M A R O K K O - Travelution

EXCLUSIVE
Golf
Actief
Cultuur
Badplaatsen
DESTINATION REPORT:
M A R O K K O

interview
2
marokko
Hatim El Gharbi, directeur Benelux
Moroccan National Tourist Office
Marokko profileert
zich niet alleen als
cultuurbestemming,
maar ook steeds meer als
een vakantieland voor citytrips
en all-inclusive zomervakanties. Hatim El Gharbi,
directeur Moroccan National Tourist Office Benelux,
vertelt over de toeristische ontwikkelingen in Marokko.
“Nederlanders kiezen steeds vaker voor Marokko als
vakantiebestemming en dit is dan ook één van de belangrijkste
groeimarkten voor ons. Vorig jaar ontvingen we
524.000 Nederlandse toeristen, een stijging van 1 procent
ten opzichte van 2011. In deze tijden mogen we hier tevreden
over zijn, zeker als je ziet dat dit zo’n 8 procent meer
bezoekers zijn dan in 2010. Voor dit jaar zetten we in op
ruim 560.000 Nederlandse toeristen, een stijging van zo’n
6 procent. We richten ons vooral op de promotie van
Agadir en andere strandbestemmingen in Marokko.
Marrakech
Voor de Nederlandse gasten blijft Marrakech de belangrijkste
trekpleister. Zo’n 41 procent van de Nederlanders
gaat naar deze Koningsstad, zowel als citytrip als tijdens
een rondreis. Nieuw in het hotelaanbod zijn de Taj Palace
en The Delano. Absolute toppers in Marrakech!
Inhoud
04 INTRODUCTIE
06 CULTUUR
08 BADPLAATSEN
Badplaatsen
De velen badplaatsen van Marokko aan de Atlantische Oceaan
zijn unieke alternatieven voor de traditionele zonbestemmingen
aan de Middellandse Zee. Agadir is de populairste
badplaats onder de Hollanders, zowel in de winter als in de
zomer. De stad is zeer kindvriendelijk en heeft diverse
nieuwe accommodaties geopend, waaronder het Sofitel
Thalassa & Spa, het RIU Tikida Palace en het Paradis Plage
(surf, yoga en spa resort nabij Taghazout). In deze Exclusive
lees je nog meer over de badplaatsen van Marokko.
Marokko is dagelijks prima bereikbaar. Naast de vele
vluchten vanaf Schiphol, vlieg je nu ook vanuit Eindhoven
non-stop naar Agadir, Marrakech en Fès (Ryanair). Tevens
zijn Airport Weeze of Brussel Zaventem, Brussel Charleroi
of Luik een optie.
Reisagenten
Voor reisagenten organiseren we dit jaar diverse workshops
waarbij we de toeristische producten van Marokko
presenteren en reisprofessionals uit zowel Marokko als
Nederland uitnodigen om elkaar te ontmoeten. Daarnaast
organiseren we diverse fam trips voor reisagenten naar
Marokko, onder meer voor de cursisten van eTravel
Training (binnenkort verschijnt een nieuwe eTraining). In
mei wordt de Marokko app voor de iPad gelanceerd.”
16 ACTIEF
18 GOLF
19 PRAKTISCHE INFORMATIE

10
6
Toeristische hoogtepunten
Marrakech
Rabat
Meknès
Fès
4 9
5
9
1
5
2
1 6
2 7
3 8
Casablanca
7
3
4
10
Agadir
Tanger
Saïdia
8
El Jadida
Essaouira
marokko
kaart
3

introductie
Ontdek het magische Marokko
Verhalenvertellers en kronkelende straatjes in Marrakech,
het rode zand van de Sahara, kleurrijke souks in de
Koningssteden, het prachtige Atlasgebergte, eeuwenoude
medina’s en de helder blauwe zee bij de bruisende badplaatsen.
Marokko zorgt met deze combinatie voor een bijzonder tafereel,
waar nog veel te ontdekken valt.
De ligging
Marokko ligt in het noordwesten van Afrika en heeft een oppervlakte
van ruim 710.000 km2 . Het land grenst in het noorden aan de Middellandse
Zee en de Straat van Gibraltar, in het oosten aan Algerije, in het
zuiden aan Mauritanië en in het westen aan de Atlantische Oceaan (de
Canarische Eilanden liggen hier voor de kust). Rabat is de hoofdstad
en ligt in het noorden aan de westkust, net als Casablanca. Marrakech
bevindt zich in het binnenland, aan de voet van het Atlasgebergte.
Cultuur
Marokko heeft ruim 32 miljoen inwoners, waaronder Berbers,
Arabieren en een klein gedeelte negroïde Marokkanen uit Zwart-
Afrika. De Berbers vormen de meerderheid en leven vooral in het
Atlas- en Rifgebergte. De islam is er de staatsgodsdienst. Houd er
rekening mee dat de meeste restaurants en cafés buiten de hotels geen
alcohol schenken en dat tijdens de ramadan vrijwel alle horecagelegenheden
overdag zijn gesloten. Supermarkten zijn wel geopend.
4
marokko
Stranden
De 3500 kilometer lange kustlijn zorgt voor veel zon- en strandliefhebbers,
zowel aan de Middellandse Zee als de Atlantische Oceaan. Agadir is de
bekendste badplaats, maar ook Essaouira, El Jadida, Casablanca, Rabat en
Tanger zijn populaire steden om naar het strand te gaan. Aan de Middellandse
Zee zijn vooral Tétouan, Al Hoceima, Nador en Saïdia gewild.
Natuur
Marokko kent een grote natuurlijke diversiteit. Van het Altasgebergte
tot de droge woestijn, van zandstranden tot het Rifgebergte en van
woeste kusten tot groene oases; Marokko is veelzijdiger dan veel
mensen denken. De Toubkal is met 4167 meter de hoogste berg van het
land en bevindt zich in het Atlasgebergte, net ten zuiden van Marrakech.
Klimaat
In Marokko is het het hele jaar door prima vakantieweer. In het noorden
(Tanger tot Fès), heerst een Middellandse Zeeklimaat, met warme
zomers en winters niet kouder dan 14 °C. Langs de westkust is het het
hele jaar door lekker strandweer (Agadir, Essaouira). In het Atlasgebergte
heerst een landklimaat: skiën in de winter en heet in de zomer.
In de woestijn in het zuiden wordt het nooit kouder dan 20 °C en is het
in de zomer erg heet. De beste reisperiode voor rondreizen, de 4
Koningssteden en de woestijn is de lente en de herfst. Agadir en andere
badplaatsen en citytrips Marrakech zijn het hele jaar door prima te boeken.
Paradis Plage, Agadir

cultuur
Marrakech
Marrakech 1 is dé citytripbestemming van Marokko en
wordt gezien als de ‘parel van het zuiden’. Aan de voet van
het Atlasgebergte ontwaart een Arabisch paradijs, waar de
geuren en kleuren van de souks je nog lang zullen bijblijven. Deze
Koningsstad is een must visit tijdens elke vakantie in Marokko.
Marrakech spreekt tot de verbeelding. De prachtig versierde huizen,
kleurrijke markten en levendige souks (markten) vol kruiden zorgen
voor mooie plaatjes. Deze rode stad (de stadsmuren en huizen zijn van
rood leem) is één van de vier Koningssteden, naast Fès, Meknès en
Rabat. Binnen de medina (oude stad) vind je de meeste bezienswaardigheden,
maar in de nieuwe stad – en dan met name de moderne wijken
Gueliz en Hivernage - vind je ’s avonds de leukste cafés en clubs.
Toeristische hoogtepunten
Jamaa el-Fna plein
Midden in de medina vind je het Jamaa el-Fna. Dit plein (Unesco
werelderfgoed) vormt het hart van de oude stad waar alle wegen naar
toe leiden. ’s Ochtends is er markt, ’s middags tref je in de geordende
chaos verhalenvertellers, slangenbezweerders, tandentrekkers, waterdragers,
muzikanten en acrobaten. Maar het plein is vooral de plek van
6
marokko
Marrakech
veel verkopers en heerlijk eten en drinken. ’s Avonds is het er op de
terrasjes en rooftopcafés erg gezellig. Aan het plein liggen de souks,
ieder met een eigen thema van koopwaar (bv. fruit, tapijt of leer). Hier
koop je ook de mooiste gouden sieraden.
Koutoubia moskee
Vlakbij het Jamaa el-Fna plein zie je de minaret van de Koutoubia
moskee, de oudste moskee van de stad. Deze minaret is één van de
symbolen van Marrakech. Het bouwwerk is 77 m hoog en wordt ’s avonds
mooi verlicht. De naam betekent ‘boekverkoper’ en refereert naar de
boekensouk die hier ooit was gevestigd.
Graftombes van Saadiërs
Weg van het bruisende leven van de medina bieden de graftombes van de
Saadiërs een moment van rust. Het mausoleum in het centrum van de
kasbah (de vesting van de stad) is omgeven door een Arabisch-Andalusische
tuin en bevat enkele prachtig gedecoreerde zalen. Er liggen tientallen
Saadiërs begraven (afstammelingen van de profeet Mohammed) en
buiten het bouwwerk nog eens honderd. De graven stammen uit de 16e eeuw, maar werden pas in 1917 ontdekt. De graftombes bevinden zich
bij de minaret van de El-Mansour moskee (kasbah moskee).
Delano Hotel

Medersa Ben-Youssef
De medersa Ben-Youssef was een gerenommeerde Koranschool die
van de 16e eeuw tot 1960 honderden studenten ontving. De omgeving
is zo gemaakt, dat het bevorderlijk was voor de ‘verheffing van de
ziel’. Dit prachtige gebouw, naast de Ben-Youssef moskee, is gebouwd
in Spaans-Moorse stijl. Je kunt de Koranschool (soort internaat) ook
van binnen bezichtigen, waaronder de bijzondere binnenplaats. Boven
bevinden zich de kamers van de leerlingen.
Majorelle tuin
De Majorelle tuin bevindt zich in de chique wijk Gueliz. In deze rustgevende
omgeving vind je een verzameling planten uit alle hoeken van
de wereld, die er welig tieren rondom vijvers en de blauwe art deco
villa (nu een museum). Hier is de as van Yves Saint Laurent uitgestrooid.
Tot rust gekomen? Ga dan verder de wijk Gueliz in en wandel
langs de luxe boetieks, gezellige tearooms en cafés. Neem vanaf hier
een koets naar het centrum.
Palais de la Bahia
Het Palais de la Bahia werd eind 19e eeuw gebouwd als huis voor
Ahmed ben Musa, destijds president onder de sultan. Dit mooie bouwwerk
wordt omgeven door fonteinen, tuinen en binnenplaatsen en de
kamers in het paleis (van zowel Ahmed als zijn vele vrouwen) lijken zo
uit een sprookje te komen.
Hamams
Bij een verblijf in een stad die aandoet als een filmset, hoort ook een
onvergetelijke behandeling in een traditionele, Marokkaanse hamam.
Net ten zuiden van het Jamaa el-Fna plein vind je diverse van deze badhuizen.
Kies bijvoorbeeld voor de Hamam de la Rose of Les Bains de
Marrakech. Meestal zijn er aparte dagen voor mannen en vrouwen.
Tijdens de behandelingen wordt veel gebruik gemaakt van rozenblaadjes
en arganolie. Arganolie komt van de noot van de vrucht van de arganboom
en wordt door vrijwel alle Marokkanen gebruikt.
Riads
In Marrakech heb je keuze uit talloze hotels en andere accommodaties,
maar extra bijzonder is toch wel om in de stad in een riad te verblijven.
Riads vind je in veel steden, zeker in de Koningssteden, maar die in Marrakech
zijn niet te overtreffen. Riads zijn traditionele huizen of paleizen
met een rustige, vaak Andalusische, binnentuin of binnenplaats en in
Marrakech zijn er honderden gerenoveerd tot hotel. Het leukste is om in
een riad midden in de medina te verblijven. In de drukke, smalle straatjes
wacht achter de poort een ware verrassing, als een oase in de stad.
© Koning Aap
Jamaa el-Fna plein

cultuur
Koningssteden vol cultuur
Marokko beschikt over vier Koningssteden: Marrakech,
hoofdstad Rabat, Meknès en Fès. Deze steden – allen
ooit hoofdstad van het land – vormen de culturele hoogtepunten
van Marokko, waar je de geschiedenis kunt induiken en
authentieke ervaringen kunt opdoen. Maar bezoek ook Casablanca,
wat juist het toonbeeld van modern Marokko is.
Hoofdstad Rabat 2
De Marokkaanse hoofdstad Rabat ligt aan de westkust, waar de
Bouregreg rivier de stad scheidt van buurstad Salé. De medina van Rabat
is rustiger en overzichtelijker dan in andere Marokkaanse steden en vooral
erg gezellig. Ga de medina binnen via de Bab El Had poort, daar begint
de Rue Souika, de interessantste straat, vol kleurrijke kruiden, stoffen
en etenswaar. Rabat staat sinds vorig jaar op de Unesco werelderfgoedlijst.
Rabat kent veel historische monumenten. Bekijk de oude stadsmuren en
wandel langs het indrukwekkende koninklijk paleis, waar sinds 1912 de
regering zetelt (gesloten voor publiek). De vierkante Hassantoren (minaret
van nooit afgebouwde moskee) is een herkenningspunt in de stad. Vlakbij
bevindt zich het mausoleum van Mohammed V. De oud-koning en zijn
zoons Hassan (vader van huidige koning) en Abdallah liggen hier begraven.
De kasbah van Oudaïas is een boeiende vestingwijk. Kom binnen via de
Almohadpoort en loop over de Rue Jamaa, de hoofdstraat van het fort.
8
marokko
Hier bevindt zich ook de oudste moskee van Rabat uit 1150 (gesloten
voor niet-moslims). Wandel er door de smalle steegjes, bewonder de witte
en blauwe huizen en drink verse muntthee op een terras, met uitzicht
over zee. Bezoek bij de kasbah ook de Andalusische tuinen.
Meknès 3
Meknès ligt zo’n 150 kilometer ten oosten van Rabat en staat bekend als
de ‘groene stad’. Meknès is een welvarende stad, vooral dankzij de landbouwproducten
van de vruchtbare hoogvlakte van Saïs (granen, olijfbomen
en wijngaarden). Er is tevens veel cultureel erfgoed, waardoor
de stad op de Unesco werelderfgoedlijst prijkt en ook wel het ‘Versailles
van Marokko’ wordt genoemd. Meknès wordt nog altijd beschermd door
de 40 kilometer lange stadsmuur (maak een wandeling over de muur),
waarbinnen zich vele moskeeën bevinden. Vooral de Grote Moskee en
de Neijarine moskee zijn indrukwekkend.
Fès 4
Fès ligt circa 60 kilometer ten oosten van Meknès en vormt het spirituele
en culturele centrum van het land. Dit is de oudste van de vier
Koningssteden en je vindt er diverse prachtige Koranscholen (medersa),
waaronder die van El-Attarine uit de 14e eeuw, met een schitterende
binnenplaats, en de grote Bou Inania medersa. Ook herbergt Fès bij de
Karaouiyine moskee één van de oudste universiteiten ter wereld. Bezoek
ook één van de leerlooierijen.
Rabat
Casablanca Fès
Meknès
Mausoleum Mohammed V, Rabat

Medina in Meknès
cultuur
Fès heeft een grote, chaotische medina waar je kunt ronddwalen in de
smalle straatjes. Het voelt alsof je in een tijdmachine bent gestapt, want
ezels vervoeren hier de vracht. De beste souks bevinden zich in Fes El Bali,
de wijk waar vele Arabische families uit Andalusië zich hebben gevestigd.
Koop hier het mooiste goud, stoffen en souvenirs.
De keuken van Fès is een hoogtepunt op zichzelf. Zoet en hartig wordt
vaak met elkaar gecombineerd en de vele kruiden en specerijen maken de
gerechten zeer smaakvol. Proef beslist het overheerlijke brood en de
pastilla, een plaatselijke specialiteit van bladerdeeg gevuld met zoet
duivengehakt gemengd met amandelen en suiker.
Koningsroute
Wie alle Koningssteden én Casablanca wil zien, kan kiezen voor de
Koningsroute. Dit is een rondreis vanuit Marrakech, waarbij je acht grote
steden aandoet: Marrakech, Casablanca, Rabat, Meknès, Fès, Volubilis,
Ifrane en Béni Mellal. Je hebt minstens acht dagen nodig om de historische
steden van deze tocht te ontdekken. Tot slot kun je ook een tussenstop
maken bij de watervallen van Ouzoud.
Casablanca 5
Casablanca toont het moderne Marokko. De grootste stad van het
land, gelegen aan de westkust op een uur rijden van Rabat, staat vooral
bekend als zakenstad. Casablanca is niet zo bekend bij toeristen, maar
de kosmopolitische sfeer, de jetset in de chique wijk Anfa én de shoppingmogelijkheden
zijn zeker de moeite waard. Ook de wijk Mâarif
is veranderd tot een gewilde wijk vol winkels en trendy horeca.
Langs de kust loopt de Aïn-Diab Corniche, de boulevard waar bewoners
elkaar tijdens de avondwandeling ontmoeten en de zonsondergang
bewonderen vanaf een terrasje. De Hassan II moskee bevindt zich
ook aan zee. Dit is de grootste moskee van Marokko en één van de
grootste ter wereld. De minaret is 200 m hoog en er kunnen zo’n
120.000 gelovigen in. Ook niet-moslims kunnen hier een rondleiding
krijgen (niet op vrijdag).
Het Sqala (bastion) van de oude medina is nu ingericht als restaurant
en biedt uitzicht over de haven. De nieuwe medina (wijk Habous) is
volgens traditioneel model opgezet met pleintjes, winkeltjes en zuilengalerijen.
Hier ligt ook de Boulevard Mohammed V, een laan met art
deco-gebouwen vol boetieks en restaurants. Nog meer winkelen? Ga
dan naar de Morocco Mall, het grootste winkelcentrum van Afrika.
marokko 9

adplaatsen
Agadir
Agadir 6
is dé badplaats van Marokko. Toeristen, en ook
de Marokkanen zelf, zien in deze kustplaats de ideale locatie
om even volledig te ontspannen. Zowel in de zomer als in
de winter, want de zon schijnt er gemiddeld 300 dagen per jaar.
Tevens is Agadir de plek om de lekkerste sardienen te eten.
Agadir is de grootste badplaats van Marokko, gelegen aan de westkust, op
zo’n 250 km van Marrakech. Het werd in 1960 vrijwel volledig verwoest
door een aardbeving, waardoor nu een moderne badplaats is ontstaan.
Agadir kan zich – zeker voor een vakantie met kinderen - meten met de
grote Europese badplaatsen aan de Middellandse Zee, waarbij alle
soorten accommodaties te vinden zijn: van all-inclusive resorts en de
bekende hotelketens tot appartementen en eenvoudige bed & breakfasts.
De stad heeft 10 km aan gouden zandstranden, dus de zonliefhebber
kan hier elke dag een ander plekje uitzoeken. Maar ook de sportieveling
heeft genoeg te doen, van wind- en kitesurfen tot zeilen en jetskiën, het
hele scala van watersporten is hier te beoefenen. De Avenue
Mohammed V loopt als hoofdader door de stad, met aan de ene kant
het moderne stadscentrum en aan de andere kant de toeristische zone
aan zee. Wat ook niet mag ontbreken in Agadir is een bezoek aan een
10
marokko
Agadir
hamam, hotelspa, balneo- of thalassotherapiecentrum waarbij wordt
gewerkt met arganolie, rozenwater, honing en rhassoul.
Kashba
Helaas zijn bij de aardbeving van 1960 ook de vestingmuren van de
kashba Oufella (het fort) uit de 16e eeuw niet bewaard gebleven. Wel
heb je vanaf deze hooggelegen plek nog een schitterend uitzicht over
de hele baai, haven en nieuwe stad. Vooral mooi bij zonsondergang.
Medina
Iets ten zuiden van het centrum bevindt zich de nieuwe medina (de
oude werd in 1960 verwoest). Er zijn in de smalle steegjes veel witte
huisjes, winkeltjes, cafés en restaurants en je proeft de sfeer van een
oude medina. Koop er een handgemaakt zilveren sieraad en drink een
muntthee op het terras. Ook ’s avonds is het hier goed toeven.
Vallée des Oiseaux
De Vallée des Oiseaux is een groot vogelpark in het hart van de stad. Je
ziet hier (trek)vogels uit de hele wereld, maar ook diverse andere dieren.
Er bevinden zich ook enkele speelplaatsen, dus dit is een ideaal ochtendje
weg met de kinderen.

Uitgaan
Ook ’s avonds is Agadir een bruisende stad, waar je tot in de vroege
uurtjes kunt feesten. De levendige boulevard (Blvd du 20 Août) vol
hotels, restaurants, cafés en clubs is een goede plek om de avond te
beginnen. Het aanbod aan restaurants is enorm, en voor weinig geld
kun je kennis maken met de Marokkaanse keuken. Proef de zoete en
zoute pastilla’s, tajinegerechten bereid met arganolie en/of sardienen,
smaakvolle couscous of heerlijk mechoui (lamsvlees). Ook in de jachthaven
kun je terecht voor een heerlijke maaltijd of cocktail, of breng
een bezoek aan het casino.
Excursies
Souss Massa National Park
Het Souss Massa National Park ligt aan de kust, ten zuiden van de stad.
Hier komen grote aantallen trekvogels, zoals flamingo’s, reigers, ooievaars
en enorme kolonies zwarte heremietibissen. Dé plek voor vogelspotters!
Taroudant
Cultuurliefhebbers reizen 70 km ten oosten van Agadir naar Taroudant,
een schilderachtig stadje dat ook wel ‘klein-Marrakech’ wordt genoemd.
De 7 km lange stadsmuren zijn hier de grootste trekpleisters. Maak een
rondrit in een koets om een duidelijk beeld te krijgen van de breedte
van de muren en zie de indrukwekkende torens en bastions.
Imouzzer-Ida-Outanane
Op ruim een uur rijden van Agadir vind je Imouzzer-Ida-Outanane, een
gehucht aan de voet van de Hoge Atlas. Kloven, vruchtbare valleien,
olijfplantages en hellingen vol Berberdorpen zorgen hier voor een
adembenemend landschap. Op 1250 m hoogte, uitkijkend over een
groen palmenbos, is Imouzzer-Ida-Outanane met zijn witte huizen al
van verre te zien. Toeristen komen hier voor de waterval, al staat die
regelmatig droog. Lokale jongeren springen hier van de rots in het kleine,
maar diepe bassin. Imouzzer-Ida-Outanane is ook de plek om heerlijke
honing te kopen, bijvoorbeeld lavendel-, tijm- of cactushoning. De vele
arganbomen zorgen voor een overvloed aan arganolie.
Routes
Vanuit Agadir zijn er enkele mooie routes te volgen waarbij je de
omgeving goed leert kennen. Kies bijvoorbeeld voor de Amandelroute,
van Agadir naar Tiznit, zo’n 100 km naar het zuiden. Je rijdt langs
palmbossen, schitterende blokken roze graniet en talloze amandelbomen.
Andere optie is de Arganboomroute, van Agadir naar Essaouira, zo’n
175 km naar het noorden. Tijdens deze route zie je waar de noten vandaan
komen die zorgen voor de kostbare arganolie.

adplaatsen
Tanger
Tanger 7
, aan de overkant van Spanje in de Straat van
Gibraltar, is naast een belangrijke havenstad ook een populaire
badplaats. De ‘witte stad’ is al eeuwen bekend onder
Europese kunstenaars en andere artistiekelingen en ademt een
ontspannen sfeer. Vanuit Tanger kun je zowel de stranden aan de
Mediterrane- als Atlantische kust ontdekken.
In de oude medina van Tanger zijn het Petit- en Grand Socco plein de
gezelligste plekken, eeuwenlang de verzamelplaats van kunstenaars.
Aan het Petit Socco plein is het Tingis café de place to be, op het Grand
Socco plein is de drukste markt van Tanger, waar je vrouwen uit het
Rifgebergte ziet met kleurrijke hoeden. Ten noorden van het Grand
Socco plein kun je in het Mendoubiapark heerlijk wandelen. Als je
vanuit het plein de winkelstraat Rue de la Liberté inslaat, komt je uit op
het Place de France, het hart van de nieuwe stad. Rust uit op het terras
van het beroemde Grand Café de Paris of het Café de France. Ook het
legendarische hotel El Minzah is de moeite waard. Andere hotspot: Café
Hafa, ten westen van de haven. Sinds 1921 geniet men hier op het terras
van de prachtige zonsondergang en uitzicht op de Straat van Gibraltar.
Stranden
Tanger is een aangename strandbestemming met een levendig strand,
veel accommodaties en er valt genoeg te beleven. Zeker voor wie met
de auto naar Marokko gaat, is dit een ideale plek om na een lange reis
even bij te komen aan de Middellandse Zee. Het strand van Tanger
begint bij de haven en eindigt bij hotel Mövenpick. Langs het strand
loopt de Avenue Mohamed VI.
Kaap Malabata
Verder naar het oosten (circa 10 km) ligt Kaap Malabata, een heerlijke
plek met uitzicht op de Straat van Gibraltar en de Spaanse kust. Vooral
met zonsopgang een prachtig gezicht. Onderweg vanuit Tanger kom je
langs rustige zandstrandjes. Vanaf de vuurtoren van Malabata zie je
Tanger en de baai van Tanger goed liggen. Wie nog wat verder doorrijdt,
komt bij Ksar Es-Seghir, een vissershaventje waar op zaterdag een
drukke souk is. Ook hier in de buurt zijn mooie zandstranden.
Kaap Spartel
Vanuit Tanger kun je tevens naar de Atlantische badplaatsen. Op zo’n
12 km van de stad kun je de zon zien ondergaan in Kaap Spartel.
Onderweg kom je langs prachtige, heldere baaitjes en rustige stranden,
maar bijvoorbeeld ook langs de grotten van Hercules, die bij hoog
water vol zeewater staan. Op 500 meter van de grotten bevinden zich
de restanten van de Romeinse stad Cotta.
12
marokko
Tanger

adplaatsen
Ideale strandvakantie
Naast Agadir en Tanger heeft Marokko nog tal van andere
badplaatsen, zowel aan de Middellandse Zee als aan de
Atlantische Oceaan. Vooral voor gezinnen met kinderen is
Marokko een fijne strandbestemming, er zijn tal van all-in resorts,
appartementen en grote hotelketens, inclusief kids clubs.
Aan de Middellandse Zee, van Tanger tot Saïdia, vind je een kalme zee en
intieme stranden, zoals bij Oued Laou en Al Hoceima. Er zijn ook enkele
nieuwe badplaatsen verrezen, zoals Tamuda Bay (omgeving Tétouan). De
Atlantische kust is wat ruiger, maar kent wel veel verlaten stranden, allen
met fijn zand. Ook Rabat (Oudayas) en Casablanca hebben populaire
stadsstranden, maar de meeste stadsbewoners gaan in het weekend naar
de stranden van Skhirat (20 km ten zuiden van Rabat) en Mohammedia
(25 km ten noorden van Casablanca). Eén van de zuidelijkste badplaatsen
is Dakhla, een populair oord voor (kite)surfers, hier zie je ook veel trekvogels,
zeehonden en dolfijnen. De watertemperatuur is hier het hele jaar
14
marokko
El Jadida
Essaouira
Saïdia
door 25 °C. Enkele nieuwe resorts aan de Atlantische kust zijn Lixus
(bij Larache), Mazagan (bij El Jadida) en Taghazout (bij Agadir).
Saïdia 8
De moderne badplaats Saïdia (‘de blauwe parel’) ligt aan de Middellandse
Zee, bij de grens met Algerije. De kustplaats beschikt over goed
onderhouden stranden, groene parken, een 18-holes golfbaan, veel hotels,
appartementen en villa’s en biedt tal van activiteiten voor een geslaagde
gezinsvakantie. Het lange zandstrand (14 km) en de turquoise zee nodigen
uit tot het beoefenen van allerlei watersporten. De nieuwe jachthaven
ligt op zo’n 10 minuten rijden van het centrum. Leuk om hier rond te
wandelen en je te vergapen aan de luxe restaurants, winkels en clubs. Je
vindt er ook zeil-, duik- en waterskischolen. Zo’n 60 km ten zuiden van
Saïdia ligt Oujda, dat met zijn pittoreske medina en torenhoge vestingwerken
de perfecte bestemming is voor een dagje uit.
Dichtstbijzijnde luchthavens: Oujda en Nador.

El Jadida / Mazagan 9
El Jadida ligt zo’n 100 km ten zuiden van Casablanca. Met zijn stadsmuren
met uitzicht op de oceaan is de oude Portugese stad tegenwoordig
een aantrekkelijke badplaats. Het historische centrum staat op de werelderfgoedlijst
en vooral de vier bastions zijn indrukwekkend. Vanaf het
Engelbastion heb je uitzicht op de stad, de haven, het strand en de zee.
Mazagan
Net buiten El Jadida aan de rand van een eucalyptusbos ligt het luxe
resort Mazagan, dat uitkijkt op de oceaan en het prachtige witte zandstrand
van El Haouzia. Het resort is geïnspireerd op de Moorse architectuur,
met in het centrum een 5-sterrenhotel van 500 kamers met vrij
uitzicht op de lagunes, de tuinen en het golfterrein. Het hotel beschikt
over diverse restaurants en bars, discotheek, casino, beauty- en fitnesscentrum
en congrescentrum en er is een rijk aanbod van activiteiten.
Dichtstbijzijnde luchthaven: Casablanca.
Essaouira / Mogador 10
badplaatsen
Essaouira wordt ook wel het ‘Marrakech by the Sea’ genoemd. Het is
een gezellige, tamelijk rustige toeristenplaats met een prachtig strand.
Tevens is er in Essaouira veel cultuur te vinden. Wandel over de oude
stadsmuren en bezoek de forten bij de kasbah en de haven. Smul in de
haven van gegrilde sardines of een kleine kreeft. De prachtige medina
van Essaouira staat op de werelderfgoedlijst. In het centrum kun je op
het Moulay El Hassan plein ontspannen op een terras.
Mogador
Ten noorden van Essaouira ligt Mogador, een moderne en vooral groene
badplaats met uitgestrekte zandstranden. De hotels en bungalowparken in
het kustresort worden omgeven door tuinen, bossen vol olijfbomen,
eucalyptus en mimosa, waar je wel tot rust móet komen. Wie toch wat
actiefs wil doen, kan gaan waterskiën, wandelen, tennissen, fietsen of golfen.
Dichtstbijzijnde luchthaven: Marrakech.
Saïdia

actief
Avontuur in de woestijn
Je zou het misschien niet denken, maar de Marokkaanse
natuur is er één van uitersten. Naast de droge Sahara woestijn
vind je in het land ook besneeuwde bergtoppen (waar zelfs
wordt geskied), altijd groene natuurparken en vruchtbare oases.
Beleef de Marokkaanse wildernis per 4WD, te voet of op een kameel.
Rifgebergte
Het Rifgebergte ligt in het noorden van Marokko, parallel aan de Middellandse
Zeekust. Dit gebied is weinig toeristisch, dus liefhebbers van authentiek
Marokko zitten hier goed. Het Rif is een fijn gebied voor wandelaars,
en ook liefhebbers van mountainbike-, wandel- of paardrijtochten kunnen
hier hun hart ophalen. Chefchaouen is meestal het vertrekpunt van tochten.
De hoogste top in het Rif is de Tidighine (bij Ketama) en reikt tot 2456
meter. Ten oosten van Chefchaouen beslaat het Talassemtane National
Park een berggebied met hoge, kalkstenen kliffen vol kurkeiken, sparren
en olijfbomen. Je ziet er tal van roofvogels, waaronder de koningsarend.
Atlasgebergte
Het Atlasgebergte loopt van het noordoosten tot het zuidwesten van
Marokko en biedt toppen van meer dan 4000 meter. Deze bergketen is hét
paradijs voor liefhebbers van trek- en wandeltochten. In het noorden kun je
mooie trips maken door de bossen, hier zijn de hoogteverschillen vrij klein.
Bezoek hier ook het nationale park van Ifrane. Verder naar het zuiden ligt
de Hoge Atlas, waar zich de hoogste toppen bevinden, waaronder de
16
marokko
Ait Benhaddou
Toubkal, met 4167 meter de hoogste berg van Marokko. Imlil is een bekend
vertrekpunt voor tochten in de Atlas. Ook Azilal is een ideaal basiskamp
voor tours in de omgeving. Andere optie is de omgeving van Imilchil,
waar je kunt canyonen, raften en kanoën. Skiën is mogelijk van februari
tot april bij Oukaïmeden (rondom de Toubkal) of Michlifen (bij Ifrane).
Met een ezel
Een bijzondere ervaring in de Hoge Atlas, is de dalen te ontdekken onder
leiding van een berggids en zijn muilezeldrijvers. Ook voor gezinnen
met jonge kinderen is dit een onvergetelijke tocht. De karavaan trekt
langs bergbeken, door dalen en dorpjes en over bergpassen, en doet een
aantal hutten aan. Voor onvergetelijke avonden worden midden in de
natuur tenten opgezet. Er zijn verschillende trajecten mogelijk, maar de
route door de Rozenvallei (omgeving Kalaat M’Gouna) is wel heel
bijzonder (vooral in april en mei), én goed begaanbaar.
Berbers
De Berbers zijn de oorspronkelijke inwoners van Noord-Afrika en wonen
verspreid door Marokko, voornamelijk in de berggebieden. Tijdens een
tocht door het Rif of de Atlas kun je kennis maken met de Berbers en
hun tradities, architectuur, klederdracht, dansen en plaatselijke gebruiken.
Bijzonder is een nacht bij een Berberfamilie door te brengen, waarbij je
tijdens deze ‘homestay’ tevens gerechten met couscous of in de tajine leert
maken. Brood bakken, henna zetten en tapijten knopen is eveneens mogelijk.
Souk, Erfoud

Dadès vallei
Merzouga, Erg Chebbi
Erg Chebbi
Woestijn
actief
De rode zandvlakten van de Sahara moeten bij bezoek aan Marokko
bevaren worden op het schip van de woestijn. Een kamelentocht is een
must do, net als een tour per 4WD. Vooral de zonsop- en ondergangen
in de woestijn zijn onvergetelijk, dus een overnachting bij de Bedoeïenen
kan eigenlijk niet ontbreken. Vanuit Marrakech zijn Ait Benhaddou, een
traditioneel kashbadorp, en Ouarzazate (ook wel de ‘poort van de woestijn’
genoemd) vaak startplekken voor een echte desert-experience. Wie nog
dieper de woestijn in wil, gaat eerst naar M’Hamid, de laatste stad voor
de grote woestijn en dus vaak het vertrekpunt voor excursies in de
Sahara. Iets noordoostelijker gelegen, is ook Erfoud - hoofdstad van de
dadel - een populair vertrekpunt, met name voor een tocht naar de duinen
van Erg Chebbi. De hoogste duin, bij Merzouga, kan een hoogte van 150
meter bereiken en is volgens velen de beste plek om de zon te zien opkomen.
Kashba route
Wie de mooiste kashba’s in het oosten van Marokko wil zien, volgt de Kashba
route (circa 1000 km). Kashba’s zijn lemen citadellen; eenvoudig, maar toch
rijkelijk versierd met geometrische motieven. Deze bouwwerken zijn kenmerkend
voor de Berbercultuur. De rondreis start en eindigt in Ouarzazate
en wordt bij voorkeur per 4WD afgelegd. In Ouarzazate zelf bezoek je eerst
de Taourirt kashba, een juweeltje op de werelderfgoedlijst. Volgende stop is
Agdz, een stadje aan het begin van de Draa vallei. Deze vallei is een oase
aan de rand van de woestijn, die zich uitstrekt over een strook van bijna
200 km, tot M’Hamid. Fotografeer onderweg in Zagora het verkeersbord
‘Tombouctou 52 jours’ (Timboektoe 52 dagen, per kameel).
Rijd verder naar palmenoase N’Kob en Erfoud. Meer naar het westen,
weer richting Ouarzazate, ligt Tinghir. Bezoek vanuit hier ook de Todra
kloof. In Boulmane, aan het begin van de Dadès kloof, zie je de
Tizzarouine kashba. De Dadès vallei wordt terecht de ‘vallei van de 1000
kashba’s’ genoemd. Nog verder ligt het versterkte dorp Kelaât M’Gouna,
waar de vallei overgaat in de Rozenvallei. Enkele kilometers verder ligt
de palmenoase Skoura. Net voordat je weer terug bent in Ouarzazate,
bezoek je nog de kashba van Ait Benhaddou.
Treinreis
Een andere bijzondere manier om de woestijn te zien is een tocht met
de Oriental Desert Express. Deze trein verbindt Oujda met Bouarfa, via
een 300 kilometer lange spoorweg. Onderweg geniet je van schitterende
vergezichten van de woestijn, afgewisseld met hoge duinen, nomadenkampen
en afgelegen dorpjes. De trein bestaat uit drie rijtuigen met airconditioning.
Aan boord worden drankjes en een warme lunch geserveerd.
Er zijn onder andere stops in Aïn Benimathar en Tendrara.
marokko 17

actief
Golf
Golfen in Marokko is een unieke ervaring. De 20 golfbanen
zijn fraai gelegen en bieden uitzicht op zee, het Atlasgebergte
of de woestijn. Agadir en Marrakech zijn de grootste golfbestemmingen,
maar ook elders kun je aan de slag.
Agadir
De golfbanen van Agadir zijn: Golf du Soleil (36 holes), Golf des Dunes
(27 holes), Golf de l’Océan (27 holes) en Royal Golf d’Agadir (9 holes).
Golf du Soleil bevindt zich in prachtig natuurschoon, met watervallen en
bougainvilles. De Golf des Dunes heeft drie parcoursen en is geschikt voor
alle niveaus. Het parcours van de Royal Golf is een geurige wandeling te
midden van eucalyptusbomen, waar je altijd een zeebriesje voelt. Deze baan
is het hele jaar geopend, maar in de zomer is het voor velen te warm.
Marrakech
De golfbanen van Marrakech zijn: Royal Golf de Marrakech (27
holes), Golf d’Amelkis (18 holes), Golf de la Palmeraie (18 holes) en
Samanah Golf (18 holes). Royal Marrakech is de oudste en klassiekste
baan en was één van de lievelingsbanen van koning Hassan II. Hier,
tussen de olijf- en fruitbomen, kwamen ook Churchill en Eisenhower
spelen. Almelkis ligt aan de voet van de Atlas en biedt uitzicht op de
bergen. Palmeraie bevindt zich bij het enorme, gelijknamige resort.
Tanger / Tétouan
Aan de voet van de Rif heb je keuze uit twee golfbanen. In Tanger biedt
de Royal Golf de Tanger (18 holes) een oude, Britse golfbaan. Bewonder
het uitzicht op de green van hole 5, die het hoogste punt van het parcours
vormt. In Tétouan ligt Golf de Cabo Negro (18 holes) tegen de hellingen
van het Rifgebergte. Het is een bloemrijke golfbaan, het hele jaar geopend.
Fès / Meknès
De Royal Golf de Fès (18 holes) is aangelegd in een olijfgaard. Het is een
heuvelachtig parcours met diverse meren. Royal Golf de Meknès (9 holes)
is een kleinere baan en biedt uitzicht op de minaretten van de medina. Deze
baan is ‘s avonds mooi verlicht, zodat je ook na zonsondergang kunt spelen.
Atlantische kust
Aan de Atlantische kust zijn 6 golfbanen waar je uit kunt kiezen. In hoofdstad
Rabat bevindt zich de Royal Golf Dar Es Salam (45 holes over 3 parcours),
meer naar het zuiden ligt in Bouznika de Golf de Bouznika Bay (9
holes), of ga naar de Royal Golf de Mohammedia (18 holes), met uitzicht
over zee. Midden in Casablanca vind je de Royal Golf d’Anfa (18 holes).
In El Jadida heb je keus uit de Royal Golf d’El Jadida (18 holes, uitzicht
over de oceaan) en de Mazagan Golf Club (18 holes).
18
marokko
Golf du Soleil, Agadir
Golf d’Amelkis, Marrakech
Golf de l’Océan, Agadir

Praktische informatie
Paspoort
Om Marokko te bezoeken heb je een geldig paspoort nodig. Een
visum is niet vereist.
Vaccinatie
Vaccinaties tegen DTP en hepatitis A worden aangeraden. Raadpleeg
voor vertrek altijd de huisarts of GGD.
Valuta
De valuta is de dirham (10 dirham is ongeveer € 0,90). Pinnen kan in
alle grote toeristencentra, hier kun je vaak ook met creditcard betalen.
Elektriciteit
De netspanning is meestal 220 volt, maar kan per locatie verschillen.
De stekkers zijn hetzelfde als in Nederland.
Taal
Het Arabisch is de nationale taal van Marokko, maar de meeste inwoners
spreken ook Frans. In het Rif- en Atlasgebergte spreekt men
Berbers en in de buurt van Tanger wordt ook Spaans gesproken.
Tijdsverschil
In de zomer is het in Marokko 2 uur vroeger dan in Nederland, in de
winter 1 uur vroeger.
Water
Drink geen kraanwater, maar alleen gebotteld water. Probeer ook ijsblokjes
te vermijden.
Moroccan National Tourist Office
Avenue Louise 402, 1050 Brussel
Tel.: +32(0)2 646 63 20
E-mail: info@onmt.org
www.visitmorocco.com
Hoe er te komen
Marokko is goed bereikbaar met verschillende luchtvaartmaatschappijen.
Nationale luchtvaartmaatschappij Royal Air Maroc vliegt vanaf
Schiphol naar Casablanca (Mohammed V, CMN). Air Arabia Maroc
vliegt vanaf Amsterdam non-stop naar Casablanca, Nador en Tanger,
en Corendon biedt elke dinsdag een vlucht naar Tétouan. Transavia
vliegt vanaf Schiphol naar Agadir, Al Hoceima, Fès, Marrakech en
Nador. Vanaf Rotterdam The Hague Airport vlieg je met JetairFly naar
Tanger (28 juni - 6 sept.). Met KLM kun je vanaf Schiphol alleen met
tussenstop op Parijs naar Marokko. Je kunt ook met de auto naar
Marokko, dan moet je bij het Spaanse Tarifa, Algeciras of Gibraltar
overvaren. Vanaf Utrecht is het zo’n 2500 km naar Zuid-Spanje.
Hoe er te reizen
Je kunt prima met een huurauto rondrijden in Marokko. De wegen zijn,
zeker voor Noord-Afrikaanse begrippen, in prima staat. De bewegwijzering
is zowel in het Arabisch als in het Latijns schrift. Houd er wel rekening
mee dat je door het bergachtige landschap, vaak niet meer dan 60 km
per uur aflegt. ’s Nachts rijden wordt afgeraden. In grote steden als
Marrakech, kun je beter niet zelf rijden. In hoofdstad Rabat en in
Casablanca rijden trams.
Marokko beschikt over een beperkt spoorwegnet. Er zijn vooral verbindingen
tussen de grote steden ten westen van de Atlas. Busmaatschappijen
zijn goed vertegenwoordigd en bieden regelmatige diensten tussen
de grote plaatsen. Andere optie is een binnenlandse vlucht te nemen.
C O L O F O N
Marokko, Exclusive by Travelution
Uitgever: XIST! www.xist.nl
Redactieadres: Rokkeveenseweg 24, 2712 XZ Zoetermeer. Tel 31-(0)79 5939 313
Vormgeving: Dominique van de Velde, Xist!
Druk: Boom & van Ketel, Haarlem
Fotografie: Moroccan National Tourist Office, Delano Hotel Marrakech, Agadir: Paradis Plage, Actief: Koning Aap
April 2013, Xist!
marokko 19