verslag

23 Stuk 38 (2000-2001) – Nr. 1
Er bestaat geen beleidsmatige onderbouwing, opvolging of sturing van
het regulerende aspect van de heffingen. De respondenten zien dit
regulerende karakter als een inherent neveneffect van de in wezen
financierende heffingsaard. De dalende trend in de ontvangsten uit
heffingen is niet met zekerheid te wijten aan het regulerende effect.
Immers, ook ontwijking door heffingsplichtigen kan deze tendens
verklaren. Waar het regulerende effect aanwezig is, kan de werking
ervan niet zo precies worden bepaald dat het naar de doelstellingen toe
sturend kan werken. Niettemin is het financierende karakter van
sommige heffingen (de mest-, afvalwater(kleinverbruikers)- en
grondwaterheffingen) meer uitsproken dan van andere
(afvalwater(grootverbruikers) en vaste afval). Toch kan een
heffingsregeling qua tarieven en grondslag zo gemoduleerd worden dat
regulerende effecten kunnen worden bereikt met eerbiediging van de
budgettaire imperatieven (minimale heffingsopbrengsten). Zo stelde de
OVAM onlangs, in het kader van de beleidsvoorbereiding, een nieuwe
heffingsformule voor die het inkomstenniveau zou handhaven, maar
toch een meer regulerende werking zou hebben( 31 ).
De onduidelijkheid over de hoofddoelstelling van de heffingen weerspiegelt
zich ook in de regelgeving, die evenmin duidelijk het karakter van de
heffingen aangeeft. Enkel voor de mestheffingen heeft de regelgeving
het financierende karakter en de bestemming van de opbrengst ervan
voor de Mestbank geëxpliciteerd( 32 ).
De tarifering (hoogte) van de heffing steunt volgens de respondenten
voornamelijk op de vereiste middelen voor de bestemming ervan (financiering)
en niet of nauwelijks op het gewenste gedragseffect (regulering).
De hoogte van de heffing is vaak een resultante van de bereidheid van
de maatschappelijke groepen tot het leveren van de gevraagde financiele
bijdrage en het door het beleid gewenste opbrengstenniveau.
1995, Financierende en regulerende effecten van milieuheffingen: een strategische
visie 1995-2000, p.3. Het Minaplan 2 stelde op p.204 daaromtrent:: De huidige heffingen
vertonen een duaal karakter. Ze zijn financierend én regulerend. Deze vermenging
veroorzaakt knelpunten omdat de reguleringsdoelstelling steeds ten koste
van de financieringsdoelstelling gaat en omgekeerd. Precies om dit te remediëren
stelde het Minaplan 2 de opmaak van een meerjaren-heffingenprogramma (initiatief
158) in het vooruitzicht.
31
De voorgestelde formule moet toelaten op meer niveaus te sturen, zonder daarbij
aan de tarieven te raken. Deze regeling zou ook de voorspelbaarheid en de flexibiliteit
van de heffing in de hand werken. Volgens de OVAM-respondenten bekrachtigde
het beleidsniveau dit nieuwe systeem nog niet.
32
Artikel 13 van het mestdecreet.