DE MECHANISCHE SLIPKOPPELING - ECMD

ting zet de koppeling zichzelf vast, zodat dit type ook wel als eenrichtingskoppeling
wordt aangeduid.
Men treft de vrijloopkoppelingen op allerlei plaatsen in de aandrijflijn aan, zoals bij
sommige vloeistofkoppelomvormers, maar vooral in de automatische transmissie. In
band B wordt dan ook nader op dit type ingegaan.
7
De slipkoppeling
De slipkoppeling treft men in het voertuig tussen de motor en de aandrijflijn aan,
maar zij kan ook op andere plaatsen in de mindrijflijn zijn opgenomen. Dit type wordt
ook wel aangeduid met de t~m rotatiefrequentieomzettef (Drehzahlwandler), omdat
deze slechts de rotatiefreque';itie-verandert bij gelijkblijvend draaimoment. Het kenmerk
van de slipkoppeling is de mogelijkheid, de verbinding tussen aandrijvende en
aangedreven as te verbreken (ontkoppelen) terwijl de koppeling in bedrijf is. Wordt
de verbinding weer tot stand gebracht (koppelen), dan verandert de krachtoverbrenging
van een toestand 'nul' (100 % slip) via een slipfase naar een toestand van maximale
krachtoverbrenging.
Meestal deelt men de slipkoppelingen in volgens de wijze waarop het koppel tijdens
deze laatste toestand van maximale krachtoverbrenging wordt overgebracht. Dan
onderscheidt men de metaalpoederkoppeling, de vloeistofkoppeling en de wrijvingsvlakkoppeling.
Bij de metaalpoederkoppeling vindt de koppeloverdracht eveneens door middel van
wrijving plaats, maar hier wordt deze wrijving opgewekt door tussen een schijf en een
huis een hoeveelheid metaalpoeder meer of minder te laten verstarren. Dit gebeurt
door het opwekken van een elektromagnetisch veld. In de toestand van maximale
krachtoverbrenging is de verbinding tussen aandrijvend en aangedreven koppelingsdeel
vast door he.t;.volledig 'verstarren' van het metaalpoeder.
Bij de vloeis/ofkoppeling zijn er twee principieel verschillende mogelijkheden. In het
geval van de viscokoppeling wordt van een speciale hoogvisceuze vloeistof gebruik
gemaakt, waardoor dit koppelingstype gedeeltelijk of geheel (afhankelijk van het
type, zie verderop) berust op het verschijnsel van de inwendige vloeistofwrijving. De
/ stromingskoppeling daarentegen berust priml!ir op een hydrodynamisch verschijnsel:
~. de energieoverbrenging vindt plaats door he(~to!~van een vloeistofstroom tegen het
aangedreven koppelingsdeel. Bij de vloeistofkoppeling is er in de toestand van maximale
krachtoverbrenging altijd nog sprake van enige slip.
Vanwege haar bijzondere werking komt de hydrodynamische vloeistofkoppeling cIders
aan de orde (zie band B), de overige slipkoppelingstypen worden in dit hoofdstuk
behandeld, op de viscokoppeling na, die in hoofdstuk 7 aan de orde komt.
De noodzaak van een slip koppeling
Zoals in hoofdstuk 2 bleek, is de verbrandingsmotor slechts in staat een aandrijfkoppel
te leveren als deze met een bepaalde rotatiefrequentie draait. De verbrandingsmotor
kan dus niet uit zichzelf aanlopen, maar heeft een startmotor nodig voor
het overbruggen van het gebied tussen stilstand en de minimale rotatiefrequentie, dat
is de rotatiefrequentie waarbij hij nog juist uit eigen kracht kan blijven draaien.
Weliswaar wordt door het inbouwen van een wisselbak bereikt, dat ook bij lage wielrotatiefrequenties
door de motor een voldoende hoog koppel kan worden geleverd,
maar het is met een wisselbak niet mogelijk, het 'gat' tussen wielrotatiefrequentie nul
159