DE MECHANISCHE SLIPKOPPELING - ECMD

wordt deze veerkracht ondersteund door de centrifugaalwerking van speciale vlieggewichten.
Dergelijke centrifugaal bekrachtigde plaatkoppelingen behoren inmiddels
tot het verleden.
Nemen de centrifugaalgewichten de veerwerking geheel over, dan is sprake van een
centrifugale plaatkoppeling; deze wordt overwegend gebruikt als wegrijkoppeling,
maar in enkele gevallen heeft dit type de mogelijkheid tot ontkoppelen bij hoge rotatiefrequenties
en is zij dus geschikt als schakelkoppeling (zie 3.3.3).
De meervoudige natteplaatkoppeling wordt als hoofdkoppeling vooral in motorfietsen
toegepast. Met dit koppelingstype kan bij een beperkte inbouwruimte toch een groot
koppel worden overgebracht. Om de koppeling soepel te laten aangrijpen, kiest men
wel het samendrukbare kurk als voeringmateriaal. Omdat kurk niet tegen droge wrijving
bestand is, moet het gekoeld worden met olie. Daardoor wordt de wrijvingscoëfficiënt
verlaagd, zodat meer wrijvingsvlakken, dus meer platen moeten worden ge-
7 monteerd.
~~ r.O. Een lamellen koppeling is een bijzondere, varia~van de meervoudige natte~toppeling,
die tegenwoodig sporadisch als h"&bfdkoppeling voorkomt, zoals in de vorm
van een wegrijkoppeling in combinatie met een continuvariabele transmissie bij Fiat
en Ford (zie band B). Zeer veelvuldig is de lamellenkoppeling alsschakelkoppeling in
de automatische wisselbak te vinden (zie band B), terwijl men dit type ook aantreft als
wrijvingsopwekker in het differentieel met kunstmatig verhoogde inwendige wrijving
(zie hoofdstuk 7).
Een bijzonder type lamellenkoppeling is de viscokoppeling. De speciale siliconenvloeistof
doet hier echter niet zozeer dienst als koelmiddel, maar is gekozen op grond
van haar specifieke wrijvingseigenschappen, die een variabele koppeloverbrenging
mogelijk maken. Zij komt niet als hoofdkoppeling voor, maar wordt toegepast in
differentieels met kunstmatig verhoogde inwendige wrijving en in vierwielaandrijfsystemen
(zie hoofdstuk 7).
Behalve deze meervoudige, bestaat er ook een enkelvoudige viscokoppeling. Dit type
treft men niet in de aandrijftijn aan, maar wordt bij voorbeeld toegepast in de aandrijving
van een 'zelfdenkende' koelventilateur (zie Steinbuch deel 7). De meervoudige
viscokoppeling wordt ook wel als overbruggingskoppeling in een koppelomvormer
gebruikt (zie band B) .
.-- De centrifugaalkoppeling
De term 'centrifugaalkoppeling' is verw~d, omdat er ook plaatkoppelingen bestaan
die geheel of gedeeltelijk op basis van centrifugaalwerking functioneren. In
feite wordt deze term in de autotechniek dan ook dikwijls gebruikt als aanduiding van
de centrifugale plaatkoppeling. Om dit type van de werkelijke centrifugaalkoppeling
te onderscheiden wordt het ook wel een axiale of indirecte centrifugaalkoppeling genoemd.
o Een werkelijke centrifugaalkoppeling is echter de radiale of directe centrifugaalkoppe-
C ling, beter bekend als segmentkoppeling , waarbij de koppeling als een remtrommel is
uitgevoerd en de cirkelsegmentvormige wrijvingsvlakken op speciale schoenen zijn
gemonteerd, die bij toenemende rotatiefrequentie tegen de trommel gaan aanliggen
(zie 3.3.4). Dit koppelingstype is uitsluitend als wegrijkoppeling te gebruiken, omdat
ontkoppelen bij hoge rotatiefrequenties niet mogelijk is. In combinatie met een wisselbak
met handbediening is dan ook steeds een extra schakelkoppeling noodzakelijk.
162