20.09.2013 Views

“Verzoening, dat is voor mij niet gemakkelijk” - Torenpleinkerk

“Verzoening, dat is voor mij niet gemakkelijk” - Torenpleinkerk

“Verzoening, dat is voor mij niet gemakkelijk” - Torenpleinkerk

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

”Land in tien jaar burgeroorlog volledig kapot gemaakt”<br />

Verzoening in Sierra<br />

Leone: een enorme opgave<br />

Verzoening na een ruzie <strong>is</strong><br />

soms al moeilijk. Maar hoe<br />

gaan mensen met elkaar<br />

om die elkaar in een burgeroorlog<br />

naar het leven<br />

hebben gestaan en na de<br />

strijd samen verder moeten<br />

leven? Ds. Jilles de Klerk<br />

uit Utrecht sprak op een<br />

gemeenteavond over zijn<br />

ervaringen met verzoening<br />

in Sierra Leone, <strong>dat</strong> na tien<br />

jaar burgeroorlog weer<br />

langzaam overeind krabbelt.<br />

Jilles de Klerk werkt <strong>voor</strong> Kerk<br />

in Actie en bracht in 2009 een<br />

bezoek aan Sierra Leone. Hij<br />

was daar op uitnodiging van een<br />

kleine organ<strong>is</strong>atie ABC Development,<br />

die zich inzet <strong>voor</strong><br />

verzoening en wederopbouw<br />

van dorpsgemeenschappen in<br />

het noorden van het land. Sierra<br />

Leone was van 1991 tot 2002<br />

het toneel van een gruwelijke<br />

burgeroorlog, waarbij meer dan<br />

70.000 doden vielen op een bevolking<br />

van 6 miljoen inwoners.<br />

Jilles: “Het verbijsterende van<br />

deze burgeroorlog was <strong>dat</strong> het<br />

op een gegeven moment volledig<br />

onduidelijk was wie er tegen<br />

wie vocht. Er waren wel acht<br />

Ds. Jilles de Klerk<br />

Zijn deze kinderen de toekomst van Sierra Leone?<br />

verschillende legertjes die elkaar<br />

bestreden, waaronder een leger<br />

uit Liberia. Dat had onder meer<br />

te maken met de grote rijkdom<br />

aan diamanten in Sierra Leone.<br />

Het land leefde in pure anarchie<br />

– er was maar één recht:<br />

het recht van de sterkste, de<br />

wreedste. In die tien jaren <strong>is</strong> het<br />

land volledig verwoest: <strong>dat</strong> geldt<br />

<strong>niet</strong> alleen <strong>voor</strong> de infrastructuur<br />

en de economie, maar ook <strong>voor</strong><br />

de menselijke verhoudingen.<br />

Vooral de inzet van kindsol<strong>dat</strong>en<br />

heeft daarbij een grote rol<br />

gespeeld: de strijdende partijen<br />

ronselden bijna allemaal kinderen<br />

om hun legertjes op sterkte<br />

te houden. Hoe <strong>dat</strong> ging, <strong>is</strong> haast<br />

<strong>niet</strong> met woorden te beschrijven.<br />

Vaak werden hun ouders <strong>voor</strong><br />

hun ogen vermoord, daarna werden<br />

de kinderen meegevoerd,<br />

gedrogeerd en gedwongen om<br />

zelf te moorden en te verkrachten.”<br />

Trauma’s<br />

Inmiddels <strong>is</strong> het al bijna acht<br />

jaar vrede in Sierra Leone. De<br />

economie krabbelt langzaam<br />

weer op. En met steun van de<br />

Verenigde Naties en tal van<br />

hulp-organ<strong>is</strong>aties wordt ook de<br />

infrastructuur van het land weer<br />

opgebouwd. Maar het herstel<br />

van het onderlinge vertrouwen<br />

tussen mensen <strong>is</strong> nog lang <strong>niet</strong><br />

voltooid. Jilles de Klerk: “Veel<br />

mensen proberen het gewone le-<br />

Twee uitvoeringen musical<br />

‘Lied van bevrijding’<br />

Op 25 april en 1 mei voert de<br />

Protestantse Gemeente Vleuten<br />

– De Meern – Leidsche Rijn<br />

Oost twee keer de musical<br />

“Lied van bevrijding” op. In<br />

het stuk zien we een kinderkoor<br />

tijdens de <strong>voor</strong>bereidingen<br />

<strong>voor</strong> 5 mei – bevrijdingsdag.<br />

Zingen op bevrijdingsdag blijkt<br />

gemakkelijker gezegd dan<br />

gedaan. Want het lied van de<br />

kinderen wordt telkens onder-<br />

broken door volwassenen die<br />

zich ermee bemoeien. Hoe gaat<br />

<strong>dat</strong> aflopen?<br />

In de musical wordt het onderwerp<br />

van bevrijdingsdag – het<br />

<strong>is</strong> dit jaar 65 jaar geleden <strong>dat</strong> er<br />

een eind kwam aan de Tweede<br />

Wereldoorlog – verbonden<br />

met twee thema’s die in deze<br />

tijd actueel zijn in de kerk: het<br />

bijbelboek Exodus, <strong>dat</strong> gaat<br />

over de bevrijding van het volk<br />

Israël uit Egypte, en het Paasfeest<br />

<strong>dat</strong> we dan net gevierd<br />

hebben. Pasen <strong>is</strong> bij uitstek een<br />

bevrijdingsfeest: een feest van<br />

opstanding, een nieuw begin.<br />

De muziek van de musical<br />

“Lied van bevrijding” <strong>is</strong><br />

eigentijds, op het snijvlak van<br />

klassiek en jazz. Muziek en<br />

teksten zijn geschreven door<br />

Maarten van der Bijl en Marije<br />

Hage uit Bilthoven. De musical<br />

<strong>is</strong> geschikt <strong>voor</strong> jong en oud.<br />

De musical “Lied van bevrijding”<br />

<strong>is</strong> een samenwerkingproject<br />

met de Protestantse Ge-<br />

ven weer op te pakken. Maar het<br />

onderlinge wantrouwen <strong>is</strong> nog<br />

groot. En <strong>dat</strong> <strong>is</strong> ook begrijpelijk.<br />

De uit de oorlog teruggekeerde<br />

mannen, tieners vaak, werden<br />

vaak wel weer gedoogd in het<br />

dorp van herkomst. Maar als<br />

slachtoffers en daders naast en<br />

met elkaar verder moeten leven,<br />

dan kan <strong>dat</strong> alleen maar goed<br />

gaan als er concreet aan verzoening<br />

gewerkt wordt. Op kleine<br />

schaal gebeurt <strong>dat</strong> ook wel,<br />

maar een land als Sierra Leone<br />

m<strong>is</strong>t de kenn<strong>is</strong> en ervaring om<br />

op een professionele manier met<br />

de echte trauma’s om te gaan.<br />

Om een <strong>voor</strong>beeld te geven: in<br />

het hele land <strong>is</strong> maar één psychiater.<br />

Hulptroepen uit het westen<br />

invliegen heeft geen zin: want<br />

mensen uit Sierra Leone moeten<br />

deze oorlogstrauma’s op hun<br />

eigen manier verwerken. Dat zal<br />

nog heel wat jaren kosten.”<br />

Anoniem<br />

Een gevaar <strong>voor</strong> stabiele vrede<br />

in Sierra Leone wordt gevormd<br />

door de <strong>voor</strong>malige kindsol<strong>dat</strong>en<br />

die <strong>niet</strong> terugkeerden naar<br />

hun geboortedorp, maar zich<br />

verzameld hebben in de sloppenwijken<br />

van de hoofdstad<br />

Freetown. “Ze kunnen daar<br />

anoniem verder leven, zonder<br />

<strong>dat</strong> ze aan iemand verantwoording<br />

hoeven af te leggen, maar<br />

ook zonder de mogelijkheid<br />

om hulp te ontvangen. Soms<br />

worden deze jongeren geronseld<br />

als huurlingen <strong>voor</strong> nieuwe<br />

legertjes ergens in Afrika. Daar<br />

gaan ze vaak op in: het geeft<br />

hun inkomen, status en helpt<br />

hen op de korte ter<strong>mij</strong>n het<br />

verleden te verdringen. Maar<br />

uiteindelijk zijn ze daar <strong>niet</strong> mee<br />

geholpen. En ook de vrede <strong>niet</strong>.<br />

Maar ook jongeren die wel willen<br />

breken met het verleden en<br />

bij<strong>voor</strong>beeld weer naar school<br />

gaan, hebben het heel moeilijk.<br />

Plotseling moeten ze een leerkracht<br />

gehoorzamen. Ze hebben<br />

nooit onderwijs gehad en weten<br />

<strong>niet</strong> hoe ze om moeten gaan met<br />

bij<strong>voor</strong>beeld een onvoldoende.<br />

Hun eerste reactie <strong>is</strong> agressie,<br />

geweld. Ook zij hebben nog een<br />

lange weg te gaan.”<br />

meente Bilthoven. In Bilthoven<br />

<strong>is</strong> op 24 april de première van<br />

de musical. In onze gemeente<br />

vinden twee uitvoeringen plaats:<br />

• zondag 25 april, 15.00 uur,<br />

<strong>Torenpleinkerk</strong> Vleuten,<br />

Schoolstraat 5<br />

• zaterdag 1 mei, 19.00 uur in<br />

het Vereenigingsgebouw in<br />

De Meern (Zandweg 148).<br />

Toegang <strong>is</strong> grat<strong>is</strong>.<br />

Maart/April Maart 2010<br />

Protestantse<br />

gemeente zamelt geld<br />

in <strong>voor</strong> Sierra Leone<br />

De gezamenlijke diakonieën<br />

en ZWO-comm<strong>is</strong>sies van de<br />

Protestantse Gemeente Vleuten<br />

– De Meern – Leidsche<br />

Rijn-Oost zamelen anderhalf<br />

jaar lang geld in <strong>voor</strong> het<br />

project ABC Development<br />

in Sierra Leone. Doel <strong>is</strong> om<br />

15.000 euro bijeen te brengen<br />

<strong>voor</strong> het werk onder<br />

getraumat<strong>is</strong>eerde mensen en<br />

gemeenschappen. ABC Development<br />

levert verder een<br />

bijdrage aan de econom<strong>is</strong>che<br />

zelfstandigheid van mensen,<br />

onder meer door hen te<br />

stimuleren eigen bedrijfjes op<br />

te zetten. De laatste tijd legt<br />

ABC zich ook meer toe op<br />

kadervorming: de ontwrichte<br />

samenleving van Sierra Leone<br />

heeft mensen nodig die het<br />

land er ook bestuurlijk weer<br />

bovenop kunnen helpen, zo<strong>dat</strong><br />

de steun van de internationale<br />

gemeenschap over een aantal<br />

jaren <strong>niet</strong> meer nodig <strong>is</strong>.<br />

Op dit moment (half maart)<br />

<strong>is</strong> er ruim 4700 euro binnen<br />

<strong>voor</strong> ABC Development in<br />

Sierra Leone. De komende<br />

maanden zullen er nog verschillende<br />

acties in de drie<br />

wijken volgen om de rest van<br />

het geld bij elkaar te brengen.<br />

Wilt u een bijdrage overmaken,<br />

dan kan <strong>dat</strong> op giro<br />

107, Oorlogskinderen Sierra<br />

Leone, Kia-Interactief code<br />

138501.<br />

Het bezoek aan Sierra Leone<br />

<strong>is</strong> Jilles <strong>niet</strong> in de koude kleren<br />

gaan zitten. “Het <strong>is</strong> onbeschrijfelijk<br />

wat er in dit land gebeurd <strong>is</strong>.<br />

Tegelijk merk je er <strong>niet</strong> zo heel<br />

veel van, om<strong>dat</strong> het grootste<br />

leed onder de oppervlakte blijft.<br />

Maar <strong>dat</strong> komt ook om<strong>dat</strong> je<br />

te gast bent: de mensen die je<br />

ontvangen, lopen <strong>niet</strong> te koop<br />

met wat zij hebben meegemaakt.<br />

Alleen als je mensen in de persoonlijke<br />

sfeer spreekt, komen<br />

de verhalen wel los.”<br />

Jilles de Klerk was jarenlang<br />

samen met zijn echtgenote werkzaam<br />

in Indonesië. Ook daar<br />

maakte hij veel tegenstellingen<br />

mee tussen bevolkingsgroepen.<br />

“Toch gaan Aziaten anders met<br />

conflicten om. In Indonesië <strong>is</strong><br />

de vorm erg belangrijk: laat je<br />

<strong>niet</strong> gaan, beheers jezelf, houd je<br />

aan de regels. Ik gebruik graag<br />

het <strong>voor</strong>beeld van een ei: ‘houd<br />

de schaal heel, anders komt de<br />

troep naar buiten.’ Etiquettes in<br />

acht houden, ook in een conflict,<br />

daar gaat het om. In West-Afrika<br />

zijn de mensen veel directer,<br />

woede komt meer buiten. Dat <strong>is</strong><br />

<strong>niet</strong> verkeerd, maar draagt wel<br />

het r<strong>is</strong>ico van nieuw geweld in<br />

zich.”<br />

Tenslotte, <strong>is</strong> er nog hoop <strong>voor</strong><br />

Sierra Leone? “Met steun van<br />

de Verenigde Naties en tal van<br />

hulporgan<strong>is</strong>aties komt er veel tot<br />

stand. Maar uiteindelijk moeten<br />

de mensen van Sierra Leone<br />

het zelf doen. Daar<strong>voor</strong> heb je<br />

wel eigen kader nodig, mensen<br />

die gemotiveerd zijn hun land<br />

samen op te bouwen en daar<strong>voor</strong><br />

ook de deskundigheid hebben.<br />

Dat zal de grootste opgave zijn<br />

<strong>voor</strong> de komende jaren.”<br />

Ronald Bolwijn

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!