'Fokkerij raakt OCD-vrij'

veterinair
vererft. Dat wil zeggen dat zowel hengst
als merrie het gen in zich moeten dragen
om te vererven. Indien omgekeerd een
hengst OCD heeft en de merrie niet, betekent
dit dat het veulen geen OCD-lijder
is. Het veulen zal wel drager zijn, maar
geen lijder. Als dat veulen later opnieuw
in de fokkerij gaat en paart met een OCDvrij
paard, zullen de nakomelingen over
de hele lijn OCD vrij zijn.’
Aangezien de bloedtest nog niet op de
markt is, beroepen dierenartsen zich
vooralsnog op een radiografisch onderzoek.
In hoeverre is de actuele OCD-test
betrouwbaar? ‘Het geeft een vrij goed
beeld, al is die test niet honderd procent
betrouwbaar. De meest voorkomende
plaatsen van OCD zijn radiografisch vast
te stellen. Er zijn inderdaad OCD’s waargenomen
in het schoudergewricht en
nekwervels. Daarvan worden traditioneel
geen foto’s genomen. Een bloedtest kan
wel uitsluitsel geven en binnen vijf jaar
is die bloedtest op de markt. Dan kunnen
fokkers bewust OCD wegfokken en dat is
de finale doelstelling.’
OCD-like
Iedereen is het over eens dat OCD genetisch
bepaald is, maar zijn er geen andere
factoren die OCD kunnen veroorzaken?
Leo De Backer is formeel: ‘Er ontstaat geen
enkel OCD-letsel zonder genetische basis!
Beweging, voeding, noem maar op, het
speelt daarin geen rol. Alle onderzoeken
over heel de wereld tonen aan dat in de
ontwikkeling van een paard vele stadia
van ‘OCD-like’ kunnen ontstaan! Toegegeven,
er kan inderdaad dergelijk letsel
ontstaan door trauma, al zal een geoefend
‘In mijn overtuiging is OCD in de springpaarden
geslOpen door de inbreng van
volbloed in de warmbloedfokkerij’
56 H O E F S L AG nr. 10 2006
oog van een veearts het verschil zien
tussen een chip en een kleine fractuur.
Het kan gebeuren dat door interpretatie
een hengst wordt afgekeurd, al is dat een
verwaarloosbaar percentage. Voeding kan
geen doorslaggevende rol spelen. Laat je
dus niet beïnvloeden door de commercie
van voederfabrikanten, want dat is
boerenbedrog. OCD-like wordt in een
wetenschappelijk onderzoek omschreven
als remodeling: in de ontwikkeling van
paarden groeien stukken bot aan elkaar.
Daarom nemen we geen foto’s van
paarden jonger dan achttien maanden.
Als we nadien bij een tweejarige een chip
vaststellen, kun je er vanuit gaan dat die
er heel zijn leven zal blijven. Als we omgekeerd
op die leeftijd geen chip ontdekken,
zal hij er ook geen meer krijgen. Stel dat
beweging en voeding toch een rol zouden
spelen, dat zouden we ervan uitgaan dat
OCD ook op latere leeftijd kan voorkomen
en dat is nooit het geval.’
Malafide optie
Volgens Leo De Backer is er geen relatie
tussen gezondheid en kwaliteit wat OCD
betreft: ‘Er zijn paarden met veel kwali-
teit met ernstige OCD-letsels en paarden
zonder OCD die niet eens over een tafel
kunnen springen. Geef mij dan maar dat
paard met kwaliteit, die OCD neem ik er
graag bij. Vanuit dat standpunt weten we
bijvoorbeeld dat een OCD in een spronggewricht
grotere gevolgen kan hebben
voor de sportieve carrière dan een OCD
in een kogelgewricht. De locatie heeft
invloed op de prestatie.’
Is OCD niet overroepen? Via artroscopie
is de OCD-chip zo verwijderd
en verholpen. ‘Tja, dat is een logische
manier van denken, alleen is dat een
‘geef mij maar een paard
met kwalIteIt ,
die OCD neem ik
er graag bij’
totaal verkeerde inschatting van het
probleem. Het is veel meer dan een chip
die je moet vastnemen en verwijderen.
In veel gevallen zien we meerdere
OCD
OCD staat voor osteochondrosis dissecans (osteo = been, chondro = kraakbeen,
dissecans = loskomen). OCD is een ontwikkelingsstoornis in het bot bij opgroeiende
veulens, waarbij stukken bot en kraakbeen in het gewricht loskomen. OCD ontwikkelt
zich tussen de leeftijd van drie tot achttien maanden. Bij warmbloedpaarden
komt het meest OCD voor in het spronggewricht, kniegewricht en kogelgewricht.
Het probleem ontstaat tijdens de verbening van kraakbeen naar been, tijdens de
groei van het bot. Daarbij komen stukjes kraakbeen of bot en kraakbeen los in het
gewricht. Die losse fragmenten veroorzaken irritatie in het gewricht, waardoor zwelling
ontstaat. Evengoed kan het fragment nauw verbonden zijn met het been en
ondervindt het paard geen enkele hinder. Indien het kraakbeen beschadigd raakt,
zal naast zwelling van het gewricht ook een stijve beweging zichtbaar zijn. Minder
belasten van het gewricht, minder presteren en kreupelheid zijn eveneens mogelijke
complicaties bij niet tijdig behandelen. Jonge paarden zullen niet altijd kreupelen,
zelfs niet bij een gezwollen gewricht. Indien evenwel het OCD-fragment losraakt, zal
snel zware beschadiging met artrosevorming en manken ontstaan.
diffuse kraakbeenbeschadigingen in het
gewrichtsvlak die ook na de operatie
achterblijven en die mede verantwoordelijk
kunnen zijn voor verminderde sportprestaties.
Ik denk omgekeerd niet dat
sportprestaties aanmerkelijk toenemen
bij het weghalen van het losse fragment.
Het probleem is optisch en radiografisch
weg, maar dat geldt niet voor de spor-
veterinair
tieve prestaties. Het is een malafide optie
die hengstenhouders wel eens aangrijpen
om hun hengst alsnog door de keuring
te krijgen. Met de nieuwste technologie
kun je het herkennen hoor, al bestaat die
techniek nog maar drie jaar.’
Met die stelling pleit Leo De Backer voor
omzichtigheid als het een operatieve
verwijdering van OCD betreft. ‘Er zijn
H O E F S L AG nr. 10 2006 57