Tolstoj - Kohnstamm, Dolph en Rita

meer welke feestdag dat was maar wel dat het een van de
laatste dagen van augustus geweest moet zijn want men
begon al de oogst binnen te halen. En daar ontspon zich een
gesprek dat nadenken en overleg vereiste.
Lev Nikolajevitsj vertelde over de oorlog en de oorlogsellende,
over hoe hij tegen de Turken had gevochten en
wat hij daar allemaal gezien had. 21 Gevallenen, gewonden
zieken. Hoe de artsen bij gewonden de benen afzaagden,
de handen afsneden en een doorschoten oog uittrokken.
En onder ons, zijn scholieren, was er geen een die onder
die vreselijke verhalen van Lev Nikolajevitsj, niet angstig
ineengedoken zat te luisteren. Tot slot zei hij: “Ik kreeg
schoon genoeg van die ellende, bad God om snelle benen
en ontkwam naar huis.”
“Dat had ik ook gedaan”, zei Tsjernov.
Wij allen stelden Lev Nikolajevitsj vragen. Allemaal, ook
zij de die gewoonlijk hun mond hielden, begonnen te redeneren,
scholden de Turken uit voor heidenen zoals er geen
slechtere op de wereld waren en wilden weten waarom die
oorlog gevoerd werd. Lev Nikolajevitsj probeerde ons dat
uit te leggen.
Ignat vroeg: “Lev Nikolajevitsj, heb jij daar ook mensen
21. Tolstoj had zeven jaar eerder in de Krim­oorlog (1853­1855) als
artillerieofficier gediend bij het beleg van het door de Russen bezette
Sebastopol. Dat de Russen daarbij behalve door Turkse ook en voornamelijk
door Engelse en Franse kanonnen bestookt werden vertelde
hij de jongens kennelijk niet.
97