Docentenhandleiding Verhalenreis - Coda

Verhalenreis
De mooiste verhalen van Astrid Lindgren
getekend door Marit Törnqvist
17.01 t/m 07.07.2012
Illustratie van Marit Törnqvist uit De rode vogel, uitgeverij Querido

1
Docentenhandleiding
Verhalenreis - 17 januari t/m 7 juli 2012
Illustraties van Marit Törnqvist uit De rode vogel van Astrid Lindgren, Uitgeverij Querido. © Marit Törnqvist
Ga je mee op reis naar Ronja de Roversdochter, Emil van de Hazelhoeve, Madieke van het rode huis, de
Gebroeders Leeuwenhart, Thomas, Mattias en Anna in een fantastische trein? Kom dan naar CODA
Museum, stap in en maak een indrukwekkende verhalenreis!
Thomas ligt al tijden in bed omdat hij niet kan lopen. Gelukkig neemt meneer Rozenstaf hem iedere avond
mee naar Schemerland. Hier kan Thomas praten met de dieren, zelf een bus besturen en zo hoog vliegen als
hij wil. Terwijl Thomas in Schemerland is, volgen Mattias en Anna een prachtig rode vogel en belanden zo op
de Zonneweide, een paradijselijke droomwereld die verscholen is achter een mysterieuze deur.
Hier ontdekken ze wat plezier maken is.
De gebroeders Leeuwenhart zijn na een brand terechtgekomen in Nangijala. Maar om deze wonderlijke
wereld te beschermen, moeten zij de strijd aanbinden met de tiran Tengil en zijn draak. De zorgen van
Ronja de Roversdochter zijn van heel andere orde. Ze is per ongeluk in een kuil gestapt en maakt zo kennis
met trollen en aardmannen.
De nieuwe kindertentoonstelling Verhalenreis neemt je mee op reis door deze wereldberoemde verhalen van
Astrid Lindgren. Het enige dat nodig is voor deze indrukwekkende reis is een koffer vol fantasie!
Illustratie van Marit Törnqvist uit De rode vogel van Astrid Lindgren,
Uitgeverij Querido. © Marit Törnqvist

Over de tentoonstelling
Verhalenreis is gebaseerd op de tentoonstelling Verhalenreis in het kinderboekenmuseum Junibacken in
Stockholm en het gelijknamige boek.
Het Zweedse museum laat bezoekers van de tentoonstelling Verhalenreis een treinreis maken door de
boeken van Astrid Lindgren. Deze tentoonstelling – inclusief kabelbaan met trein en prachtige decors –
werd gemaakt door Marit Törnqvist.
Meer informatie op de website van Junibacken: http://www.junibacken.se/lang/nederlands
Om ook buiten Zweden een overzicht van de verhalen van Astrid Lindgren aan te kunnen bieden, maakte
Marit Törnqvist een boek met dezelfde titel. Op basis van het boek en de Zweedse tentoonstelling heeft
CODA Museum Verhalenreis samengesteld. Deze tentoonstelling brengt de originele illustraties die Marit
Törnqvist maakte voor het Zweedse museum samen.
De tentoonstelling toont illustraties uit de boeken Verhalenreis (uitgeverij Hoogland & Van Klaveren), De
rode vogel en In Schemerland (beide uitgeverij Querido).
In het treintje kun je luisteren naar Verhalenreis; een verhaal dat je meeneemt door boeken als In
Schemerland, De rode vogel, De gebroeders Leeuwenhart, Ronja de Roversdochter, Emil van de
Hazelhoeve, Madieke van het rode huis en Niels Ukkepuk.
Verhalenreis werd geschreven door Astrid Lindgren en voorgelezen door Rita Törnqvist-Verschuur, vaste
vertaalster van Astrid Lingren en de moeder van Marit Törnqvist. De tentoonstelling toont ook de prachtige
foto’s die fotograaf Lars Grönwall maakte van de tentoonstelling in Zweden.
Illustraties van Marit Törnqvist uit Verhalenreis van Astrid Lindgren, Uitgeverij Hoogland & Van Klaveren.
© Marit Törnqvist
Marit Törnqvist
Schrijfster en illustratrice Marit Törnqvist (1964) werd bekend met haar tekeningen voor de kinderboeken
van Hans en Monique Hagen en met de illustraties voor de boeken van haar moeder Rita Törnqvist-
Verschuur. Rita Törnqvist-Verschuur was de Nederlandse vertaalster van de boeken van Astrid Lindgren.
Door haar persoonlijke relatie met Astrid Lindgren was dochter Marit de aangewezen persoon om
de tentoonstelling Verhalenreis in het Zweedse kinderboekenmuseum Junibacken vorm te geven. De
samenwerking en vriendschap tussen Astrid Lindgren en Rita en Marit Törnqvist begon in 1959 toen Rita
Törnqvist in een Zweedse boekwinkel het boek Rasmus pa luffen van Astrid Lindgren ontdekte. Ze werd
zo getroffen door het verhaal dat ze besloot het boek in het Nederlands te vertalen. Dit is het begin van een
bijzondere relatie die uiteindelijk resulteert in tentoonstellingen in Zweden en Nederland.
2

Marit Törnqvist en Astrid Lindgren |
Foto: Lars Grönwall
Korte introductie museumbezoek
Astrid Lindgren
Astrid Lindgren (1907-2002) bedacht vele wereldberoemde karakters
en kinderverhalen. Ze heeft met haar boeken een onschatbare
invloed gehad op de kinderboekenliteratuur en geldt nog steeds als
groot voorbeeld voor vele schrijvers en schrijfsters van sprookjes en
kinderverhalen. Naast talrijke internationale onderscheidingen voor
haar boeken ontving Astrid Lindgren ook prijzen voor haar werk als
voorvechtster van kinder- en dierenrechten. Verhalenreis neemt de lezer
mee door de beroemdste boeken van Lindgren.
De klas wordt ontvangen door twee CODA-docenten. De jassen en tassen gaan in de garderobe. De klas
gaat daarna even op de trap zitten voor een korte introductie. De klas wordt in groepjes van vijf verdeeld.
Verschillende onderdelen begeleid door de leerkracht en ouders.
De bedoeling is dat u samen met minimaal 3 ouders verschillende onderdelen uit de tentoonstelling
begeleidt. Wij vragen u de instructie hieronder (blz. 3 t/m 4) voorafgaand aan het museumbezoek door te
nemen en aan de ouders te vragen dat ook te doen.
In de tentoonstelling zijn 5 onderdelen waar een actieve verwerkingsopdracht gedaan wordt.
Elke ouder/leerkracht blijft op één vast onderdeel staan en de groepjes schuiven met de klok mee door naar
de onderdelen 1,2,3,4 en 5. Groep 1 gaat naar 5, 2 gaat naar 3 etc.
Als er genoeg ouders zijn is één van de CODA docenten vliegende keep en begeleidt de groepjes naar de
juiste plaats in de tentoonstelling en geeft aan wanneer de groepjes kunnen doorschuiven.
Aan het eind van het museumbezoek komen de groepjes bij elkaar en sluiten we gezamenlijk af.
U krijgt aan het eind van het museumbezoek een evaluatieformulier mee met het verzoek dit in te vullen en
aan CODA te retourneren.
Instructie en uitleg van de opdrachten in de Verhalenreis tentoonstelling voor de
leerkracht (en) en de ouders vindt u hieronder.
De materialen die nodig zijn voor de opdrachten liggen klaar bij de onderdelen in de tentoonstelling.
1 2
3
De rode vogel
Mattias en Anna zijn twee weeskinderen die leven in ‘de dagen van de armoede’. Ze zijn door een boer in
huis genomen en moeten keihard werken. Meer dan koude aardappelen gedoopt in een haringvat krijgen
ze niet te eten. Alleen in de winter ontsnappen ze even aan hun grauwe leven, want dan mogen ze naar
school. Maar op een dag, als het ijskoud is en Mattias en Anna door de sneeuwhopen naar huis lopen, zien
ze een vogel. Een prachtige rode vogel. Ze volgen hem tot diep in het bos, en vinden de verscholen deur
naar de Zonneweide waar kinderen mogen spelen en genoeg te eten krijgen. Uit angst gaan de kinderen
terug naar de boer. Tot de laatste schooldag komen ze naar de Zonneweide. Dan vraagt Anna waarom de
deur niet dicht zit waarna ze die samen aan de binnenkant sluiten.
Bekijk de verschillende illustraties. Wat zegt het kleurgebruik over de sfeer in de illustratie? Vergelijk
Mattias en Anna in de verschillende illustraties en vergelijk de verschillende Mira boerderijen.
Waaraan kun je zien dat de kinderen arm zijn? Wijs
de illustraties aan waarbij je dat kunt zien.
Waaraan zie je dat de kinderen verdrietig zijn?
In Schemerland
Thomas ligt al tijden in bed, hij heeft iets aan zijn been waardoor hij waarschijnlijk nooit meer zal kunnen
lopen. Maar iedere avond als het begint te schemeren tikt een klein meneertje tegen het raam, meneer
Rozenstaf. Hij neemt Thomas dwars door het raam mee naar Schemerland. Dat is een wonderbaarlijk
land, waar alles kan. Bekijk de illustraties en bedenk erbij wat hij denk je allemaal ineens kan.
Thomas kan:

3
4
6
Verhalenreis
Vergelijk de volgende voorschetsen met de uiteindelijke illustraties en geef aan wat er veranderd is. Het
gaat er niet om dat het één getekend is en het ander geschilderd is maar om wat er in de voorstelling
veranderd is.
Zoek de illustratie die bij deze voorschets hoort en vergelijk de schets met de illustratie.
Het grote verschil tussen de schets en de uiteindelijke illustratie is :
Verhalenreis
Bekijk de illustratie van Karlsson die in zijn bed ligt en de foto van zijn slaapkamer ernaast.
Vergelijk deze twee met elkaar. En bespreek met elkaar wat de verschillen en overeenkomsten
zijn. Ga daarna naar de illustraties die horen bij De gebroeders Leeuwenhart en vergelijk
de Kersenbloesem voorschets, de illustratie hiervan en de foto met elkaar. Geef ook hier de
overeenkomsten en verschillen aan.
Foto van de slaapkamer van Karlsson Gebroeders Leeuwenhart
Voorschets van Kersenbloesem
Inspiratiemap voor Verhalenreis
foto van Kersenbloesem
Marit Törnqvist heeft een hele dikke map waarin allemaal foto’s en aantekeningen zitten. Deze foto’s
heeft ze gebruikt als inspiratie voor de illustraties. Bekijk de volgende foto’s en leg ze bij de illustratie die jij
erbij vindt passen. Leg uit waarom ze volgens jou bij elkaar horen.
5
Zoek de illustratie die bij deze voorschets hoort en vergelijk de schets met de illustratie.
Beschrijf wat het verschil is tussen de schets en de uiteindelijke illustratie .
Bekijk de illustratie van Katla de draak uit het verhaal De gebroeders Leeuwenhart.
Teken de draak hieronder na.
naam:
school:
4

5
PRAKTISCHE INFORMATIE voor de leerkracht
Huisregels CODA bezoek voor het Onderwijs
Kunstvoorwerpen in CODA Museum mogen niet worden aangeraakt, ze zijn kostbaar en uniek.
Tijdens de CODA-activiteit mag niet gebeld, gerend, geschreeuwd, gegeten, gedronken of gerookt
worden.
De leerkracht/begeleider van de klas is verantwoordelijk voor de orde in de groep en het gedrag van de
leerlingen, van hem/haar wordt dan ook een actieve rol verwacht.
Opmerkingen
Annuleren van een bezoek met begeleiding van een CODA-docent kan tot één week voor de afgesproken
datum gratis. Tot 2 dagen van te voren betaalt u € 7,50 administratiekosten. Binnen de laatste 48 uur betaalt
u het hele bedrag.
Wanneer u een afspraak heeft met een CODA-docent, verzoeken wij u dringend op tijd aanwezig te zijn.
Neem bij eventuele vertraging direct contact op met de receptie museum (055 – 5268565). Als uw groep
meer dan een kwartier te laat arriveert, kan de CODA-docent beslissen weg te gaan.
Gelieve het bevestigingsformulier bij aankomst in CODA aan de medewerkers bij de balie te tonen.
Tips voor het onderwijs
Zorg voor genoeg begeleiders (min. 2 begeleiders per 15 leerlingen) en stel ze op de hoogte van de
huisregels.
Bepaal van tevoren een mogelijke indeling in 5 kleine groepjes.
U kunt gebruik maken van de groepsgarderobe voor alle jassen en tassen.
CONTACTPERSONEN CODA
Voor inhoudelijke vragen over het museumbezoek kunt u contact opnemen met
Dominique Vos de Wael, CODA Educatie, tel. 055-526 8513.
Heeft u vragen over de boeking van uw museumbezoek dan kunt u contact opnemen met Sylvia van Ark van
CODA, tel. 055-526 8315