Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
56<br />
Afb. 22: De Ro<strong>de</strong> Zaal. (foto Henk Snaterse)<br />
Afb. 23: Het plafond in <strong>de</strong> Ro<strong>de</strong> Zaal.<br />
(foto Henk Snaterse)<br />
Afb. 21: De Etrurische Kamer.<br />
(foto Henk Snaterse)<br />
De kleurstellingen <strong>van</strong> <strong>de</strong> zijzaal aan<br />
<strong>de</strong> voorzij<strong>de</strong> <strong>van</strong> het huis, en <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
bei<strong>de</strong> zalen in <strong>de</strong> vleugels aan <strong>de</strong> achterzij<strong>de</strong><br />
hebben <strong>de</strong> nu veelal<br />
gebruikte namen bepaald: <strong>de</strong> Etrurische<br />
Kamer met oker en geelbruine<br />
<strong>de</strong>coratie, <strong>de</strong> Ro<strong>de</strong> Zaal waar later bibliotheek<br />
<strong>van</strong> is gemaakt, en <strong>de</strong> grootste<br />
zaal die bekend is als <strong>de</strong> Blauwe<br />
Zaal. De Erkerzaal was bestemd voor<br />
het diner met gasten, aan een mahoniehouten<br />
tafel met maximaal 24 couverts.<br />
De wand<strong>de</strong>coratie is hier relatief<br />
eenvoudig met lisenen, zoals dat ook<br />
in <strong>de</strong> Etrurische Kamer het geval was.<br />
Voor en na het diner werd <strong>de</strong>ze aangrenzen<strong>de</strong>,<br />
meer langgerekte kamer<br />
gebruikt voor aperitief of digestif. Via<br />
het rijk ge<strong>de</strong>coreer<strong>de</strong> portaal kon <strong>de</strong><br />
Ro<strong>de</strong> Zaal wor<strong>de</strong>n betre<strong>de</strong>n, waar <strong>de</strong><br />
behan<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> <strong>de</strong> wan<strong>de</strong>n uitvoeriger<br />
en rijker is dan in <strong>de</strong> eetkamer en<br />
<strong>de</strong> Etrurische Kamer. In <strong>de</strong>ze kamer kon<strong>de</strong>n speeltafeltjes wor<strong>de</strong>n opgesteld<br />
voor <strong>de</strong> gasten. De toegangs<strong>de</strong>ur is in het mid<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> korte<br />
wand aangebracht, zoals dat ook bij <strong>de</strong> Etrurische Zaal het geval is.<br />
Maar door het geheel aan wensen <strong>van</strong> <strong>de</strong> opdrachtgever dat door Van<br />
<strong>de</strong>r Hart in het ontwerp verwerkt moest wor<strong>de</strong>n, kon<strong>de</strong>n <strong>de</strong> <strong>de</strong>uren<br />
<strong>van</strong>uit <strong>de</strong> trappenhal naar <strong>de</strong> eetkamer, en <strong>de</strong> verbindings<strong>de</strong>ur tussen <strong>de</strong><br />
eetkamer en <strong>de</strong> aangrenzen<strong>de</strong> Etrurische Kamer niet in het mid<strong>de</strong>n <strong>van</strong><br />
een wand geplaatst wor<strong>de</strong>n. On<strong>de</strong>r meer op die plaatsen is te merken<br />
dat het perceel aan <strong>de</strong> krappe kant is voor alle eisen die gesteld wer<strong>de</strong>n,<br />
waardoor verschillen<strong>de</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> ruimtes geen i<strong>de</strong>ale plaats in <strong>de</strong> plattegrond<br />
<strong>van</strong> het gehele huis kon<strong>de</strong>n krijgen. Decoratieve motieven kregen<br />
in <strong>de</strong> eetkamer, <strong>de</strong> Etrurische Kamer en <strong>de</strong> Ro<strong>de</strong> Zaal een plaats in <strong>de</strong><br />
montants (of lisenen) en <strong>de</strong> friezen. In <strong>de</strong>ze drie kamers zijn <strong>de</strong> wand<strong>de</strong>coraties<br />
aangebracht door mid<strong>de</strong>l <strong>van</strong> wandbespanningen, schil<strong>de</strong>rwerk,<br />
houten betimmeringen en houtsnijwerk. In <strong>de</strong> Blauwe Zaal, in <strong>de</strong><br />
an<strong>de</strong>re vleugel <strong>van</strong> het huis, heeft <strong>de</strong> <strong>de</strong>coratie een meer architectonisch<br />
karakter doordat hier lisenen met basementen en hoofdgestel zijn toegepast.<br />
De on<strong>de</strong>rver<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> <strong>de</strong> wan<strong>de</strong>n in kleinere vakken ontbreekt<br />
H E T ‘ H O D S H O N H U I S ’ I N H A A R L E M E N H E T O E U V R E VA N A B R A H A M VA N D E R H A R T J A A R V E R S L A G 2 0 0 8<br />
Afb. 24: De Blauwe Zaal.<br />
(foto Henk Snaterse)<br />
hier. Het ontwerp vormt een doorlopend<br />
geheel <strong>van</strong> stucwerk, waarin<br />
gecanneleer<strong>de</strong> ionische pilasters <strong>de</strong><br />
or<strong>de</strong>ning aanbrengen. Om <strong>de</strong> verhouding<br />
tussen <strong>de</strong> proporties <strong>van</strong> <strong>de</strong> pilasters binnen het architectuursysteem<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> langgerekte zaal en het geheel <strong>van</strong> <strong>de</strong> architectuur juist<br />
te hou<strong>de</strong>n, liet Van <strong>de</strong>r Hart <strong>de</strong> architraaf in het hoofdgestel achterwege.<br />
Bij het ontwerpen <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>coraties voor <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> vertrekken<br />
gaat het in hoofdzaak natuurlijk om het creëren <strong>van</strong> eenheid en samenhang<br />
tussen <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>len. In het grotere geheel gaat het<br />
om <strong>de</strong> samenhang <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>coratieve elementen en <strong>de</strong> opbouw <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
verschillen<strong>de</strong> wan<strong>de</strong>n, waarbij <strong>de</strong>uren en vensters, en soms ook kachels<br />
compliceren<strong>de</strong> elementen vormen. Voor <strong>de</strong> afzon<strong>de</strong>rlijke wan<strong>de</strong>n waren<br />
het <strong>de</strong> muurvlakken, schoorsteenmantels, spiegels en <strong>de</strong>uren die in een<br />
samenhangend ontwerp bijeengebracht dien<strong>de</strong>n te wor<strong>de</strong>n. De beken<strong>de</strong><br />
mid<strong>de</strong>len daartoe zijn natuurlijk kleuren en <strong>de</strong>coratieve motieven die<br />
gekozen wer<strong>de</strong>n, evenals architectonische motieven waarmee verschillen<strong>de</strong><br />
on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>len <strong>van</strong> een wand tot een eenheid gebracht kon<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n.<br />
Wandvlakken wer<strong>de</strong>n niet in alle zalen <strong>van</strong> het ‘Hodshon Huis’ op<br />
gelijke wijze behan<strong>de</strong>ld. In <strong>de</strong> Erkerkamer en <strong>de</strong> Etrurische Kamer zijn<br />
het vooral <strong>de</strong> vlakken <strong>van</strong> <strong>de</strong> lambriseringen die <strong>de</strong> in<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
wand<strong>de</strong>coratie bepalen. Er zijn met an<strong>de</strong>re woor<strong>de</strong>n in <strong>de</strong>ze kamers<br />
geen <strong>de</strong>coratieve of architectonische motieven waaraan <strong>de</strong> gehele <strong>de</strong>coratie<br />
on<strong>de</strong>rgeschikt is gemaakt. In <strong>de</strong> Etrurische Kamer zijn niet alle bogen<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> vorm, hetgeen <strong>de</strong> eenheid <strong>van</strong> <strong>de</strong> ruimte geen goed<br />
doet. In het portaal tussen die zaal en <strong>de</strong> Ro<strong>de</strong> Zaal is het motief <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
bogen juist heel geslaagd toegepast, zodat hier een echte eenheid <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
verschillen<strong>de</strong> wan<strong>de</strong>n en on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>len tot stand is gekomen. In <strong>de</strong> Blauwe<br />
Zaal zijn <strong>de</strong> <strong>de</strong>urpartijen in <strong>de</strong> korte wand gelijk behan<strong>de</strong>ld, met boogvormige<br />
bekroningen. De lichtblauwe kleur brengt hier rust en samenhang,<br />
waaraan ook <strong>de</strong> ge<strong>de</strong>coreer<strong>de</strong> wandvlakken die door pilasters <strong>van</strong><br />
elkaar zijn geschei<strong>de</strong>n en het doorlopen<strong>de</strong> fries bijdragen.<br />
Van <strong>de</strong>r Hart volg<strong>de</strong> bij zijn interieur<strong>de</strong>coraties voor het ‘Hodshon<br />
Huis’ <strong>de</strong> laatste mo<strong>de</strong>. Hij ontleen<strong>de</strong> motieven aan in <strong>de</strong>ze perio<strong>de</strong> ook<br />
door an<strong>de</strong>ren veel nagevolg<strong>de</strong> ontwerpen <strong>van</strong> Adam en Albertolli. Van<br />
<strong>de</strong> laatste bezat Van <strong>de</strong>r Hart twee boeken, en <strong>van</strong> Robert en James<br />
Adam had hij The Works in Architecture of Robert and James<br />
Adam, uit 1774-1775. Deze voorbeel<strong>de</strong>n wer<strong>de</strong>n al jaren voordat <strong>de</strong><br />
bouw <strong>van</strong> het ‘Hodshon Huis’ begon, door Van <strong>de</strong>r Hart gebruikt in<br />
V E R E N I G I N G H E N D R I C K D E K E Y S E R<br />
Afb. 25: Stucwerk in <strong>de</strong> Blauwe Zaal.<br />
(foto Henk Snaterse)<br />
57