Dossierverhaal jongeren en blowen - Hilde Postma is journalist ...
Dossierverhaal jongeren en blowen - Hilde Postma is journalist ...
Dossierverhaal jongeren en blowen - Hilde Postma is journalist ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
maatschappij<br />
T e k s T: H i l d e P o s T m a . B e e l d : m a k i<br />
Het zit op de bank<br />
<strong>en</strong> het blowt<br />
Wat moet je als e<strong>en</strong> puber de ‘joint gerechtigde-leeftijd’ heeft bereikt? Journal<strong>is</strong>te<br />
<strong>Hilde</strong> <strong>Postma</strong> – met zoon van bijna 14 – gaat op zoek naar (ervarings)deskundig<strong>en</strong>.<br />
Want: wat doet blow<strong>en</strong> met onvolgroeide hers<strong>en</strong><strong>en</strong>? En hoe zeg je als ouder nee?<br />
Rond de 40, e<strong>en</strong> leuke baan, twee leuke<br />
kinder<strong>en</strong>. Vroeger hier <strong>en</strong> daar geëxperim<strong>en</strong>teerd<br />
met drugs. Niet al te veel, maar<br />
wel e<strong>en</strong> blowtje op zijn tijd. Héél soms, als<br />
er op e<strong>en</strong> feestje e<strong>en</strong> joint rondgaat, neem<br />
ik nog steeds wele<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> trekje. Wie b<strong>en</strong><br />
ík om teg<strong>en</strong> wie dan ook te zegg<strong>en</strong> dat je<br />
niet met drugs moet beginn<strong>en</strong>? Maar van<br />
mijn kinder<strong>en</strong> nadert er één de puberteit,<br />
de ander zit er volop in. En ope<strong>en</strong>s <strong>is</strong> er die<br />
dag dat ik mezelf teg<strong>en</strong> mijn zoon van bijna<br />
14 hoor zegg<strong>en</strong>, na wat problem<strong>en</strong> op<br />
school: ‘Wat er ook nog meer gebeurt, ik<br />
wil vooral níet, níet, níet dat je gaat blow<strong>en</strong>!’<br />
Ik heb dan net de verhal<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> vri<strong>en</strong>din<br />
aangehoord wier zoon niet van de joints af<br />
kan blijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> daarover chron<strong>is</strong>ch liegt. Ik<br />
heb e<strong>en</strong> filmpje op het journaal gezi<strong>en</strong> over<br />
e<strong>en</strong> me<strong>is</strong>je dat op haar 16e op de jeugdafdeling<br />
van e<strong>en</strong> verslavingskliniek <strong>is</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong><br />
vanwege wietgebruik vanaf haar<br />
13e. En op internet de verhal<strong>en</strong> gelez<strong>en</strong><br />
van e<strong>en</strong> moeder die haar zoon op zijn 14e<br />
thu<strong>is</strong> laat blow<strong>en</strong> omdat ‘ze er daardoor<br />
zo op<strong>en</strong> met hem over kan prat<strong>en</strong>’. Eerlijk<br />
gezegd: ik gruw ope<strong>en</strong>s van de sixties <strong>en</strong><br />
sev<strong>en</strong>tiesgeur die er kleeft aan dit ‘contact<br />
gebaseerd op gelijkwaardigheid, op<strong>en</strong>heid<br />
<strong>en</strong> vertrouw<strong>en</strong>’ zoals zij het formuleert.<br />
Mijn eig<strong>en</strong> zoon schiet ope<strong>en</strong>s zijn kamer<br />
in als ik het onderwerp aansnijd: ge<strong>en</strong> zin<br />
in. Wat mij in lichte verwarring achterlaat<br />
met de vraag: <strong>is</strong> dit wel de ju<strong>is</strong>te methode?<br />
Pak ik het nu net zo conservatief aan als<br />
mijn ouders vroeger die altijd alles verbod<strong>en</strong><br />
– wat bij mijzelf ge<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele invloed<br />
had? D<strong>en</strong>k ik nu ope<strong>en</strong>s net als zij? Is dat<br />
terecht? Of toch niet? Concreter: wat <strong>is</strong> er<br />
waar van de verhal<strong>en</strong> dat blow<strong>en</strong> verband<br />
houdt met geheug<strong>en</strong> schade, depressies <strong>en</strong><br />
schizofr<strong>en</strong>ie?<br />
Nee teg<strong>en</strong> nederwiet<br />
De pretsigaret <strong>is</strong> totaal onschadelijk, hebb<strong>en</strong><br />
we jar<strong>en</strong>lang gedacht. Blow<strong>en</strong>, op welke<br />
leeftijd dan ook, wie maakte zich dáár nu<br />
druk over? Vrijheid, blijheid, (soft)drugs,<br />
ze hoord<strong>en</strong> in de jar<strong>en</strong> dat wij opgroeid<strong>en</strong><br />
net zo bij de cultuur als de spruitjeslucht<br />
bij de jar<strong>en</strong> 50. Maar de opinie <strong>is</strong> aan het<br />
kantel<strong>en</strong>. Twee jaar geled<strong>en</strong> moest<strong>en</strong> op<br />
kabinetsbevel alle coffeeshops in de omtrek<br />
van 250 meter van middel bare scho<br />
l<strong>en</strong> hun deur<strong>en</strong> sluit<strong>en</strong>. H<strong>en</strong>ny ‘Doe Maar’<br />
Vri<strong>en</strong>t<strong>en</strong> (Dit <strong>is</strong> e<strong>en</strong> lied over e<strong>en</strong> plant…<br />
Nederwiedewiedewiet) riep dat hij nooit<br />
meer aan ‘dat spul’ zou beginn<strong>en</strong> als hij<br />
nu jong was <strong>en</strong> het iedere<strong>en</strong> zou afrad<strong>en</strong>.<br />
Filosoof <strong>en</strong> public<strong>is</strong>t Yoram Stein schreef<br />
e<strong>en</strong> boek over de hardnekkigheid van zijn<br />
vijfti<strong>en</strong> jaar dur<strong>en</strong>de verslaving, Stopp<strong>en</strong><br />
met blow<strong>en</strong>, waar in bijna alle krant<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
opinieblad<strong>en</strong> aandacht aan werd besteed.<br />
De Trimbos-onderzoeker<br />
‘De kans op schizofr<strong>en</strong>ie<br />
bij <strong>jonger<strong>en</strong></strong> die blow<strong>en</strong><br />
<strong>is</strong> twee keer zo hoog’<br />
Verslaving, verslaving? Maar blow<strong>en</strong> was<br />
toch helemaal niet verslav<strong>en</strong>d? Je zou er<br />
ge<strong>en</strong> schade van ondervind<strong>en</strong>, het had<br />
toch alle<strong>en</strong> maar positieve gevolg<strong>en</strong>? Dat<br />
dacht Stein (38) ook, to<strong>en</strong> hij op zijn 16e<br />
zijn eerste jointje opstak. ‘Cannab<strong>is</strong> was als<br />
de sterretjes onder het vuurwerk: het gaf<br />
alle<strong>en</strong> maar koudvuur waar je je niet aan<br />
kon brand<strong>en</strong>.’ In het begin rookte hij af <strong>en</strong><br />
toe e<strong>en</strong> jointje, maar na verloop van tijd<br />
ging hij steeds meer blow<strong>en</strong>. Sterker nog: ><br />
20 | 10 23
maatschappij<br />
‘Het jaar na mijn eindexam<strong>en</strong> <strong>is</strong> letterlijk in<br />
rook opgegaan.’ Na e<strong>en</strong> aantal jaar van<br />
stevig gebruik ging<strong>en</strong> de onaang<strong>en</strong>ame<br />
kant<strong>en</strong> overheers<strong>en</strong>: ‘Tot heel veel ding<strong>en</strong><br />
kwam ik niet meer. Boodschapp<strong>en</strong> do<strong>en</strong>,<br />
de post op<strong>en</strong>mak<strong>en</strong>, studer<strong>en</strong>...’ Hij stond<br />
op met e<strong>en</strong> joint: ‘Ik kon ge<strong>en</strong> richting aan<br />
mijn lev<strong>en</strong> gev<strong>en</strong>. Ik begon naar rust te<br />
verlang<strong>en</strong>. Ze zegg<strong>en</strong> dat blow<strong>en</strong> rust<br />
geeft, maar ik vond er ge<strong>en</strong> rust meer in.’<br />
Hij werd angstig, kreeg e<strong>en</strong> paar keer e<strong>en</strong><br />
paniekaanval. Vijfti<strong>en</strong> jaar kon hij niet zonder<br />
e<strong>en</strong> middel waarvan wet<strong>en</strong>schappers<br />
altijd hadd<strong>en</strong> gezegd dat je er niet verslaafd<br />
aan kon rak<strong>en</strong>. Hij probeerde vaak<br />
te stopp<strong>en</strong>. Soms stond hij e<strong>en</strong> aantal<br />
dag<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> paar wek<strong>en</strong> <strong>en</strong> zelfs e<strong>en</strong> keer<br />
drie jaar ‘droog’. Maar altijd kwam er weer<br />
dat mom<strong>en</strong>t dat hij dacht: nu kan ik er wel<br />
weer e<strong>en</strong>tje nem<strong>en</strong>. Binn<strong>en</strong> de kortste<br />
ker<strong>en</strong> blowde hij weer de hele dag. Uiteindelijk<br />
lukte het hem zev<strong>en</strong> jaar geled<strong>en</strong> te<br />
stopp<strong>en</strong> met behulp van e<strong>en</strong> strak afkickprogramma<br />
van de Jellinek. Hij noemt<br />
zichzelf verslaafd voor het lev<strong>en</strong>: ‘Het zal<br />
altijd e<strong>en</strong> zwakke plek blijv<strong>en</strong>, ik mijd<br />
situaties die me in de verleiding br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>.’<br />
De schade van jong start<strong>en</strong><br />
Toch zijn er nog m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> <strong>en</strong> instanties die<br />
claim<strong>en</strong> dat cannab<strong>is</strong> niet verslav<strong>en</strong>d <strong>is</strong><br />
<strong>en</strong> dat het ge<strong>en</strong> noem<strong>en</strong>swaardige schade<br />
aan de gezondheid aanricht. Google het<br />
woordje ‘blow<strong>en</strong>’ (<strong>en</strong> <strong>jonger<strong>en</strong></strong>) <strong>en</strong> de<br />
veelheid aan m<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> <strong>en</strong> ‘onderzoek<strong>en</strong>’<br />
vlieg<strong>en</strong> je om de or<strong>en</strong>. De één beweert dat<br />
blow<strong>en</strong> níet verslav<strong>en</strong>d <strong>is</strong>. De ander zegt<br />
dat het wél zo <strong>is</strong>. En tast het nu de hers<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
aan of niet? Werkt het psychoses in de<br />
hand? Of zijn dat allemaal fabeltjes?<br />
Daan van der Gouwe, onderzoeker van het<br />
Trimbosinstituut, het Nederlands k<strong>en</strong>n<strong>is</strong>instituut<br />
voor geestelijke gezondheid <strong>en</strong><br />
verslaving: ‘We hebb<strong>en</strong> lang gedacht dat<br />
hers<strong>en</strong><strong>en</strong> uitontwikkeld war<strong>en</strong> na je geboorte.<br />
Maar uit onderzoek <strong>is</strong> geblek<strong>en</strong> dat<br />
ze zich doorontwikkel<strong>en</strong> tot je 24e, 25e.<br />
Als je op jonge leeftijd blowt, kun je dus<br />
wel degelijk je hers<strong>en</strong><strong>en</strong> beschadig<strong>en</strong>. Met<br />
name de prefrontale cortex, het gebied<br />
waar het beloningssysteem zit <strong>en</strong> het aanler<strong>en</strong><br />
van remming<strong>en</strong> <strong>en</strong> beheersing<strong>en</strong>.<br />
Jong start<strong>en</strong> met blow<strong>en</strong> vergroot de kans<br />
op verslaving op latere leeftijd – domweg<br />
De hulpverl<strong>en</strong>er<br />
‘Vroeger bevatte cannab<strong>is</strong><br />
5% van de werkzame stof THC.<br />
Nu <strong>is</strong> dat 16 of 17%’<br />
omdat je moeilijker nee kunt zegg<strong>en</strong>. Tot je<br />
24e, 25e kun je het beste niet drink<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
blow<strong>en</strong>. De meeste m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> houd<strong>en</strong> dit niet<br />
vol, vooral niet als het gaat om alcohol.<br />
Maar voor alle middel<strong>en</strong> geldt: áls je al wilt<br />
gebruik<strong>en</strong>, begin dan zo laat mogelijk. Dat<br />
geldt zeker ook voor cannab<strong>is</strong>.’ De link tuss<strong>en</strong><br />
schizofr<strong>en</strong>ie <strong>en</strong> blow<strong>en</strong> <strong>is</strong> ook duidelijker<br />
geword<strong>en</strong>: ‘De kans op schizofr<strong>en</strong>ie <strong>is</strong><br />
bij iedere<strong>en</strong> klein, maar onder <strong>jonger<strong>en</strong></strong> die<br />
blow<strong>en</strong> <strong>is</strong> die wel twee keer hoger. Blow<strong>en</strong><br />
kan e<strong>en</strong> aanleg trigger<strong>en</strong>. Als er in je familie<br />
m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> zijn met psych<strong>is</strong>che problematiek,<br />
<strong>is</strong> blow<strong>en</strong> al helemaal niet aan te rad<strong>en</strong>.’<br />
Op je 18e naar de detox<br />
Jero<strong>en</strong> uit Ze<strong>is</strong>t <strong>is</strong> 19. Hij begon met blow<strong>en</strong><br />
to<strong>en</strong> hij 16 jaar was. Zijn eerste joint rookte<br />
hij op school. ‘In de pauze ging e<strong>en</strong> joint<br />
rond, dat was heel normaal. Ik moest eig<strong>en</strong>lijk<br />
niks van drugs hebb<strong>en</strong>, was er bang<br />
voor. Bang dat het mijn hers<strong>en</strong><strong>en</strong> zou overnem<strong>en</strong>.<br />
Maar ik b<strong>en</strong> best beïnvloedbaar<br />
<strong>en</strong> ik wilde meedo<strong>en</strong>. In de les erna heb ik<br />
me kapot gelach<strong>en</strong>, dat was wel grappig.<br />
Daarna b<strong>en</strong> ik meer gaan blow<strong>en</strong>, eerst<br />
één keer in de week, daarna steeds vaker.<br />
Al na e<strong>en</strong> maand of twee, drie vond ik het<br />
niet zo leuk meer. Ik werd er duf <strong>en</strong> sloom<br />
van. Maar ik kon er niet meer mee stopp<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> paar maand<strong>en</strong> later b<strong>en</strong> ik van school<br />
af gegaan <strong>en</strong> ging in de horeca werk<strong>en</strong>.<br />
Ik maakte lange dag<strong>en</strong>. ’s Avonds na het<br />
werk<strong>en</strong> blowde ik, dat was mijn manier<br />
van ontspann<strong>en</strong>. Mijn ouders w<strong>is</strong>t<strong>en</strong> daar<br />
niks van. Ze vermoedd<strong>en</strong> het wel, maar ik<br />
ontk<strong>en</strong>de het gewoon…<br />
E<strong>en</strong> jaar later begon ik ook met coke. Ik liet<br />
me daartoe overhal<strong>en</strong>, terwijl ik coke altijd<br />
associeerde met dakloz<strong>en</strong> <strong>en</strong> criminaliteit.<br />
Ik dacht: ik doe één lijntje – dan <strong>is</strong> het<br />
klaar. Maar daar bleef het niet bij. Met<br />
coke kon ik me voor het eerst in mijn lev<strong>en</strong><br />
goed conc<strong>en</strong>trer<strong>en</strong>, ik kreeg er e<strong>en</strong> fijn<br />
gevoel van. Blow<strong>en</strong> bleef ik er gewoon<br />
naast do<strong>en</strong>.<br />
Ik dacht dat ik mijn drugs goed verstopte,<br />
maar op e<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong> mom<strong>en</strong>t vond mijn<br />
moeder ze in mijn kledingkast. To<strong>en</strong> kon ik<br />
niet meer ontk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> dat ik gebruikte. Mijn<br />
ouders war<strong>en</strong> heel boos <strong>en</strong> geschrokk<strong>en</strong>. Ik<br />
zei wel dat ik ging stopp<strong>en</strong>, maar dat deed<br />
ik niet. We zijn langs de hu<strong>is</strong>arts geweest,<br />
daar bleek uit mijn urinetest<strong>en</strong> dat ik toch<br />
gewoon nog gebruikte. We zijn via maatschappelijk<br />
werk in gezinstherapie geweest,<br />
maar dat verslechterde de band met mijn<br />
ouders alle<strong>en</strong> maar. Het interesseerde me<br />
niet, ik vond dat het aan iedere<strong>en</strong> lag behalve<br />
aan mezelf. Ondertuss<strong>en</strong> kwam ik<br />
in de criminaliteit terecht <strong>en</strong> probeerde ik<br />
ook te deal<strong>en</strong>. Ik kwam nacht<strong>en</strong>lang niet<br />
thu<strong>is</strong>. Op e<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong> mom<strong>en</strong>t steld<strong>en</strong><br />
mijn ouders me voor de keus: ‘Je moet je<br />
lat<strong>en</strong> opnem<strong>en</strong>. Zo niet, dan <strong>is</strong> daar het<br />
gat van de deur.’<br />
We werd<strong>en</strong> doorverwez<strong>en</strong> naar de detoxafdeling<br />
van Brijder Verslavingszorg<br />
Jeugd. Daar zou ik vier wek<strong>en</strong> zitt<strong>en</strong>. Ik<br />
wilde helemaal niet, was van plan iedere<strong>en</strong><br />
voor de gek te houd<strong>en</strong> <strong>en</strong> daarna weer<br />
te gaan gebruik<strong>en</strong>. Maar ik voelde me snel<br />
op mijn plek daar. Het was vertrouwd,<br />
veilig, ik kwam tot rust. Je leert om te gaan<br />
met trek. Dan kun je afleiding zoek<strong>en</strong> of<br />
erover gaan prat<strong>en</strong>. Je leert ook ‘balans<br />
opmak<strong>en</strong>’: je eig<strong>en</strong> keuzes mak<strong>en</strong>. Wat wil<br />
je nou wel – wat wil je niet? Daar begon ik<br />
te d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>: m<strong>is</strong>schi<strong>en</strong> <strong>is</strong> het toch beter dat<br />
ik ga stopp<strong>en</strong>. Uiteindelijk b<strong>en</strong> ik daarna<br />
nog neg<strong>en</strong> maand<strong>en</strong> intern geblev<strong>en</strong> in de<br />
kliniek. De m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die daar zat<strong>en</strong> war<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> stuk volwass<strong>en</strong>er dan op de detox, ik<br />
voelde: dat <strong>is</strong> de kant die ik wil opgaan,<br />
voelde mezelf stapje voor stapje verande<br />
r<strong>en</strong>. Ik leerde naar mezelf kijk<strong>en</strong>, zag wat<br />
voor verslavingsgedrag ik had gehad: heel<br />
veel lieg<strong>en</strong>. Ik kon ook niet over emoties<br />
prat<strong>en</strong>, dat heb ik daar geleerd. Ik heb<br />
geleerd me kwetsbaar op te stell<strong>en</strong>.<br />
Ondertuss<strong>en</strong> was aan het licht gekom<strong>en</strong><br />
dat ik ADD heb (subtype van ADHD, red.).<br />
Inmiddels gebruik ik Concerta, daar word<br />
ik veel rustiger van in mijn hoofd. Het<br />
heeft me geholp<strong>en</strong> bij de keuze om af te<br />
kick<strong>en</strong>. Het neemt ook e<strong>en</strong> deel van de<br />
impulsiviteit weg. Sinds e<strong>en</strong> paar maand<strong>en</strong><br />
b<strong>en</strong> ik weer thu<strong>is</strong>. Het contact met mijn<br />
ouders <strong>is</strong> beter dan ooit. Zij zijn blij dat ze<br />
de oude Jero<strong>en</strong> weer terug hebb<strong>en</strong>.’<br />
Voor de lol of teg<strong>en</strong> de pijn?<br />
Pepijn Kamerbeek <strong>is</strong> hulpverl<strong>en</strong>er bij Brijder<br />
Jeugd <strong>en</strong> had Jero<strong>en</strong> bij detox onder zijn<br />
hoede. Bij deze afdeling meld<strong>en</strong> zich zo’n<br />
100 tot 120 <strong>jonger<strong>en</strong></strong> per jaar, in de leeftijd<br />
van 12 tot 20. ‘Ze kom<strong>en</strong> uit alle lag<strong>en</strong> van<br />
de bevolking. Driekwart heeft e<strong>en</strong> cannab<strong>is</strong>verslaving.<br />
Soms gebruik<strong>en</strong> <strong>jonger<strong>en</strong></strong><br />
alle<strong>en</strong> dat, soms ook andere middel<strong>en</strong> als<br />
speed, alcohol <strong>en</strong> coke.’ Pepijn Kamerbeek<br />
wijt het aantal jonge cannab<strong>is</strong>verslaafd<strong>en</strong><br />
onder meer aan het hoge THCgehalte van<br />
teg<strong>en</strong>woordig. THC <strong>is</strong> de werkzame stof in<br />
wiet. E<strong>en</strong> jaar of twintig geled<strong>en</strong> lag dat<br />
rond de 5 proc<strong>en</strong>t, nu ligt dat, door ‘verbeterde’<br />
kweektechniek<strong>en</strong> rond de 16, 17<br />
proc<strong>en</strong>t. Vandaar ook de opmerking van<br />
H<strong>en</strong>ny Vri<strong>en</strong>t<strong>en</strong> dat hij de hed<strong>en</strong>daagse<br />
stuff aan niemand aan zou rad<strong>en</strong>.<br />
Wat kunn<strong>en</strong> ouders do<strong>en</strong>? Volg<strong>en</strong>s Daan<br />
van der Gouwe van het Trimbosinstituut<br />
veel meer dan ze zelf d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>: ‘Neem e<strong>en</strong><br />
standpunt in! Het stell<strong>en</strong> van regels <strong>en</strong><br />
gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> leert kinder<strong>en</strong> om te gaan met<br />
teleurstelling<strong>en</strong> <strong>en</strong> beperking<strong>en</strong>. Het<br />
maakt ze uiteindelijk weerbaarder. Het <strong>is</strong><br />
geblek<strong>en</strong> dat in gezinn<strong>en</strong> waar ouders<br />
duidelijke <strong>en</strong> beperk<strong>en</strong>de regels stell<strong>en</strong>, de<br />
kinder<strong>en</strong> later minder problem<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong><br />
met rok<strong>en</strong>, drink<strong>en</strong>, blow<strong>en</strong> <strong>en</strong> andere<br />
drugs. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> veel <strong>jonger<strong>en</strong></strong> –<br />
al dan niet heimelijk – waardering voor<br />
ouders die gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> stell<strong>en</strong>. Het lastige <strong>is</strong>:<br />
in Nederland <strong>is</strong> het gebrúik van ge<strong>en</strong> <strong>en</strong>kel<br />
middel verbod<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s de Opiumwet.<br />
Maar dat hoeft niet te zegg<strong>en</strong> dat je als<br />
ouder alles goedvindt. Het beste <strong>is</strong> dat je<br />
kinder<strong>en</strong> níet blow<strong>en</strong>. Dat kun je ze dus<br />
verbied<strong>en</strong>. Je staat daarbij het sterkst als je<br />
je baseert op de wet<strong>en</strong>schap. Noem de<br />
feit<strong>en</strong>: leg uit dat het op jonge leeftijd<br />
hers<strong>en</strong>beschadiging in de hand werkt.<br />
Als je het verbiedt zonder uitleg, krijg je<br />
dat van <strong>jonger<strong>en</strong></strong> al snel terug. Het <strong>is</strong> in elk<br />
geval van belang dat kinder<strong>en</strong> het zo lang<br />
mogelijk uitstell<strong>en</strong>.<br />
Als je kind toch blowt, <strong>is</strong> verbied<strong>en</strong> meestal<br />
ge<strong>en</strong> optie meer. Probeer dan in gesprek te<br />
blijv<strong>en</strong> met je kind <strong>en</strong> uit te vind<strong>en</strong> waarom<br />
<strong>en</strong> hoe vaak het gebeurt. Zorg dat je als<br />
ouder weet waar je het over hebt <strong>en</strong> praat<br />
niet alle<strong>en</strong> over de nadel<strong>en</strong>, maar ook over<br />
de positieve effect<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> kind dat na<br />
school in zijn of haar e<strong>en</strong>tje blowt om<br />
verdriet of stress te verget<strong>en</strong>, <strong>is</strong> totaal iets<br />
anders dan e<strong>en</strong> kind dat in het week<strong>en</strong>d<br />
met vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong> e<strong>en</strong> jointje draait voor de lol.<br />
Dat eerste <strong>is</strong> veel gevaarlijker. Probeer er in<br />
dat geval achter te kom<strong>en</strong> wat hem of haar<br />
dwarszit <strong>en</strong> ondersteuning te bied<strong>en</strong>. En<br />
probeer toch afsprak<strong>en</strong> te mak<strong>en</strong>. Bijvoorbeeld:<br />
oké, je wilt blow<strong>en</strong>, doe het dan één<br />
keer in de maand. En bepaal of je wilt dat<br />
dat thu<strong>is</strong> gebeurt of ju<strong>is</strong>t niet. Dat zal per<br />
gezin verschill<strong>en</strong>d zijn: als er bijvoorbeeld<br />
kleine broertjes of zusjes zijn, kun je zegg<strong>en</strong>:<br />
‘Ik wil níet dat je het thu<strong>is</strong> doet.’ Maar<br />
als je je kind graag in de gat<strong>en</strong> wilt houd<strong>en</strong>,<br />
kun je zegg<strong>en</strong> dat je dat wel wilt. Als<br />
je je ernstig zorg<strong>en</strong> maakt over het blowgedrag<br />
van je kind, vraag dan e<strong>en</strong>s e<strong>en</strong><br />
gesprek aan bij de hulpverl<strong>en</strong>ing, zoals de<br />
Jellinek. Ouders onderschatt<strong>en</strong> vaak hun<br />
eig<strong>en</strong> invloed, maar die invloed hebb<strong>en</strong><br />
ze wel degelijk. Wees in elk geval duidelijk<br />
<strong>en</strong> op<strong>en</strong>.’<br />
Jero<strong>en</strong> <strong>is</strong> het hiermee e<strong>en</strong>s: ‘Als je als ouder<br />
alle<strong>en</strong> maar ding<strong>en</strong> verbiedt, <strong>is</strong> dat voor<br />
e<strong>en</strong> kind het leukste wat er <strong>is</strong>. Het <strong>is</strong> goed<br />
om te vrag<strong>en</strong>: ‘Wat doet het met je, wat <strong>is</strong><br />
er leuk aan?’ In gesprek blijv<strong>en</strong> <strong>is</strong> het beste.<br />
Anders maak je ding<strong>en</strong> alle<strong>en</strong> maar erger.’<br />
Ondertuss<strong>en</strong> d<strong>en</strong>kt Jero<strong>en</strong> weer aan e<strong>en</strong><br />
opleiding. ‘Ik wil sociaal pedagog<strong>is</strong>ch<br />
werker word<strong>en</strong>. Het lijkt me leuk met<br />
<strong>jonger<strong>en</strong></strong> te werk<strong>en</strong>, ik b<strong>en</strong> t<strong>en</strong>slotte ook<br />
ervaringsdeskundige. Het was e<strong>en</strong> heftige<br />
tijd, maar ik heb ervan geleerd. Anders<br />
was ik ook niet op het idee gekom<strong>en</strong> in de<br />
zorg te gaan.’<br />
><br />
Wiet, wat, waar<br />
Het laatste uitgebreide onderzoek<br />
naar blowgedrag onder<br />
<strong>jonger<strong>en</strong></strong> van het Trimbos-<br />
instituut dateert uit 2007. To<strong>en</strong><br />
had 44% van de 18-jarig<strong>en</strong><br />
wele<strong>en</strong>s geblowd, bijna de helft<br />
van de jong<strong>en</strong>s <strong>en</strong> e<strong>en</strong> derde van<br />
de me<strong>is</strong>jes. De meeste <strong>jonger<strong>en</strong></strong><br />
beginn<strong>en</strong> met gebruik<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong><br />
hun 14e <strong>en</strong> 16e. Voor veel <strong>jonger<strong>en</strong></strong><br />
blijft het bij e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>malige<br />
ervaring of iets wat ze zeer<br />
sporad<strong>is</strong>ch do<strong>en</strong>.<br />
Er lijkt de laatste ti<strong>en</strong> jaar sprake<br />
te zijn van e<strong>en</strong> lichte afname van<br />
het cannab<strong>is</strong>gebruik onder <strong>jonger<strong>en</strong></strong>,<br />
maar ze klopp<strong>en</strong> wel meer<br />
aan bij verslavingskliniek<strong>en</strong>; 10%<br />
van het totale aantal hulpzoek<strong>en</strong>d<strong>en</strong><br />
<strong>is</strong> jonger dan 20. In 2008<br />
werd<strong>en</strong> er bijna 400 <strong>jonger<strong>en</strong></strong><br />
met e<strong>en</strong> cannab<strong>is</strong>verslaving opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong><br />
in e<strong>en</strong> jeugdkliniek.<br />
24 20 | 10 20 | 10 25
maatschappij<br />
26 20 | 10<br />
De moeder<br />
‘Wat <strong>is</strong> gewoon puber<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
wat moet je wijt<strong>en</strong> aan de cannab<strong>is</strong>?’<br />
Hulp thu<strong>is</strong>, op school<br />
<strong>en</strong> online<br />
Brijder biedt op allerlei manier<strong>en</strong><br />
hulp aan ouders <strong>en</strong> <strong>jonger<strong>en</strong></strong> die<br />
te mak<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> met verslaving,<br />
van (online) cursuss<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong><br />
med<strong>is</strong>ch partydrugs spreekuur<br />
dat uniek <strong>is</strong> in Nederland. Ouders<br />
<strong>en</strong> kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> adv<strong>is</strong>er<strong>en</strong>de<br />
gesprekk<strong>en</strong> aanvrag<strong>en</strong>, maar<br />
zich ook aanmeld<strong>en</strong> voor int<strong>en</strong>sieve<br />
gezinsbehandeling. T<strong>en</strong><br />
slotte geeft Brijder voorlichting<br />
<strong>en</strong> begeleiding op bas<strong>is</strong>- <strong>en</strong><br />
middelbare schol<strong>en</strong>.<br />
Brijder, hoofdkantoor Haarlem (023) 546 59 10,<br />
www.brijder.nl<br />
Andere op weg<br />
help-adress<strong>en</strong><br />
• Trimbos-instituut,<br />
Utrecht (030) 297 11 00,<br />
www.trimbos.nl<br />
• Drugs Infolijn<br />
0900 19 95 (€ 0,10/min)<br />
• Alcolhol Infolijn<br />
0900 500 20 21 (€ 0,10/min)<br />
• Jellinek<br />
Amsterdam (020) 590 5000,<br />
www.jellinek.nl<br />
Maar mam, iedere<strong>en</strong> doet het<br />
Annemarie Kamminga ontdekte e<strong>en</strong> half<br />
jaar geled<strong>en</strong> dat haar zoon David (to<strong>en</strong> 14,<br />
nu 15) blowt: ‘Dat hij dat zou kunn<strong>en</strong> do<strong>en</strong><br />
was niet e<strong>en</strong>s bij me opgekom<strong>en</strong>. Hij rookt<br />
niet <strong>en</strong> blow<strong>en</strong> bracht ik in verband met<br />
rok<strong>en</strong>. Hij kwam wele<strong>en</strong>s op feestjes van<br />
leeftijdsg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong> van wie de ouders – zo<br />
bleek achteraf – e<strong>en</strong> avondje aan het stapp<strong>en</strong><br />
war<strong>en</strong>. Oudere jong<strong>en</strong>s kwam<strong>en</strong> er<br />
ook op af, zij haald<strong>en</strong> drank, sommig<strong>en</strong><br />
blowd<strong>en</strong>. David vertelde dat ook. Hij zei<br />
dat hij dat zelf niet deed, maar op e<strong>en</strong><br />
gegev<strong>en</strong> mom<strong>en</strong>t hoorde ik van e<strong>en</strong> andere<br />
ouder: ‘David drinkt af <strong>en</strong> toe <strong>en</strong> rookt ook<br />
wele<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> jointje.’ David ontk<strong>en</strong>de: ‘Nee,<br />
mam, dat doe ik niet.’ Ik geloofde hem,<br />
toch was er iets van twijfel gezaaid. Op<br />
e<strong>en</strong> dag heb ik zijn msn gecheckt. Daarin<br />
stond<strong>en</strong> ding<strong>en</strong> als: ‘Straks lekker chill<strong>en</strong>?<br />
Heb jij nog e<strong>en</strong> jonko, heb zo’n zin om te<br />
smok<strong>en</strong>.’ David bleek dus te blow<strong>en</strong>. Ik<br />
heb hem ermee geconfronteerd: hij was<br />
heel boos dat ik zijn msn had gelez<strong>en</strong>. En<br />
terecht, het gaat om zijn privacy. Hij huilde,<br />
was overstuur. Toch voelde ik me niet<br />
schuldig. Erg<strong>en</strong>s had ik het idee dat hij het<br />
ook wel fijn vond dat ik het nu w<strong>is</strong>t. Hij gaf<br />
aan dat hij het zelf ook niet altijd geweldig<br />
vindt om te gebruik<strong>en</strong>. Het <strong>is</strong> meer e<strong>en</strong><br />
soort groepsgedrag: alle jong<strong>en</strong>s do<strong>en</strong> het.<br />
Hij zei to<strong>en</strong>: ‘Mama, ik ga ermee stopp<strong>en</strong>.’<br />
Maar hij <strong>is</strong> toch opnieuw gaan blow<strong>en</strong>.<br />
Ik weet niet precies hoe vaak hij het doet,<br />
maar zeker niet alle<strong>en</strong> in het week<strong>en</strong>d.<br />
Het vervel<strong>en</strong>dst vind ik zelf de sfeer van<br />
mogelijke criminaliteit die om blow<strong>en</strong><br />
he<strong>en</strong> hangt. Bij wie hal<strong>en</strong> ze het spul? Zijn<br />
dat harddrugsverslaafd<strong>en</strong>, medescholier<strong>en</strong>?<br />
Wie deal<strong>en</strong> aan die jonge pubers?<br />
Ik b<strong>en</strong> bang dat hij afhankelijk van e<strong>en</strong><br />
middel wordt. Dat hij zijn emoties niet<br />
leert verwerk<strong>en</strong>, omdat je die met blow<strong>en</strong><br />
wegdrukt. Ik g<strong>en</strong>iet zelf zonder middel<strong>en</strong>,<br />
ik blow <strong>en</strong> drink niet, <strong>en</strong> die onafhankelijkheid<br />
geeft me e<strong>en</strong> vrij gevoel. Ik hoop dat<br />
David die vrijheid niet verliest. Nee, ik verbied<br />
het hem niet, hij weet wel dat ik het<br />
niet wil <strong>en</strong> waarom. Ik probeer er ge<strong>en</strong><br />
ruzie over te mak<strong>en</strong>, d<strong>en</strong>k dat ik hem dan<br />
kwijtraak <strong>en</strong> hij helemaal niks meer vertelt.<br />
Ik wil in elk geval het gesprek op<strong>en</strong><br />
houd<strong>en</strong>. Ik confronteer hem er regelmatig<br />
mee. Als ik zie dat hij glazige og<strong>en</strong> heeft,<br />
zeg ik: ‘Je hebt weer geblowd!’ David vindt<br />
dat heel irritant. Nu hebb<strong>en</strong> we afgesprok<strong>en</strong><br />
dat we e<strong>en</strong>s per week alles doorprat<strong>en</strong>.<br />
Dan vraag ik hem hoe het gaat op school<br />
<strong>en</strong> met zijn vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong>. En ja, dan praat ik<br />
ook over het blow<strong>en</strong>. Dat geeft rust, dan<br />
hoef ik er niet elke keer iets van te zegg<strong>en</strong>.<br />
Ik weet ook wel dat hij in die gesprekk<strong>en</strong><br />
niet helemaal de waarheid spreekt, maar<br />
hij ontk<strong>en</strong>t het in elk geval niet.<br />
In het begin was ik er continu mee bezig.<br />
Uit machteloosheid heb ik wele<strong>en</strong>s geroep<strong>en</strong>:<br />
‘Als ik zie dat je verslaafd raakt, ga ik<br />
met je naar e<strong>en</strong> kliniek.’ Inmiddels <strong>is</strong> de<br />
ergste stress eraf. Gelukkig komt 95 proc<strong>en</strong>t<br />
van de <strong>jonger<strong>en</strong></strong> er goed doorhe<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> medewerker van Brijder die de school<br />
begeleidt, d<strong>en</strong>kt dat het bij David experim<strong>en</strong>teergedrag<br />
<strong>is</strong>. Hij zal ook nooit in z’n<br />
e<strong>en</strong>tje blow<strong>en</strong>, alle<strong>en</strong> met andere jong<strong>en</strong>s<br />
erbij. We hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> goed contact, hij <strong>is</strong><br />
op tijd thu<strong>is</strong>, houdt zich aan zijn afsprak<strong>en</strong>.<br />
Zijn school lijdt er ook niet onder. Wat<br />
me wel verontrust <strong>is</strong> de doelloosheid in<br />
zo’n groep. Maar wat moet je wijt<strong>en</strong> aan<br />
gewoon puber<strong>en</strong> <strong>en</strong> wat aan het gebruik<br />
van cannab<strong>is</strong>? Hij <strong>is</strong> nog zo jong, als je<br />
nu al blowt, hoe groot <strong>is</strong> dan de kans dat<br />
je overstapt op e<strong>en</strong> ander middel? Je<br />
weet dat op deze leeftijd de bas<strong>is</strong> voor<br />
verslaving<strong>en</strong> wordt gelegd. Ik praat daar<br />
ook over met hem. Maar hij zegt: ‘Mama,<br />
ik weet dat allemaal wel, maar als je aan<br />
het chill<strong>en</strong> b<strong>en</strong>t d<strong>en</strong>k je daar niet aan.<br />
Iedere<strong>en</strong> doet het.’<br />
Annemarie, David <strong>en</strong> Jero<strong>en</strong> wild<strong>en</strong> wel hun verhaal vertell<strong>en</strong>,<br />
maar niet met hun echte naam in esta.