DE MECHANISCHE SLIPKOPPELING - ECMD

plaatsingen van de assen op, die het gevolg zijn van montage-onnauwkeurigheden of
van bewust ingebouwde bedrijfscondities. Binnen deze groep maakt men een onderscheid
tussen rotatiestarre koppelingen (die geen hoekverdraaiing in een vlak, loodrecht
op de ashartlijnen toelaten) en elastische askoppelingen. Het laatste type biedt
bovendien het voordeel dat rotatietrillingen worden gedempt en de resonantiefrequentie
van het assenstelsel wordt verlaagd.
Tot de niet-schakelbare rotatÎestarre askoppelingen behoren enerzijds de schuifkoppelingen
voor het opnemen van axiale verschuivingen, zoals bepaalde typen klauwkoppeling,
de spieverbinding en de koppeling met meeneemstiften en anderzijds de
scharnierende koppelingen voor het opnemen van hoekverplaatsingen, zoals de kruiskoppeling
en de homokinetische koppeling. Een koppeling die slechts een zeer geringe
hoekverplaatsing tussen de assen toelaat is de Oldham-koppeling, die in vroeger
tijden wel in de aandrijving van de magneetontsteking werd gebruikt (zie Steinbuch
deeI8). Bij de Ol dh am-koppeling zijn aan beide aseinden twee van groeven voorziene
schijven bevestigd, waarbij de onderlinge verbinding tot stand komt door een tussenschijf
met uitsteeksels, die in de groeven vallen.
De rubberschijfkoppeling en de weefselschijfkoppeling (ook wel Hardy-schijf genoemd)
behoren tot de groep van elastische koppelingen.
De meeste van de tot nu toe genoemde askoppelingen komen in hoofdstuk 5 aan de
orde. Ook combinaties van de genoemde
"
koppelingen
.
komen voor.
r
po. (>,. Î
De klauwkoppeling /-1- 3..... .~ y, ~4' r
Een tussenvorm tussen de niet-schakelbare askoppeling en de slip koppeling (zie verderop)
is de klauwkoppeling. Beide behoren tot de tweede grote groep van askoppe-
Iingen: de schakelbare askoppelingen.
Qua principe is de overeenkomst tussen de klauw koppeling en de niet-schakelbare
askoppeling groter dan tussen de klauwkoppeling en de slipkoppeling, omdat de verbinding
bij de klauwkoppeling door 'Formschluss', door de vorm van de te koppelen
delen, tot stand komt. Voor alle koppelingen met 'Formschluss' geldt, dat ze bij stilstaande
as losgenomen kunnen worden, bij voorbeeld door een stel bouten los te
draaien.
Het bijzondere van de klauwkoppeling is echter, dat dit ontkoppelen zeer snel kan
geschieden, namelijk door één der te koppelen delen zover terug te bewegen, dat de
klauwen niet meer in elkaar vallen. Vandaar dat dit type ook bij draaiende assen kan
worden gekoppeld, mits de beide assen exact dezelfde rotatiefrequentie hebben, mits
de beide assen dus gesynchroniseerd zijn.
De klauwkoppeling is in het verleden dan ook als eerste vorm van tandwielschakeling
in de wisselbak toegepast (bij de zogenaamde schuifschakeltandwielen, zie hoofdstuk
I en 4) en zij komt tegenwoordig nog voor in de synchroniseerinrichting van de wisselbak
met handbediening, in de schakelinrichting van sommige typen differentieels (zie
hoofdstuk 7) en in sommige typen vierwielaandrijfsystemen (zie band B).
De vrijloopkoppeling
Een ander bijzonder koppelingstype is de vrijloopkoppeling, ook wel kortweg vrijloop
genoemd. Zij is wel schakelbaar, maar alleen doordat één van beide te koppelen
delen een hogere rotatiefrequentie aanneemt dan het andere en dan alleen nog in één
draairichting. In dat geval wordt geen koppel overgebracht. In de andere draairich-
158