Woonwagenbewoners In Nederland PRIMO 2006 - Woonwagenwijzer

Tot na de Tweede Wereldoorlog gebruikten aardappelboeren alleen werp-rooi-machines: door paarden
getrokken ploegen, die de grond openhaalden en de aardappels naast de voor gooiden. De krabbers maakten
de aardappels schoon, deden ze in manden en inspecteerden of er geen achtergebleven waren. De oogst
moest zo snel mogelijk binnengehaald worden, zeker in de Veenkoloniën, waar het gewas de grondstof was
voor de aardappelmeelindustrie. De seizoenarbeiders maakten lange en zware dagen. Al in de negentiende
eeuw zijn er pogingen gedaan om een machine te ontwerpen die de kwetsbare aardappels onbeschadigd uit de
grond kon halen, maar dat bleek niet eenvoudig. Pas aan het einde van de jaren vijftig van de twintigste eeuw
kwam de doorbraak en verdween het handmatig rooien langzaam. Toch hebben woonwagenbewoners nog
jarenlang een deel van het jaar hun brood op het land verdiend. Zo werkte de familie Van Wanrooy van 1955
tot 1968 bij boer Keppel in Anna Paulowna. Ze waren niet de enigen. Er was een speciaal woonwagenkampje
aangelegd, waar in de zomer meer wagens stonden.
Kersenplukkers in de Betuwe, omstreeks 1930. (Spaarnestad-Archief Haarlem)
Woonwagenbewoners in de kersenpluk
Nog vóór de aardappeloogst leidde de kersenpluk in de Betuwe tot een grote vraag naar arbeiders. Als de
vruchten in de lente rood begonnen te kleuren, brak voor de hele streek een hectische tijd aan. Spreeuwen
dreigden complete boomgaarden leeg te vreten en vernielden soms een kwart van de oogst. De kersenboeren
in de Betuwe hadden meer last van de vogels dan de telers in Zeeland of Limburg. Om de schade te beperken,
namen de boeren voor een periode van drie weken ‘keerders’ in dienst. Zij hielden de spreeuwen op een
afstand. Eén volwassene – of een paar kinderen – kon ongeveer een hectare aan. Op de vierduizend hectare
kersenboomgaarden die de Betuwe in 1939 telde, hadden vierduizend mensen bijna een maand werk. Voor
fl. 2,75 per dag waren ze van zonsopkomst tot zonsondergang in de weer.
I n f o r m a t i e c d - r o m ‘ W o o n w a g e n b e w o n e r s i n N e d e r l a n d ( 1 8 8 0 - 2 0 0 6 ) ’ 2 4
▼
Index