DE MECHANISCHE SLIPKOPPELING - ECMD

terd worden. Door het ontbreken van klinknagels is de dikte van de voering dan
slechts 2,6 mmo Er ontstaat een compact gebouwde koppeling waarvan het massatraagheidsmoment
gering is. Tweevoudige plaatkoppelingen zijn geschikt voor sport-(
auto's met een cilinderinhoud tot drie liter en voor Formule 2- en Formule 3-auto's.
In sportauto's met een motor van meer dan drie liter worden drievoudige plaatkoppelingen
gemonteerd (afb. 3.37c). De koppelingsplaten zijn ook hier op een centrale
naaf aangebracht waarbij één koppelingsplaat aan de naaf is geklonken. De twee
overige starre koppelingsplaten zijn met spie banen op de centrale naaf bevestigd.
3.3.3 De centrifugaal bekrachtigde en de centrifugale plaatkoppeling
De ce1ltrifugaal bekrachtigde plaatkoppeling
De centrifugaal bekrachtigde plaatkoppeling is in principe een normale plaatkoppeling
waarbij de aandrukkracht wordt verkregen door schroefveren en het ontkoppelen
gebeurt met drukvingers. Aan de drukvingers is echter een verlengstuk gesmeed
met centrifugaalgewichtjes, waardoor een ondersteunend, bekrachtigend ef- ~
fect ontstaat. Alhoewel deze koppeling bijzondere eigenschappen bezit bij de bediening
wordt er in het kader van dit boek geen verdere aandacht aan besteed: zij vindt in
de moderne autotechniek geen toepassing meer.
De centrifugale plaatkoppeling
De centrifugale plaatkoppeling verkrijgt de aandrukkracht uitsluitend door de centrifugaalwerking.
Dit type koppeling werd in het verleden onder andere door Daf in
combinatie met de continu variabele Variomatic als automatische wegrijkoppeling gebruikt
en komt tegenwoordig nog voor, eveneens in combinatie met een CVT, in de
300-serie van Volvo (zie ook band B). Een nadeel van de eerste versies was, dat bij
versneld stationair draaien (bij voorbeeld na het starten van een koude motor) het
inschakelen van de Variomatic in de vooruit- of achteruitoverbrenging zeer moeilijk Ij
ging of met gekraak gepaard ging. Jongere typen van Volvo zijn daarom voorzien van L
een automatische wegrijkoppeling met een zogenaamde koppelbeg[.eJE!!, waardoor
het mogelijk werd, de koppeling te ontkoppelen tot een rofirticlrequentie van 33,3 çl
(2000 min-I).
Afbeelding 3.38a toont het werkingsprincipe: de veren zorgen voor het ontkoppelen
beneden een bepaalde rotatiefrequentie. De totale aandrukkracht Fnis dus gelijk aan
Fnc - FV'zodat voor de bepaling van het over te brengen koppel formule 3.2 overgaat
m:
[Nm] (3.27)
F v is de kracht van de veren die de drukplaat terugdrukken en de aangrijprotatiefrequentie
bepalen. Fnc is de normaalkracht ten gevolge van de centrifugaalwerking;
deze kracht kan in de centripetale kracht Fe worden uitgedrukt door gebruik te maken
van de krachtendriehoek ABC: Fe = Fne.tana. Met Pc centrifugaalgewichtjes geldt
dus: Fne = (FJtana)'Pe. En omdat Fe = m'w 2 'rz' ontstaat uiteindelijk:
/Il.w 2 'rz
Fnc = --- 'Pc
tan :.:
[N] (3.28)
De aangrijprotatiefrequentie van de centrifugale plaatkoppeling wordt bereikt als de
207