verslag

Stuk 38 (2000-2001) – Nr. 1 26
2.3. Conclusies
Het beleid heeft onvoldoende inzicht in het beleidsveld bij gebrek aan
evaluaties die de beleidsvorming (voorbereiding en bijsturing) ondersteunen
en wegens een te geringe betrokkenheid van de beleidsuitvoerende
organisaties. In de mate dat de organisaties toch voorstellen konden
doen, hield het beleid er nauwelijks rekening mee. Van feedback
over de evaluaties naar de organisaties was geen of nauwelijks sprake.
Het beleid heeft de doelstellingen duidelijk noch expliciet geformuleerd.
Het proclameerde het regulerende karakter van de heffingen, terwijl de
organisaties haast uitsluitend de nadruk hebben gelegd op de financierende
aard. Ook de verbinding met de doelstellingen van het milieubeleidsprogramma
ontbreekt.
De decreten bevatten de grondwettelijk vereiste belastingsprincipes,
maar de administratieve normen vallen meestal samen met de decretale.
De organisaties hebben de normen uit de regelgeving dus maar in
geringe mate intern verder genormeerd. De regelgeving is ad hoc totstandgekomen,
zonder een algemeen systeem van beleidsvoorbereiding
of kwaliteitscontrole. De verschillende regelingen kennen evenmin coördinatie.
Partiële reparatiewetgeving langs programmadecreten heeft de
regelgeving bovendien onstabiel gemaakt. Evaluatiebepalingen zijn er
niet en de beschreven procedures lopen sterk uiteen.
2.4. Aanbevelingen
1. Het inzicht in het beleid en de beleidsvoorbereiding kunnen worden
verbeterd door de verdere ontwikkeling en aanwending van volwaardige
(ex-ante en ex-post) evaluaties. De inbreng van de betrokken
organisaties moet bij de beleidsvoorbereiding even substantieel zijn
als bij de beleidsuitvoering.
2. Het beleid moet de gewenste concrete effecten van de heffingen
transparant maken en deze doelstellingen plaatsen in het algemeen
kader van de milieubeleidsdoelstellingen. Bij een keuze voor regulerende
heffingen is het aangewezen het instrument milieuheffingen
voldoende te verfijnen opdat het een sturende werking krijgt.
3. In de gekozen modulaire organisatievorm met autonome heffingsorganisaties,
moeten die organisaties resultaatsverantwoordelijk zijn
tegenover minister en departement, die voor algemene sturing
moeten instaan. De autonomie van de organisaties moet duidelijk
afgebakend worden. De departementen (Leefmilieu en Infrastructuur
voor het milieuluik en Algemene Zaken en Financiën voor het fiscaal
luik) zouden voor de beleidsvoorbereiding, -evaluatie en -uitvoering
moeten optreden als overkoepelende, sturende instantie tussen de
minister en de organisaties.
4. Voor de regelgeving beveelt het Rekenhof de ontwikkeling van een
specifiek systeem van beleidsvoorbereiding en van integrale kwaliteitszorg
en -controle aan. Dit vergt onder meer aandacht voor: de
opname van de doelstellingen en evaluatiebepalingen in de regelgeving,
een harmonisatie van de regelgeving en de procedures van de
onderscheiden milieuheffingen, eenvormigheid op het vlak van de