De Dokter - Generation Next

Jonge huisartsen knokken voor de basiszorg
OP DE BRES
VOOR EEN
PRACHTIG
VAK
Tekst Petra Pronk Fotografie Casper Rila
T
essa Versteegde, Pierre Gijsbers en Marjan Kruijer,
oprichters van de actiegroep Jonge Huisartsen,
staan te trappelen om aan de slag te gaan met
waarvoor ze zijn opgeleid. Ze hebben een enorme passie
voor hun vak. Toch piekeren ze er niet over om in deze
tijd een praktijk over te nemen. “Als het zo doorgaat
begin ik straks een Bed & Breakfast.”
Waarnemen en een parttime dienstverband. Dat is de
realiteit voor de huisartsen Tessa Versteegde (33) en Pierre
Gijsbers (36). Huisarts in opleiding Marjan Kruijer (31) ziet
eenzelfde toekomst voor zich. Niet dat ze dat willen. Wat ze
echt willen is: een eigen praktijk - maar dat zit er voorlopig
niet in. Daarvoor is het politieke klimaat te guur met een
kabinet dat zaagt aan de poten van de huisartsgeneeskunde.
Vanuit die zorg is in december 2011 met steun van LHV
Wadi, Generation Next en LOVAH de actiegroep Jonge
Huisartsen opgericht. Het doel: invloed uitoefenen op de
beleidsvorming in de gezondheidszorg en zorgen dat de
rol van de huisarts als poortwachter, regisseur en ver -
trouwensarts voor alle patiënten gewaarborgd blijft.
24
Tessa Versteegde:
‘Als de minister ons gewoon ons vak
laat uitoefenen, kunnen we bezuinigen
op allerlei overbodige dingen zoals
snotterpoli’s en SOS-artsen’
LHV | De Dokter April 2012

Pierre Gijsbers:
‘Marktwerking is voor ons een schrikbeeld.
Dan eist de patiënt zorg omdat hij betaalt, dan
is er geen tijd meer is voor werkelijk contact
met patiënten, visites of voor preventie’
Het bijzondere is dat het protest deze keer niet komt van de
gevestigde orde. “Wij zijn een club jonge mensen met veel
zin, plannen en positieve energie”, zegt Tessa. “Als zelfs die
het niet meer zien zitten, dan is er echt iets aan de hand!”
Er staat veel op het spel voor de jonge artsen, het gaat
immers over de toekomst van hun vak. “De persoonlijke
band met de patiënt maakt het werk leuk. Wanneer die
wegvalt, en je als huisarts in de toekomst vooral bezig bent
als slimme ondernemer je financiën rond te krijgen,is dat
voor mij niet genoeg. En veel jonge huisartsen denken daar
net zo over. Dat wordt een serieus probleem in de toekomst.”
Pierre: “Dan begin ik een Bed & Breakfast.”
DRUPPEL
“We volgen de discussies over de bezuinigingen al enige
tijd met zorg”, verklaart Pierre. “Dat overschrijdingen in
de verrichtingen worden gekort op de basiszorg was een
prikkel, maar de druppel die de emmer deed overlopen was
het uitvoeringsverzoek van de minister aan de Nederlandse
Zorgautoriteit (NZa). We zijn niet alleen geschrokken van
de toonzetting, waaruit weinig vertrouwen in huisartsen
blijkt, maar ook van de inhoud. Het idee om de inschrijving
op naam af te schaffen is een slechte zaak, want daarmee
ligt de weg open om een patiënt op te knippen in verschillende
diagnoses en die onder te brengen bij de zorgverlener
die de goedkoopste zorg levert. Dat gaat in tegen alles waar
wij als huisartsen voor staan. Daarmee staan ons kernwaarden,
de vertrouwensrelatie en de poortwachtersfunctie op
de tocht. Als die plannen doorgaan kunnen we ons vak niet
goed meer uitoefenen en wordt de zorg zeker niet goedkoper.”
PARALLEL
De actiegroep ziet in de ontmanteling van de huisartsenzorg
een parallel met het afschaffen van de wijkverpleegkundige
in de jaren tachtig. Marjan: “De wijkverpleegkundige was
een vertrouwd iemand die alles deed en de patiënt kende.
Sinds die functie wegbezuinigd is, zien patiënten veel
verschillende hulpverleners per dag. Eén voor insuline
spuiten, een ander voor wondzorg, een derde om de kousen
aan te doen en een vierde om de kousen weer uit te doen…
Dat is niet goedkoper en zeker niet efficiënter of fijner. We
moeten met de huisartsenzorg niet dezelfde fout maken.”
De actiegroep constateert een kloof tussen theorie en
praktijk. De regering zegt laagdrempelige zorg dichtbij de
LHV | De Dokter April 2012 25

Vervolg Op de bres voor een prachtig vak
patiënt te willen organiseren, maar in de voorstellen is dat
niet terug te zien. “De plannen getuigen niet van inzicht in
wat wij doen. Dat is namelijk bewezen effectief, dus dan
moet je dat niet afbreken door te korten op de basiszorg.
De vergrijzingsgolf en de zorgexplosie moeten gemanaged
worden, maar niet op deze manier. Ontschotting van de
budgetten voor de eerste en voor de tweede lijn of het
afschaffen van productieprikkels zijn veel betere alternatieven”,
vindt Marjan.
NOODKLOK
Daarom luiden de jonge huisartsen nu de noodklok.
Het gaat hier om niets minder dan de fundamenten van de
huisartsenzorg. “Het gaat ons niet om geld of bezuinigingen
– daar willen we ons steentje echt wel aan bijdragen – maar
om ons vak”, stelt Pierre. “Het overeind houden van een
nuchtere Hollandse eerste lijn. Juist in deze tijd is een sterke
eerste lijn cruciaal, zowel uit patiëntenbelang als uit
maatschappelijk en vakinhoudelijk oogpunt. Het gaat
om het behoud van de kernwaarden: generalistische,
persoonlijke, continue zorg. Daaraan mag niet worden
getornd. Marktwerking is voor ons een schrikbeeld. Dan
krijg je Amerikaanse toestanden, waarin de patiënt zorg
eist omdat hij betaalt, en waarin er geen tijd meer is voor
werkelijk contact met patiënten, visites of preventie.”
Het argument dat de voorgestelde veranderingen nodig
zijn om de zorg betaalbaar te houden vinden ze niet valide.
“Die plannen vallen juist duurder uit”, zegt Tessa. “Zonder
vertrouwensrelatie is de positie als poortwachter niet
houdbaar. Kennis van de patiënt en zijn of haar sociale
context is enerzijds noodzakelijk om als arts een goede
inschatting te kunnen maken, anderzijds helpt het om
de patiënt gerust te kunnen stellen. En geruststellen is
goedkoper dan een gastroscopie.”
KEUZES
Marjan: “Politiek is een kwestie van keuzes. Als je zegt dat
de eerste lijn belangrijk is, moet je daar ook naar handelen,
en niet het vloerkleed eronder vandaan trekken. Het valt
op geen enkele manier uit te leggen dat huisartsenzorg
wordt gekort terwijl de tweede lijn mag groeien.”
De zorg kan vrij makkelijk beter en goedkoper zonder dat
dit ten koste hoeft te gaan van de basiszorg. “
26
Marjan Kruijer:
‘Wij hebben de grootste praktijken van
heel Europa en de sterkste eerste lijn.
Daar moeten we zuinig op zijn’
LHV | De Dokter April 2012
Spandoeken op
het Binnenhof
De actiegroep Jonge Huisartsen timmert behoorlijk
aan de weg. De eerste actie volgde op een vraag van
minister Schippers aan de Nederlandse Zorgautoriteit
(NZa) of de financiering van huisartsenzorg niet heel
anders kan worden geregeld. Het leverde een demonstratie
op van 40 huisartsen, compleet met spandoeken
op het Binnenhof.
Ook schrijft de actiegroep brieven naar Tweede
Kamerleden voorafgaande aan belangrijke debatten en
zijn er inmiddels de nodige gesprekken met Tweede
Kamerleden gevoerd. De volgende stap is dat ze met
de zorgverzekeraars om de tafel gaan, en ook met de
minister wordt een gesprek gepland.
De reacties zijn opvallend positief. De werkgroep krijgt
verzoeken om input te leveren voor debatten en haar
uitspraken worden geregeld in de Kamer geciteerd.
Niet slecht voor een club die nog maar een paar
maanden bestaat.
Uit de reacties blijkt volgens de jonge artsen dat veel
beleidsmakers niet goed weten wat er in de spreekkamer
gebeurt. Ze hebben geen idee hoe een dag
van een huisarts eruit ziet en dus ook niet hoe hun
beslissingen in de praktijk uitwerken. Marjan Kruijer:
“Niemand zou het in zijn hoofd halen om in het kader
van de bezuiniging een neuroloog te vragen voortaan
het meten van de bloeddruk er zelf maar bij te doen of
een chirurg om zijn instrumenten zelf te steriliseren.
Maar van de huisarts wordt stilzwijgend aangenomen
dat die al die extra taken er wel eventjes bij kan doen.
Dat is respectloos en getuigt niet van realiteitszin. Wij
hebben de grootste praktijken van heel Europa en de
sterkste eerste lijn. Dat is een verworvenheid waar
we zuinig op moeten zijn.”
Als de minister ons gewoon ons vak laat uitoefenen,
kunnen we bezuinigen op allerlei overbodige dingen
zoals snotterpoli’s en SOS-artsen”, zegt Tessa nuchter.
Ondanks hun gedrevenheid hoopt de actiegroep zichzelf
zo snel mogelijk overbodig te maken. Marjan: “Het mooiste
succes zou zijn als we onszelf op kunnen heffen, omdat
de minister weer constructief met bestaande partijen gaat
overleggen en de positie van de huisarts als vertrouwenspersoon
en poortwachter als voorwaarde wordt gezien voor
goede zorg. Dan kunnen we ons eindelijk bezighouden met
wat we echt graag doen: ons vak uitoefenen.”