Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
18<br />
In <strong>de</strong>ze categorie verdient aparte vermelding, het werk aan twee<br />
pan<strong>de</strong>n:<br />
Hoorn, Kerkplein 39, ‘St. Jans Gasthuis’ Dit zeer<br />
markante pand is in 2003 door <strong>de</strong> Gemeente Hoorn aan onze<br />
<strong>Vereniging</strong> overgedragen. Het gebouw uit 1563 is zijn interieurin<strong>de</strong>ling<br />
volledig kwijt geraakt. Over drie verdiepingen is slechts<br />
sprake <strong>van</strong> vrijwel lege ruimten, als gevolg <strong>van</strong> een verbouwing tot<br />
boterhal in het mid<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> 19<strong>de</strong> eeuw. Doch <strong>de</strong> zware balken<br />
die <strong>de</strong> vloeren <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze lege ruimten dragen wor<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>rsteund<br />
door prachtige natuurstenen consoles met in reliëf aangebrachte<br />
maskerkoppen. Won<strong>de</strong>rlijk genoeg is <strong>de</strong> oorspronkelijke beschil<strong>de</strong>ring<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong>ze maskers behou<strong>de</strong>n gebleven.<br />
Afgezien <strong>van</strong> zijn ver<strong>de</strong>r gave casco en kap, gaat het bij dit huis in<br />
het bijzon<strong>de</strong>r om <strong>de</strong> uitzon<strong>de</strong>rlijke renaissancegevel. De hoofdzakelijk<br />
bakstenen gevel is zeer fijn gemetseld in een variatie aan blokvormige<br />
patronen. In sommige vel<strong>de</strong>n zijn, voor het juiste effect,<br />
alle stenen behakt in trapeziumvorm. Vervolgens is <strong>de</strong> gevel rijk<br />
versierd met natuurstenen lijstwerk, blokken en frontons, bekroond<br />
door zwaar gebeeldhouw<strong>de</strong> klauwstukken op <strong>de</strong> drie trappen <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
geveltop. Tenslotte zijn <strong>de</strong> natuurstenen omlijstingen <strong>van</strong> alle<br />
gevelopeningen scheluw gehakt, omdat <strong>de</strong> plattegrond <strong>van</strong> het<br />
perceel on<strong>de</strong>r een behoorlijke hoek op <strong>de</strong> gevel uitkomt. Door <strong>de</strong>ze<br />
technisch razend moeilijk oplossing wordt die scheefstand, als men<br />
<strong>van</strong> binnen naar buiten kijkt, nauwelijks waargenomen.<br />
Juist <strong>de</strong>ze bijzon<strong>de</strong>re gevel was in slechte staat. Na zorgvuldig on<strong>de</strong>rzoek<br />
is in 2008 om<strong>van</strong>grijk herstel uitgevoerd. Daarbij kwam als<br />
technische complicatie dat <strong>de</strong> voegen bij dit metselwerk zeer dun<br />
Hoorn, Kerkplein 39, ‘St. Jans Gasthuis’, portretmedallion aan<br />
<strong>de</strong> gevel, na restauratie. (foto HdK)<br />
Hoorn, Kerkplein 39,<br />
‘St. Jans Gasthuis’, gevel. (foto HdK) Schiedam, Ou<strong>de</strong> Kerkhof 5 (1955).<br />
waren uitgevoerd en op diverse plaatsen in het verle<strong>de</strong>n helaas verkeerd<br />
gerepareerd. In overleg met <strong>de</strong> monumentenaf<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
gemeente Hoorn is besloten om die ou<strong>de</strong> ‘herstelscha<strong>de</strong>’ slechts ge<strong>de</strong>eltelijk<br />
te restaureren. Bij een volgen<strong>de</strong> beurt kan (en moet) dan<br />
weer een stap in <strong>de</strong> goe<strong>de</strong> richting gezet wor<strong>de</strong>n. Daarmee wordt<br />
verhin<strong>de</strong>rd dat <strong>de</strong> gevel nu ineens een ‘nieuw’ aanzien krijgt. Als<br />
on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el <strong>van</strong> het huidige werk zijn veel kapotte, of provisorisch<br />
Hoorn, Kerkplein 39, ‘St. Jans Gasthuis’, beeldnis met<br />
Johannes <strong>de</strong> Doper, na restauratie. (foto HdK)<br />
V E R S L A G V A N D E V E R E N I G I N G J A A R V E R S L A G 2 0 0 8<br />
gerepareer<strong>de</strong> stenen ver<strong>van</strong>gen en is veel voegwerk hersteld. Vervolgens<br />
bleek nogal wat houtherstel aan <strong>de</strong> raamkozijnen nodig. Daarna<br />
is al het hout-, ijzer- en natuursteenwerk geschil<strong>de</strong>rd. Als ‘finishing<br />
touch’ is <strong>de</strong> beeldnis in het centrum <strong>van</strong> <strong>de</strong> gevel, met daarin<br />
het beeld <strong>van</strong> Johannes <strong>de</strong> Doper opnieuw gepolychromeerd en<br />
verguld. Dat was een aantal jaren gele<strong>de</strong>n apart opgewerkt, maar bij<br />
die gelegenheid waren zoveel on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>len verguld, dat <strong>de</strong> architectuur<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong>ze beeldnis verloren gegaan was. Door <strong>de</strong> huidige kleurstelling<br />
is het tempel-karakter <strong>van</strong> <strong>de</strong> nis weer hersteld. Dit laatste<br />
on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el, hetgeen een absolute verfraaiing <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze toch al zo<br />
bijzon<strong>de</strong>re gevel betekent, was alleen mogelijk doordat <strong>de</strong> kosten<br />
gedragen wer<strong>de</strong>n door <strong>de</strong> Stichting Kerkmeijer-<strong>de</strong> Regt te Hoorn.<br />
Het werk aan het ‘St. Jans Gasthuis’ wordt on<strong>de</strong>r eigen directie uitgevoerd<br />
en zal ook in 2009 en 2010 voortduren, met groot on<strong>de</strong>rhoud<br />
aan <strong>de</strong> zijgevels, <strong>de</strong> achtergevel en uitein<strong>de</strong>lijk <strong>de</strong> kap.<br />
Schiedam, Ou<strong>de</strong> Kerkhof 5,<br />
aanlassen balkkoppen.(foto HdK)<br />
V E R E N I G I N G H E N D R I C K D E K E Y S E R<br />
Schiedam, Ou<strong>de</strong> Kerkhof 5<br />
Dit pand, gelegen op een goed zichtbare<br />
plek in het oudste <strong>de</strong>el <strong>van</strong> Schiedam is samen<br />
met drie an<strong>de</strong>re pan<strong>de</strong>n in 2005 aan<br />
ons overgedragen. Aan al <strong>de</strong>ze complexen<br />
was ingrijpend on<strong>de</strong>rhoud noodzakelijk.<br />
Bij het Ou<strong>de</strong> Kerkhof stond ons echter bij<br />
<strong>de</strong> verwerving een speciaal doel voor ogen.<br />
Dit oorspronkelijk mid<strong>de</strong>n 18<strong>de</strong>-eeuwse<br />
huis is begin 19<strong>de</strong> eeuw grondig maar respectvol<br />
gerenoveerd, welke toestand sterk<br />
het huidige aanzien bepaalt: eenvoudig<br />
maar statig. In het mid<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> 20ste<br />
eeuw werd het huis in gebruik genomen als gemeentekantoor,<br />
waarbij nog restanten <strong>van</strong> het 19<strong>de</strong>-eeuwse interieur bewaard bleven.<br />
Pas echt fout ging het in 1985 toen <strong>de</strong> woonfunctie werd hersteld<br />
en met <strong>de</strong> toen bestaan<strong>de</strong> subsidie voor ‘HAT-eenhe<strong>de</strong>n’ een<br />
groot aantal kleine wooneenhe<strong>de</strong>n in Ou<strong>de</strong> Kerkhof 5 werd on<strong>de</strong>rgebracht.<br />
In feite is toen het monument inwendig gesloopt en (erger<br />
nog) door het optrekken <strong>van</strong> voorzetwan<strong>de</strong>n en systeemplafonds<br />
is <strong>de</strong> kiem gelegd voor <strong>de</strong> algehele teloorgang. Immers, achter<br />
<strong>de</strong>ze strakke ruimteafwerking had<strong>de</strong>n zwamvorming en houtrot<br />
vrij spel. Dat gevaar werd in 2005 door ons on<strong>de</strong>rkend en leid<strong>de</strong> tot<br />
het inzicht dat alleen in <strong>Vereniging</strong>sbezit spoedige actie zou wor<strong>de</strong>n<br />
on<strong>de</strong>rnomen om dit markante huis te behou<strong>de</strong>n. In <strong>de</strong> loop<br />
<strong>van</strong> 2007 raakte het huis zover leeg, dat <strong>de</strong> uitvoering <strong>van</strong> het werk<br />
binnen handbereik kwam. In 2008 waren <strong>de</strong> planvorming en <strong>de</strong><br />
vergunningprocedure afgerond en kon met het werk wor<strong>de</strong>n begonnen.<br />
Na ontmanteling <strong>van</strong> <strong>de</strong> zes ingebouw<strong>de</strong> HAT-eenhe<strong>de</strong>n bleek het<br />
huis helaas veel ver<strong>de</strong>r aangetast dan vooraf gehoopt. De aantasting<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> constructie had tot <strong>de</strong>rmate zettingen geleid, dat zelfs <strong>de</strong><br />
restanten <strong>van</strong> het 19<strong>de</strong>-eeuwse interieur moesten wor<strong>de</strong>n verwij<strong>de</strong>rd.<br />
Terwijl het <strong>van</strong> buiten nergens zichtbaar was, was ‘krotvorming’<br />
in feite al in een vergevor<strong>de</strong>rd stadium.<br />
Het cascoherstel is, na verwij<strong>de</strong>ring <strong>van</strong> asbesthou<strong>de</strong>n<strong>de</strong> dakplaten,<br />
voortvarend ter hand genomen. Door langdurige lekkages was het<br />
noodzakelijk alle 12 balkkoppen aan <strong>de</strong> voorgevel, samen met <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>sbetreffen<strong>de</strong> spantpoten, met nieuw hout aan te lassen. Hierdoor<br />
werd het constructieve verband tussen kap en balklaag teruggebracht.<br />
Aan het ein<strong>de</strong> <strong>van</strong> het jaar kon begonnen wor<strong>de</strong>n met<br />
metselwerkherstel, dat in 2009 zal voortgaan.<br />
In <strong>de</strong> loop <strong>van</strong> komend jaar zal het huis een nieuwe in<strong>de</strong>ling krijgen,<br />
gebaseerd op <strong>de</strong> 18<strong>de</strong>-eeuwse structuur <strong>van</strong> het huis. Hierdoor<br />
ontstaan dan drie wooneenhe<strong>de</strong>n (op ie<strong>de</strong>re verdieping een). Dit<br />
werk staat on<strong>de</strong>r eigen directie.<br />
19