Wetenschappelijke ondersteuning bij de implementatie van een ...

116 Eindrapport implementatie gezinsdiagnostiek CIG
Verdere implementatie zal ook nodig zijn om over de toepassingsmogelijkheden van
gezinsdiagnostiek in mobiele contexten een definitief antwoord te formuleren. De implementatie is
hier nog erg prematuur, en de ervaringen zijn erg uiteenlopend. Verschillende CIG hebben recent
geïnvesteerd, of zullen op korte termijn investeren, in de aanwerving van een stafmedewerker die
binnen de mobiele begeleiding de implementatie van gezinsdiagnostiek kan aansturen.
Daarnaast benoemen we nog twee inhoudelijke aandachtspunten, die bij de verdere implementatie
specifiek aangepakt moeten worden. Zo niet zal het uitvoeren van gezinsdiagnostiek gezien worden
als iets wat enkel extra inspanning vraagt en de zinvolheid van de vernieuwing zal steeds meer in
twijfel getrokken worden (De Lange & Chênevert, 2010).
Een eerste aandachtspunt betreft het feit dat gestandaardiseerde instrumenten tot nog toe slechts
fragmentarisch ingezet werden en op hun bruikbaarheid uitgetest. Op basis van de eerste
ervaringen, heeft de meerderheid van de personeelsleden (nog) geen mogelijke meerwaarde van
het gebruik van dergelijke instrumenten ervaren.
Een aantal factoren hebben er toe bijgedragen dat de inzet van gestandaardiseerde materialen
beperkt bleef. Afname, en vooral scoring, van instrumenten is erg tijdsintensief. In combinatie met
de hoge werkdruk in het algemeen, maakt dit dat er erg weinig experimenteerruimte is op dit vlak.
Ten tweede beantwoorden niet alle gezinnen in begeleiding aan de voorwaarden voor afname van
bepaalde instrumenten (bvb. leeftijd kinderen, ...) waardoor het gebruik van deze tests weinig zinvol
is. Ook door beperkte reflectieve mogelijkheden of omwille van taalproblemen is het inzetten van
gestandaardiseerde instrumenten niet altijd vanzelfsprekend. In de derde plaats werden de
instrumenten pas laat ter beschikking gesteld van de CIG. Tot slot merken we ook een zekere
handelingsverlegenheid: doordat medewerkers geen ervaring hebben met de instrumenten, durven
ze er niet mee aan de slag te gaan. Dit wordt versterkt door het feit dat men in sommige gevallen
verwacht dat gezinnen toch niet zullen willen meewerken. Een lage verwachting van medewerking
werkt demotiverend (De Lange & Chênevert, 2010). Uit de bevraging van de gezinnen (zie Hoofdstuk
6), blijkt heel duidelijk dat een aantal onder hen weldegelijk een meerwaarde ziet in het werken met
gestandaardiseerde instrumenten.
De uitdaging bestaat er dus in om gestandaardiseerde instrumenten op die manier in te zetten dat
het een aanvulling en verrijking vormt voor het verhaal dat samen met de gezinnen opgebouwd
wordt. Eén enkel instrument kan nooit dergelijk verhaal construeren en het kan dus niet de
bedoeling zijn om gezinsdiagnostiek te verengen tot uitsluitend het gebruik van gestandaardiseerde
instrumenten. Een gestandaardiseerd instrument kan soms wel toelaten om het verhaal vanuit een
andere positie te bekijken. Het is daarom even engdenkend er vanuit te gaan dat gestandaardiseerd
testmateriaal per definitie geen meerwaarde kan bieden en dat gezinnen toch niet bereid zullen zijn
om mee te werken. Een meer uitgebreide ervaring met de instrumenten bij de personeelsleden zelf,
zal duidelijk maken in welke context het gebruik van de verschillende instrumenten een meerwaarde
biedt. Geen enkel handboek, noch vorming kan immers zo maar een antwoord formuleren op deze
uitdaging om gestandaardiseerde instrumenten op een constructieve manier in te passen in het
proces van gezinsdiagnostiek bij de complexe doelgroep waarmee te CIG te maken hebben. Specifiek
met betrekking tot anderstaligen en allochtonen wordt in de literatuur in dit verband gesproken
over ‘culturele sensitiviteit’. Verschillende auteurs benoemen ‘culturele competentie’ als één van de
uitdagingen voor de diagnostiek van de 21 ste eeuw (zie bvb. Achenbach & Rescorla, 2007).
Aansluitend hierbij zouden we kunnen stellen dat, in de context van de CIG, sensitiviteit voor