Vervoegen van werkwoorden
Vervoegen van werkwoorden
Vervoegen van werkwoorden
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tegenwoordige tijd<br />
Regel 1: normale zinnen: onderwerp komt vóór het werkwoord<br />
- De stam <strong>van</strong> een werkwoord vind je door “en” weg te laten: werken → werk<br />
- Als de stam op 'v' eindigt verandert deze 'v' ook in een 'f' (als er geen klinker volgt):<br />
weven → weef<br />
ik [stam] ik werk (hier kan je onthouden met ik drink nooit thee<br />
jij [stam]+t jij werkt<br />
hij, u [stam]+t hij of u werkt<br />
wij [stam]+en wij werken<br />
jullie [stam]+en jullie werken<br />
zij [stam]+en zij werken<br />
- Als de stam eindigt op een d: bieden → bied<br />
ik bied<br />
jij biedt<br />
hij biedt<br />
wij bieden<br />
jullie bieden<br />
zij bieden<br />
Regel 2: geïnverteerde zinnen: het werkwoord komt voor onderwerp<br />
[stam] ik werk ik zing ik<br />
[stam] jij werk jij zing je<br />
[stam]+t hij, u werkt hij zingt hij<br />
[stam]+en wij werken wij zingen wij<br />
[stam]+en jullie werken jullie zingen jullie<br />
[stam]+en zij werken zij zingen zij<br />
Hier GEEN t bij de jij-vorm. Het is dus “jij wordt” en “word jij”.<br />
! Wordt je zuster. Hier wel wordt met een t omdat ‘je zuster” hier het onderwerp is.<br />
Regel 3: bevelen<br />
Hier gewoon de stam <strong>van</strong> het werkwoord. Geen t toevoegen<br />
Stop onmiddellijk.<br />
1
Voltooide tijd<br />
Hier steeds een hulpwerkwoord + voltooid deelwoord<br />
- VTT: Voltooid tegenwoordige tijd<br />
Wordt gebruikt voor handelingen die gezien <strong>van</strong>uit het moment <strong>van</strong> spreken in het<br />
verleden plaatsvonden en afgerond zijn. T<br />
egenwoordige tijd<br />
De kinderen hebben in de tuin gespeeld.<br />
- VVT: Voltooid verleden tijd<br />
Wordt gebruikt voor handelingen die <strong>van</strong>uit het verleden gezien in het verleden<br />
plaatsvonden en al afgerond waren.<br />
We hadden in de tuin gespeeld.<br />
‘t Ex-kofschip-regel (of ’t ex fokschaap)<br />
→ het is een hulpmiddeltje om de medeklinkers te onthouden waarna een t volgt. Met de<br />
klinkers moet je geen rekening houden<br />
• Als de stam eindigt op x, t, k, f, s, ch of p, volgt een ‘t’ achter de stam<br />
Werken → ik heb gewerkt<br />
Knippen → De kapper heeft mijn haar geknipt<br />
• Als de stam eindigt op een andere letter volgt een ‘d’<br />
Luisteren → ik heb geluisterd<br />
Babbelen → ik heb gisteren veel gebabbeld<br />
• ! <strong>werkwoorden</strong> met een ‘v’ en ‘z’ zoals in ‘beleven’ en ‘vrezen’ krijgen<br />
geen ‘t’<br />
Je schrijft de stam weliswaar als ‘beleef’ en ‘vrees’, maar voor de ‘ex-kofschipregel’<br />
gelden de ‘v’ en de ‘z’ uit het werkwoord<br />
Vrezen → ik heb gevreesd<br />
Leven → ik heb geleefd<br />
2
Onvoltooid verleden tijd (OVT)<br />
-sterke <strong>werkwoorden</strong>: veranderen <strong>van</strong> klank<br />
Komen → kwam<br />
Lopen → liep<br />
Zingen → zong<br />
Houden → hield<br />
-zwakke <strong>werkwoorden</strong>: krijgen een achtervoegsel. Ook hier kan<br />
je gebruik maken <strong>van</strong> ‘t ex-kofschip<br />
• Als de laatste letter <strong>van</strong> de stam in ’t ex-kofschip voorkomt dan schrijf je ‘-te’<br />
(enkelvoud) of ‘-ten’ (meervoud) achter de stam<br />
Werken → werkte<br />
Juichen → juichte<br />
• Komt de letter niet voor in ’t ex-kofschip dan schrijf je ‘-de’ of ‘-den’ achter<br />
de stam.<br />
Horen → ik hoorde<br />
Vuren → wij vuurden<br />
Huilen → ze huilde<br />
• Let hierbij wel weer op de ‘v’ en ‘z’.<br />
Vrezen → Wij vreesden het ergste.<br />
Kleven → Ik kleefde een postzegel<br />
• Indien de stam al eindigt op een ‘d’ of een ‘t’ schrijf je een dubbele ‘d’ of ‘t’<br />
Antwoorden → ik antwoordde<br />
Branden → de kaarsen brandden<br />
Wachten → Hij wachtte gisteren lang op mij.<br />
Praten → Ze praatte aan een stuk door.<br />
3
Voltooide deelwoorden<br />
Voltooide deelwoorden eindigen op –en: gelopen, verdronken, gesneden.<br />
Ze veranderen nooit, ook niet als ze bijvoeglijk worden gebruikt: De gelopen race, het<br />
verdronken paard, het gesneden brood.<br />
Uitzonderingen op deze regel vormen deelwoorden die eindigen op –n. Als je<br />
deze bijvoeglijk gebruikt, moet je ze zo kort mogelijk schrijven. (vergaan –<br />
vergane, gezien – geziene).<br />
Eindigen op –d of –t: gered, gewit. Als je ze bijvoeglijk gebruikt komt er een e<br />
na. Je schrijft ze dan:<br />
-zoals je ze hoort: het geredde paard, het gewitte plafond<br />
-zo kort mogelijk: de gehate dictator, de gepote bloembollen<br />
Het onvoltooid deelwoord<br />
Toont aan dat de handeling nog bezig is, zegt iets over hoe je iets doet. Je kunt er steeds al<br />
voorzetten. Deze <strong>werkwoorden</strong> eindigen steeds op d<br />
(Al) zingend liep het meisje door de straat<br />
(Al) lachtend kwamen ze binnen.<br />
Engelse <strong>werkwoorden</strong><br />
Engelse <strong>werkwoorden</strong> worden vervoegd als zwakke <strong>werkwoorden</strong> in het Nederlands. Ze<br />
krijgen in de verleden tijd stam plus –de(n).<br />
Voorbeelden: rugbyde, jogde, tackelde<br />
Als de stam eindigt op een <strong>van</strong> de medeklinkers uit ’t ex fokschaap of ’t ex kofschip krijg je<br />
stam plus -te(n).<br />
Voorbeelden: faxte, racete<br />
4
Change language