p Open brief aan de minister-president p Twee versies van Karel ...

is gebruikt. Noch met het blote oog,
noch met röntgenfotografie of infraroodreflectografie
(IRR) zijn sporen
van een oudere voorstelling of pentimenti
waar te nemen. Het is niet
onmogelijk dat dit katoenen doek in
oorsprong een ‘witte meelzak’ was.
Deze waren na de Tweede Wereldoorlog
door Amerikaanse aanvoer in
grote hoeveelheden voorhanden en
vormden een goedkoop alternatief
voor het schaarse linnen. 11 Doordat
het schilderij bij restauratie in 1983-
84 is bedoekt, is aan de achterzijde
geen informatie meer te ontlenen
10 VERENIGING REMB RANDT ZOMER 2011
(zoals een opdruk) die voor deze
herkomst een aanwijzing zou
kunnen geven.
Onderzoek met röntgenfotografie
of IRR leverde evenmin een aanwijzing
op dat er op de voorzijde van
het doek een weggeschilderde handtekening
zou zijn. IRR onthult wél d
at de Groningse Vogel een ondertekening
heeft. Er zijn doorlopende
contouren waarneembaar rond de
vormen waaruit de kop van de vogel
is opgebouwd en bij de vleugels
lijnen die uit meerdere kortere delen
bestaan. Deze ondertekening beves-
Karel Appel aan het werk
in de foyer van het Stedelijk
Museum Amsterdam, 1951
tigt de veronderstelling dat het
schilderij een kopie is. 12 Bekend is
dat Appel gewend was zonder enige
compositorische voorbereiding te
schilderen, maar het maken van een
(nauwkeurige) kopie vergt die voorbereiding
wel. Door de ondertekening
lijkt er ook een overeenkomst
in methode met de Appelbar te zijn.
Niet alleen de documentatie maar
ook de beknopte materiaaltechnische
waarnemingen en de kunsthistorische
context geven voldoende
aanleiding om aan te nemen dat de
Groningse Vogel destijds gewoon