SSGA InZicht januari 2013 - GGD Amsterdam

InZicht
januari 2013
thema: COSA
• Interview met
Paul Kerkhoff 1 - 4
• Column 5
• Wetenswaardigheden 4- 6
Wij wensen u
een gelukkig
en gezond 2013!
EEN UITGAVE VAN DE GENEESKUNDIGE
EN GEZONDHEIDSDIENST AMSTERDAM
“Je moet als
zedendelinquent
snappen dat jij de
schuldige bent.”
COSA is een methode om zedendelinquenten veilig te laten
terugkeren in de maatschappij. COSA staat voor Cirkels voor
Ondersteuning, Samenwerking en Aanspreekbaarheid. COSA is
al jaren succesvol in Canada en Engeland. Vrijwilligers vormen
een cirkel rond een terugkerende zedendader en fungeren als
een sociaal vangnet om recidive te voorkomen. Vanaf juni 2012
draaien er ook in Amsterdam cirkels. We spreken met Paul
Kerkhoff werkzaam bij de Reclassering als regiocoördinator voor
COSA in Alkmaar/Amsterdam.
steunpunt seksueel geweld

Waar komt COSA ineens vandaan?
COSA is in 1994 in Canada gestart en van
daaruit doorgedruppeld naar Engeland. In
2008 zijn we naar een congres over COSA
in Glasgow gegaan, omdat we hoorden
dat het zo succesvol was. Iedereen
was direct enthousiast: ‘Dit moeten we
naar Nederland brengen’. We kregen
subsidie van het ministerie en hebben
Avans Hogeschool het programma laten
vertalen. We zijn begonnen met cirkels
in Brabant en Limburg. Daarna volgden
cirkels in Rotterdam en Alkmaar/Haarlem.
Wie heeft het bedacht?
COSA is ontstaan als reactie op wat men
in Amerika doet. Daar moeten zedendelinquenten
die uit de gevangenis komen
een bord in hun voortuin neerzetten met
daarop: ‘Hier woont een sex offender. Als
u suspicious behaviour ziet, bel dan dit
en dit nummer.’ Zo’n bord in je voortuin
levert natuurlijk een hoop narigheid op. Er
gingen ruiten aan diggelen en huizen in
de fik. Mensen hadden geen leven meer.
In Canada kwam op een goed moment
een sex offender uit de gevangenis die lid
was van een kerkgemeenschap. Hij kwam
terug in zijn dorp en de voorganger zei:
“wij moeten deze man opvangen. Hij is
altijd goed gelovig geweest. Hij is de fout
ingegaan, maar we moeten hem niet op
dat gedrag blijven afkeuren. We moeten
met elkaar proberen hem op te vangen en
hem een plek in de maatschappij te geven,
zodat hij er weer bij hoort. We moeten
wel opletten natuurlijk.” Het sloeg aan.
Vervolgens zijn meerdere kerkgemeenschappen
het gaan doen. Na verloop
van tijd zijn er vrijwilligersorganisaties bij
gekomen en werden ze ondersteund door
professionals.
Wat is COSA?
De kern van het hele verhaal is: geen
nieuwe slachtoffers, dus geen recidive en
geen geheimen. Geen geheimen betekent
dat de ex-zedendelinquent de mensen
van zijn cirkel moet vertellen wat er aan de
hand is. De cirkel bestaat uit vrijwilligers
die een training hebben gehad zodat zij
om kunnen gaan met dit soort mannen
die uit de gevangenis komen. Mannen die
veelal in behandeling zitten en proberen
hun plek in de maatschappij terug te
vinden. Vanwege hun geïsoleerde positie
is het goed om daar vier vrijwilligers om
heen te zetten die hem aan de ene kant
ondersteunen maar aan de andere kant
ook aanspreken en in de gaten houden.
In de cirkel moet de zedendelinquent
vertellen wat risicogebieden voor hem
2
zijn. Waarom heeft hij ooit een delict
gepleegd? Waar had het mee te maken?
Waar moet de cirkel op letten? Hij moet
duidelijk zijn over wat hij gaat doen en
wat zijn gevoelens zijn zodat zij met hem
daarover kunnen praten. Bijvoorbeeld of
hij wel of niet die baan bij de manege
moet nemen.
Is het puur voor pedoseksuelen?
Daar ligt de focus op maar het kan ook
voor verkrachters of downloaders van kinderporno.
Het gaat om de vraag of iemand
een hoog risico heeft om te recidiveren.
Zijn het vaak alleenstaande mannen?
Heel vaak. Of mannen die nog bij hun
moeder wonen en boven op een kamertje
in het geniep van alles zitten te downloaden.
Mannen die er vaak alleen op uittrekken
en geen vrienden hebben.
Altijd mannen?
Zeg 95% man en 5% vrouw die dan vaak
met een partner mee hebben misbruikt.
En altijd veroordeeld?
Altijd veroordeeld. Ze hebben een justitieel
kader om zich heen bijvoorbeeld TBS
Proefverlof. Als ze mogen re-integreren
dan wonen ze vaak op zichzelf, maar dan
hebben ze nog wel veel contact met de
Reclassering. Of ze staan onder toezicht,
een bijzondere voorwaarde die de rechter
oplegt. De Reclassering ziet er dan op toe
dat iemand in behandeling gaat en iedere
twee/drie weken komt vertellen hoe het
gaat en waar hij mee bezig is.
Hoe werkt zo’n cirkel?
Vier vrijwilligers komen samen met één
zedendelinquent, dat noemen we de
binnencirkel. Zij spreken met hem over
waarbij hij ondersteund wil worden en
waar hij op aangesproken moet worden.
In de buitencirkel zitten de professionals:
de toezichthouder, de behandelaar, de
wijkagent, de woningbouwvereniging of
misschien een werkgever. Er zijn dus twee
cirkels om zo’n zedendelinquent heen. Hij
is het kernlid en komt met de vrijwilligers
bij elkaar. Het is niet zo dat ze alleen maar
tegen zo’n kerel aan praten of hem ondervragen.
Eigenlijk zijn het rolpatronen voor
hem omdat ze ook met elkaar praten. Ze
kunnen tegen elkaar zeggen: “Wat vind jij
nou van wat hij zegt? Ik maak me toch wel
zorgen als hij dat zegt. Vind jij dat ook?”
Een aardig voorbeeld is van een man die
met Koninginnedag naar de kermis in het
dorp was geweest. Daar hadden twee van
de vrijwilligers enorme problemen mee.
Die zeiden: “Dat kan toch niet?! Je hebt
ons van tevoren niet gezegd dat je daarheen
zou willen.” Anderen zeiden: “doe
niet zo overdreven. Het is juist goed dat
hij het probeert juist op een plek waar ook
veel andere mensen zijn.” Dan krijg je zo’n
gesprek met z’n allen. Die ex-zedendader
zei naderhand: “Ik vond het zo aardig dat
jullie daar zo over praatten. Ik ga er dan
zelf ook over nadenken.” Zo werkt dat
en dat is precies de bedoeling van de
cirkels. Gewoon met elkaar praten
over die dingen. Discussies voeren en
hem erbij betrekken.
Voelen de vrijwilligers zich niet heel
verantwoordelijk?
Wij zeggen tegen de vrijwilligers:
“jullie zijn niet verantwoordelijk voor
de recidive. Als hij in de fout gaat
dan is dat zo.” Tussen de twee cirkels,
de binnen- en de buitencirkel hebben
we twee cirkelcoördinatoren. Dat zijn de
contactpersonen voor de vrijwilligers.
Van iedere bijeenkomst wordt door één
van de vrijwilligers een verslag gemaakt.
Dat sturen ze naar de cirkelcoördinator.
Ze kunnen aangeven dat ze zich zorgen
maken en dat ze willen dat de toezichthouder
van de Reclassering er aandacht
aanbesteedt. Het kan ook zijn dat ze de
behandelaar er een avond bij willen zodat
ze vragen kunnen stellen.
Hoe vaak is zo’n cirkelavond?
In het begin maken eerst de vier vrijwilligers
en de cirkelcoördinator met elkaar
kennis. Ze moeten elkaar leren kennen en
de rollen verdelen. Twee of drie weken
komen ze één avond bij elkaar. De derde of
vierde week komt de ex-zedendelinquent
erbij. Dan komen ze zeker acht weken
achter elkaar wekelijks bij elkaar.
Met z’n allen?! Ik had het idee dat er bijvoorbeeld
één iemand meeging naar de kermis of
samen gezellig de stad in of zoiets.
Dat komt later. In het begin moet je elkaar
en het ‘kernlid’ leren kennen. Dan ben je
gauw drie maanden verder. Daarna kun
je andere vormen gaan bedenken zoals
ergens met hem naar toe gaan. Wel met
twee vrijwilligers, niet alleen. Een museum
bezoeken, een keer naar de film of een
strandwandeling maken. Als je een strandwandeling
maakt hoor je vaak meer van
iemand dan een Reclasseringswerker weet.
Je krijgt een ander contact. Het is wel de
bedoeling om nieuwe informatie terug te
brengen op de cirkelavonden. Daar vertel
je dan: “vorige week waren we aan het
strand en toen vertelde je dit en dit en
‘Vanwege hun geïsoleerde positie is het goed om daar vier vrijwilligers om heen te zetten ’

daar maak ik me toch wel
zorgen over. Wat vind je
er zelf van? Wat vinden de
anderen er van?” Dat is het
principe: geen geheimen.
Laat je niet als vrijwilliger
inpalmen. Daarom willen we
ook niet dat vrijwilligers alleen
met hem dingen ondernemen.
Zeker niet in het begin, want het
zijn rasmanipulanten. Je moet hem
niet de vrijwilligers tegen elkaar laten
uitspelen.
Kan een zedendelinquent zeggen:
“Ik wil geen COSA?
In het vonnis staat dat ze onder Toezicht
van de Reclassering staan en daar
moeten ze zich aan houden. Als je dat
niet doet kan de Reclassering zeggen:
‘pak hem maar weer op’. Dan gaat hij
terug naar de gevangenis en moet hij
zijn gevangenisstraf uitzitten. Er zit
altijd een voorwaardelijke straf aan
het toezicht dat wij uitvoeren.
3
Tekenen ze een contract als ze beginnen
aan COSA?
Ja, ze tekenen een contract
maar als ze het
echt niet willen dan
kunnen we dat niet
opleggen. Tot nu
toe hebben we niet
veel afhakers want
zo’n zedendelinquent
waardeert het gigantisch
wat er gebeurt.
Die aandacht?
Ja. Het zijn geïsoleerde
mensen die
opeens avonden lang
over een onderwerp
kunnen praten met
vier mensen.
Dat hebben ze nooit
gehad?.
Nee. Op een verjaardag
kun je er niet
over beginnen.
Met je buren
praat
je er ook niet over.
Je praat er eigenlijk met niemand over. Ja,
met je behandelaar en je toezichthouder
van de Reclassering. Maar met gewone
mensen die echt naar je luisteren en met
je meeleven en meedenken? Dat werkt
ontzettend goed. Dat is eigenlijk één van
de belangrijkste factoren waarom die cirkels
werken.
Hoe lang loopt een cirkel?
Als een cirkel een jaar loopt ga je denken
aan afbouwen. Het streven is om binnen
de samenleving naar andere plekken te
zoeken waar hij ook andere contacten kan
maken. Soms wordt er werk gevonden.
Na zo’n anderhalf jaar wordt de cirkel
opgeheven met ieders goedvinden. Eén
vrijwilliger wordt de mentor en houdt
contact. Minstens eens in de maand belt
hij even of gaat even langs. Als het dan
nodig blijkt kan hij de andere vrijwilligers
weer bij elkaar halen al is het twee of drie
jaar verder.
Is de cirkel bij de zedendelinquent thuis?
Nee, dat doen we juist niet. Als er bij
zo’n geïsoleerde zedendelinquent opeens
iedere week ‘s avonds vier man voor de
deur staat, dan gaat de overbuurvrouw
zich afvragen wie daar toch allemaal
komen. Zij weet van niks en dat willen we
zo houden. We hebben een plek in een
kliniek of we komen bij de Reclassering bij
elkaar. Het kan ook in een buurthuis als je
een aparte ruimte kan krijgen.
Wat gebeurt er als zo iemand terugkeert uit
de gevangenis?
Wordt de
buurtregisseur
op de
hoogte
gebracht en
de huisarts?
Ja, maar
daar
houdt het
veelal mee op.
Als hij bij zijn moeder gaat wonen, weet
zijn moeder het ook maar de buren weten
niks. Dat is ook een van de redenen
waarom het zo goed werkt. In Eindhoven
weigerde de burgemeester dat iemand
naar zijn huis terugkeerde. Dat is onmenselijk.
Die man is uiteindelijk op een camping
beland en dan heb je nog minder vat
op zo iemand. Dat vinden wij geen goede
manier van doen.
Hoe kom je aan die vrijwilligers?
Via een advertentie in de huis aan huisbladen.
Daarin vragen we mensen die als
vrijwilliger hun energie willen stoppen in
een zedendelinquent die uit de gevangenis
komt. Ze moeten hun motivatie geven
en vertellen wat ze gedaan hebben. Als
wij het een goede vrijwilliger vinden dan
krijgen ze een tweedaagse training.
Wat houdt die training in?
In die training van 2 dagen bekijken we
wederzijds of de vrijwilligers bij COSA
passen en andersom. Een behandelaar
vertelt wat een behandeling inhoudt en
beantwoordt hun vragen over zedendelin-
‘gewone mensen die echt naar je luisteren en met je meeleven en meedenken. Dat werkt ontzettend goed.’

quenten. We werken ook met rollenspellen.
We kijken hoe ze functioneren in een
groep. Je moet tegen kritiek kunnen en
elkaar op een goede manier aan kunnen
spreken.
Meer mannen of vrouwen?
Ongeveer 65% is vrouw en 35% is man.
Viel het aantal reacties mee?
Ja, het viel mij mee. Ik had gedacht
dat er negatiever gedacht werd over
ex-zedendelinquenten. Wie wil er een
zedendelinquent in de straat? Wat me het
meeste opviel was het enthousiasme van
die vrijwilligers. De motivatie was vooral
van: “ik wil dat het stopt, ik wil dat er
geen nieuwe slachtoffers vallen” of “Ik wil
dat iemand weer een kans krijgt.”Ik vind
dat ze momenteel worden behandeld als
ongewenste beesten die niet horen in de
maatschappij maar het blijven mensen.”
Betrekken die cirkels ook familieleden van de
dader erbij?
Dat kan. Als je familieleden in een cirkel zet
dan voelen ze zich extra verantwoordelijk
of ze ergeren zich als je de verkeerde toon
aanslaat. Dat is niet handig. Het is wel
goed om ze eens een avond mee te laten
praten. Dan horen ze waar wij mee bezig
zijn. Misschien hebben zij ook vragen.
Krijgen de vrijwilligers ook training in
recidivesignalen?
Jazeker. Aan het begin van zo’n cirkel kan
zo’n ex-delinquent vertellen: “als ik weer
veel alleen op mijn kamer ga zitten dan
is dat een signaal dat het eigenlijk fout
met me gaat.” of “Als ik weer teveel ga
drinken, of teveel ga blowen of als ik
me depressief voel, als ik plekken op ga
zoeken en weer lang naar kinderen sta te
Wetenswaardigheden
Start landelijke Hulplijn
Seksueel Misbruik
Slachtoffers van seksueel misbruik kunnen
terecht bij de landelijke Hulplijn Seksueel
Misbruik, via T: 0900 9999 001 en www.
hulplijnseksueelmisbruik.nl. De hulplijn is er
voor slachtoffers van seksueel misbruik in
het verleden en het heden. Ook getuigen
van seksueel misbruik en mensen die een
slachtoffer willen helpen, kunnen bij de hulplijn
hun verhaal kwijt. Het idee voor één landelijk
meldpunt voor slachtoffers van seksueel
misbruik komt voort uit het werk van de
commissie Deetman en de commissie Samson.
Deze commissies onderzochten respectievelijk
4
‘de recidive is nul tot nu toe.’
kijken. Als ik toch weer een keer een jongetje
snoep heb gegeven.” Dat zijn signalen
die zij bij zichzelf kunnen herkennen.
Je moet als zedendelinquent snappen dat
jij de schuldige bent. Je moet snappen dat
je die jongen niet opeens plotseling seksueel
misbruikte. Dat het begon toen jij
voor de eerste keer vroeg: “goh wil jij niet
eens mijn auto wassen?” En dat je ‘m cola
gaf om uit te komen waar je uiteindelijk
voor veroordeeld bent. Dat is grooming.
Dat moet hij snappen. In de behandeling
worden risicofactoren duidelijk gemaakt.
Als de vrijwilligers denken dat het de verkeerde
kant opgaat welke interventies zijn
dan mogelijk?
Dan geven ze een seintje aan de cirkelcoordinator.
Die neemt dan contact op met
de toezichthouder. Die nodigt hem direct
uit om te kijken wat we kunnen doen.
Als we echt denken dat het mis gaat dan
kunnen we de Officier van Justitie bellen.
Er staat nog een voorwaardelijke straf en
die kan opgelegd worden als hij echt de
mist in gaat. Het vervelende is dat politie
en justitie pas in actie komen als er al iets
gebeurd is. Je probeert als toezichthouder
om er zo snel mogelijk bij te zijn.
Wordt er ook gecontroleerd wat hij op zijn
computer doet of ziet?
Bij kinderporno downloaders altijd, maar
dan heb je het over kinderporno. Ook
wel bij zedendelinquenten maar het is
lastig. Als de politie verdenkingen heeft
dan moeten de deskundigen gaan zoeken
op zijn computer. Het is specialistisch
werk en ze zitten tot over hun oren in
dat soort zaken. Ze hebben geen tijd om
alles te onderzoeken. We hebben wel
afspraken met wijkagenten om ’s avonds
eens onverwachts binnen te vallen. Dat
seksueel misbruik in de rooms-katholieke kerk
en seksueel misbruik van minderjarigen die
onder verantwoordelijkheid van de overheid
in instellingen of pleeggezinnen zijn geplaatst.
Deetman en Samson hebben geconstateerd
dat slachtoffers van seksueel misbruik niet
altijd de juiste weg weten te vinden naar hulp
of advies. Daarom hebben zij voorgesteld
om één landelijk meldpunt te realiseren. De
bestaande instanties die samenwerken om
de landelijke Hulplijn Seksueel Misbruik te
realiseren zijn: Slachtofferhulp Nederland, de
Advies- en Meldpunten Kindermishandeling,
de Steunpunten Huiselijk Geweld, de Inspectie
voor de Gezondheidszorg en de Inspectie
Jeugdzorg. De hulplijn kan slachtoffers ook
doen ze mondjesmaat. Je moet wel een
verdenking hebben.
Dat is ook niet goed voor de vertrouwensrelatie.
.
Nee, daarom, dat is een beetje het
probleem.
Jij bent nog steeds enthousiast over COSA?
Ik ben zeker enthousiast over COSA. Het
is een extra bijdrage. Het zijn heel geïsoleerde
types. Op deze manier worden
ze beter ondersteund om hun plek in de
samenleving op een andere manier op te
bouwen.
Wat vinden de daders zelf?
De daders zelf zijn absoluut enthousiast.
Ze zijn het meest verrast dat er zoveel tijd
ingestopt wordt door ‘gewone’ vrijwilligers.
Dat vinden ze fantastisch. Er zijn tot
nu toe zo’n 40 cirkels in Nederland. Er is er
eentje mislukt. De rest loopt goed en de
recidive is nul tot nu toe.
Amsterdam is nu een half jaar bezig.
Ja. We hebben op dit moment 20 vrijwilligers
die in cirkels zitten. Na een nieuwe
advertentie half november hebben zich
zo’n 40 nieuwe vrijwilligers aangemeld om
deel te nemen.
Amsterdam overweegt om COSA bestuurlijk
op te leggen.
Dat willen alle burgemeesters graag maar
je hebt geen dwangmiddelen als het misgaat.
Je hebt geen behandelaar en geen
proeftijd en geen toezichthouder. Zo’n
burgemeester wil het vaak bij mensen die
het zelf niet willen maar dat werkt dus niet.
Voor aanmeldingen of vragen over COSA
kunt u bellen met Paul Kerkhoff
06 1589 5237
in contact brengen met de politie wanneer zij
een zedenmisdrijf willen melden of aangifte
willen doen.
Centrum Seksueel en Familiaal
Geweld Nijmegen
Op 22 oktober jl. heeft het Centrum SFG
Nijmegen haar deuren geopend. Dit centrum
is een samenwerkingsverband van het
Universitair Gezondheids Centrum Heyendael
(UGC Heyendael), de Spoedeisende Hulp, de
afdeling Eerstelijnsgeneeskunde van het UMC
St Radboud, GGD Regio Nijmegen en Politie
Gelderland-Zuid. Het centrum biedt acute,
24-uurs opvang aan slachtoffers van seksueel
en familiaal huiselijk geweld. Slachtoffers van
steunpunt seksueel geweld

5
Film
Gisteren zijn we met het werk naar de film geweest. Jagten
is een Deense film over een man die beschuldigd wordt van
seksueel grensoverschrijdend gedrag. De man is werkzaam op
een kleuterschool. (Als u deze film nog wilt gaan zien moet u
absoluut niet verder lezen!) De film geeft fantastisch weer hoe
mensen reageren als het over seksueel misbruik gaat.
De directeur schrikt heel erg en schiet in een kramp. Ze haalt er
iemand bij die met het ‘slachtoffer’, een meisje van vijf, moet
gaan praten. Ze vertelt hem dingen die het meisje niet heeft
gezegd maar haar interpretatie van de woorden van het meisje
is. Deze man stelt het meisje suggestieve gesloten vragen waarop
het meisje enkel hoeft te knikken. Na deze ondervraging is het
duidelijk: het meisje heeft de stijve piemel van de leerkracht
gezien en moest er aankomen. De leerkracht wordt een paar
dagen naar huis gestuurd met vage insinuaties over het
waarom. De directeur denkt er goed aan te doen meteen de
ouders te informeren op een ouderavond. Ze deelt daar ook lijsten
uit van signalen die mogelijk kunnen duiden op seksueel misbruik.
De ouders kunnen dan goed hun kind in de gaten houden.
Meerdere nieuwe meldingen van vermoedens van misbruik is
het gevolg. Pas na de ouderavond wordt de politie ingeschakeld.
Vervolgens laat de regisseur ons haarfijn zien hoe een uitstotingsproces
werkt in een dorp. Het gaat niet zo bewust maar
vanuit persoonlijke emoties. Vanuit de verschillende posities
van de betrokkenen ook heel erg begrijpelijk. De directeur van
de kleuterschool probeert het goed aan te pakken en volgt het
protocol van de gemeente zegt ze. De ouders van het slachtoffer
willen hun kind beschermen. De collega’s willen een veilige
school en de ouders willen een veilige school en een veilig dorp.
De leerkracht wordt opeens door de mensen in zijn dorp, ook
door zijn vrienden met hele andere ogen bekeken. De leerkracht
alle leeftijden, zowel mannen als vrouwen,
kunnen hier terecht zonder tussenkomst van
een verwijzer. Op één veilige plek worden
alle vormen van hulp verleend die zij nodig
hebben: medisch, psycho-sociaal, forensisch
en politiehulp.
Slachtoffers van seksueel of familiaal
geweld kunnen zich melden bij de afdeling
Spoedeisende Hulp van het UMC St Radboud.
Speciaal getraind personeel zorgt in de
ruimte van het Centrum SFG voor de eerste
opvang en de acute medische zorg. Alleen als
de betrokkene dat zelf wil, wordt de politie
ingeschakeld. De politie komt zo nodig naar
het centrum toe of maakt een afspraak met
het slachtoffer. Ook een forensisch arts van
de GGD kan naar het centrum komen. Het
slachtoffer kan een beroep doen op een
nazorgconsulente van het UGC Heyendael
om te bespreken of, en zo ja welke nazorg
wenselijk is. Het UGC doet onderzoek naar
de hulpverlening rondom slachtoffers van
seksueel en familiaal geweld. Ook biedt het
UGC consultatie en collegiaal advies aan
hulpverleners.
Column
kan niet geloven dat mensen, zelfs zijn vrienden, hem van
misbruik verdenken en reageert aanvankelijk laconiek en naïef.
Hij gooit zijn vriendin de deur uit omdat ze durft te vragen
of hij het gedaan heeft. De plaatselijke supermarkt wil hem
niet meer in de winkel zien. Zijn zoon mag niet bij hem komen
wonen van de rechter. Het leven van de leerkracht wordt van
alle kanten geruïneerd. De hele gang van zaken kent uiteindelijk
alleen maar verliezers. De film grijpt je bij de keel en geeft een
machteloos rotgevoel.
Uiteraard hebben we de film uitgebreid nabesproken. Er gaat
nogal wat mis in deze film qua aanpak. De manier waarop
het meisje wordt bevraagd is een schoolvoorbeeld van hoe het
nou juist niet moet. Door de paniek en de angst van de directeur
draait het informeren van de ouders uit op het onnodig
verontrusten van ouders. De politie wordt veel te laat ingeschakeld
waardoor het verhaal een eigen leven is gaan leiden
en de leerkracht al veroordeeld is door de goegemeente.. We
constateren wederom dat seksueel misbruik van kinderen veel
los maakt bij mensen. Het raakt aan angsten die heel diep zitten.
Mensen overschreeuwen die angst en richten hun emotie op een
vertegenwoordiger van het ‘kwaad’. Een veilige wereld is nooit
voor 100% te garanderen maar we willen er perse in geloven
voor onze kinderen.
We stellen wel vast dat we in Amsterdam qua procedures
beter zijn voorbereid op een dergelijke situatie en zorgvuldig
omgaan met vermoedelijke slachtoffers èn met vermoedelijke
daders. We prijzen ons gelukkig met het scenario Zedenzaken ter
voorkoming van maatschappelijke onrust. Nu nog hopen dat
iedere directeur van school, crèche of zorginstelling in dergelijke
crisissituaties direct contact gaat opnemen met de vertrouwensinspecteur,
het Steunpunt of de politie.
Karin van Erning
Publicaties
Omringd door zorg, toch niet
veilig. Seksueel misbruik van door
de overheid uit huis geplaatste
kinderen 1945 tot heden.
Commissie Samson. 2012 Uitgeverij Boom.
ISBN: 9789461053251. Kosten € 25,00.
Ieder jaar worden honderden kinderen uit
huis geplaatst. De rechter oordeelt dat ze
beter kunnen opgroeien in een residentiele
jeugdzorginstelling of in een pleeggezin. In
Omringd door zorg, toch niet veilig beschrijft
de commissie-Samson haar onderzoek naar de
steunpunt seksueel geweld

aard, omvang en gevolgen van seksueel mis- geïntimideerd en mishandeld door (jonge) genoeg’ in het leven van kinderen en hun
bruik van kinderen die in de periode 1945-2010 mannen die voor het ‘snelle geld’ gaan. Dertien ouders, en wat dit betekent voor de Raad
in de jeugdzorg zijn geplaatst. Hoe kan het jaar geleden was het fenomeen van de loverboy voor de Kinderbescherming en de mensen
gebeuren dat een groepsgenoot, groepsleider of pooierboy nog niet zo bekend als het nu is die er werken.
of pleegvader hen seksueel misbruikt? Hoe kan
het dat op veel signalen niet of nauwelijks is
en ging men er vanuit dat het om een beperkt
probleem ging. Inmiddels weten we dat het Websites
gereageerd?
een omvangrijke problematiek betreft. Zo www.stichtingzijweg.nl
De commissie-Samson is op 16 augustus 2010 heeft een kwart van de scholen voor voortgezet Stichting Zijweg behartigt de belangen van
ingesteld door de ministers voor Jeugd en onderwijs last van loverboys. Internaten melden vrouwen die te maken hebben met (ex)partner-
Gezin en van Justitie en staat onder voorzit- dat bij veel van de geplaatste meisjes sprake is geweld én hun kinderen (huiselijk geweld en/
terschap van voormalig procureur-generaal van angst voor deze categorie criminelen. of stalking). Stichting Zijweg is een landelijke
mevrouw mr. H.W. Samson-Geerlings. Op 8 In Wie zijn de meiden van Asja beschrijft Asja en volledig zelfstandig opererende organisatie
oktober 2012 presenteerde de commissie haar de kennis en ervaring die in deze periode is en is in 2005 opgericht. Stichting Zijweg komt
rapport Omringd door zorg, toch niet veilig. opgedaan. Er wordt stil gestaan bij vragen als: vooral op voor slachtoffers waarbij de veilig-
Wat is de achtergrond van meisjes die slachtoffer
worden van een loverboy? Waarom is er
heid het grootste probleem is.
zo’n hoog risico op revictimisatie? Welke hulp www.vooreenveiligthuis.nl
hebben deze meiden nodig? Kan de huidige Kindermishandeling, ouderenmishandeling
jeugdzorg dergelijke complexe problematiek en huiselijk geweld; het stopt nooit vanzelf.
aan? In hoeverre zijn deze meisjes slachtoffer Tegen al deze vormen van geweld in huiselijke
(geworden) van institutionele verwaarlozing? kring kunt u iets doen, hoe moeilijk dat ook is.
Op deze website vindt u per campagne meer
informatie, hoe u signalen kunt herkennen en
hoe u zelf actie kunt ondernemen.
Stoppen en helpen. Een adequaat
antwoord op kindermishandeling.
Berge, Ingrid ten e.a. 2012 Nederlands
Jeugdinstituut (NJI), BV Uitgeverij SWP. ISBN:
9789085600602. Kosten € 21,90.
In Nederland zijn jaarlijks naar schatting 119.000
kinderen slachtoffer van kindermishandeling. Er
is veel gedaan aan het verbeteren van melding
en signalering. Nog te weinig is bekend wat
helpt in de hulp na kindermishandeling, hoe
de gevolgen voor kinderen kunnen worden
beperkt en de gezinsrelatie zo mogelijk kan
worden hersteld. Om in dat hiaat te voorzien,
heeft het Nederlands Jeugdinstituut de
publicatie ‘Stoppen en helpen; een adequaat
antwoord op kindermishandeling’ uitgebracht.
Dit boek geeft een overzicht van recente kennis
over diagnostiek en hulpaanbod. Het beschrijft
het ontstaan en de gevolgen van kindermishandeling
en laat zien wat uit onderzoek bekend
is over effectieve hulp. Hoe kun je het beste
praten met ouders en kinderen over veiligheid
en kindermishandeling? En wat moet er
gebeuren om de situatie voor het kind weer
veilig te maken en de gevolgen voor het kind
te beperken?
Wie zijn de meiden van Asja?
De gang naar de jeugdprostitutie.
Wersen, Shenna, Amanda de Wind, Mandy
Talhout, Linda Terpstra. 2012 BV Uitgeverij
SWP. ISBN 789088503795. Kosten € 19,90.
Asja heeft dertien jaar ervaring met meisjes en
jonge vrouwen die zijn gebruikt en misbruikt,
6
Waar bemoeit u zich mee!? Morele
dilemma’s in het werk van de Raad
voor de Kinderbescherming.
Theunissen, Wim. 2012 BV Uitgeverij SWP.
ISBN: 9789088502569. Kosten: € 19,90.
We hebben allemaal het beste voor met kinderen.
Toch zijn er ouders die falen, de belangen
van hun kinderen schaden, die de ontwikkeling
van hun kinderen tot autonome, aangepaste en
participerende volwassenen in de weg staan.
Er zijn zelfs ouders bij wie een kind niet veilig
is. Vinden wij. Zodat we er op zijn minst iets
van moeten zeggen als naaste familie, als
goede buur, als arts, leerkracht, hulpverlener of
andere professional. In het belang van het kind.
Zodat we er uiteindelijk toe komen om aan een
bevoegde instantie te vragen om in te grijpen.
Maar wat is dat eigenlijk, het belang van het
kind? Wie zijn wij om te vinden dat dit belang
geschaad wordt? Wat legitimeert de bevoegdheid
van de instantie die daadwerkelijk kan
ingrijpen – de Raad voor de Kinderbescherming,
als onderdeel van de staat?
Dit boek gaat over de morele grondslagen
van het werk van de Raad voor de
Kinderbescherming. Het stelt vragen aan de
orde over wat ‘goed’ is en wat ‘niet meer goed
Colofon
InZicht
januari 2013
verschijnt 2 maal per jaar
oplage: 1100
uitgave
Steunpunt Seksueel Geweld
Postbus 2200, 1000 CE Amsterdam
E: ssga@ggd.amsterdam.nl
redactie
Karin van Erning, Marianne van Staa,
Marjolein Leguijt, Jackie Taylor
grafisch ontwerp DTP
Yusuf Kho vormgever IA BNO
verspreiding
gratis onder hulpverleners in Amsterdam
e.o.. Gebruik van teksten en artikelen uit
de nieuwsbrief met bronvermelding is
toegestaan.
extra nummers
Steunpunt Seksueel Geweld
T: 020 555 5227
F: 020 555 5696
E: ssga@ggd.amsterdam.nl
www.gezond.amsterdam.nl
steunpunt seksueel geweld