogenetica (kortweg HILA).<br />
Dit nieuwe laboratorium zal de huidige activiteiten<br />
van de HLA-laboratoria (Antwerpen, Gent<br />
en Leuven) en het moleculair diagnostische<br />
laboratorium immunohematologie (Jette) omvatten<br />
en zal gevestigd zijn op de terreinen van<br />
de hoofdzetel van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> in<br />
Mechelen. Met dit centrale HILA-laboratorium<br />
wil de Dienst voor het Bloed een betere service<br />
aanbieden en verhoogde kwaliteit nastreven<br />
door een doorgedreven professionalisering van<br />
een uitgebreid team medewerkers.<br />
De HLA-labo’s en het toekomstige HILA-labo<br />
leveren bloedproducten op maat voor specifieke<br />
patiënten. Dit doen ze o.a. door bloedgroepbepalingen<br />
en kruisproeven uit te voeren.<br />
Anderzijds leveren ze diensten voor orgaantransplantatie<br />
(nier, lever, long, hart...) en voor<br />
stamceltransplantatie (beenmerg, perifere<br />
stamcellen, navelstrengbloed). In mindere mate<br />
leveren ze ook diensten in het kader van ziekteassociaties<br />
en bloedplaatjesimmunologie.<br />
Om aan de vraag te kunnen voldoen en ook<br />
steeds beschikbaar te zijn om compatibiliteitstests<br />
uit te voeren, beschikken de vier labo’s<br />
over 24 uur op 24 permanentie.<br />
BLOED 81
Ondersteuning<br />
achter de schermen.<br />
CEntRaal ondERstEunEndE diEnstEn<br />
. Personeelszaken. Talent met passie voor mensen 84<br />
. Communicatie & Werving. Informatiedoorstroming essentieel 86<br />
. ICT. Inhaalbeweging dankzij vijfjarenplan 88<br />
. Aankoop & Logistiek. Efficiënte aankoop voor maximale hulp 89<br />
ONDERSTEUNENDE DIENSTEN 83
personeelszaken<br />
Talent met passie voor mensen<br />
De meer dan 1.300 werknemers van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> staan dagelijks ten dienste van<br />
de bevolking en onze <strong>vrijwilliger</strong>s. <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> wil binnen de sector dé referentiewerkgever<br />
worden, waar getalenteerde werknemers er op een efficiënte en gepassioneerde<br />
manier voor zorgen dat de doelstellingen van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> gerealiseerd kunnen worden.<br />
pERsonEElsBEstand<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> telde eind<br />
<strong>2007</strong> 1.325 werknemers, samen<br />
goed voor 1.081 VTE’s (voltijdse<br />
equivalenten). De afgelopen vier<br />
jaar (2005-<strong>2007</strong>) is het aantal VTE’s<br />
met meer dan 10 % gestegen. Voor<br />
de kernactiviteiten van de Dienst<br />
voor het Bloed en de Humanitaire<br />
Diensten bedraagt de toename aan<br />
VTE’s zelfs respectievelijk 14 en<br />
8 %. De groei bij de Centraal<br />
Ondersteunende Diensten bedraagt<br />
2,7 %.<br />
aantREKKEn talEnt<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> gaat actief<br />
op zoek naar nieuwe getalenteerde<br />
collega’s, die hun talent én engagement<br />
willen ontplooien binnen<br />
onze organisatie. Door deelname<br />
aan jobbeurzen, actieve benadering<br />
van laatstejaarsstudenten en<br />
advertenties in de media wil <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> zich profileren<br />
als een referentiewerkgever en de<br />
meest getalenteerde kandidaten<br />
aantrekken.<br />
soCiaal oVERlEg<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> gelooft in<br />
een constructief sociaal overleg.<br />
De overlegorganen zullen vanaf<br />
84 ONDERSTEUNENDE DIENSTEN<br />
2008 per gemeenschap georganiseerd<br />
worden, dus apart voor<br />
de Vlaamse en de Franstalige<br />
Gemeenschap. Dit zal het overleg<br />
dichter bij de werknemers van elke<br />
gemeenschap brengen.<br />
infoRmatiEdooRstRoming<br />
naaR pERsonEEl<br />
Informatie is motivatie. Daarom<br />
besteedt <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
veel aandacht aan de informatiedoorstroming<br />
naar de werknemers.<br />
Via infolunches, de maandelijkse<br />
personeelsnieuwsbrief ‘Nieuwskriebels’<br />
en een jaarlijks personeelsfeest<br />
worden personeelsleden<br />
geïnformeerd over het reilen<br />
en zeilen binnen de organisatie.<br />
Nieuw in <strong>2007</strong> was het ‘Ontbijt met<br />
Philippe’, waarbij werknemers de<br />
kans krijgen om te ontbijten met<br />
de gedelegeerd bestuurder van<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>. In <strong>2007</strong><br />
kregen personeelsleden van de<br />
vier bloedtransfusiecentra, de Humanitaire<br />
Diensten - Nationaal,<br />
de dispatching, de Ziekenwagendienst,<br />
Aankoop en Logistiek, Financiën,<br />
ICT en Personeelszaken<br />
de kans om persoonlijk met de<br />
gedelegeerd bestuurder kennis te<br />
maken en om vragen en problemen<br />
aan te kaarten.
tEWERKstEllingsEVolutiE aantal WERKnEmERs TEwErKSTEllingSEVolUTiE AAnTAl VTE’S*<br />
700<br />
600<br />
500<br />
400<br />
300<br />
200<br />
100<br />
620<br />
537<br />
85<br />
623<br />
576<br />
78<br />
627<br />
575<br />
85<br />
669<br />
569<br />
87<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
<strong>2007</strong><br />
REdEn Van VERtREK pERsonEElslEdEn 2005 - <strong>2007</strong><br />
41 %<br />
Over de hele periode 2005-<strong>2007</strong> verlieten 658 werknemers de organisatie. Daarmee bedraagt het jaarlijkse<br />
verlooppercentage over deze periode 16,9 %. De grafiek toont procentueel welke de redenen waren voor<br />
vertrek. In <strong>2007</strong> verlieten 266 personen de organisatie.<br />
In de periode 2005-<strong>2007</strong> werden jaarlijks gemiddeld 26 mensen ontslagen. Het gedwongen verloop (ontslag<br />
door werkgever) bedraagt gemiddeld 11 % van alle vertrekkers (zie grafiek hierboven) en vertegenwoordigt<br />
dus 2 % van het personeelsbestand, t.o.v. 3,49 % voor de totale non-profitsector.<br />
aandEEl mannEn En VRouWEn Bij WERKnEmERs<br />
Van RodE KRuis-VlaandEREn in <strong>2007</strong><br />
66 %<br />
3 %<br />
4 %<br />
11 %<br />
34 %<br />
7 %<br />
34 %<br />
In detail per onderdeel:<br />
• Dienst voor het Bloed:<br />
19 % mannen, 81 % vrouwen<br />
• Humanitaire Diensten:<br />
47 % mannen, 53 % vrouwen<br />
• Centraal Ondersteunende Diensten:<br />
66 % mannen, 34 % vrouwen<br />
Einde contract<br />
Brugpensioen<br />
700<br />
600<br />
500<br />
400<br />
300<br />
200<br />
100<br />
Ontslag door werkgever<br />
Ontslag door werknemer<br />
Pensioen / overlijden<br />
Medische reden<br />
Man<br />
Vrouw<br />
417<br />
496<br />
75<br />
423<br />
520<br />
77<br />
428<br />
522<br />
83<br />
475<br />
536<br />
77<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
<strong>2007</strong><br />
aantal WERKnEmERs pER lEEftijdsCatEgoRiE<br />
in <strong>2007</strong><br />
27 %<br />
32 %<br />
* Voltijdse equivalenten<br />
Totaal <strong>2007</strong>: 1325 werknemers Totaal <strong>2007</strong>: 1088 VTE’s<br />
19 %<br />
22 %<br />
Dienst voor het Bloed<br />
Humanitaire Diensten<br />
Centraal Ondersteunende<br />
Diensten<br />
< 30 jaar<br />
30-40 jaar<br />
40-50 jaar<br />
> 50 jaar<br />
ONDERSTEUNENDE DIENSTEN 85
Snelle communicatie tussen alle geledingen van de organisatie en transparantie over<br />
onze realisaties naar de buitenwereld toe, is een topprioriteit.<br />
Deskundigheid, efficiëntie en transparantie: dat is wat <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> typeert. We willen<br />
dit dus ook aan iedereen vertellen. Toch zijn het maar middelen. Want hoe beter, efficiënter,<br />
transparanter we werken, hoe meer mensen we kunnen helpen: efficiëntie met een hart.<br />
infoRmatiEdooRstRoming<br />
naaR VRijWilligERs<br />
De centraal ondersteunende<br />
dienst Communicatie & Werving<br />
besteedde in <strong>2007</strong> extra veel aandacht<br />
aan een goede informatiedoorstroming<br />
naar de <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
en de plaatselijke afdelingen.<br />
Ruim 2.800 <strong>vrijwilliger</strong>s met een<br />
verantwoordelijke functie kregen<br />
een eigen <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-mailadres,<br />
waarlangs snel gecommuniceerd<br />
kan worden. Deze adressen raakten<br />
in <strong>2007</strong> sterk ingeburgerd en<br />
werden intensief gebruikt.<br />
De nieuwe <strong>vrijwilliger</strong>swebsite<br />
biedt alle <strong>vrijwilliger</strong>s een schat<br />
aan (actuele) informatie en de<br />
e-nieuwsbrief voor <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
brengt maandelijks meer dan<br />
9.000 geregistreerde <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
op de hoogte van het laatste <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>nieuws.<br />
Het <strong>vrijwilliger</strong>smagazine inZ bereikt<br />
driemaandelijks alle 14.000<br />
<strong>vrijwilliger</strong>s.<br />
86 ONDERSTEUNENDE DIENSTEN<br />
communicatie & werving<br />
Informatiedoorstroming essentieel<br />
ondERstEuning RodE KRuisafdElingEn<br />
Fondsen werven voor de afdeling,<br />
een communicatiebeleid uitwerken,<br />
het lokale publiek informeren:<br />
deze taken liggen op lokaal vlak<br />
bij de afdelingsverantwoordelijke<br />
Communicatie & Werving. Hij/zij<br />
staat er echter niet alleen voor. In<br />
<strong>2007</strong> werd werk gemaakt van een<br />
gloednieuwe opleiding ‘Communicatie<br />
& Werving’ die alle aspecten<br />
van de taak belichtte. Bovendien<br />
kunnen de afdelingen ook steeds<br />
terecht voor advies bij de centraal<br />
ondersteunende dienst Communicatie<br />
& Werving.<br />
We werkten ook een programma<br />
uit waarmee afdelingen vanaf 2008<br />
zelf een website kunnen opbouwen<br />
en beheren (‘sitebuilder’).<br />
14-daagsE stiCKERVERKoop<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> sloot de<br />
14-daagse stickerverkoop <strong>2007</strong> af<br />
met een opbrengst van 2.850.000<br />
euro. De stickerverkoop is de belangrijkste<br />
inkomstenbron voor de<br />
plaatselijke <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>afdelingen.<br />
1 op de 4 Vlaamse huisgezinnen<br />
heeft een sticker gekocht. Voor het<br />
eerst in 25 jaar stond er geen stripfiguur<br />
of Bekende Vlaming op de<br />
sticker. De <strong>vrijwilliger</strong>s stonden deze<br />
keer écht centraal. De stickers, voor<br />
de gelegenheid opgemaakt in twee<br />
verschillende versies, toonden de<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s als superhelden<br />
die zich belangeloos inzetten<br />
voor de medemens.
JaarliJks verwelkomt rode kruis-vlaanderen alle vriJwilligers voor een Fiesta van For-<br />
maat. in <strong>2007</strong> vond deze vriJwilligersdag plaats in plopsaland in de panne. ruim 10.000 vriJ-<br />
willigers en hun Familieleden genoten er van de rode kruissFeer en de pretparkattracties.<br />
motiVatiE<br />
Inzicht in de motivaties van schenkers, <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
en donoren is erg belangrijk om onze acties zo<br />
sterk mogelijk te maken en te laten aansluiten bij<br />
de behoeftes en verwachtingen. Daarom besteedt<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> veel aandacht aan eigen,<br />
toegepast marktonderzoek. Onder andere de<br />
campagne ‘Bloed geven doet leven’ is gebaseerd<br />
op dit onderzoek.<br />
CommuniCatiE naaR hEt gRotE puBliEK<br />
De operationele activiteiten van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
kwamen in <strong>2007</strong> uitgebreid aan bod op tv, radio<br />
en in de kranten. Ook via www.rodekruis.be kan iedereen<br />
onze acties en realisaties op de voet volgen.<br />
In totaal kreeg onze website 657.616 bezoekers over<br />
de vloer in <strong>2007</strong> en de trend is stijgend.<br />
Ook in <strong>2007</strong> besteedden we veel aandacht aan<br />
een professionele uitvoering van drukwerken en<br />
audiovisuele reportages: denk maar aan het jaarverslag<br />
2006, het boek ‘Help! Eerste hulp voor<br />
iedereen’ en de beelden die het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>videoteam<br />
geschoten heeft in Namibië voor Music for<br />
Life en die o.a. door de VRT werden aangewend<br />
voor een reportage in Koppen.<br />
aandaCht VooR maatsChappElijKE solida-<br />
RitEit Bij BEdRijVEn<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> nam in <strong>2007</strong> het initiatief<br />
voor Solidaritest ® , een uniek project met een<br />
signaalfunctie naar bedrijven om te investeren in<br />
maatschappelijke solidariteit (zie blz. 107). Solidaritest<br />
® krijgt de steun van de bedrijfswereld, de<br />
academische wereld, de overheid en de Nationale<br />
Loterij.<br />
ONDERSTEUNENDE DIENSTEN 87
iCt<br />
Strategie 2010 vergroot de deskundigheid van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>.<br />
Ook de professionalisering van ICT maakt daar onlosmakelijk deel van uit.<br />
Bij de meeste activiteiten van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> spelen ICT-toepassingen (informatie- en<br />
communicatietechnologie) een erg belangrijke rol. Denk maar aan de bloedinzamelingen of<br />
internationale of nationale hulpacties. <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>medewerkers moeten steeds op een performante<br />
ICT-ondersteuning kunnen rekenen. Daarom ontwikkelde de centraal ondersteunende<br />
dienst ICT een vijfjarenplan dat een efficiëntere ICT nastreeft.<br />
De activiteiten van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> zijn legio, net zoals de<br />
ICT-toepassingen die doorheen<br />
de jaren ontwikkeld en geïmplementeerd<br />
werden. Vier jaar geleden<br />
fusioneerden de Centraal<br />
Ondersteunende Diensten van de<br />
Humanitaire Diensten van <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> en de Dienst<br />
voor het Bloed. Beide entiteiten<br />
hadden echter een uiteenlopende<br />
ICT-ondersteuning opgebouwd.<br />
Om beide architecturen samen te<br />
voegen, werd een vijfjarenplan opgesteld,<br />
waarvan nu al een groot<br />
deel in werking is getreden. Consolidatie,<br />
centralisatie, virtualisatie<br />
en uniformisatie zijn de vier sleutelwoorden<br />
van dit plan.<br />
De hele werking van de ondersteunende<br />
dienst ICT is beschreven in<br />
procedures die strikt worden nageleefd.<br />
88 ONDERSTEUNENDE DIENSTEN<br />
Inhaalbeweging dankzij vijfjarenplan<br />
niEuWE iCt-infRastRuCtuuR<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> investeerde<br />
in <strong>2007</strong> sterk in een nieuwe<br />
infrastructuur: onder andere het<br />
computerpark en het serverpark<br />
werden vernieuwd. We stapten<br />
ook zoveel mogelijk over naar<br />
totaaloplossingen om een kenniscontinuïteit<br />
te verkrijgen, maar<br />
ook om de businesscontinuïteit te<br />
garanderen.<br />
We kochten twee nieuwe fundamentele<br />
toepassingen aan voor de<br />
Dienst voor het Bloed. Zij spelen<br />
een erg belangrijke rol bij het behalen<br />
van de kwaliteitsnormen (GMP,<br />
zie blz. 78). O.a. de hele weg van<br />
het bloed – van donor tot patiënt –<br />
zal door de toepassingen gevolgd<br />
worden en ze zullen bijdragen aan<br />
een goed Donor Relationship Management.<br />
In combinatie met an-<br />
dere applicaties zullen ze het o.a.<br />
gemakkelijker maken om donoren<br />
selectief op te roepen, om donoren<br />
te bedanken voor hun gift en<br />
om gekende donoren te motiveren<br />
om bloed te blijven geven.<br />
99,995 % BEdRijfs-<br />
ContinuïtEit<br />
Voor de kritische activiteiten van<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>, zoals<br />
bloedvoorziening, is bedrijfscontinuïteit<br />
van kapitaal belang. Om de<br />
bedrijfscontinuïteit te garanderen,<br />
werd er een identieke kopie van de<br />
ICT-infrastructuur van de centrale<br />
diensten in Mechelen opgesteld<br />
in het bloedtransfusiecentrum van<br />
Leuven. Als er zich ergens een<br />
geval van overmacht voordoet,<br />
neemt de kopie het over.
Aankoop & logistiek<br />
Efficiënte aankoop voor maximale hulp<br />
Door kostenbeheersing in de aankoop en logistiek kunnen we meer<br />
geld inzetten voor onze activiteiten.<br />
aanKoop BloEdzaKKEn<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> werkt voortdurend aan<br />
kostenbeheersing. In <strong>2007</strong> werd onder meer het<br />
contract voor de aankoop van de bloedzakken<br />
opnieuw onderhandeld. <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
koopt jaarlijks ongeveer 350.000 bloedzakken aan.<br />
De leverancier van bloedzakken is dus één van de<br />
belangrijkste voor <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>. Door<br />
onderhandeling realiseerden we een korting van<br />
980.000 euro op jaarbasis.<br />
VERzEKERingEn hERBEKEKEn<br />
Het voorbije jaar werd een grondige audit uitgevoerd<br />
op alle verzekeringen van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>.<br />
Naast een aantal kleinere verzekeringen beschikt<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> immers over meerdere zeer<br />
grote polissen, zoals ‘lichamelijke ongevallen’ voor<br />
al onze <strong>vrijwilliger</strong>s, ‘burgerlijke aansprakelijkheid’<br />
voor <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>, verzekering van onze<br />
‘vloot aan voertuigen’, verzekering ‘brandschade’<br />
en verzekering ‘transport van goederen’.<br />
Deze audit heeft enerzijds geleid tot een modernisering<br />
van de polissen en anderzijds tot de uitbreiding<br />
van de bestaande waarborgen (hogere dekkingen).<br />
Tegelijk zijn ook de door <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> te<br />
betalen premies substantieel verminderd. Daar<br />
waar <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> in het verleden een totale<br />
jaarlijkse premiemassa betaalde van ongeveer<br />
1,4 miljoen euro werd dit bedrag dankzij dit project<br />
gereduceerd tot ongeveer 1 miljoen euro, een besparing<br />
dus van ongeveer 28,5 %.<br />
Het bespaarde geld kan <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
nu rechtstreeks besteden aan zijn activiteiten, nationaal<br />
en internationaal. Echte efficiëntie met een<br />
hart, dus.<br />
ONDERSTEUNENDE DIENSTEN 89
Sterke<br />
structuren.<br />
oRganisatiE En BElEids- En BEstuuRsoRganEn<br />
. <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> binnen de <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>beweging 92<br />
. De organisatiestructuur van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>: Organogram 93<br />
. Organisatie van het stuur- en controleniveau 96<br />
. Organisatie van het operationele niveau 97<br />
ORGANISATIE 91
92 ORGANISATIE<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
binnen de <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>beweging<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> is actief in heel <strong>Vlaanderen</strong> en voert zeer verscheiden activiteiten uit.<br />
We streven naar optimale organisatiestructuren zodat <strong>vrijwilliger</strong>s en personeelsleden maximale<br />
mogelijkheden krijgen om hun opdrachten te realiseren. Op beleids- en bestuursvlak<br />
wordt dit verzoend met de principes van deugdelijk bestuur (corporate governance).<br />
dE VlaamsE sChaKEl Van hEt<br />
intERnationalE RodE KRuis<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> is een onafhankelijke<br />
organisatie en maakt<br />
via het Belgische <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> deel<br />
uit van het Internationale <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>. De Internationale Federatie<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>- en <strong>Rode</strong> Halve<br />
Maanverenigingen (IFRC) coördineert<br />
de activiteiten van de 186<br />
nationale verenigingen in vredestijd.<br />
Het Internationale <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>comité<br />
(ICRC) coördineert de <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>activiteiten in conflictgebieden.<br />
Wereldwijd zijn 100 miljoen <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s actief.<br />
RodE KRuis-VlaandEREn BinnEn<br />
dE BElgisChE stRuCtuuR<br />
Het Belgische <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> heeft<br />
een federale structuur. Dit betekent<br />
dat de dienstverlening en de<br />
activiteiten van de gemeenschappen<br />
autonoom zijn. <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> en de Franstalige vleugel<br />
van het Belgische <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
bepalen elk hun eigen koers, gericht<br />
op de hoogste noden in hun<br />
gemeenschap.<br />
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest<br />
kent een bijzondere regeling.<br />
Een aantal activiteiten zijn er gemeenschappelijk<br />
aan de Vlaamse<br />
en de Franstalige gemeenschap<br />
en zijn bijgevolg tweetalig, zoals<br />
de hulpverlening bij rampen.<br />
De eerstehulpcursussen voor de<br />
bevolking zijn dan weer gemeenschapsgebonden<br />
en worden apart<br />
georganiseerd. De Duitstalige Ge-<br />
meenschap kan beroep doen op<br />
de diensten en de infrastructuur<br />
van de Franstalige Gemeenschap.<br />
Op 7 december heeft de Raad<br />
van Bestuur van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
kennis genomen van het<br />
besluit van H.K.H. Prinses Astrid,<br />
om zich niet opnieuw kandidaat te<br />
stellen als Nationale Voorzitter van<br />
het Belgische <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>. De hele<br />
organisatie en alle <strong>vrijwilliger</strong>s van<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> bedanken<br />
haar voor haar jarenlange inzet. De<br />
voorzitters van de beide gemeenschappen<br />
namen vanaf 1 januari<br />
2008, zoals in de statuten voorzien,<br />
samen het mandaat van Nationale<br />
Voorzitter op.<br />
dE stRuCtuREn BinnEn RodE<br />
KRuis-VlaandEREn<br />
Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> werkt dicht bij de<br />
mensen. Alleen al in <strong>Vlaanderen</strong><br />
zijn er 256 plaatselijke afdelingen.<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> telt 14.000<br />
<strong>vrijwilliger</strong>s. Zij sporen binnen het<br />
werkgebied van hun afdeling de<br />
noden op en spelen daarop in. Als<br />
werkgebied kan een afdeling een<br />
gemeente, een stad, een deelgemeente<br />
of een groep gemeenten<br />
hebben. De afdelingen zijn gegroepeerd<br />
in 16 regio’s en 5 provincies.<br />
De ruggengraat van het <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong> zijn de <strong>vrijwilliger</strong>s. Het is dus<br />
niet meer dan normaal dat zij een<br />
belangrijke stem hebben in het<br />
beleid van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>. De regio-<br />
en provincievoorzitters vertegenwoordigen<br />
de afdelingen binnen<br />
het hoogste leidende orgaan<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>: de<br />
Gemeenschapsraad. Deze raad<br />
bepaalt het algemene beleid.<br />
Een 170-tal personeelsleden ondersteunen<br />
vanuit de centrale<br />
diensten en de provinciale zetels<br />
de activiteiten van de <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
in <strong>Vlaanderen</strong>. Zij organiseren opleidingen<br />
en bijscholingen, volgen<br />
de technische evoluties op de<br />
voet, kopen kwalitatieve hulpmiddelen<br />
aan…<br />
Zo’n 900 andere personeelsleden<br />
voeren taken uit die door hun<br />
aard niet door <strong>vrijwilliger</strong>s kunnen<br />
worden uitgevoerd. De meesten<br />
werken voor de Dienst voor het<br />
Bloed in de bloedtransfusiecentra.<br />
Zij zorgen er voor de afname,<br />
controle, verwerking en distributie<br />
van bloed en afgeleide producten.<br />
Ook de opvangcentra voor<br />
asielzoekers worden door talrijke<br />
personeelsleden draaiende gehouden.<br />
Een beperkter aantal personeelsleden<br />
werkt ook in ziekenwagendiensten<br />
met 24 uur op 24-permanentie.<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
zendt jaarlijks ook een 20-tal gespecialiseerde<br />
personeelsleden<br />
op missie naar het buitenland.
stuuR- En ContRolEniVEau<br />
opERationEEl niVEau<br />
organogram<br />
Organisatiestructuur van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
ifRC iCRC<br />
intERnationalE fEdERatiE Van RodE<br />
KRuis- En RodE halVE maanVEREnigingEn<br />
= 186 nationale verenigingen<br />
= 100 miljoen <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
Raad Van BEstuuR<br />
diEnst VooR hEt BloEd<br />
RodE KRuis-VlaandEREn<br />
Voorzitter: Christ’l Joris<br />
gEdElEgEERd BEstuuRdER<br />
pRof. dR. philippE VandEKERCKhoVE<br />
diRECtiEComité<br />
diEnst VooR hEt BloEd<br />
4 BloEdtRansfusiECEntRa<br />
4 donoRCEntRa<br />
gEmEEnsChapsRaad<br />
BElgisChE RodE KRuis<br />
Raad Van BEstuuR<br />
humanitaiRE diEnstEn<br />
diRECtiEComité<br />
humanitaiRE diEnstEn<br />
5 pRoVinCiEs<br />
16 rEgio’S<br />
256 afdElingEn<br />
11 opVangCEntRa<br />
diEnst VooR hEt BloEd humanitaiRE diEnstEn<br />
ondERstEunEndE diEnstEn<br />
intERnationalE RodE KRuisComité<br />
BElgisChEs RotEs KREuz<br />
dEutsChspRaChigE<br />
gEmEinsChaft<br />
CRoix-RougE dE BElgiquE<br />
Communauté<br />
fRanCophonE<br />
BElgisChE RodE KRuis-<br />
BRussEl hoofdstad<br />
18 plaatselijke afdelingen<br />
mEER infoRmatiE oVER dE oRganEn<br />
BinnEn hEt stuuR- En ContRolEniVEau<br />
En BinnEn hEt opERationElE<br />
niVEau Vindt u hiERna.<br />
ORGANISATIE 93
dRiE ondERdElEn BinnEn<br />
RodE KRuis-VlaandEREn<br />
<strong>Rode</strong>-<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> bestaat uit<br />
drie onderdelen: de Humanitaire<br />
Diensten, de Dienst voor het Bloed<br />
en de Ondersteunende Diensten.<br />
De Humanitaire Diensten omvatten<br />
het geheel van de activiteiten van<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>, met uitzondering<br />
van de activiteiten eigen aan<br />
de Dienst voor het Bloed. De Dienst<br />
voor het Bloed omvat het geheel van<br />
de activiteiten van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
die verband houden met het inzamelen<br />
en het bereiden van bloed,<br />
plasma en weefsels. De ondersteunende<br />
centrale diensten ondersteunen<br />
beide onderdelen.<br />
VRijWilligERsoRganisatiE<br />
mEt dEugdElijK BEstuuR<br />
De bestuurs- en beleidsorganisatie<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> verzoent<br />
twee belangrijke uitgangspunten:<br />
het beslissingsrecht van<br />
de <strong>vrijwilliger</strong>s over het algemeen<br />
beleid en het naleven van de principes<br />
van deugdelijk bestuur.<br />
Het beslissingsrecht van de <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
wordt georganiseerd volgens<br />
een systeem van getrapte<br />
democratie, waarbij de <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
vertegenwoordigd worden door<br />
gemandateerde verkozenen. Daarnaast<br />
zorgen efficiënte en transparante<br />
besluitvormingsprocessen,<br />
duidelijk afgelijnde verantwoordelijkheden<br />
in lijn met de wettelijke<br />
bepalingen en inspraak van maatschappelijke<br />
belanghebbenden<br />
(stakeholders) voor het naleven<br />
van de principes van deugdelijk<br />
bestuur.<br />
dRiE BEstuuRsniVEaus<br />
RodE KRuis-VlaandEREn is lid Van VolgEndE oRganisatiEs En<br />
samEnWERKingsVERBandEn:<br />
Internationaal<br />
• Red Cross/European Union Office<br />
• EBA (European Blood Alliance)<br />
Binnen <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> zijn<br />
er drie bestuursniveaus met bijbehorende<br />
bestuursorganen: het centrale<br />
niveau (Gemeenschapsraad en<br />
Raad van Bestuur), het provinciale<br />
niveau (Provincieraad, Provinciale<br />
Vergadering, het Regiocomité) en<br />
het lokale niveau (Afdelingscomité).<br />
In België<br />
• Belgian Resuscitation Council<br />
• Belgisch Comité voor Hulp aan vluchtelingen<br />
• Confederatie voor Social Profit Ondernemingen (CSPO)<br />
• Hoge Raad voor Vrijwilligerswerk<br />
• Nationale Raad voor Dringende Geneeskundige Hulpverlening<br />
• Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving<br />
In <strong>Vlaanderen</strong><br />
• Coprogram<br />
• Verso<br />
• Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie<br />
• Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk<br />
94 ORGANISATIE<br />
De Gemeenschapsraad en de Raden<br />
van Bestuur vormen samen<br />
het ‘stuur- en controleniveau’ binnen<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>. De<br />
Gemeenschapsraad heeft de volle<br />
bevoegdheid voor het vastleggen<br />
van de principes betreffende algemeen<br />
beleid en strategie; de Raden<br />
van Bestuur hebben de volle<br />
bevoegdheid voor het verwezenlijken<br />
van de doelstellingen binnen<br />
dit kader.<br />
Onder dit ‘stuur- en controleniveau’<br />
bevindt zich het ‘operationele<br />
niveau’. <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
telt drie operationele niveaus met<br />
bijbehorende organen: het centrale<br />
niveau (Directiecomités), het<br />
provinciale niveau (Provinciecomité,<br />
Regiocomité) en het lokale<br />
niveau (Afdelingscomité).<br />
mandatEn Van ViER jaaR<br />
Alle mandaten binnen <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> hebben een duurtijd<br />
van vier jaar.
EEn KWEstiE Van solidaRitEit mEt dE hulpBEhoEVEndEn<br />
WaaRom RodE KRuis-VlaandEREn VRagEndE paRtij is VooR apaRtE REChtspERsonEn<br />
BinnEn hEt BElgisChE RodE KRuis<br />
Het streven naar verschillende rechtspersonen is voor <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> een kwestie van<br />
efficiëntie en optimale solidariteit. Hoe efficiënter we werken, hoe meer middelen er zijn voor de<br />
hulpbehoevenden. Het is dus geen communautair dossier zoals dit soms wordt voorgesteld.<br />
Het Belgische <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> bestaat uit een Vlaamse<br />
en een Franstalige gemeenschap 1 . Beide gemeenschappen<br />
zijn sinds 1972 operationeel volledig onafhankelijk<br />
van elkaar en bepalen een eigen beleid<br />
voor het gebied waarin ze werken. Daardoor zijn<br />
ze in de afgelopen 35 jaar op een andere manier<br />
geëvolueerd. <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> heeft bijvoorbeeld<br />
een Zorgbib, de Franstalige gemeenschap<br />
biedt dit niet aan. De Franstalige gemeenschap<br />
organiseert dan weer activiteiten die <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> niet heeft.<br />
Beide gemeenschappen zijn dus operationeel onafhankelijk.<br />
Toch werken ze nog altijd als één enkele<br />
rechtsperoon. De juridische structuur werd<br />
dus nooit aangepast aan de werkelijkheid. Dit zorgt<br />
steeds opnieuw voor juridische en bestuurlijke problemen.<br />
De bestuurders van beide gemeenschappen<br />
kunnen bijvoorbeeld verantwoordelijk worden<br />
gesteld voor beslissingen die in de andere gemeenschap<br />
worden genomen en waarvan ze zelfs geen<br />
weet hebben. Deze situatie is niet vol te houden en<br />
in tegenspraak met deugdelijk bestuur.<br />
De passende oplossing voor deze situatie is het<br />
creëren van meerdere rechtspersonen, onder de<br />
gemeenschappelijke koepel van het Belgische<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>, zodat beslissingsmacht en verantwoordelijkheid<br />
op dezelfde plaats liggen. Zo kan elke gemeenschap<br />
haar acties naar eigen inzicht, ritme en<br />
draagkracht uitvoeren, er zelf verantwoording voor<br />
afleggen, en er ook zelf de vruchten (vooruitgang<br />
en efficiëntie in dienstverlening) van plukken.<br />
Voor <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> is dit géén communautair<br />
dossier. Voor ons draait alles rond efficiëntie<br />
in hulpverlening, maar dan wel efficiëntie met een<br />
hart. Hoe efficiënter de structuren en de werking,<br />
hoe méér middelen er kunnen worden aangewend<br />
voor de zwakkeren in onze samenleving.<br />
Er zal steeds solidariteit bestaan binnen het Belgische<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>. Die solidariteit moet, zoals in<br />
elke organisatie met een centrale koepel, gebaseerd<br />
zijn op transparante afspraken tussen de<br />
verschillende rechtspersonen, en op beleidsverantwoordelijkheid<br />
en financiële verantwoordelijkheid<br />
van iedere juridische entiteit.<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> wil prioritair ook zijn eigen<br />
Dienst voor het Bloed onderbrengen in een afzonderlijke<br />
rechtspersoon omwille van het intrinsiek<br />
hogere bedrijfsrisico van de bloedactiviteiten. Ook<br />
de Vlaamse <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>afdelingen worden beter<br />
in een aparte rechtspersoon ondergebracht. Zo<br />
respecteren we ten volle de eigen dynamiek van<br />
de afdelingen. Ook op niveau van bedrijfscontrole<br />
heeft dit voordelen: eventuele bemerkingen van<br />
de bedrijfsrevisor over de werking van een enkele<br />
afdeling worden zo niet meteen over de hele organisatie<br />
uitvergroot.<br />
Overheid en burgers verwachten dat organisaties,<br />
ook non-profit- en <strong>vrijwilliger</strong>sorganisaties, professionele<br />
spelers zijn op hun terrein. <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> heeft zich met Strategie 2010 (zie blz.<br />
102) resoluut op de weg van professionalisering<br />
gezet. De resultaten van die inspanningen zijn te<br />
lezen in dit en vorige jaarverslagen. Aparte rechtspersonen<br />
zijn nu essentieel om verder een moderne<br />
en professionele dienstverlening te kunnen<br />
uitbouwen.<br />
1 Eigenlijk telt het Belgische <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> drie gemeenschappen (zie blz. 92). De Duitstalige Gemeenschap heeft geen Gemeenschapsraad of Directiecomités.<br />
ORGANISATIE 95
96 ORGANISATIE<br />
Stuur- en controleniveau<br />
Organisatie (situatie t.e.m. 1 mei 2008)<br />
gemeenschapsraad<br />
De Gemeenschapsraad is het hoogste beleidsorgaan van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> en wordt voorgezeten door de gemeenschapsvoorzitter. De<br />
raad bepaalt het algemeen beleid van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>. De raad<br />
is samengesteld uit democratisch verkozen vertegenwoordigers van de<br />
14.000 <strong>vrijwilliger</strong>s en de 256 plaatselijke <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>afdelingen in <strong>Vlaanderen</strong>.<br />
Zo wordt erop toegezien dat het beleid van de organisatie bepaald<br />
wordt door de <strong>vrijwilliger</strong>s.<br />
De Gemeenschapsraad draagt zorg om haar bevoegdheden op de meest<br />
effectieve en efficiënte wijze uit te oefenen. Hiertoe kan ze o.a. in haar<br />
schoot permanente of occasionele werkgroepen oprichten (zie blz. 98).<br />
De Gemeenschapsraad vergaderde in <strong>2007</strong> op 7 februari, 17 maart, 21<br />
april, 23 juni, 20 juli, 29 september, 13 november en 15 december.<br />
lEdEn Van dE gEmEEnsChapsRaad<br />
Dirk Aerts, voorzitter adviescommissie DSI<br />
(mandaat tijdelijk neergelegd sinds 23 juni <strong>2007</strong>)<br />
Marcel Asselberghs, voorzitter van het auditcomité<br />
Leopold Baute, wnd. gemeenschapsvoorzitter<br />
(van 17 maart <strong>2007</strong> t.e.m. 15 maart 2008) en provincievoorzitter Antwerpen<br />
André Brems, regiovoorzitter Mechelen<br />
Paul Broos, voorzitter medisch comité<br />
Frans Carsau, regiovoorzitter Noorderkempen<br />
Pol Casteleyn, regiovoorzitter Oost-Brabant<br />
Luc De Beukelaer, voorzitter adviescommissie DSI<br />
(a.i. sinds 23 juni <strong>2007</strong>)<br />
Christ Declerck, regiovoorzitter Zuid-West-<strong>Vlaanderen</strong><br />
Jean-Claude Heylens, regiovoorzitter West-Brabant<br />
(t.e.m. 31 december <strong>2007</strong>)<br />
Dirk Huyghe, bestuurder<br />
Christ’l Joris, bestuurder, gemeenschapsondervoorzitter<br />
(van 17 maart <strong>2007</strong> t.e.m. 15 maart 2008),<br />
gemeenschapsvoorzitter (sinds 15 maart 2008)<br />
Guido Kestens, gemeenschapsvoorzitter (tot 17 maart <strong>2007</strong>)<br />
Pieter Laekeman, regiovoorzitter Noord-West-<strong>Vlaanderen</strong><br />
Geert Maelfait, gemeenschapspenningmeester<br />
Pierre Mattelaer, bestuurder, Dienst voor het Bloed<br />
Stef Meynendonckx, regiovoorzitter Taxandria<br />
Dieter Probst, voorzitter adviescommissie Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
Joost Proesmans, provincievoorzitter Vlaams-Brabant<br />
Paul Ragé, voorzitter adviescommissie Hulpdienst<br />
Marcel Reynders, provincievoorzitter Limburg<br />
François Segers, regiovoorzitter West-Brabant<br />
(sinds 1 januari 2008)<br />
Yolanda Simons, voorzitter adviescommissie Zorgbib<br />
Freddy Snoeck, regiovoorzitter Dendermonde-Sint-Niklaas<br />
Diane Solon, voorzitter adviescommissie Communicatie<br />
Jan Standaert, voorzitter adviescommissie Internationale<br />
Samenwerking<br />
Laurette Steenssens, bestuurder, Dienst voor het Bloed<br />
(sinds 21 april <strong>2007</strong>)<br />
Lut Swennen, voorzitter adviescommissie Sociale Hulpverlening<br />
Hugo Tant, regiovoorzitter Antwerpen<br />
Marjan Thijssen, regiovoorzitter Zuid-Limburg<br />
Vic Valgaeren, voorzitter adviescommissie Leergangen<br />
Raymond Van Ballaer, regiovoorzitter Midden-Limburg<br />
(sinds 17 maart <strong>2007</strong>)<br />
Luc Van Hauwenhuyse, provincievoorzitter Oost-<strong>Vlaanderen</strong><br />
Gilbert Van Laethem, bestuurder Humanitaire Diensten<br />
Guido Van Waeyenberge, voorzitter Brussel-Hoofdstad<br />
Pascal Van Waeyenberghe, regiovoorzitter Aalst-Oudenaarde<br />
Martial Vandamme, provincievoorzitter West-<strong>Vlaanderen</strong><br />
Geert Vanlommel, regiovoorzitter Zuiderkempen<br />
Denis Verslype, regiovoorzitter Westhoek<br />
Pedro Vervliet, regiovoorzitter Gent-Eeklo (sinds 17 maart <strong>2007</strong>)<br />
raden van Bestuur<br />
Binnen <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> zijn er twee Raden van Bestuur: één voor<br />
de Dienst voor het Bloed en één voor de Humanitaire Diensten. Deze<br />
Raden van Bestuur zorgen voor de uitvoering van het beleid en de beslissingen<br />
van de Gemeenschapsraad. Ze worden beide voorgezeten door<br />
de gemeenschapsvoorzitter.<br />
De Raden van Bestuur vergaderden op 11 januari, 8 maart, 17 maart,<br />
13 april, 10 mei, 7 juni, 13 september, 25 oktober, 8 november en 6 december.<br />
lEdEn Van dE RadEn Van BEstuuR<br />
Marcel Asselberghs, voorzitter van het auditcomité<br />
Leopold Baute, wnd. gemeenschapsvoorzitter<br />
(van 17 maart <strong>2007</strong> t.e.m. 15 maart 2008), vertegenwoordiger provincievoorzitters<br />
in de Raad van Bestuur, Dienst voor het Bloed<br />
Dirk Huyghe, bestuurder<br />
Christ’l Joris, bestuurder, gemeenschapsondervoorzitter<br />
(van 17 maart <strong>2007</strong> t.e.m. 15 maart 2008), gemeenschapsvoorzitter<br />
(sinds 15 maart 2008)<br />
Guido Kestens, gemeenschapsvoorzitter (tot 17 maart <strong>2007</strong>)<br />
Geert Maelfait, gemeenschapspenningmeester<br />
Pierre Mattelaer, bestuurder, Dienst voor het Bloed<br />
Laurette Steenssens, bestuurder, Dienst voor het Bloed<br />
(sinds 21 april <strong>2007</strong>)<br />
Gilbert Van Laethem, bestuurder, Humanitaire Diensten<br />
Philippe Vandekerckhove, gedelegeerd bestuurder<br />
lEdEn Van dE Raad Van BEstuuR humanitaiRE<br />
diEnstEn mEt adVisEREndE BEVoEgdhEid<br />
Leopold Baute, provincievoorzitter Antwerpen<br />
Joost Proesmans, provincievoorzitter Vlaams-Brabant<br />
Marcel Reynders, provincievoorzitter Limburg<br />
Luc Van Hauwenhuyse, provincievoorzitter Oost-<strong>Vlaanderen</strong> (sinds<br />
1 januari <strong>2007</strong>)<br />
Guido Van Waeyenberge, ondervoorzitter Brussel-Hoofdstad<br />
Martial Vandamme, provincievoorzitter West-<strong>Vlaanderen</strong><br />
comités van de raden van Bestuur<br />
Binnen de schoot van de Raden van Bestuur zijn volgende comités opgericht:<br />
het auditcomité, het investeringscomité en het remuneratie- en<br />
benoemingscomité. Ze hebben het mandaat om gespecialiseerde aangelegenheden<br />
te analyseren en hierover verslag uit te brengen bij de Raden<br />
van Bestuur, om deze laatsten in staat te stellen beslissingen te nemen of<br />
hun toezichthoudende rol te vervullen.<br />
auditComité<br />
De bevoegdheden van het auditcomité zijn het evalueren van de externe<br />
audit (commissarissen) en het organiseren en superviseren van de interne<br />
auditfunctie.<br />
Samenstelling: Marcel Asselberghs, bestuurder (voorzitter), Guido<br />
Kestens, gemeenschapsvoorzitter (tot 17 maart <strong>2007</strong>), Christ’l Joris, gemeenschapsondervoorzitter<br />
(van 17 maart <strong>2007</strong> t.e.m. 15 maart 2008)<br />
en gemeenschapsvoorzitter (sinds 15 maart 2008) en Geert Maelfait (gemeenschapspenningmeester).
De interne auditfunctie is toevertrouwd aan de firma Deloitte en<br />
wordt uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van Guido Vandervorst,<br />
partner. In <strong>2007</strong> werd door Deloitte de werking van het departement<br />
Financiën, de dienst Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>, de afdelingen<br />
Berlaar en Beveren, en het facturatieproces van de Externe en HLAlaboratoria<br />
van de Dienst voor het Bloed geauditeerd.<br />
De externe audit (wettelijk revisoraat) is toevertrouwd aan de firma<br />
Ernst & Young en werd in <strong>2007</strong> uitgevoerd onder verantwoordelijkheid<br />
van Rosita Van Maele, partner.<br />
Het auditcomité vergaderde in <strong>2007</strong> op 20 april, 27 september en<br />
16 november.<br />
inVEstERingsComité<br />
De bevoegdheden van het investeringscomité zijn het cash- en vermogensbeheer,<br />
leningen, investeringen en de afsluiting van de jaarrekening.<br />
Het Investeringscomité vergaderde in <strong>2007</strong> op 23 januari<br />
en 11 september.<br />
Samenstelling: Geert Maelfait, gemeenschapspenningmeester<br />
(voorzitter), Gilbert van Laethem, bestuurder.<br />
REmunERatiE- En BEnoEmingsComité<br />
De bevoegdheden van dit comité zijn het remuneratiebeleid en het<br />
daaraan gekoppeld performantiebeleid voor het personeel dat niet<br />
onderworpen is aan een CAO-regeling; de selectie, benoeming of<br />
herbenoeming van de leden van de bestuursorganen (behalve voor<br />
de adviescommissies, de provincie- en regiovoorzitters); de selectie,<br />
benoeming of herbenoeming van de gedelegeerd bestuurder<br />
en het directiepersoneel; de expertisematrix van de Raden van Bestuur<br />
en het daaruit bepalen van de ontbrekende competenties.<br />
Het remuneratie- en benoemingscomité vergaderde in <strong>2007</strong> op<br />
22 juni, 17 oktober en 19 december.<br />
Samenstelling: Gilbert Van Laethem, bestuurder (voorzitter), Dr.<br />
Leopold Baute, bestuurder en wnd. gemeenschapsvoorzitter (van<br />
17 maart <strong>2007</strong> t.e.m. 15 maart 2008) en Dirk Huyghe, bestuurder.<br />
operationeel niveau<br />
Organisatie (situatie t.e.m. 1 mei 2008)<br />
Directiecomités<br />
Er zijn twee Directiecomités, één voor de Humanitaire Diensten<br />
en één voor de Dienst voor het Bloed. De Directiecomités zijn verantwoordelijk<br />
voor het dagelijks en operationeel beheer van <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>. Ze nemen autonoom beslissingen over operationele<br />
kwesties, binnen de objectieven die door hun Raad van Bestuur<br />
zijn bepaald. De Directiecomités worden voorgezeten door de<br />
gedelegeerd bestuurder.<br />
diRECtiEComité humanitaiRE diEnstEn<br />
Samenstelling:<br />
Stemgerechtigde leden:<br />
Philippe Vandekerckhove, gedelegeerd bestuurder (voorzitter); Leopold<br />
Baute, provincievoorzitter Antwerpen; Joost Proesmans, provincievoorzitter<br />
Vlaams-Brabant; Marcel Reynders, provincievoorzitter<br />
Limburg; Martial Vandamme, provincievoorzitter West-<strong>Vlaanderen</strong>;<br />
Luc Van Hauwenhuyse, provincievoorzitter Oost-<strong>Vlaanderen</strong> en<br />
Guido Van Waeyenberge, ondervoorzitter Brussel-Hoofdstad.<br />
Niet-stemgerechtigde leden:<br />
Marc Biesemans, departementshoofd Personeelszaken (sinds<br />
15 juli <strong>2007</strong>); Lode De Maesschalck, coördinator Humanitaire<br />
Diensten - Nationaal (tot 18 februari 2008); Luc De Wever, coördinator<br />
Humanitaire Diensten – Internationaal; Michel Leduc, departementshoofd<br />
Communicatie; Katja Verhelst, coördinator Humanitaire<br />
Diensten – Nationaal (vanaf 18 februari 2008) en Ann Wynant,<br />
departementshoofd Personeelszaken (tot 30 april <strong>2007</strong>).<br />
Het Directiecomité Humanitaire Diensten vergaderde in <strong>2007</strong> op<br />
11 en 25 januari, 8 en 22 februari, 8 en 22 maart, 19 april, 10 mei,<br />
7 en 24 juni, 5 en 19 juli, 30 augustus, 13 en 27 september, 11 en<br />
25 oktober, 8 november en 6 en 20 december.<br />
diRECtiEComité diEnst VooR hEt BloEd<br />
Samenstelling: Philippe Vandekerckhove, gedelegeerd bestuurder<br />
(voorzitter); Karin Genoe, departementshoofd Operationele<br />
Zaken; Martine Baeten, medisch directeur; Marc Biesemans, departementshoofd<br />
Personeelszaken (sinds 15 juli <strong>2007</strong>); Luc Botten,<br />
departementshoofd ICT; Inge Buyse, departementshoofd Kwaliteit<br />
(tot 10 augustus <strong>2007</strong>); Michel Leduc, departementshoofd Communicatie;<br />
Lisette Loos, departementshoofd Aankoop en Logistiek<br />
(a.i. sinds 26 februari 2008); Jackie Pelst, departementshoofd Financiën<br />
en Ann Wynant, departementshoofd Personeelszaken (tot<br />
30 april <strong>2007</strong>).<br />
Het Directiecomité Dienst voor het Bloed vergaderde in <strong>2007</strong> op<br />
16 januari, 13 februari, 13 en 27 maart, 24 april, 8 mei, 5 juni, 3 juli,<br />
28 augustus, 25 september, 23 oktober en 4 en 18 december.<br />
adviesorganen<br />
hEt mEdisCh Comité Van dE diEnst VooR hEt BloEd<br />
Samenstelling: Dr. Martine Baeten, medisch directeur (voorzitter),<br />
de hoofdgeneesheren van de bloedtransfusiecentra, gedelegeerd<br />
bestuurder prof. dr. Philippe Vandekerckhove, het departementshoofd<br />
Kwaliteit en één of meer medische experts.<br />
Het Medisch Comité van de Dienst voor het Bloed vergaderde<br />
in <strong>2007</strong> op 16 januari, 13 en 27 februari, 13 en 27 maart, 10 en<br />
24 april, 8 en 22 mei, 5 juni, 3 en 31 juli, 14 en 28 augustus, 14 en<br />
25 september, 23 oktober, 6 november en 4 december.<br />
hEt mEdisCh Comité Van dE humanitaiRE diEnstEn<br />
Samenstelling: Prof. dr. Paul Broos (voorzitter), de provinciale<br />
hoofdgeneesheren, de afgevaardigde van de Vlaamse Minister van<br />
Volksgezondheid en de afgevaardigde van de Minister van Defensie.<br />
Het Medisch Comité van de Humanitaire Diensten vergaderde in<br />
<strong>2007</strong> op 12 januari, 9 maart, 13 april, 11 mei, 13 juli en 9 november.<br />
adViEsCommissiEs<br />
Voor alle disciplines binnen <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> bestaan er<br />
Adviescommissies (zie blz. 98).<br />
ORGANISATIE 97
98 ORGANISATIE<br />
adViEs op maat VooR BEtER BEstuuR<br />
hEt Bos dooR dE BomEn<br />
Weinig organisaties hebben een meer gevarieerde<br />
waaier aan activiteiten dan een <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>vereniging.<br />
De activiteiten gaan van zuiver medisch-technisch<br />
(bloedtransfusie), over talrijke paramedische<br />
activiteiten (o.m. preventieve- en rampenhulpverlening,<br />
ziekenvervoer en eerstehulponderricht) tot<br />
zuiver sociale activiteiten (Tracing, Zorgbib, Aangepaste<br />
vakanties…).<br />
Bedrijven hebben uiteraard doorgaans een erg nauwe<br />
en gestroomlijnde productieactiviteit, maar zelfs<br />
de meeste NGO’s richten zich op een veel nauwer<br />
activiteitsgebied dan het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>. Zo zijn vele<br />
NGO’s vergelijkbaar met ons departement Internationale<br />
Zaken op zich. Een thuiszorgorganisatie is<br />
vergelijkbaar met aspecten van onze discipline Sociale<br />
Hulpverlening, het vakantieaanbod van de mutualiteiten<br />
met onze vzw <strong>Rode</strong>kruisvakanties of een<br />
jeugdbeweging met onze vzw Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>.<br />
Zelfs overheidsdiensten zoals Sanquin (de Nederlandse<br />
Dienst voor het Bloed) of National Blood<br />
Service (de Engelse Dienst voor het Bloed) hebben<br />
een vergelijkbare werking als onze Dienst voor het<br />
Bloed op zich. De opvangcentra voor asielzoekers<br />
beheerd door Fedasil zijn dan weer vergelijkbaar<br />
met ons departement Opvang voor Asielzoekers…<br />
De reden waarom alle nationale <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>verenigingen<br />
ter wereld ondanks deze complexiteit toch<br />
succesvol functioneren, ligt uiteraard in de opleiding<br />
en inzet van <strong>vrijwilliger</strong>s, en hun organisatie in plaatselijke<br />
afdelingen, die een unieke synergie tussen zo<br />
verschillende activiteitsgebieden mogelijk maakt.<br />
Om de bestuurders van een <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>vereniging<br />
bij te staan in het nemen van de juiste beslissingen<br />
in een erg breed activiteitsgebied, beschikt <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> over acht permanente adviescommissies<br />
en een aantal tijdelijke werkgroepen.<br />
pERmanEntE adViEsCommissiEs<br />
De acht adviescommissies (Communicatie, Dringende<br />
Sociale Interventie, Hulpdienst, Internationale<br />
Samenwerking, Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>, Leergangen,<br />
Sociale Hulpverlening en Zorgbib (tot voor kort: Ziekenhuisbibliotheken)<br />
vertegenwoordigen de expertise<br />
van de disciplines (het geheel van de werking<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> op een bepaald activiteitsgebied,<br />
zowel op plaatselijk, provinciaal als op<br />
centraal niveau).<br />
Zij geven advies over bestaande problemen binnen,<br />
en over nieuwe opportuniteiten voor hun werkterrein.<br />
Zij doen dit op eigen initiatief of op vraag van<br />
het centrale en provinciale niveau via het Directiecomité<br />
Humanitaire Diensten. De adviescommissies<br />
zijn dus geen bestuursorgaan: hun adviezen<br />
hoeven niet eensluidend te zijn en ze zijn niet bindend.<br />
De adviezen worden gericht aan het orgaan<br />
dat de commissie om advies vroeg.<br />
De adviescommissies leveren in principe twee<br />
soorten adviezen af. Een eerste soort advies betreft<br />
gekende materie waarvan de vertaling naar de<br />
situatie van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> moet gemaakt<br />
worden: hoe wordt iets het beste in onze organisatie<br />
binnengebracht en opgezet? Een tweede<br />
dE adViEsCommissiEs VERgadERdEn in <strong>2007</strong><br />
op VolgEndE data:<br />
• Adviescommissie Communicatie:<br />
27 februari, 24 april, 5 juni, 18 september en<br />
11 december<br />
• Adviescommissie Dringende Sociale Interventie:<br />
23 maart, 2 juni, 5 oktober en<br />
14 december<br />
• Adviescommissie Hulpdienst: 2 juni,<br />
13 september en 1 december<br />
• Adviescommissie Internationale Samenwerking:<br />
14 maart, 6 juni, 28 juli, 5 september<br />
en 8 december<br />
• Adviescommissie Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>:<br />
14 januari, 18 maart, 26 en 27 mei,<br />
24 september en 25 november<br />
• Adviescommissie Leergangen: 10 januari,<br />
14 maart en 18 december<br />
• Adviescommissie Sociale Hulpverlening:<br />
24 januari, 6 en 20 juni, 12 september en<br />
19 december<br />
• Adviescommissie Zorgbib : 12 april, 7 juni,<br />
4 oktober en 7 december
soort advies betreft vernieuwing: hier functioneert<br />
de adviescommissie als een interne denktank, die<br />
mogelijke nieuwe activiteiten of methodes lanceert<br />
binnen de organisatie.<br />
Dit heeft o.a. tot adviezen geleid over opleidingen<br />
op jongerenmaat, knipperlichten in de afdelingen,<br />
aanwending van de middelen van het sociaal<br />
fonds en de uitrustingsvoorwaarden van de ziekenwagens.<br />
Directe communicatie vanuit de adviescommissies<br />
naar de discipline wordt vermeden gezien dit<br />
de normale communicatielijnen vanuit de hiërarchische<br />
en/of functionele lijnen kan tegenspreken.<br />
In dezelfde logica is de adviescommissie niet belast<br />
met of bevoegd voor de eventuele operationele<br />
uitvoering van de geleverde adviezen. Dit is<br />
de opdracht van het betrokken departements- of<br />
diensthoofd. Er bestaat dan ook geen hiërarchische<br />
of functionele lijn tussen deze laatste en de<br />
voorzitter van de betrokken adviescommissie.<br />
De adviescommissies zijn samengesteld uit de<br />
provincieverantwoordelijken van de disciplines, het<br />
hoofd van het betrokken departement of dienst, en<br />
kunnen op eigen voorstel worden uitgebreid met<br />
één of meer deskundigen. De commissies kiezen<br />
een voorzitter die deel uitmaakt van de Gemeenschapsraad<br />
en daar de expertise, maar niet de<br />
<strong>vrijwilliger</strong>s van zijn discipline vertegenwoordigt.<br />
(Dit laatste gebeurt immers door de regio- en provincievoorzitters.)<br />
tijdElijKE WERKgRoEpEn<br />
Naast de bestaande adviescommissies kunnen<br />
de bestuursorganen ook ad hoc commissies of<br />
werkgroepen oprichten en belasten met de studie<br />
van een bepaald onderwerp.<br />
Ad hoc werkgroepen leverden adviezen af over:<br />
• het strategisch plan ‘Strategie 2010’<br />
(8 werkgroepen, 37 samenkomsten);<br />
• de kerntaken van de afdelingen<br />
(5 samenkomsten);<br />
• de financiering van de provinciale zetels<br />
(3 samenkomsten);<br />
• de vertegenwoordiging van jongeren, vrouwen<br />
en allochtonen in de bestuursorganen<br />
(13 samenkomsten);<br />
• de herziening van de interne regelgeving<br />
(19 samenkomsten);<br />
• het oprichten van een ethische commissie<br />
(4 samenkomsten);<br />
• de rekrutering en doorstroming van <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
(4 samenkomsten).<br />
De aanbevelingen van deze werkgroepen zijn grotendeels<br />
geïmplementeerd. Op dit moment zijn tijdelijke<br />
werkgroepen onder meer belast met:<br />
• het herzien van het beleid op vlak van evaluatie-<br />
en functioneringsgesprekken;<br />
• <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>kledij;<br />
• de rekrutering en het behoud van <strong>vrijwilliger</strong>s.<br />
overige officiële organen<br />
Binnen <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> bestaan verder nog<br />
de volgende officiële organen, raden, commissies<br />
en comités:<br />
• de Provinciale vergadering;<br />
• de Provincieraad;<br />
• het Provinciecomité;<br />
• het Regiocomité;<br />
• het Interprovinciaal Werkoverleg;<br />
• het Afdelingscomité.<br />
ORGANISATIE 99
Doeltreffende<br />
actie.<br />
EEn BEdRijfsmatigE aanpaK VooR maximalE hulpVERlEning<br />
. Strategie 2010. Onze visie op een sterk en modern <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> 102<br />
. Efficiëntie. Waar kwalitatieve hulpverlening start 104<br />
. Meer en betere hulp. Een verhaal van 35 jaar groei 105<br />
. Win-win. Samenwerking en doen waar we goed in zijn 107<br />
. Uitdragen van expertise. Kennis delen is ook helpen 109<br />
BEDRIJFSMATIGE AANPAK 101
Strategie 2010<br />
Onze visie op een sterk en modern <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
De missie van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> - mensen helpen in nood - is breed. Onze opdracht kan op oneindig<br />
veel manieren ingevuld worden. Daarom is het belangrijk dat alle <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>medewerkers en -<strong>vrijwilliger</strong>s<br />
op één lijn staan. Meer dan twee jaar al werkt <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> met een strategisch<br />
plan, dat de prioriteiten van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> tot 2010 bepaalt.<br />
Strategie 2010 is het strategische<br />
plan van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> dat<br />
op 3 januari 2006 gelanceerd werd.<br />
Het is uitgewerkt in negen doelstellingen<br />
die de krachtlijnen zijn van<br />
onze activiteiten. Samen streven<br />
ze één krachtdadig doel na: <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> versterken en moderniseren,<br />
zodat zij die op ons een<br />
beroep doen nog beter geholpen<br />
worden, waar ook ter wereld.<br />
Behalve doelstellingen rond de<br />
operationele werking, stelt Strategie<br />
2010 ook duidelijke doelstellingen<br />
over de interne organisatie.<br />
Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> moet immers een<br />
goed geoliede en efficiënte organisatie<br />
zijn, waar alle onderdelen<br />
samenwerken én intensief communiceren.<br />
doEl 1: EEn gRotERE EERstEhulpCapaCitEit<br />
Bij dE BEVol-<br />
King<br />
<strong>2007</strong> was het jaar van de vernieuwing<br />
van de eerstehulpopleidingen<br />
op basis van de gloednieuwe Europese<br />
eerstehulprichtlijnen. De nieuwe<br />
opleidingen zijn praktijkgericht,<br />
volledig cursistgestuurd en maken<br />
gebruik van gloednieuwe eerstehulphandboeken<br />
(zie blz. 28). Deze<br />
vernieuwingen zullen leiden tot een<br />
stijging van het aantal personen die<br />
een eerstehulpcursus volgen.<br />
Een andere doorbraak is dat eerste<br />
hulp opgenomen werd in de lerarenopleiding:<br />
iedere afstuderende<br />
leerkracht zal vanaf 2009 eerste hulp<br />
102 BEDRIJFSMATIGE AANPAK<br />
stRatEgiE 2010: EEn stand Van zaKEn (status 31/12/<strong>2007</strong>)<br />
Aantal projecten<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
Doel 1<br />
Doel 2<br />
Doel 3<br />
De realisatie van Strategie 2010 verloopt naar wens. Eind <strong>2007</strong> was ruim<br />
76 % van de projecten gerealiseerd of in volle uitvoering, volledig volgens<br />
schema. 10 % van de projecten zullen, zoals het tijdsplan aangeeft, starten<br />
na 31 december <strong>2007</strong>. Slechts 14 % van de projecten heeft vertraging<br />
opgelopen.<br />
kennen en aan zijn leerlingen kunnen<br />
overbrengen (zie blz. 34). Een<br />
overweldigend succes dat de realisatie<br />
betekende van een lang gekoesterde<br />
ambitie. Ten slotte werken<br />
we hard aan het verspreiden van<br />
eerste hulpkennis via het internet.<br />
doEl 2: EEn EigEn plaats En<br />
stEm in RampEnBEstRijding<br />
Doel 4<br />
Projecten die reeds gerealiseerd werden<br />
Projecten die vertraging hebben opgelopen<br />
Een eigen plaats en stem verkrijgen,<br />
verloopt minder vlot. Vooral<br />
het wettelijk vastleggen van onze<br />
taak in de rampenbestrijding gaat<br />
langzamer dan verhoopt. In plaats<br />
van één globaal Koninklijk Besluit<br />
Doel 5<br />
Doel 6<br />
Doel 7<br />
Doel 8<br />
Doel 9<br />
Projecten die volgens schema verlopen<br />
Projecten die pas na 31 december <strong>2007</strong> starten<br />
(KB) heeft de overheid gekozen<br />
voor een stapsgewijze benadering<br />
met aparte KB’s per deeltaak. Toch<br />
blijven we niet bij de pakken zitten:<br />
we investeerden fors in eigen middelen<br />
in tal van projecten. Zo investeerden<br />
we sterk in onze snelle interventieteams<br />
die bij rampen vlug<br />
kunnen ingrijpen (zie blz. 37).<br />
doEl 3: onzE zoRgaCtiVitEitEn<br />
VERdiEpEn En VERBREdEn<br />
Alle vooropgestelde doelstellingen<br />
werden gehaald. Een onverdeelde<br />
successtory dus (zie blz.<br />
20)! Ondertussen worden reeds
ijkomende ambities gekoesterd, zoals een eigen<br />
zorghotel of -schip aankopen voor de aangepaste<br />
vakanties. Er wordt al volop gewerkt aan de realisatie<br />
ervan.<br />
doEl 4: VoldoEndE BloEd En mEnsElijKE<br />
WEEfsEls danKzij VRijWilligE donoREn<br />
Onafhankelijk onderzoek bevestigt de uitstekende<br />
kwaliteit van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> op het gebied<br />
van bloedvoorziening (zie blz. 76). Deze kwaliteit<br />
is het resultaat van hard en sterk gefocust werken.<br />
Om dit niveau in de toekomst te behouden en waar<br />
mogelijk nog te verbeteren werd een ‘ontwikkelings-<br />
en onderzoeksfonds’ opgericht zodat we via<br />
wetenschappelijk onderzoek blijvend werk kunnen<br />
maken van kwaliteitsbewaking en -verbetering.<br />
doEl 5: mEER VRijWilligERs En EEn aantREKKElijKE<br />
VRijWilligERsomgEVing<br />
Cruciaal voor de realisatie van de eerste vier doelstellingen<br />
zijn voldoende <strong>vrijwilliger</strong>s. Daarvoor is<br />
een aantrekkelijke <strong>vrijwilliger</strong>somgeving nodig. Dit<br />
is meteen de vijfde strategische doelstelling. Een<br />
aantal van de projecten op dit gebied is afgerond.<br />
Andere projecten, onder andere het werven van<br />
voldoende <strong>vrijwilliger</strong>s, worden momenteel geconcretiseerd.<br />
De hoogste erkenning voor een <strong>vrijwilliger</strong> is dat<br />
zijn/haar talenten en kennis volop aan bod kunnen<br />
komen in het <strong>vrijwilliger</strong>swerk. Voldoende en aangepaste<br />
opleiding speelt daarbij een erg belangrijke<br />
rol. Wie goed voorbereid een taak aanvat, heeft<br />
immers veel meer kans op succes en persoonlijke<br />
voldoening. Een belangrijk project is het uitwerken<br />
van een gemeenschappelijk vormingsbeleid (zie<br />
blz. 14).<br />
doEl 6: aCtiEs mEt impaCt<br />
Via focus, kwaliteit en groei willen we de impact<br />
van onze acties vergroten: we willen meer mensen<br />
bereiken en hun kwetsbaarheid verminderen. Dit<br />
willen we onder andere bereiken door een goede<br />
verankering van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> in de samenleving.<br />
Daarom werd een samenhangend onderwijsbeleid<br />
uitgewerkt en overeenkomsten met de<br />
verschillende onderwijskoepels afgesloten. Het<br />
GO!-onderwijs werkt bijvoorbeeld samen met het<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> om eerstehulpcursussen aan te bieden<br />
in de scholen (zie blz. 34).<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> streeft ernaar om vertegenwoordigd<br />
te zijn in verschillende advies- en<br />
beleidsorganen op zowel lokaal, provinciaal,<br />
Vlaams als federaal niveau. Ook zo willen we onze<br />
werking in de samenleving verankeren en onze impact<br />
vergroten. Ook op dit gebied is vooruitgang<br />
geboekt.<br />
Ten slotte doelen een reeks projecten op het vergroten<br />
van onze impact buiten <strong>Vlaanderen</strong>, op het<br />
internationale vlak. Onze uitgaven voor internationale<br />
hulp zijn de afgelopen jaren sterk gestegen.<br />
Er zijn op dit vlak dus grote stappen vooruit gezet<br />
(zie blz. 54).<br />
doEl 7: ziChtBaaR En gEloofWaaRdig zijn,<br />
onzE inspanningEn WoRdEn ERKEnd<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> wil zijn verwezenlijkingen<br />
zichtbaar maken en er de nodige erkenning voor<br />
krijgen. Niet voor onze eigen glorie, maar vooral<br />
omdat zichtbaarheid bijdraagt tot een toename<br />
van de financiële steun die ons dan weer toelaat<br />
nog meer mensen te helpen.<br />
Acties als Music for Life in samenwerking met<br />
Studio Brussel (zie blz. 56 en 119), de versterkte<br />
persactiviteiten, de radio- en tv-spotjes en onze<br />
dynamische website bewijzen dat <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> het laatste jaar heel stevig aan deze<br />
weg getimmerd heeft.<br />
doEl 8: EEn REfEREntiE als KWalitEitsBE-<br />
WustE humanitaiRE oRganisatiE<br />
Optimale transparantie over onze activiteiten én<br />
over onze financiën, een efficiënte organisatie zijn:<br />
het zijn topprioriteiten voor <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>.<br />
Alleen een kwalitatieve, geoliede organisatie<br />
kan op het terrein maximaal hulp bieden.<br />
We maakten in <strong>2007</strong> werk van het vastleggen én<br />
invoeren van betere procedures, het bepalen én<br />
opvolgen van performantie -indicatoren (zie blz.<br />
104) en het uitvoeren van meer interne controle.<br />
Net omdat we werken met de middelen van publiek,<br />
ziekenhuizen, bedrijfsleven en overheid hebben<br />
we de plicht om zo efficiënt mogelijk met elke<br />
euro om te springen en zo professioneel mogelijk<br />
te werken. Ook hier slagen we erin onze objectieven<br />
te realiseren.<br />
doEl 9: EEn duuRzamE Basis En EEn gEzondE<br />
finanCiëlE stRuCtuuR<br />
Onze ambities rond dit doel worden waargemaakt,<br />
hierover laten de cijfers geen twijfel (zie blz. 111).<br />
Toch is volgens ons een aanpassing van de rechtspersonen<br />
nodig om verder aan een duurzame basis<br />
en een gezonde structuur te kunnen werken (zie<br />
blz. 95).<br />
BEDRIJFSMATIGE AANPAK 103
Efficiëntie<br />
Waar kwalitatieve hulpverlening start<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> staat voor efficiëntie met een hart. Onze humanitaire missie belet ons echter<br />
niet om dagelijks te streven naar kwaliteit en efficiëntie. We willen een goede werkgever zijn,<br />
een geoliede <strong>vrijwilliger</strong>sorganisatie en een referentie in de social-profitwereld. Kwaliteit is ons<br />
handelsmerk, in iedere schakel van onze organisatie.<br />
Een praktijkvoorbeeld: de Zorgbib<br />
Strategie 2010 in de praktijk omzetten,<br />
daar werkt <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
dagelijks aan. Om in de praktijk<br />
rekening te kunnen houden met deze<br />
langetermijndoelen maken de verschillende<br />
diensten van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> operationele doelstellingen<br />
op. Met de hieraan gekoppelde<br />
Key Performance Indicators (KPI’s),<br />
parameters om de vooruitgang te<br />
meten, kan <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
beoordelen of de diensten erin slagen<br />
om de geplande strategie waar<br />
te maken. Ook de Zorgbib (het vroegere<br />
‘Ziekenhuisbiblitoheken’) werkt<br />
sinds vorig jaar met KPI’s.<br />
Op een kwaliteitsvolle manier contacten<br />
kunnen leggen met bewoners<br />
en patiënten, het is een basisver-<br />
BalanCEd sCoRE CaRd: stRatEgy map zoRgBiB<br />
mEER instEllingEn<br />
BEREiKEn<br />
BiBliothEKEn<br />
KEnnEn zoRgBiB<br />
niEuWE mEdia<br />
ondERzoEK aanKopEn<br />
CollECtiE aanBod<br />
VERBREdEn<br />
104 BEDRIJFSMATIGE AANPAK<br />
mEER mEnsEn<br />
BEREiKEn<br />
instEllingEn KEnnEn<br />
mogElijKhEdEn<br />
zoRgBiB<br />
thEmapaKEttEn<br />
intRoduCEREn<br />
optimalisEREn<br />
pRomomatERiaal<br />
eiste voor iedere <strong>vrijwilliger</strong> van de<br />
Zorgbib. Maar dit is onvoldoende<br />
voor een goede werking van deze<br />
zorgactiviteit. Daarom is het streven<br />
naar een goede bibliotheekwerking<br />
een basisonderdeel van het kwaliteitsplan.<br />
Dit laatste houdt in dat<br />
de collectie boeken goed gebruikt<br />
wordt: dit wordt berekend aan de<br />
hand van coëfficiënten. De leescoefficiënt<br />
geeft weer hoeveel boeken<br />
er per bed uitgeleend worden, de<br />
gebruikscoëfficiënt leert ons hoe<br />
vaak elk boek uitgeleend wordt en<br />
de bezitscoëfficiënt becijfert hoeveel<br />
boeken er per bed ter beschikking<br />
zijn.<br />
Doelstelling is om tegen 2010 alle<br />
uitleenpunten zo dicht mogelijk<br />
aangEpastE CollECtiEs<br />
En niEuWE<br />
WERKmEthodEn<br />
aantal gEtEKEndE<br />
oVEREEnKomstEn<br />
REgistRatiE lEnERs En<br />
gEspREKKEn<br />
intEgRatiE / ContaCtEn<br />
afdElingEn<br />
VERBEtEREn<br />
opgElEidE<br />
VRijWilligERs<br />
pRoVinCialE ConsulEntEn<br />
WERKEn mEt<br />
zoRgBiB<br />
ContaCtEn ConsulEntEn<br />
uitBouWEn<br />
jongEREn En andERE<br />
VRijWilligERs REKRutEREn<br />
bij de gemiddelde coëfficiënten te<br />
brengen. Om dit en de andere elementen<br />
uit het kwaliteitsplan (opleidingen,<br />
administratie en contacten<br />
met de afdeling) te realiseren,<br />
dragen zowel <strong>vrijwilliger</strong>s als het<br />
beroepsteam van de hoofdbib een<br />
steentje bij.<br />
Behalve met de KPI’s uit dit kwaliteitsplan<br />
werkt de Zorgbib nog met<br />
andere KPI’s. Jaarlijks willen we in<br />
vijf nieuwe instellingen de bewoners<br />
en patiënten laten kennismaken<br />
met de mogelijkheden van de<br />
bibliotheek en we willen ook onze<br />
werking in de opvangcentra uitbreiden.<br />
Natuurlijk willen we nog meer<br />
mensen bereiken en nog meer boeken<br />
uitlenen: tegen 2013 willen we<br />
een vooruitgang van 5 % realiseren,<br />
wat overeenkomt met een toename<br />
van 5.000 leners en een toename<br />
van een kleine 3.000 gesprekken.<br />
samEnWERKing<br />
pERsonEEl & VRij-<br />
WilligERs<br />
naamsBEKEndhEid<br />
VERBEtEREn<br />
Finalitieit<br />
Klanten<br />
Processen<br />
Leren & groeien
meer en betere hulp<br />
Een verhaal van 35 jaar groei<br />
Op 25 november <strong>2007</strong> was het precies 35 jaar geleden dat de eerste vergadering van de<br />
Vlaamse Gemeenschapsraad plaatsvond. De instelling van deze raad was tegelijk een<br />
eindpunt en een beginpunt. Een eindpunt van een lange strijd van <strong>Vlaanderen</strong> voor een<br />
eigen <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> dat in staat was tegemoet te komen aan de noden en behoeften van de<br />
Vlaamse bevolking. En tegelijk het beginpunt van 35 jaar groei.<br />
De cijfers liegen er niet om: een verdubbeling van<br />
het aantal bloedgevers, een verdriedubbeling van<br />
het aantal <strong>vrijwilliger</strong>s, een vertienvoudiging van<br />
de opbrengst van de 14-daagse… Maar nog belangrijker<br />
is de groei van de activiteiten.<br />
Kwalitatieve en kwantitatieve groei<br />
1Het<br />
aantal <strong>vrijwilliger</strong>s verdriedubbelde in de<br />
laatste 35 jaar. Vandaag kan <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
rekenen op 14.180 <strong>vrijwilliger</strong>s (status:<br />
31/12/<strong>2007</strong>).<br />
1972<br />
EVolutiE Van hEt aantal VRijWilligERs<br />
1982<br />
4229<br />
11.602<br />
1992<br />
10.877<br />
2000<br />
14.274<br />
2003<br />
13.560<br />
2004<br />
13.328<br />
2005<br />
13.520<br />
2006<br />
<strong>2007</strong><br />
14.008<br />
14.180<br />
Dit alles kon slechts worden gerealiseerd dankzij<br />
de inzet van onze <strong>vrijwilliger</strong>s en personeelsleden<br />
die doorheen de laatste 35 jaar hebben bijgedragen<br />
tot de ontwikkeling en groei van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong>. Met Strategie 2010 als kompas gaan<br />
we resoluut verder op de ingeslagen weg!<br />
EVolutiE Van dE opBREngst Van dE 14-daagsE<br />
stiCKERVERKoop<br />
Jaarlijks vraagt <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> steun van<br />
de bevolking voor de hulpacties van de afdelingen.<br />
Sinds 1972 stellen we een vertienvoudiging<br />
van de opbrengst vast. Een duidelijk teken dat<br />
de samenleving onze inspanningen waardeert.<br />
1972<br />
0,2 miljoen euro<br />
1982<br />
0,4 miljoen euro<br />
1992<br />
1,1 miljoen euro<br />
2000<br />
2,3 miljoen euro<br />
2003<br />
2,5 miljoen euro<br />
2004<br />
2,81 miljoen euro<br />
2005<br />
2,9 miljoen euro<br />
2006<br />
2,9 miljoen euro<br />
<strong>2007</strong><br />
2,85 miljoen euro<br />
BEDRIJFSMATIGE AANPAK 105
Tal van activiteiten van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> werden de laatste jaren<br />
gekenmerkt door een echte groeispurt.<br />
Sociale Hulpverlening bijvoorbeeld<br />
stond in 1972 nog in zijn<br />
kinderschoenen. Het legde zowel<br />
kwalitatief als kwantitatief een grote<br />
weg af. Het is vandaag de tweede<br />
grootste <strong>vrijwilliger</strong>sdiscipline binnen<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> (zie blz.<br />
20).<br />
In 1983 legden we de basis voor<br />
een eigen internationale werking.<br />
25 jaar later zijn we actief in 17 landen,<br />
bestaat er een noodhulpfonds<br />
van 2 miljoen euro waardoor indien<br />
106 BEDRIJFSMATIGE AANPAK<br />
nodig onmiddellijk hulp geboden<br />
kan worden en kunnen we jaar na<br />
jaar meer mensen helpen dankzij<br />
een gestaag groeiend aantal ontwikkelingsprojecten<br />
(zie blz. 54).<br />
Blijvende groei<br />
Het gebouw van de centrale diensten<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>,<br />
in de Motstraat te Mechelen, is<br />
door de sterke groei van de activiteiten<br />
al na drie jaar te klein geworden.<br />
Om die reden werd in <strong>2007</strong><br />
een aanpalend stuk grond van<br />
6 hectare aangekocht.<br />
Activiteiten die niet (meer) in de<br />
hoofdzetel gehuisvest konden worden,<br />
zoals de centrale bib van de<br />
Zorgbib, het magazijn en een aantal<br />
centrale functies voor de Dienst<br />
voor het Bloed zullen er in nieuwe<br />
gebouwen worden ondergebracht.<br />
Door een aanpalend stuk grond<br />
te kopen, zorgt <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
ervoor dat er in de toekomst<br />
geen nieuwe versnippering in<br />
locaties zal plaatsvinden, zodat<br />
efficiëntieverlies vermeden wordt.
Win-win<br />
Samenwerking en doen waar we goed in zijn<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> werkt samen met<br />
tal van bedrijven en organisaties. Dit doen<br />
we om onze werking te optimaliseren. Activiteiten<br />
waarin we zelf niet gespecialiseerd<br />
zijn, besteden we uit. Waar we wel goed<br />
in zijn, dat doen we zelf. Zo proberen we<br />
maximale efficiëntie na te streven, zodat<br />
we optimale hulp kunnen bieden aan degenen<br />
die ons nodig hebben.<br />
oxfam WEREldWinKEls<br />
Eind <strong>2007</strong> ging <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> een samenwerkingsovereenkomst<br />
aan met Oxfam voor de levering<br />
van geschenkjes voor donoren (zie blz. 69).<br />
Deze samenwerking is logisch, aangezien ze een<br />
win-winsituatie creëert voor beide organisaties.<br />
Voor <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> heeft het nieuwe bedankingssysteem<br />
voordelen aangezien de beloning voor<br />
bloedgevers uit de materiële sfeer gehaald wordt.<br />
Oxfamgeschenkjes zijn verantwoord, duurzaam en<br />
een eerlijk alternatief voor de vroegere geschenken.<br />
Bovendien kan Oxfam het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> ondersteunen<br />
bij de logistieke kant van het geschenkensysteem.<br />
Ook het rekruteringspotentieel voor nieuwe donoren<br />
is groot binnen het Oxfamnetwerk.<br />
Voor Oxfam betekent de samenwerking een groter<br />
klantenbestand voor de Wereldwinkels, grotere<br />
naambekendheid en een grotere omzet.<br />
solidaRitEst ®<br />
Heel wat ondernemingen leveren inspanningen<br />
op het vlak van maatschappelijke solidariteit, het<br />
beginsel waarbij de maatschappelijk sterkeren in<br />
de samenleving steun bieden aan de maatschappelijk<br />
zwakkeren. Onder impuls van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> werd daarom in <strong>2007</strong> een nieuw initiatief<br />
opgestart onder de vorm van een enquête<br />
bij bedrijven: Solidaritest ® . Solidaritest ® meet de<br />
effectieve inspanningen van bedrijven en plaatst<br />
de meest waardevolle initiatieven resoluut in de<br />
kijker, om zo weer andere bedrijven te inspireren<br />
met concrete ideeën (‘good practices’).<br />
Solidaritest ® kan rekenen op een zeer brede<br />
professionele ondersteuning. De enquête zelf<br />
wordt georganiseerd door Vigeo Belgium, in samenwerking<br />
met Forum Ethibel: zij staan garant<br />
voor een correcte zakelijk-ethische analyse. De<br />
academische wereld verleent haar medewerking<br />
via het Centrum voor Economie en Ethiek van de<br />
K.U. Leuven, de Vlerick Leuven Gent Management<br />
School en de HEC-Ecole de Gestion de<br />
l’Université de Liége. Editie <strong>2007</strong> werd bovendien<br />
financieel gesteund door de Nationale Loterij.<br />
Solidaritest ® apprecieert ten zeerste de samenwerking<br />
met het Verbond van Belgische Ondernemingen<br />
(VBO) en met Roularta (Trends, Kanaal Z).<br />
Mede dankzij hun steun kan de boodschap rond<br />
maatschappelijke solidariteit maximaal doordringen<br />
in bedrijven. Voor de jaarlijkse uitreiking van<br />
de awards kan ook steeds weer een beroep worden<br />
gedaan op Les Disciples d’Auguste Escoffier.<br />
Deze brede samenwerking binnen Solidaritest ®<br />
illustreert de positieve aanpak van alle betrokkenen<br />
om maatschappelijke solidariteit van bedrijven<br />
nog meer te stimuleren en nog meer zichtbaar<br />
te maken.<br />
Bij de eerste editie (<strong>2007</strong>) werden volgende bedrijven<br />
geselecteerd als Solidaritest ® Kampioen:<br />
Carrefour, Nike Customer Service Centre, Plus<br />
Uitzendkrachten, ETAP Verlichting, Genzyme<br />
Flanders/Belgium, Inter Partner Assistance, Methanex<br />
Europe en SD WORx. Hieruit werden de<br />
drie Solidaritest ® Toppers voor <strong>2007</strong> geselecteerd:<br />
Carrefour, Nike Customer Service Centre en Plus<br />
Uitzendkrachten. Zij mochten een jaar lang het<br />
Solidaritest ® Topper-label dragen. Gefeliciteerd!<br />
allEs WEtEn oVER solidaRitEst ® ?<br />
suRf naaR WWW.solidaRitEst.BE<br />
BEDRIJFSMATIGE AANPAK 107
We hebben er vertrouwen in dat onze steun goed gebruikt wordt.<br />
Nationale Loterij steunt het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
Elk jaar helpt de Nationale Loterij<br />
honderden organisaties<br />
met een financiële bijdrage.<br />
Zo creëert de Nationale Loterij<br />
kansen, ook voor wie niet meespeelt<br />
met Lotto of een krasspel.<br />
Al meer dan 30 jaar stelt<br />
de Nationale Loterij in alle vertrouwen<br />
ook middelen ter beschikking<br />
aan het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>.<br />
“Het humanitaire engagement van<br />
het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> kan alleen maar een<br />
positieve weerklank vinden bij ons.<br />
Onze financiële ondersteuning stelt<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> in staat om<br />
verschillende van zijn opdrachten<br />
te vervullen. Via het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> kunnen<br />
we veel mensen bereiken en<br />
helpen, daar doen we het voor”,<br />
legt gedelegeerd bestuurder Ivan<br />
Pittevils van de Nationale Loterij uit.<br />
“<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> is een<br />
efficiënte organisatie die goed<br />
functioneert. 14.000 enthousiaste<br />
<strong>vrijwilliger</strong>s staan dag in dag uit<br />
paraat, klaar om hulp te bieden<br />
waar nodig”, stelt Pittevils vast. “We<br />
hebben er vertrouwen in dat onze<br />
steun goed gebruikt wordt. Als<br />
we de resultaten van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> bekijken, dan merken<br />
108 BEDRIJFSMATIGE AANPAK<br />
Ivan Pittevils<br />
Gedelegeerd bestuurder Nationale Loterij<br />
we dat onze bijdrage bij de hulpbehoevenden<br />
terechtkomt en dat<br />
de hulpverlening op een kwalitatief<br />
hoogstaande manier gebeurt.”<br />
“Met onze jaarlijkse bijdrage aan<br />
de werking van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> ver-<br />
vult de Nationale Loterij een maatschappelijke<br />
taak. We verdelen de<br />
winsten onder de samenleving. Zo<br />
willen we de levensomstandigheden<br />
van de bevolking verbeteren<br />
en initiatieven ten dienste van de<br />
samenleving stimuleren.”
Uitdragen van expertise<br />
Kennis delen is ook helpen<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> is actief op tal van<br />
terreinen: medische hulpverlening, vorming,<br />
sociale activiteiten, bloedvoorziening,<br />
… Uit al deze activiteiten is een hoop<br />
ervaring en expertise gegroeid. Omdat die<br />
nuttig is voor iedereen, moedigt <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> zijn werknemers en <strong>vrijwilliger</strong>s<br />
aan om onze expertise uit te dragen naar<br />
de buitenwereld. Een overzicht…<br />
WEtEnsChappElijKE puBliCatiEs<br />
Beguin C, Closon MC, Vandekerckhove P, Baele<br />
P. Concentration of transfusion resources on<br />
a few pathologies and a few patients: analysis of<br />
the comprehensive in-hospital patient database.<br />
Transfusion, 47, 217-227.<br />
Brand A, Vandekerckhove P, Baeten M, Ed. Lowenberg<br />
B. Handboek Hematologie, Transfusiegeneeskunde<br />
(hoofdstuk 40). Utrecht: de Tijdstroom,<br />
561-586.<br />
Van haute I, Manuscript Navelstrengbloedstamcellen.<br />
Cellules souches et santé des femmes/<br />
stamcellen en vrouwengezondheid/Stem cells and<br />
Women’s Health <strong>2007</strong>. Anthemis, 35-43.<br />
Van Cauwenbergh R, Robberecht H, Van Vlaslaer<br />
V, De Smet A, Emonds MP, Hermans N. Plasma selenium<br />
levels in healthy blood bank donors in the<br />
central-eastern part of Belgium. Journal of Trace<br />
Elements in Medicine and Biology, 21, 225-233.<br />
Lerut E, Van Damme B, Noizat-Pirenne F, Emonds<br />
MP, Rouger P, Vanrenterghem Y, Pirenne J, Ansart-<br />
Pirenne H. Duffy and Kidd blood group antigens:<br />
minor histocompatibility antigens involved in renal<br />
allograft rejection. Transfusion 47, 28-40.<br />
Van de Velde S, Broos P, Van Bouwelen M, De Win<br />
R, Sermon A, Verduyckt J, Van Tichelen A, Lauwaert<br />
D, Vantroyen B, Tobback C, Van den Steene P,<br />
Villere S, Mieres CU, Göbl G, Schunder S, Monsieurs<br />
K, Bierens J, Cassan P, Davoli E, Sabbe M,<br />
Lo G, De Vries M, Aertgeerts B. European first aid<br />
guidelines. Resuscitation, 72, 240-51.<br />
studiEdagEn, CongREssEn, sEminaRiEs<br />
5e Europese Congres over reanimatie, dringende<br />
geneeskundige hulpverlening en preventie, 13-16<br />
september <strong>2007</strong>, Oostende (zie blz. 29)<br />
‘Weefselbanking in <strong>Vlaanderen</strong>: uitdagingen voor de<br />
toekomst’, 7 december <strong>2007</strong>, Mechelen (zie blz. 80)<br />
Studiedag ‘Begeleiding op vreemde maat - psychosociale<br />
hulpverlening aan asielzoekers’, met ondersteuning<br />
van het Europees Vluchtelingenfonds, 21<br />
november <strong>2007</strong>, Schaarbeek (zie blz. 63)<br />
Driedaagse opleiding Internationaal Humanitair<br />
Recht (IHR) voor hulpverleners van organisaties en<br />
instanties die werken in conflictgebieden, 15, 16 en<br />
17 oktober <strong>2007</strong>, Alden Biesen (zie blz. 60)<br />
Diplomatenopleiding IHR, 12 en 13 maart <strong>2007</strong>,<br />
Brussel (Ministerie van Buitenlandse Zaken) (zie<br />
blz. 60)<br />
Debatavond ‘Pers in oorlog: objectief waarnemer<br />
of betrokken partij’, in samenwerking met Fonds<br />
Pascal Decroos, CJS, Universiteit Gent, 5 november<br />
<strong>2007</strong>, Gent (zie blz. 60)<br />
Vijfdaagse lessenreeks IHR, 10, 17, 24, 31 januari<br />
en 7 februari <strong>2007</strong>, VUB Brussel (zie blz. 60)<br />
BEDRIJFSMATIGE AANPAK 109
Elke euro<br />
finanCiEEl VERslag<br />
telt.<br />
. Bedrijfsinkomsten van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> 112<br />
. Bedrijfskosten van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> 114<br />
. Resultatenrekening 121<br />
FINANCIEEL VERSLAG 111
11,9 %<br />
23,1 %<br />
Bedrijfsinkomsten<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
7,5 %<br />
In <strong>2007</strong> ontving <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
128,8 miljoen euro.<br />
• 54,3 % daarvan (70,0 miljoen<br />
euro) bestaat uit vergoedingen<br />
voor levering van bloedproducten<br />
aan ziekenhuizen.<br />
• 23,1 % (29,8 miljoen euro) bestaat<br />
uit vergoedingen voor geleverde<br />
diensten aan de overheid.<br />
• 11,9 % (15,3 miljoen euro) bestaat<br />
uit vergoedingen voor geleverde<br />
diensten aan bedrijven en<br />
particulieren.<br />
• Daarnaast zijn we ontzettend blij<br />
met de 9,6 miljoen euro uit schenkingen<br />
en legaten van particulieren<br />
en bedrijven (7,5 % van onze<br />
ontvangsten).<br />
• 4,1 miljoen euro (of 3,2 % van<br />
onze inkomsten) komt van de federale<br />
overheid en de Nationale<br />
Loterij onder de vorm van structurele<br />
subsidies voor onze algemene<br />
werking.<br />
Onze inkomsten in detail:<br />
• 54,3 % (70,0 miljoen euro) van<br />
onze inkomsten zijn vergoedingen<br />
die we krijgen van de ziekenhuizen<br />
voor de bloedproducten<br />
die we leveren, en dit tegen<br />
tarieven die vastgelegd zijn door<br />
de minister van Volksgezondheid.<br />
Deze tarieven zijn identiek voor<br />
alle bloeddiensten in België. Voor<br />
een patiënt blijft een bloedtransfusie<br />
gratis, want het ziekenhuis<br />
112 FINANCIEEL VERSLAG<br />
3,2 %<br />
54,3 %<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
Vergoedingen voor levering van bloedproducten aan ziekenhuizen<br />
Vergoedingen voor geleverde diensten aan de overheid<br />
Vergoedingen voor geleverde diensten aan bedrijven en particulieren<br />
Schenkingen en legaten van particulieren en bedrijven<br />
Structurele subsidies van de federale overheid en de Nationale Loterij voor onze algemene werking<br />
Totaal: 128,8 miljoen euro<br />
ontvangt een vergoeding van de<br />
mutualiteit voor elk zakje bloed<br />
dat een patiënt toegediend krijgt.<br />
16,6 % (21,3 miljoen euro) van<br />
onze inkomsten zijn vergoedingen<br />
voor de opvang van asielzoekers.<br />
Deze opvang organiseren<br />
we in opdracht van Fedasil,<br />
het federale agentschap voor de<br />
opvang van asielzoekers.<br />
11,9 % (15,3 miljoen euro) van<br />
onze inkomsten zijn vergoedingen<br />
voor geleverde diensten aan<br />
bedrijven en particulieren. Hier<br />
gaat het voornamelijk om ziekenvervoer,<br />
preventieve hulpacties<br />
en bedrijfsopleidingen. Een<br />
groot deel van de hulpverlening<br />
van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> gebeurt gratis<br />
(eerstehulpopleidingen voor de<br />
bevolking, sociale activiteiten...).<br />
Voor andere activiteiten, zoals het<br />
105-ziekenvervoer, bedrijfseerstehulpcursussen<br />
en preventieve<br />
hulpacties, wordt wel een bijdrage<br />
gevraagd.<br />
7,5 % (9,6 miljoen euro) van de<br />
inkomsten van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
komen uit schenkingen en<br />
legaten van particulieren en bedrijven.<br />
Hiervan is 2,85 miljoen<br />
euro afkomstig van de 570.000<br />
trouwe kopers van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>stickers.<br />
3,2 % (4,1 miljoen euro) van onze<br />
inkomsten bestaan uit structurele<br />
subsidies van de federale over-<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
heid en de Nationale Loterij.<br />
2,6 % (3,4 miljoen euro) van onze<br />
inkomsten is steun van diverse<br />
overheden voor onze internationale<br />
hulpverlening.<br />
2,6 % (3,4 miljoen euro) van onze<br />
inkomsten zijn subsidies van de<br />
Vlaamse overheid. Deze subsidies<br />
zijn bestemd voor de Zorgbib,<br />
de vakanties voor kansarme<br />
kinderen, Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> en<br />
onze eerstehulpopleidingen.<br />
0,3 % (0,4 miljoen euro) van onze<br />
inkomsten zijn subsidies van provincies<br />
en gemeenten ter ondersteuning<br />
van de algemene werking<br />
van de provinciale zetels en<br />
de plaatselijke afdelingen.<br />
0,3 % (0,4 miljoen euro) van onze<br />
inkomsten zijn vergoedingen voor<br />
de dienstverlening bij rampen en<br />
voor repatriëringen van Belgen<br />
uit het buitenland.<br />
0,7 % (0,9 miljoen euro) van onze<br />
inkomsten zijn steun van buitenlandse<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>verenigingen<br />
voor enkele internationale projecten<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>.
dEtail BEdRijfsinKomstEn VooR intERnationalE WERKing<br />
28,70 %<br />
9,92 %<br />
9,25 %<br />
inKomstEn Van hEt puBliEK<br />
0,98 %<br />
6,55 %<br />
44,60 %<br />
In <strong>2007</strong> waren er geen grote rampen die veel<br />
media-aandacht kregen. In tegenstelling tot<br />
het jaar 2006 werden de opbrengsten van<br />
Music for Life <strong>2007</strong> niet opgenomen bij de inkomsten<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> Internationaal.<br />
Aangezien deze actie eind december<br />
plaatsvond, kwamen heel wat inkomsten pas<br />
binnen in 2008. De inkomsten van de hele actie<br />
zullen geboekt worden op 2008. Meer over<br />
de inkomsten van Music for Life 2006 (landmijnen)<br />
en <strong>2007</strong> (water): blz. 119.<br />
inKomstEn Van oVERhEdEn<br />
De steun van de federale, gewestelijke, provinciale<br />
en gemeentelijke overheden blijft zeer<br />
belangrijk. Ook het aandeel van de Europese<br />
Unie nam toe ten opzichte van 2006.<br />
Publiek (Music for Life niet inbegrepen)<br />
Europese Unie<br />
Federale overheid<br />
Vlaamse overheden<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>entiteiten en <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> (eigen financiering)<br />
Diverse inkomsten<br />
Totaal: 5,7 miljoen euro<br />
inKomstEn Van RodE KRuisEntitEitEn,<br />
RodE KRuis-VlaandEREn En diVERsE<br />
inKomstEn<br />
De middelen van voornamelijk het Nederlandse,<br />
het Duitse en het Internationale <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> werden<br />
aangewend om enkele specifieke projecten<br />
te realiseren. Tevens dragen ook plaatselijke<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>afdelingen uit <strong>Vlaanderen</strong> hun steentje<br />
bij. Deze steun is essentieel, niet alleen om projecten<br />
te financieren, maar ook om de solidariteit<br />
tussen <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s in het Noorden en<br />
het Zuiden te bevorderen.<br />
Diverse inkomsten zijn bedragen die we recupereren<br />
van verschillende donoren voor kosten die<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> maakte in opdracht van<br />
deze donoren. <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> draagt<br />
ook uit eigen middelen bij aan de internationale<br />
werking.<br />
FINANCIEEL VERSLAG 113
Bedrijfskosten<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
Algemeen overzicht<br />
De inkomsten van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> worden aangewend<br />
om tal van activiteiten te realiseren.<br />
Hieronder vindt u een algemeen<br />
overzicht van de operationele<br />
kosten per werkdomein. Op<br />
de volgende bladzijden krijgt u<br />
gedetailleerde informatie.<br />
• Nationale activiteiten:<br />
29,5 miljoen euro<br />
• Internationale activiteiten:<br />
27,0 miljoen euro (vzw <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> Internationaal<br />
+ Opvang voor Asielzoekers)<br />
• Bloedvoorziening:<br />
69,8 miljoen euro<br />
Totaal: 126,3 miljoen euro<br />
114 FINANCIEEL VERSLAG<br />
fondsEn RodE KRuis-VlaandEREn<br />
Om de financiering en de uitvoering<br />
van Strategie 2010, het<br />
strategische werkplan van <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>, te garanderen,<br />
hebben we verschillende fondsen<br />
gecreëerd. Van alle fondsen (behalve<br />
het noodhulpfonds) wordt<br />
enkel de rente op het kapitaal<br />
aangewend. Zo scheppen we de<br />
noodzakelijke langetermijnzekerheid<br />
voor de activiteiten in kwestie:<br />
hun financiering is hierdoor<br />
niet meer afhankelijk van jaarlijkse<br />
schommelingen in subsidies, beschikbaar<br />
geld binnen het <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>,...<br />
Met schenkers (zowel individuen<br />
als bedrijven), die een donatie<br />
doen aan een fonds, kunnen in<br />
detail langetermijnsafspraken gemaakt<br />
worden over hoe, waar en<br />
wanneer hun schenking zal worden<br />
gebruikt. Voor grotere schenkingen<br />
kan een apart fonds, ook<br />
op naam, worden gecreëerd.<br />
Het sociaal fonds van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> wil de nodige financiële<br />
middelen verzamelen om op<br />
structurele basis zorgactiviteiten<br />
zoals vakanties voor kansarme<br />
kinderen en aangepaste vakanties<br />
voor mensen met een handicap,<br />
te ontwikkelen en te realiseren.<br />
Het vormingsfonds werd opgericht<br />
om financiële steun te geven aan<br />
nieuw op te starten vormingsinitiatieven.<br />
Deze kunnen van allerlei<br />
aard zijn.<br />
Met het noodhulpfonds wil <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> snel kunnen reageren<br />
op een onverwachte (en<br />
bijgevolg niet te begroten) ramp.<br />
Als de middelen van dit fonds gebruikt<br />
worden, moet het nadien terug<br />
aangezuiverd worden met geld<br />
afkomstig van fondsenwerving bij<br />
het brede publiek of bij bedrijven<br />
of van de overheid.<br />
Het ontwikkelingsfonds van <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> verzekert continuïteit<br />
en groei in de internationale<br />
ontwikkelingsprojecten. Vaak<br />
gaat het om de financiering van de<br />
eigen bijdrage in <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>projecten<br />
die gedeeltelijk door de<br />
overheid worden gefinancierd.<br />
Het ‘onderzoeks- en ontwikkelingsfonds<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
- Dienst voor het Bloed’ heeft tot<br />
doel het wetenschappelijk onderzoek<br />
in de Dienst voor het Bloed<br />
van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> te bevorderen.<br />
Dit gebeurt door steun<br />
aan onderzoekers zelf, of aan externe<br />
instellingen waarmee <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> samen wetenschappelijk<br />
onderzoek verricht.<br />
Sociaal fonds:<br />
2,4 miljoen euro<br />
Vormingfonds:<br />
0,7 miljoen euro<br />
Noodhulpfonds:<br />
0,9 miljoen euro<br />
Ontwikkelingsfonds:<br />
3,8 miljoen euro<br />
Fonds wetenschappelijk onderzoek<br />
& ontwikkeling:<br />
12,1 miljoen euro
Bedrijfskosten nationale activiteiten<br />
35,1<br />
2,2 %<br />
1,4 %<br />
0,5 %<br />
2,0 %<br />
8,3 %<br />
1,9 %<br />
12,5 %<br />
6,2 %<br />
9,7 %<br />
20,2 %<br />
Plaatselijke afdelingen algemene werking*<br />
Provinciale zetels algemene werking<br />
Hoofdzetel algemene werking<br />
Hulpdienst*<br />
Dringende sociale interventie*<br />
Ziekenvervoer*<br />
Zorgbib*<br />
Vakanties voor kansarme kinderen*<br />
Overige sociale projecten*<br />
Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>*<br />
Opleidingen voor de bevolking en <strong>vrijwilliger</strong>s*<br />
Totaal nationale werking: 29,5 miljoen euro<br />
*In deze cijfers is het aandeel van de kosten gemaakt door de plaatselijke afdelingen gebaseerd op een relevante steekproef bij de populatie van 256 afdelingen.<br />
De uitgaven voor de nationale werking van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> bedroegen 29,5 miljoen euro. Deze kosten<br />
kunnen verdeeld worden over volgende activiteiten:<br />
plaatsElijKE afdElingEn algEmEnE<br />
WERKing<br />
Deze kosten bevatten de kosten voor de algemene<br />
werking van de afdelingen. Dit wil zeggen: verplaatsingskosten,<br />
verzekeringen, huur lokalen… De activiteitsgebonden<br />
kosten zijn opgenomen bij de verschillende<br />
activiteiten. In het jaarverslag 2006 waren deze<br />
activiteitsgebonden kosten op niveau van de afdelingen<br />
nog niet opgesplitst naar activiteit. Dit verklaart<br />
waarom het aandeel ‘algemene werking’ op niveau<br />
van de plaatselijke afdelingen aanzienlijk gedaald is<br />
ten opzichte van vorig jaar.<br />
pRoVinCialE zEtEls algEmEnE WERKing<br />
De provinciale zetels zijn knooppunten waar <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong><strong>vrijwilliger</strong>s, personeelsleden en de bevolking terechtkunnen<br />
voor informatie, opleidingen en bijscholingen.<br />
Zo ondersteunen ze de afdelingswerking. De<br />
provinciale zetels verzorgen ook de administratieve,<br />
logistieke en beleidsondersteunende <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>werking.<br />
De activiteitsgebonden uitgaven zitten vervat bij<br />
de kosten van de activiteiten zelf.<br />
hoofdzEtEl algEmEnE WERKing<br />
De hulpverleningsactiviteiten (Hulpdienst, Dringende<br />
Sociale Interventie, niet-dringend ziekenvervoer 105<br />
en een deel van onze sociale werking) worden nationaal<br />
gecoördineerd. Daarnaast bevat het aandeel<br />
van de hoofdzetel ook de kosten voor communicatie<br />
en fondsenwerving.<br />
aCtiVitEitsgEBondEn KostEn<br />
• Hulpdienst: Hierin zitten alle kosten die gemaakt<br />
worden voor de hulpverlening bij rampen en de<br />
preventieve hulpverlening: onkostenvergoedingen,<br />
aankoop medisch materiaal, …<br />
• Dringende sociale interventie (DSI): de uitgaven<br />
voor DSI bevinden zich voornamelijk op het niveau<br />
van de hoofdzetel en de provinciale zetels.<br />
• Ziekenvervoer: Het kostenaandeel van het Ziekenvervoer<br />
bedraagt 35 % van de totale bedrijfskosten<br />
voor de nationale werking. Dit aandeel is<br />
groter dan bij de andere activiteiten door het grote<br />
aantal vaste, betaalde werknemers. Ruim 10 dispatchers<br />
en 60 ambulanciers ondersteunen de<br />
<strong>vrijwilliger</strong>s bij het vervoer van zieken.<br />
• Zorgbib: deze kosten omvatten o.a. de aankoop<br />
van nieuwe boeken, de collectiewissels, het onderhouden<br />
van de collectie, de huur van de opslagruimte<br />
voor de collectie, …<br />
• Vakanties voor kansarme kinderen: een beperkt<br />
deel van de kosten voor de vakanties dragen<br />
de ouders van de kinderen. Het overgrote deel<br />
wordt betaald door <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> zelf.<br />
• Overige sociale projecten: hier doelen we op de<br />
projecten die niet in een vzw vervat zitten: de uitleendienst,<br />
Thuis in m’n tehuis, Spring eens binnen, Brugfigurenproject,<br />
… Ook de kosten voor de Aangepaste<br />
Vakanties vallen hieronder. Eén derde van de kostprijs<br />
van de vakanties wordt betaald door de <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>afdeling,<br />
één derde door <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> en één<br />
derde door de vakantieganger zelf.<br />
• Jeugd <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>: hierin zitten o.a. de aankoop<br />
van materiaal, de bijdrage aan de kampen vanuit<br />
de afdeling en de verzekering vervat.<br />
• Opleidingen voor de bevolking en <strong>vrijwilliger</strong>s:<br />
deze kosten omvatten onder andere de<br />
huur van de lokalen om cursussen te geven, de<br />
onkostenvergoedingen, het (verband)materiaal<br />
dat tijdens de lessen gebruikt wordt.<br />
FINANCIEEL VERSLAG 115
wAArom wErKT roDE KrUiS-VlAAnDErEn mET ApArTE VZw’S?<br />
Sinds 1976 werden binnen <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> verscheidene<br />
vzw’s en een aparte stichting opgericht.<br />
Het betreft vzw Jeugd <strong>Rode</strong><br />
<strong>Kruis</strong>, vzw <strong>Rode</strong>kruisziekenhuisbibliotheken<br />
(nu vzw Zorgbib <strong>Rode</strong><br />
Bedrijfskosten Dienst voor het Bloed<br />
De bedrijfskosten van de Dienst<br />
voor het Bloed bedroegen 69,8<br />
miljoen euro. Deze kosten kunnen<br />
verdeeld worden over volgende<br />
activiteiten:<br />
afnamE Van BloEdpRoduCtEn<br />
De grootste uitgavenpost (30,1 %)<br />
van de Dienst voor het Bloed is<br />
de afname van bloed, plasma en<br />
bloedplaatjes (aankoop van kwalitatief<br />
afnamemateriaal en de lonen<br />
van artsen en verpleegkundigen<br />
die de afnamen veilig en vlot laten<br />
verlopen) en vergoedingen voor<br />
afdelingen.<br />
VERWERKing En BEWaRing<br />
Van BloEdpRoduCtEn<br />
Als het bloed getest en goedgekeurd<br />
is, wordt het verwerkt. Afgenomen<br />
bloed is immers niet onmiddellijk<br />
geschikt om toe te dienen<br />
aan een patiënt. Het moet eerst<br />
gesplitst worden in de verschillende<br />
bestanddelen: rode bloed-<br />
116 FINANCIEEL VERSLAG<br />
25,4 %<br />
24,2 %<br />
8,9 %<br />
<strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>), vzw Vormingsinstituut<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>,<br />
vzw <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> Internationaal,<br />
vzw <strong>Rode</strong>kruisvakanties<br />
en de stichting ‘Onderzoeks- en<br />
Ontwikkelingsfonds <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
30,1 %<br />
2,1 %<br />
9,3 %<br />
cellen, bloedplaatjes en plasma.<br />
Als het bloedproduct afgewerkt is,<br />
wordt het vervoerd naar de ziekenhuizen.<br />
Dit gebeurt uiterst zorgvuldig<br />
in koelcellen. De verwerking en<br />
de bedeling van bloedproducten<br />
nemen respectievelijk 9,3 % en<br />
2,1 % van de totale kosten in.<br />
laBotEsts op BloEd En<br />
BloEdpRoduCtEn<br />
Afname van bloedproducten<br />
Verwerking van bloedproducten<br />
Bedeling van bloedproducten<br />
Labotests<br />
Algemene werkingskosten<br />
Wetenschappelijk onderzoek en Ontwikkeling<br />
Totaal Dienst voor het Bloed: 69,8 miljoen euro<br />
De laboratoriumkosten nemen<br />
een belangrijke plaats in (24,2 %).<br />
Iedere bloedgift wordt uitgebreid<br />
getest om de veiligheid van de<br />
bloedproducten te garanderen.<br />
In deze uitgavenpost zijn de kosten<br />
voor laboratoriummateriaal<br />
en personeelskosten inbegrepen.<br />
Behalve eigen labotests voeren<br />
onze laboratoria ook gespecialiseerde<br />
tests uit op vraag van ziekenhuizen<br />
en externe labo’s. De<br />
uitgaven voor deze laatste tests<br />
bedragen 10,17 % van de totale<br />
uitgaven voor tests op bloed en<br />
bloedproducten.<br />
<strong>Vlaanderen</strong> - Dienst voor het<br />
Bloed’. Dit gebeurde vooral om te<br />
voldoen aan de decretale regelgeving<br />
van de Vlaamse overheid om<br />
te kunnen genieten van subsidies<br />
voor welbepaalde activiteiten.<br />
algEmEnE WERKingsKostEn<br />
Algemene werkingskosten (25,4 %)<br />
zijn de uitgaven voor de centraal<br />
ondersteunende diensten (Personeelszaken,<br />
Financiën, Communicatie<br />
en ICT), voor het aanmaken<br />
en drukken van publicaties, het<br />
administratieve luik van de bloedtransfusiecentra,<br />
donorwerving en<br />
het departement Kwaliteit. Hieronder<br />
brachten we ook de afschrijvingen<br />
op investeringen. Deze maken<br />
3,84 % uit van de totale kosten van<br />
de Dienst voor het Bloed.<br />
WEtEnsChappElijK ondERzoEK<br />
En ontWiKKEling<br />
Wetenschappelijk onderzoek<br />
(8,9 %) is belangrijk voor de Dienst<br />
voor het Bloed om meerdere redenen.<br />
Ten eerste aanziet de Dienst<br />
voor het Bloed het als zijn plicht<br />
om het verrichten van wetenschappelijk<br />
onderzoek op zijn werkgebied<br />
(bloedbanking en transfusie<br />
in het algemeen) te bevorderen en
te stimuleren. Ten tweede wil de Dienst voor het<br />
Bloed het carrièrepad voor de biomedisch geschoolde<br />
medewerkers (artsen, apothekers, biologen,<br />
biochemici, biotechnologen, laboranten,<br />
verpleegkundigen) inhoudelijk zo interessant mogelijk<br />
maken, om zodoende de meest bekwame<br />
medewerkers te kunnen aantrekken en behouden.<br />
Ten slotte heeft de Dienst voor het Bloed de ambitie<br />
om, zoals in het strategisch plan vastgelegd,<br />
ook wat wetenschappelijk onderzoek betreft een<br />
Bedrijfskosten internationale activiteiten*<br />
10,9 %<br />
12,9 %<br />
17,2 %<br />
10,6 %<br />
48,4 %<br />
De uitgaven van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> Internationaal<br />
vzw bedroegen 5,7 miljoen euro. Deze<br />
kosten kunnen verdeeld worden over volgende<br />
activiteiten:<br />
Hoewel het aandeel voor noodhulp en rehabilitatie in<br />
absolute cijfers gevoelig minder is dan in 2006, blijft<br />
het goed voor het leeuwendeel van de uitgaven, ruim<br />
48 %. Het netto aandeel van de uitgaven voor onze<br />
ontwikkelingsprojecten stijgt echter ten opzichte van<br />
vorig jaar (zie grafiek blz. 118). Deze projecten ondersteunen<br />
de werking van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>verenigingen<br />
Bijdragen aan internationale rode <strong>Kruis</strong><br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> betaalde de verplichte<br />
ledenbijdrage van 201.600 euro aan de Internationale<br />
Federatie van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>- en <strong>Rode</strong> Halve<br />
Maanverenigingen (IFRC). Daarnaast schonken we<br />
in <strong>2007</strong> vrijwillig 67.500 euro aan het Internationale<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>comité (ICRC) in Genève.<br />
imago van excellentie te bereiken. Het onderzoek<br />
richt zich uiteraard op gebieden die relevant zijn<br />
voor bloedbanking en bloedtransfusie, waaronder<br />
de navelstrengbank en stamcellen, en gebeurt bij<br />
voorkeur in samenwerking met bestaande (universitaire)<br />
onderzoekscentra. Uiteraard ondersteunt en<br />
vergemakkelijkt het wetenschappelijk onderzoek<br />
ook het opzetten van nieuwe en beter technieken in<br />
de dagelijkse werking, waardoor ons bloed steeds<br />
veiliger wordt.<br />
Noodhulp en rehabilitatie<br />
Ontwikkelingsprojecten<br />
Afgevaardigden<br />
Tracing, humanitair recht en <strong>vrijwilliger</strong>swerk<br />
Algemene werkingskosten<br />
Totaal vzw <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> Internationaal:<br />
5,7 miljoen euro<br />
in het Zuiden. We streven ernaar dit aandeel in de<br />
toekomst nog sneller te laten toenemen.<br />
De algemene werkingskosten voor het voorbereiden,<br />
het uitvoeren en het opvolgen van de verschillende<br />
projecten is gedeeltelijk afhankelijk van de<br />
omvang van de gerealiseerde projecten. In <strong>2007</strong><br />
bedroegen onze werkingskosten 10,6 % van onze<br />
totale uitgaven. Hierin zitten ook de kosten voor de<br />
ondersteuning van onze internationale acties door<br />
de departementen Personeelszaken, Financiën,<br />
Communicatie en ICT.<br />
* Exclusief uitgaven voor de hulpverlening na de tsunami in Zuidoost-Azië. Deze kosten werden in de vorige jaren in de resultaten opgenomen<br />
als provisie.<br />
Het Red Cross/EU Office dat als liaison functioneert<br />
tussen de nationale verenigingen van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong><br />
in de landen van de Europese Unie en de Europese<br />
Unie zelf, ontving een ledenbijdrage van 19.700<br />
euro.<br />
FINANCIEEL VERSLAG 117
inKomstEn En uitgaVEn VooR hulpVERlEning na dE tsunami<br />
Sinds de tsunami op tweede kerstdag 2004 in Zuidoost-Azië is <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> actief in de getroffen regio.<br />
In 2009 zullen de rehabilitatieprojecten van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> er eindigen. Een overzicht van de kosten en<br />
uitgaven voor de hulpverlening na de tsunami.<br />
inkomsten (in miljoen euro) 2004-2006 <strong>2007</strong> Totaal<br />
publiek 11,9 11,9<br />
overheden 0,5 0,5<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>verenigingen 0,8 0,4 1,2<br />
Totaal 13,2 0,4 13,6<br />
Uitgaven (in miljoen euro) 2004-2006 <strong>2007</strong> Totaal % geplande uitgaven<br />
‘08<br />
noodhulp 2,7 2,7 26,0 %<br />
2008 - 2009<br />
rehabilitatie 4,1 2,8 6,9 66,3 %<br />
ontwikkelingshulp 0,2 0,2 1,9 % 3,2<br />
werkingskosten 0,4 0,1 0,5 4,8 %<br />
Fondsenwervingskosten 0,1 0,1 1,0 %<br />
Totaal 7,3 3,1 10,4 100 % 3,2<br />
Eind <strong>2007</strong> kondigden we aan dat ruim 11 miljoen euro of 81 % van de ingezamelde gelden voor de hulpverlening na<br />
de tsunami besteed waren. De reconstructiewerken die daarmee gefinancierd werden, zijn volgens plan afgewerkt.<br />
De facturen voor een deel van die werken ontvangen we echter pas in 2008. Dit verklaart waarom in de tabel - die<br />
de effectieve uitgaven van <strong>2007</strong> weergeeft - slechts 10,4 miljoen is vermeld. Een gedetailleerd verslag over de reeds<br />
bestede en nog geplande tsunamiprojecten vindt u op jaarverslag.rodekruis.be.<br />
EVolutiE uitgaVEn noodhulp VERsus stRuCtuRElE hulp (in miljoEn EuRo)<br />
10<br />
8<br />
6<br />
4<br />
2<br />
0<br />
Bestedingen 2002<br />
1,4<br />
Bestedingen 2003<br />
2,4<br />
Bestedingen 2004<br />
1,7<br />
Bestedingen 2005<br />
6,8<br />
Bestedingen 2006<br />
Bestedingen <strong>2007</strong><br />
Structurele hulp<br />
Verwachte bestedingen 2008* Noodhulp + rehabilitatie**<br />
*Uitgaven voor noodhulp en rehabilitatie variëren sterk van jaar tot jaar. Ze zijn afhankelijk van het al dan niet<br />
gebeuren van grote rampen (aardbeving in Pakistan in 2005 en de tsunami in 2004). Maar ook de rehabilitatieprojecten<br />
beïnvloeden deze cijfers. Zo bereikten de uitgaven in 2006 een hoogtepunt, terwijl er dan juist wereldwijd<br />
minder mensen zijn getroffen door rampen dan de voorafgaande tien jaren. In 2006 financierde <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<br />
<strong>Vlaanderen</strong> echter grote rehabilitatieprojecten, zowel in Pakistan als in de door de tsunami getroffen landen.<br />
**Inclusief hulp in de landen getroffen door de tsunami en Music for Life.<br />
118 FINANCIEEL VERSLAG<br />
0,3<br />
0,6<br />
0,6<br />
0,7<br />
9,0<br />
1,0<br />
6,9<br />
1,2<br />
8,2<br />
4,1
musiC foR lifE: inKomstEn En uitgaVEn<br />
musiC foR lifE 2006, tEn VooRdElE Van dE landmijnpRojECtEn Van hEt RodE KRuis<br />
In onderstaande tabel vindt u een overzicht van alle opbrengsten.<br />
giften van het publiek tot 24 december 2006 € 1.109.713<br />
giften van het publiek ontvangen na 24 december 2006 € 287.686<br />
Kosten rode <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> (1) € -92.243<br />
Bijdrage van de Vlaamse regering € 100.000<br />
Totaal ontvangen door rode <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>, bestemd voor het internationale rode <strong>Kruis</strong>comité (icrc) € 1.405.156<br />
Bijdrage van de federale regering (rechtstreeks overgemaakt aan het icrc) € 1.300.000<br />
Totaal € 2.705.156<br />
(1) Kosten voor call center, softwareapplicaties, persreis…<br />
De publieke opbrengsten en de bijdrage van de<br />
Vlaamse regering werden overgemaakt aan het<br />
Internationale <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> (ICRC) en werden als<br />
volgt besteed:<br />
• 855.804 euro voor fysieke rehabilitatie van<br />
landmijnslachtoffers in 25 landen (Mijnactieprogramma)<br />
• 175.286 euro naar de preventieve mijnactieprogramma’s<br />
• 348.323 euro naar het Speciaal Fonds voor<br />
Gehandicapten van het ICRC.<br />
De bijdrage van de Belgische federale regering<br />
(1,3 miljoen euro) werd rechtstreeks door de federale<br />
overheid overgemaakt aan het Internationale<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>comité (ICRC) in Genève voor het Mijnactieprogramma<br />
<strong>2007</strong> (onderdeel: fysieke rehabilitatie)<br />
in Afghanistan.<br />
Gedetailleerde resultaten van het Mijnactieprogramma<br />
Afghanistan zijn te raadplegen in het<br />
jaarverslag <strong>2007</strong> van het ICRC (www.icrc.org).<br />
Meer info over de <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>hulp aan landmijnslachtoffers<br />
op blz. 56 van dit jaarverslag.<br />
musiC foR lifE <strong>2007</strong>, tEn VooRdElE Van<br />
dE WatERpRojECtEn Van<br />
RodE KRuis-VlaandEREn<br />
Inkomsten: 3,3 miljoen euro<br />
De inkomsten van Music for Life <strong>2007</strong> (water) kwamen<br />
pas binnen de laatste dagen van <strong>2007</strong> en<br />
begin 2008. Het geld wordt besteed in 2008. Wat<br />
de geplande bestedingen zijn, leest u op blz. 56<br />
van dit jaarverslag.<br />
FINANCIEEL VERSLAG 119
De uitgaven van de dienst ‘Opvang<br />
voor Asielzoekers’ kunnen in twee gesplitst<br />
worden volgens de activiteiten.<br />
Een eerste deel van onze activiteiten<br />
omvat de opvang zelf. Deze<br />
kernactiviteit wordt volledig gefinancierd<br />
door de overheid via een<br />
uitgavendekkende conventie met<br />
Fedasil. Deze conventie werd gewijzigd<br />
in <strong>2007</strong>. Ze omvat de huur<br />
van de gebouwen, de werkingskosten,<br />
de personeelskosten, in-<br />
120 FINANCIEEL VERSLAG<br />
Bedrijfskosten opvang voor Asielzoekers<br />
2,9 %<br />
4,5 %<br />
30,7 %<br />
2,8 %<br />
12,0 %<br />
2,8 %<br />
6,0 %<br />
39,3 %<br />
Personeel<br />
Huur gebouwen<br />
Werkingskosten<br />
Investeringen in gebouwen<br />
Overhead<br />
Medische kosten<br />
Integratie<br />
Voogden<br />
vesteringen in gebouwen, medische<br />
kosten, de kosten voor onze<br />
integratieactiviteiten en de overheadkosten<br />
(zie cirkeldiagram).<br />
Om een menswaardige en kwaliteitsvolle<br />
opvang te bieden, heeft<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> in <strong>2007</strong><br />
een aanpassing van de financiële<br />
middelen aangekaart bij Fedasil<br />
voor de volledige herstelling van<br />
de gebouwen, de personeelskosten<br />
(die nog steeds voor dezelfde<br />
Totaal Opvang voor asielzoekers: 21,3 miljoen euro<br />
opdracht gemiddeld lager liggen<br />
dan bij Fedasil) en voor de hogere<br />
werkingskosten die een gevolg zijn<br />
van de nieuwe opvangwet.<br />
Een tweede deel van onze activiteiten<br />
omvat de voogdij voor nietbegeleide<br />
minderjarige vreemdelingen.<br />
De werkingskosten van<br />
deze activiteit werden volledig<br />
vergoed door het ministerie van<br />
Justitie en met een toelage van de<br />
Sociale Maribel.
esultatenrekening<br />
De resultatenrekening met geauditeerde cijfers is, ten gevolge van de onaangepaste interne structuur van<br />
het Belgische <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>, bij het ter perse gaan van dit jaarverslag nog niet ter beschikking. Vanaf 1 juni<br />
2008 kunt u de resultatenrekening raadplegen op: jaarverslag.rodekruis.be<br />
FINANCIEEL VERSLAG 121
122 JAARVERSLAG <strong>2007</strong><br />
EEn antWooRd op al uW VRagEn<br />
Met vragen kunt u altijd bij uw plaatselijke afdeling terecht. Wilt u een preventieve<br />
hulppost aanvragen? Wilt u weten of er een Zorgbib in uw buurt actief is?<br />
Wilt u beroep doen op de uitleendienst van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>?<br />
De contactgegevens van onze 256 afdelingen vindt u op:<br />
www.rodekruis.be > Over <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> > <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> in jouw buurt.<br />
Ook de medewerkers van de provinciale zetels van het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> helpen u<br />
graag verder. Algemene vragen of net heel specifieke vragen: de provinciale<br />
medewerkers beantwoorden al uw vragen of kunnen u doorverwijzen naar de<br />
geschikte personen.<br />
Provinciale zetel<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-Vlaams-Brabant<br />
Herestraat 49/BTC, 3000 Leuven<br />
tel. 016 39 80 72<br />
vlaamsbrabant@rodekruis.be<br />
Provinciale zetel<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-Antwerpen<br />
Belgiëlei 34, 2018 Antwerpen<br />
tel. 03 286 93 00<br />
antwerpen@rodekruis.be<br />
Provinciale zetel<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-Limburg<br />
Boomkensstraat 303, 3500 Hasselt<br />
tel. 011 28 09 23<br />
limburg@rodekruis.be<br />
Provinciale zetel<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-Oost-<strong>Vlaanderen</strong><br />
Bomastraat 10, 9000 Gent<br />
tel. 09 225 81 97<br />
oostvlaanderen@rodekruis.be<br />
Provinciale zetel<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-West-<strong>Vlaanderen</strong><br />
Dirk Martensstraat 11, 8200 St. Andries-Brugge<br />
tel. 050 45 90 00<br />
westvlaanderen@rodekruis.be<br />
Provinciale zetel<br />
<strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-Brussel-Hoofdstad<br />
Stallestraat 96, 1180 Ukkel<br />
tel. 02 371 31 63<br />
brusselhoofdstad@rodekruis.be<br />
Met vragen over bloed, plasma of bloedplaatjes geven kunt u terecht bij de<br />
medewerkers van de bloedtransfusiecentra van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>. Ook<br />
voor algemene vragen over de Dienst voor het Bloed bent u bij hen aan het<br />
juiste adres.<br />
Bloedtransfusiecentrum Antwerpen<br />
Wilrijkstraat 8, 2650 Edegem<br />
tel. 03 829 00 00<br />
antwerpen.bloed@rodekruis.be<br />
Bloedtransfusiecentrum<br />
Oost-<strong>Vlaanderen</strong><br />
Ottergemsesteenweg 413, 9000 Gent<br />
tel. 09 244 56 56<br />
oostvlaanderen.bloed@rodekruis.be<br />
Bloedtransfusiecentrum<br />
Vlaams-Brabant - Limburg<br />
Herestraat 49/BTC, 3000 Leuven<br />
tel. 016 31 61 61<br />
vlaamsbrabant.limburg@rodekruis.be<br />
Bloedtransfusiecentrum West-<strong>Vlaanderen</strong><br />
Lieven Bauwensstraat 16, 8200 Brugge<br />
tel. 050 32 07 27<br />
westvlaanderen.bloed@rodekruis.be<br />
De centrale diensten van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong> staan ook steeds ter beschikking<br />
om vragen te beantwoorden.<br />
Centrale diensten <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong><br />
Motstraat 40, 2800 Mechelen<br />
tel. 015 44 33 22<br />
info@rodekruis.be<br />
Heeft u zeer specifieke vragen, dan vindt u hieronder de contactgegevens van<br />
de kaderleden van <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>.<br />
Algemene directie<br />
Philippe Vandekerckhove, gedelegeerd bestuurder: philippe.vandekerckhove@rodekruis.be<br />
Directie Dienst voor het Bloed<br />
Karin Genoe, departementshoofd Operationele Zaken: karin.genoe@rodekruis.be<br />
Martine Baeten, medisch directeur: martine.baeten@rodekruis.be<br />
Directie Humanitaire Diensten<br />
Katja Verhelst, coördinator Nationaal: katja.verhelst@rodekruis.be<br />
Luc De Wever, coördinator Internationaal: luc.dewever@rodekruis.be<br />
Centraal ondersteunende diensten<br />
Michel Leduc, departementshoofd Communicatie: michel.leduc@rodekruis.be<br />
Jackie Pelst, departementshoofd Financiën: jackie.pelst@rodekruis.be<br />
Luc Botten, departementshoofd ICT: luc.botten@rodekruis.be<br />
Marc Biesemans, departementshoofd Personeelszaken: marc.biesemans@rodekruis.be<br />
Lisette Loos, departementshoofd a.i. Aankoop, Logistiek: lisette.loos@rodekruis.be<br />
Colofon<br />
Foto’s<br />
© <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong>-<strong>Vlaanderen</strong>: blz. 6,<br />
12, 18, 21, 23, 41, 46, 49, 66, 82,<br />
90, 100, 110<br />
© Frank Toussaint: blz. 10, 11,<br />
14, 16, 26, 32, 37, 43, 63, 69, 73,<br />
77, 81, 87<br />
© Sander Genotte: blz. 30, 70<br />
© Ans Brys: blz. 75<br />
© Marc Gysens: blz. 24<br />
© iStockphoto: blz. 33<br />
© Jimmy Kets: blz. 39<br />
© Libelia de Splenter: blz. 56<br />
© Sven Dillen: blz. 55<br />
© ICRC: blz. 61<br />
Redactie<br />
Sofie Pues<br />
Liesbeth Vergauwen<br />
Vormgeving<br />
Roel Hadermann<br />
Verantwoordelijke uitgever<br />
Philippe Vandekerckhove<br />
Motstraat 40<br />
2800 Mechelen<br />
D/2008/0665/4<br />
2008_051<br />
Het <strong>Rode</strong> <strong>Kruis</strong> ontvangt<br />
structurele steun van:<br />
Surf naar jaarverslag.rodekruis.be voor<br />
een digitale versie van dit jaarverslag<br />
en een schat aan extra informatie.
www.rodekruis.be