Wetenschappelijke ondersteuning bij de implementatie van een ...

14 Eindrapport implementatie gezinsdiagnostiek CIG
Bij de ontwikkeling van een module gezinsdiagnostiek voor de CIG werd van bij de start een
expliciete keuze gemaakt voor deze (ortho)pedagogische handelingsgerichte diagnostiek. Dit sloot
sterk aan bij de wens van de CIG zelf: zij gaven aan ook in de module gezinsdiagnostiek aansluiting te
willen vinden bij hun oorspronkelijke missie. In de conceptnota (p.2) werd daarbij benadrukt dat de
objectieve kijk van gezinsdiagnostiek niet in die mate “objectiverend mag worden dat ze plaats
inneemt van een geëngageerde hulpverlening die geïnspireerd wordt door de waarden van het
gezin”. Een exclusief empirische (Vandenberghe, 2008) aanpak werd met andere woorden op
voorhand reeds als niet-wenselijk bestempeld werd. Deze stellingname vooronderstelde dat
gezinsdiagnostiek in de eerste plaats gezien werd als een nieuw accent binnen de werking, maar
geenszins de identiteit (integrale hulpverlening) in het gedrang mocht brengen. Bovendien werd
hierbij ook benadrukt dat een module gezinsdiagnostiek sterk gericht moest zijn op het gezin als
opvoedingsmilieu in al zijn facetten, en dus gericht moest zijn op zowel de kinderen, hun ouder(s) en
de interacties tussen beiden. Met voorgaande bedenkingen in het achterhoofd werd vrij snel na
aanvang van het project, op basis van verschillende bronnen (o.a. Prins en Pameijer, 2000; De Fever,
Hellinckx, Grietens, 2001; De Bruyn et al., 2003), een werkdefinitie voor ‘gezinsdiagnostiek’
opgesteld, die de uitbouw van de module mee moest sturen: “Gezinsdiagnostiek is het
besluitvormingsproces waarbij op wetenschappelijk verantwoorde wijze informatie verzameld wordt,
met de bedoeling om:
(1) inzicht te verkrijgen in de verschillende factoren die samenhangen met gezins- en/of
opvoedingsproblemen (c.q. problematische opvoedingssituatie) die door de
verschillende gezinsleden worden gesignaleerd, en
(2) te achterhalen hoe deze problemen in het gezin/opvoeding kunnen worden beïnvloed
om het probleem te verminderen of te elimineren zodat een positief opvoeden
mogelijk wordt.”
Verloop van het project en procedure
Het project kan in twee grote fases opgesplitst worden: een ontwikkelingstraject en een
implementatietraject.
De ontwikkeling van het eerste theoretisch model voor de typemodule ‘gezinsdiagnostiek’ kwam tot
stand na grondig en veelvuldig overleg tussen de onderzoeksploeg en sector van de CIG. Het
ontwikkelingstraject (december 2007-september 2008) verliep gefaseerd. Tijdens de eerste en
tweede fase van dit traject werden ongeveer op tweewekelijkse basis overlegmomenten gepland
tussen de CIG medewerkers en de onderzoeksploeg en vond regelmatig een terugkoppeling plaats
naar de CIG-directies.
De eerste projectfase (inventarisatiefase) was tweevoudig: op basis van een literatuurstudie werd
een overzicht gemaakt van bestaande wetenschappelijk onderbouwde, bruikbare
gezinsdiagnostische instrumenten die ingezet konden worden in een typemodule gezinsdiagnostiek.
Daarnaast werden tussen eind januari en eind februari 2008 door de onderzoeker – telkens in
aanwezigheid van één van de projectmedewerkers uit de CIG - verschillende gesprekken gevoerd
met directie en stafleden van alle betrokken CIG. De bedoeling was zicht te krijgen op de huidige
situatie in de CIG (o.a. reeds gehanteerde instrumenten), maar ook op de visie en verwachtingen ten
overstaan van gezinsdiagnostiek. De interviews werden gestuurd door een semi-gestructureerde
topiclijst. Thema’s die aan bod kwamen bij de interviews waren: voorstelling van de dienst, verwijs-