verslag

Stuk 38 (2000-2001) – Nr. 1 22
zoek bleek in vele gevallen hetzij onbestaand te zijn, hetzij beperkt tot
de notulen van een aantal vergaderingen met de doelgroepen of andere
actoren. Het uiteindelijk rapport met vooral concrete voorstellen en conclusies,
was in alle gevallen bestemd voor de bevoegde minister of de
Vlaamse regering. Ook de Inspectie van Financiën ontving in een aantal
gevallen een vraag om advies.
Het vooropgestelde gedragsregulerende effect van de heffingen werd
voor geen enkele heffing ex-post geëvalueerd. De respondenten beantwoordden
vragen ernaar ontkennend (zoals voor de afvalwaterheffingkleinverbruikers
en de grondwaterheffing) of aanzagen de jaarlijkse begrotingscontrole
ten onrechte voor een ex post evaluatie. De schaarse
interne en externe studies( 28 ) die de respondenten aanhaalden, waren
alle in de eerste plaats gericht op het financieringsaspect van de heffingen:
ze beoogden tariefbepaling in functie van een bepaald ontvangstenniveau.
In die zin evalueerden zij dus wel de andere doelstelling van
de heffingen, met name de financierende doelstelling.
2.1.2. Doelstellingen
De onderzochte organisaties zijn weliswaar op de hoogte van de beleidsdoelstellingen
inzake milieuheffingen, maar zij steunen deze kennis
in eerste instantie op de algemene beleidsdoelstellingen van hun sector
(decretale bepalingen, Minaplan, regeerakkoord, sectoriële uitvoeringsplannen)
en gaan vaak uit van de financierende of regulerende doelstellingen
van de heffingen( 29 ).
Opvallend is dat de beleidsdoelstellingen die de minister vooropstelde
(bv. in beleidsbrieven), niet steeds overeen bleken te komen met de
vertaling ervan naar de organisatie toe. Extern legt het beleidsniveau de
klemtoon op het regulerende aspect van de heffingen. Intern - ten aanzien
van de organisaties - ligt de klemtoon haast uitsluitend op het financierende
karakter( 30 ).
28
Onderzoeken uitgevoerd door VUB/RUCA: Financierende en regulerende effecten
van de milieuheffingen: een strategische visie 1995-2000 (februari 1995) en Het
gebruik van milieuheffingen en andere economische instrumenten in functie van
vooropgestelde milieudoelstellingen in een lange termijnstrategie (mei 1993).
29
De parlementaire resolutie van 25 juni 1997 inzake de financiering van het
leefmilieu vroeg de beschikbare instrumenten zorgvuldig af te wegen en
uiteindelijk te kiezen voor de methode die op het terrein tot preventie van
milieuverontreiniging leidt. Financiering van beleid mocht op zich geen
doelstelling zijn (Stuk 667 (1996-1997) - Nr.1, p.2, en Nr. 5 p. 19-21; Plenaire
vergadering - Nr. 50 - 25 juni 1997). Het Vlaamse Milieubeleidsplan
1997-2001 (Minaplan 2) verantwoordde initiatief 158, de uitwerking van
een meerjarenheffingenprogramma, als volgt: Om de heffingen een grotere
legitimiteit te geven, moet het beleid een langetermijnvisie ontwikkelen
over de principes en de tarifiëring van deze heffing. Deze visie kan bijdragen
tot de rechtszekerheid en voorspelbaarheid van dit instrument (Vlaams
Milieubeleidsplan 1997-2001, p.204).
30 Dit stelden de onderzoekers C. Coeck, C. Peeters, W. Winkelmans (RUCA) en R.
S’Jegers, M. Lesceu, A. Verbeke (VUB) ook al vast in hun eindrapport van februari