Bestand (1.9 MB) - VVOG

en die patiëntes hebben dus niet de mogelijkheid om supplementen
in te nemen vóór de zwangerschap; (iv) er verloopt
soms veel tijd tussen het voornemen om zwanger te
worden en de conceptie, en na enkele maanden verliezen
deze vrouwen hun motivatie en stoppen ze met de inname
van de supplementen. Om al deze redenen zijn wij van
mening dat het enige serieuze alternatief erin bestaat om
meel te verrijken (versterken) met foliumzuur (foliumzuur
toevoegen aan het broodmeel).
Pedagogische beperkingen
Het concept van de preconceptiezorg en de methodologie
van de preconceptionele consultatie, komen niet systematisch
aan bod tijdens de opleiding van medisch en
verpleegkundig personeel en vroedvrouwen. In een kleine
enquête, uitgevoerd bij 60 vroedvrouwen die werken in
kraaminrichtingen in België, verklaarde de meerderheid
(65%) dat ze tijdens de basisopleiding nooit informatie
hadden gekregen over dit onderwerp (7).
Psychologische beperkingen
Het ONE heeft aanbevelingen gepubliceerd die het resultaat
zijn van een compromis tussen de vrij minimalistische
aanbevelingen van de KCE over de prenatale zorg (8), vanuit
de optiek van de sociale geneeskunde, en de aanbevelingen
die zijn gepubliceerd door wetenschappelijke organisaties
of artsenverenigingen (9-13). Die laatste zijn meer
op een individuele geneeskunde gericht en derhalve zijn
ze maximalistischer. De arts gaat echter met deze aanbevelingen
om vanuit zijn eigen culturele, wetenschappelijke
en ethische achtergrond en zal ze omzetten in zijn eigen
taal, met zijn eigen ideeën over de risico’s die verbonden
zijn aan bepaalde aandoeningen. Vervolgens ontvangt het
koppel, de vrouw en haar echtgenote, deze boodschappen
vanuit hun eigen opvattingen en hun eigen waarden.
Er kan dus een grote kloof gapen tussen de voorgestelde
aanbevelingen en de toepassing ervan in de praktijk. Dat
blijkt ook uit een enquête die is uitgevoerd bij 23 gynaecologen
die verbonden zijn aan de prenatale consultaties van
het ONE. De aanbevelingen van het ONE worden redelijk
goed nageleefd als het gaat om het systematische onderzoek
op syfilis, hiv en immuniteit tegen waterpokken. Maar
er verschijnt een heel ander beeld als we kijken naar de
genetische onderzoeken. Volgens de aanbevelingen zou er
vrijwel systematisch moeten worden getest op mucoviscidose,
het fragiel-X-syndroom en hemoglobinopathieën
(14), maar het percentage artsen dat deze aanbevelingen
volgt, is relatief laag (Figuur 8 en 9).
Een andere psychologische beperking vloeit voort uit het
feit dat de arts die via een anamnese of bloedonderzoek
de immuniteit tegen rodehond, hepatitis B, waterpokken
of kinkhoest bepaalt, vaccins zal voorstellen als blijkt dat
de aanstaande moeder niet immuun is. De arts zal haar
aanraden om de zwangerschap uit te stellen. Dat is geen
aangename boodschap voor veel koppels, die de preconceptionele
consultatie vaak combineren met de stopzetting
van de anticonceptie. Veel koppels hebben geen zin
om de zwangerschap uit te stellen en te ‘programmeren’
als ze een kinderwens hebben.
Een curatieve behandeling is ‘natuurlijk’, omdat er een
symptoom is, en het is ‘natuurlijk’ om te vragen dat pijn
wordt verlicht, maar een preventieve behandeling is niet
natuurlijk, maar ‘rationeel’. Deze benadering is cultuurgebonden,
omdat er sprake is van anticipatie. Dat is al niet
spontaan als het gaat om de persoon zelf, maar nog minder
als het gaat om een derde, vooral omdat deze derde
(het gewenste kind) nog niet bestaat en alleen nog virtueel
of denkbeeldig is.
Conclusies over de verschillende
beperkingen voor de bevordering van
de preconceptionele gezondheid en
mogelijke tegenacties
- Veel zwangerschappen zijn nog steeds niet gepland
of niet gewenst. Dat is het actieterrein van de centra
voor gezinsplanning.
- Het is niet eenvoudig om een zwangerschap uit te
stellen omdat de arts een immunisatie adviseert. Dit
bezwaar kan uit de weg worden geruimd door een
vaccinatieprogramma in te voeren op de basisscholen
en de middelbare scholen.
- Weinig vrouwen nemen foliumzuursupplementen in
gedurende langere tijd. De oplossing hiervoor zou
kunnen zijn om foliumzuur toe te voegen aan broodmeel
(15, 16).
- De zorgverleners houden zich vaak niet aan de aanbevelingen.
We kunnen de naleving verbeteren door
permanente educatie over de preconceptiezorg.
- Het is niet eenvoudig voor zorgverleners om om te
gaan met de ethische aspecten van genetische aandoeningen.
Dit probleem zou kunnen worden opgelost
door zorgverleners een opleiding in de bio-ethiek
aan te bieden.
GUNAIKEIA ■ VOL 14 Nr 7 ■ 2009 232