agora - Katholieke Hogeschool Kempen

nr 1
Agora • Driemaandelijks tijdschrift van de K.H.Kempen
17de jaargang • januari 2010

Inhoud
3 Rusland
6 Verenigde Naties
8 Empowerment
11 Thuispracticum
14 Muziekonderwijs
16 Zonne-energie
18 Witte raven
20 Campus Turnhout
23 Uitgewuifd
27 Le blanc créole
30 CADO
32 Internationalisering
36 Pat Parelli
38 Mentoren
Colofon
Agora K.H.Kempen
Kleinhoefstraat 4, 2440 GEEL
tel.: 014 56 23 10
e-mail: agora@khk;be
website: www.khk.be
verspreiding en abonnementen
Agora wordt gratis verdeeld
onder de studenten, personeelsleden
en relaties van
de Katholieke Hogeschool
Kempen.
redactie Jurgen Basstanie,
Marcel Cools, Dirk De Roose,
Paul Grauwen, Marie-Josee
Lembrechts, Walter Machielsen,
Hanneke Scheelen,
Marc Steensels, Lisbeth Stilman,
Sigrid Van Audekerke,
Jef Van Den Bosch, Bert Van
Hirtum, Marc Van Kerckhoven,
Luc Vanwesemael, Dirk
Verbeek, Kristof Verschueren,
werkten ook mee
Lieven De Maesschalck,
Liesbet Diestelmans, Agnes
Dillien, Koen Geenen, Annie
Goossens, Tessa Hines, Marc
Pareijn, Wim Van Malcot, Evy
Van Wesemael, Kristel Verrelst,
Danny Weckhuysen,
Tim Willekens
fotografie en illustraties
Tonny Binnemans, Frank
Driesen, Jean Godecharle,
Roger Leysen, Willem Mees,
Clem Verbiest, Nin Van Hove,
Kristof Verschueren,
Hoofdredacteur en verantwoordelijke
uitgever
Maurice Vaes
Eindredactie
Luc Damen, Piet Lambrecht,
Willem Mees, Jan Van Geel
vormgeving en druk
Campinia media
voorpagina:
Studenten in Lier
Overname toegestaan met
correcte bronvermelding
2 K.H. Kempen • Agora
Gelukkig hebben we in de K.H.Kempen studenten
die het voortouw durven nemen. Studenten
die ondernemend zijn en hun studentenvereniging
willen trekken, of met hun studentenraad
willen timmeren aan een betere opleiding. Gelukkig
hebben wij als directie de kans om met die
studenten af en toe het debat te voeren. Op 24
november 2009 heb ik bij zo’n gelegenheid aan
onze studentenvertegenwoordigers gevraagd
welke kenmerken zij vandaag in hun hogeschool
herkennen en waarderen. Het werd een minibevraging
met megabesluiten.
De stelling ‘Internationalisering wordt gestimuleerd’
stond afgetekend vooraan, gevolgd door
‘Er is respect voor ieders eigenheid en cultuur’
en ‘De studie- en studentenbegeleiding is sterk
uitgebouwd’. Onze studenten waarderen hun docenten
en het ondersteunend personeel voor hun
deskundige en stimulerende aanpak. Ze waarderen
de veilige orde van onze organisatie. Ze
waarderen ook de grote vrijheid die ze krijgen
om buiten de lijntjes te kleuren. Ze willen naar
het werkveld voor hun stage, ze willen projectwerk
doen, ze willen naar het buitenland. Ze willen
verder kijken dan hun eigen opleiding, hun
eigen studiegebied, hun eigen hogeschool.
Nog maar pas hebben we met volle teugen genoten
van de internationale dagen. Onze gasten
kwamen uit 19 landen van binnen en buiten
Europa. Onze studenten en docenten kwamen
uit de meest uiteenlopende opleidingen van de
K.H.Kempen, om samen met een panel deskundigen
te debatteren over de economische en so-
woord
vooraf
BuItEn dE lIjntjEs
klEurEn
ciale evolutie. De boodschap was bijzonder sterk.
Nooit voorheen heeft de samenleving met zoveel
respect en verwachting naar de jeugd gekeken.
Het debat was één grote oproep aan onze studenten
om te innoveren, te ondernemen en buiten
de lijntjes te kleuren.
Onze studenten willen ook uitvliegen. Ze willen
ook tijdens hun opleiding met andere disciplines
samenwerken. Ze vragen om binnen hun opleiding
studiepunten vrij te maken om naar buiten
te gaan. Misschien moeten we in elke opleiding
een vrije ruimte maken om competenties te ontwikkelen
in een ander studiegebied, op een andere
campus of aan een andere hogeschool of
universiteit. Misschien moeten we ook voor onszelf
en voor onze medewerkers ruimte maken om
een stukje van ons werk buiten onze eigen discipline
in te vullen.
Beste studenten, bij ons volgende debat gaan we
de uitdaging aan om van het rechte pad af te
wijken. We gaan op zoek naar ruimte voor inspiratie
en creativiteit in elke opleiding. We gaan
de ondernemende student aanmoedigen om het
initiatief te nemen. Bij het debat zal mijn stelling
zijn: ‘In de K.H.Kempen heeft elke student
tijdens de opleiding ten minste tien studiepunten
buiten de lijntjes gekleurd’.
■
Maurice vaes
algemeen directeur

Europa En rusland
Eendracht maakt macht?
VOOR HET TWEEDE JAAR OP RIJ AL KONDEN DE
CURSISTEN VAN DE LESSENREEKS Universiteit
DerDe LeeftijD EIND NOVEMBER EEN BLIK WER-
PEN OP DE RELATIES VAN HET OUDE CONTINENT
MET CHINA EN RUSLAND. BEVLOGEN SPREKER WAS
OPNIEUW VUB-PROFESSOR JONATHAN HOLSLAG,
28 MAAR TOCH AL ADVISEUR OP HET GEBIED VAN
DE AZIATISCHE POLITIEK EN DIT ZOWEL VOOR
BELGISCHE ALS INTERNATIONALE INSTANTIES.
HOLSLAG MAAKTE OOK EVEN TIJD VOOR AgorA.
Hoe werd u internationaal
adviseur?
Ik studeerde geschiedenis
in Limburg en
gaf zelfs een poosje les. Maar ik wilde me verder
verdiepen in de internationale betrekkingen.
Die verdieping kreeg ik aan de vUB, waar ik een
master in de politieke wetenschappen behaalde.
Tijdens die studie mocht ik als burgerstudent ook
de cursussen van de militaire school en het Koninklijk
Hoger instituut voor Defensie volgen. Dat
was een buitenkans want elk jaar is dat maar één
niet-militair gegund. Daar kon ik me stap voor
stap specialiseren in de defensievraagstukken en
geopolitieke vraagstukken.
ondertussen was u ook al in het veld werkzaam?
Ik was actief binnen oxfam, zowel lokaal als nationaal,
en sinds 2005 voer ik ook onderzoek.
Mijn bijzondere aandacht gaat naar de strategische
keuzes die Europa moet maken, vooral
in Azië: China, India, Rusland, … Ik was aan de
slag in een multidisciplinaire werkgroep die ver-
o
ovEr dE vloEr
schillende rapporten bezorgde aan het Europese
parlement. Die verslagen gaven een beeld van
de actuele Chinese buitenlandse politiek. Op dit
ogenblik heb ik de leiding van het Brussels institute
for Contemporary Chinese studies, een
instelling aan de vUB. Het BiCCs legt zich toe op
de studie van het hedendaagse China. De vUB is
mijn thuisbasis maar ik reis veel voor mijn werk.
Jaarlijks toch zes tot zeven trips naar China en
vier tot vijf naar India. Daar worden onze onderzoekscentra
ernstig genomen: nog enkele weken
geleden sprak ik persoonlijk met de Chinese premier
en de minister van Buitenlandse Zaken.
Zijn het die lokale contacten die onontbeerlijk
zijn voor een onderzoeker?
Zeer zeker. Voor de politieke beleidsmakers is het
belangrijk dat ze juiste, actuele informatie krijgen
en die komt meer en meer van gespecialiseerde
researchers. De eigen vertegenwoordigers van
K.H. Kempen • Agora
3

4 K.H. Kempen • Agora
de overheden - de diplomaten - zijn immers vaak
gedwongen om zich bezig te houden met allerlei
technische kwesties ter plekke. De diplomatie is
een technocratie geworden en geraakt meer en
meer gebureaucratiseerd. In België komt daar
nog eens bij dat alles in gespreide slagorde gebeurt.
Er is een federaal beleid maar daarnaast
ook nog een Vlaamse, Waalse en Brusselse visie.
Resultaat is niet alleen een gebrekkige strategie
maar ook te weinig personeelscapaciteit op de
plaatsen waar die nodig is. Een voorbeeld: Nederland
heeft 25 diplomaten in China, België vijf!
Het BICCS ten spijt beperkt uw werkveld
zich niet tot China. uw voordracht ging
vooral over rusland.
Mijn aandacht gaat naar heel Azië. In dat werelddeel
is er een competitie aan de gang met vele
actoren. China is er daar één van naast Rusland
en – niet te vergeten – India. Die Aziatische wedloop
zorgt voor heel ingewikkelde verhoudingen
bv. in kwesties als Noord-Korea. Precies door die
complexiteit en de voortdurende veranderingen
is blijvend onderzoek nodig.
klopt het dat de macht steeds verschuift
naar dit deel van de wereld?
Er is inderdaad sprake van een kantelende
machtsbalans. Rusland en China vormen ondanks
de economische spanningen tussen beide
landen nog altijd een soort politieke alliantie. De
bedoeling is duidelijk: de dominante positie van
de USA verminderen. De Verenigde Staten hebben
in de Bush-periode de communicatie bovendien
erg spaak laten lopen. Dat geldt in het bijzonder
voor Rusland als gesprekspartner. Na de
val van het communisme zat Rusland inderdaad
met een noodlijdende economie en was het land
aangewezen op leningen uit de USA en Europa.
Maar in de tweede helft van de jaren negentig
liep de Russische schatkist door de gasdollars
heel snel vol en Moskou betaalde de schuld snel
af. Die comfortabele financiële positie vertaalde
zich dan later in nieuwe militaire plannen. Rusland
had onlangs 200 miljard dollar veil voor een
wapenprogramma met een nieuwe generatie
gevechtsschepen en kernduikboten. Rusland en
Azië in zijn geheel eisen hun recht op een invloedssfeer
op. En dat beperkt zich niet tot het
eigen continent; ze laten zich onder andere ook
zien in Chili en Venezuela.
Behalve het militaire aspect is er ook nog een
economische poot van de Aziatische machtsuitbreiding.
Het Oosten koopt zich in de Europese
economie in. Niet alleen de Chinezen maar ook
de Russen. In eigen land is de gasterminal van
Zeebrugge bijvoorbeeld voor 35 procent in Russische
handen.

Is het de energie­afhankelijkheid die het
‘westen’ in een zwakke positie dwingt?
Gas speelt inderdaad een strategische rol. Tot
nu toe was Europa zowat de enige afnemer van
Russisch gas maar dat moet volgens de Russische
visie spoedig veranderen. Een nieuwe pijplijn
brengt gas naar nieuwe klanten aan de Stille
Oceaan. Bedoeling van de Russen is de concurrentie
tussen de afnemers te laten groeien en de
gasprijs op termijn te verdrievoudigen.
Vertaald naar België: bijna tweederde van ons
gas komt uit Rusland maar ook Duitsland is een
belangrijke gasconsument. Het is duidelijk dat
de energievoorziening de individuele Europese
staten tot concessies verleidt. Rusland weet bovendien
dat Europa als geheel zwak staat, en dat
leidt tot snoeiharde onderhandelingen. Rusland
- maar dat geldt zeker ook voor ook India, China
en Zuid-Afrika - zal bijvoorbeeld geen toegevingen
doen op het vlak van vrije meningsuiting,
persvrijheid, enz. Politiek hebben die landen gekozen
voor de ‘sterke staat’ en het westerse ideaal
van vrijheid komt pas op de tweede plaats in
het prioriteitenlijstje.
De zwakte van Europa heeft ook invloed op de
staten in de periferie van de grootmachten. Kazakstan
is een mooi voorbeeld. Rusland heeft
zakken geld over om de banden met de politieke
elites in dat land sterk te houden. Ze maken die
landen tot ‘bevoorrechte’ partners en snoepen
meteen markten af van de Europese Unie.
Anderzijds is niet alleen onze energienood een
oorzaak van zwakte. Ook de westerse miserie
in Afghanistan doet ons buigen voor Rusland en
China. Om die oorlog te kunnen voeren - laat
staan tot een goed einde te brengen - heeft het
‘Westen’ hen nodig. Niet het minst als steunpunten
voor militaire operaties.
Europa heeft dus dringend nood aan eenheid?
Europa moet beseffen dat het met Rusland een
buur heeft die specialist is in het zaaien van verdeeldheid.
Europa is voor de Russen bijna een
speeltuin. Binnen afzienbare tijd - twee jaar is
een realistische termijn - moet er vanuit Europa
Jonathan Holslag met minister van Buitenlandse Zaken Dai Bingguo in Beijing
bijvoorbeeld een eendrachtige energiepolitiek
komen. Anders dreigt het oude continent een samenraapsel
te worden dat Rusland maar ook de
andere grootmachten gaan gebruiken voor eigen
profijt.
En welke rol ziet u voor het kleine België in
het spel van deze grootmachten?
Wat de rol van België betreft, komt het erop aan
om een tweesporenbeleid te volgen. Enerzijds
moeten we een actieve rol spelen op Europees
niveau en samen met andere lidstaten grondig
nadenken hoe we onze belangen kunnen verdedigen.
Met het EU-voorzitterschap in 2010 hebben
we een zware verantwoordelijkheid om een
aantal topontmoetingen te organiseren in Brussel.
Anderzijds moet België een zeer actieve economische
diplomatie voeren. Hierbij is het vooral
zaak om de violen tussen de diverse bestuursniveaus
gelijk te stemmen. Door een gebrek aan
visie hebben we het ons de voorbije jaren zelf
moeilijker gemaakt dan onze concurrenten.
■
jef van den Bosch
K.H. Kempen • Agora
5

s
studEntEn
6 K.H. Kempen • Agora
op BEZoEk BIj Ban kI­Moon
afgestudeerde Sociaal werk naar Verenigde Naties
OP 26 JUNI 2009 STUDEERDE STEFANIE VERAGHTERT IN GEEL AF ALS BA-
CHELOR SOCIAAL WERK. DRIE MAANDEN LATER SPRAK ZIJ NAMENS DE BEL-
GISCHE JONGEREN 192 LANDEN TOE TIJDENS EEN VERGADERING VAN DE
VERENIGDE NATIES IN NEW YORK. HOE KREEG STEFANIE DIE UNIEKE KANS
EN WELKE BOODSCHAP HAD ZIJ VOOR BAN KI-MOON EN DE REST VAN DE
WERELD OP DIT FORUM? EEN GESPREK.
Hoe krijgt een kem­
pense jongedame
van 22 zo maar de
kans om de vn toe
te spreken?
Ik ben al meer dan
twee jaar lid van de
vlaamse jeugdraad,
het officiële adviesorgaan
van jongeren in
de Vlaamse regering.
Met de jeugdraad lobbyen
we al lang om
vertegenwoordigd te
kunnen worden in de
verenigde naties. Binnen
die organisatie heb
ik ervaring kunnen opdoen
over jeugdbeleid en ik heb er al aanbevelingen
geschreven over de rol van jongeren in
beleidskwesties. Ik vermoed dat het dankzij dit
werk is dat ik verkozen ben om de Vlaamse jongeren
te vertegenwoordigen.
De vacature zelf om deel uit te maken van een
officiële Belgische delegatie op de Algemene Vergadering
van de vn in New York was uitgeschreven
door het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Er waren twee vacatures: één voor Vlaanderen
en één voor Wallonië. Het was Yves Leterme zelf
die me midden september op de hoogte bracht
dat ik geselecteerd was voor Vlaanderen.
wie was de franstalige vertegenwoordiger?
Het was de bedoeling dat ik samen ging met mijn
Franstalige collega, maar die heeft te elfder ure
moeten afhaken, wat betekende dat ik plots de
stem voor heel België werd.
Hoe voelde je je toen je het nieuws kreeg
dat je naar new York mocht?
Ik was heel gelukkig, maar probeerde tegelijkertijd
ook bescheiden te blijven. Het was pas
toen ik enkele dagen na het nieuws overspoeld
werd door de pers, dat ik besefte hoe belangrijk
mijn speech in New York wel zou worden, en dat
maakte me toch wel erg nerveus.
Hoe was de ontmoeting met Ban ki­Moon?
Heel kort. Normaal zou ik de dag voor de speech
dertig seconden met hem informeel kunnen praten,
maar Ban Ki-Moon is zo druk bezet dat hij
uiteindelijk de jongerenvertegenwoordigers alleen
maar even persoonlijk de hand schudde.
Dat was voor mij toch voldoende om te beseffen
wat een ongelofelijke persoonlijkheid hij is. Hij
sprak mij en de anderen toe over hoe we kritisch
moeten blijven en over de belangrijke rol die wij
in de toekomst kunnen spelen in de wereld. Daar
was ik helemaal onder de indruk van.

de speech zelf dan. Hoe verliep die?
Ik had geprobeerd me goed voor te bereiden,
maar de voorbereidingstijd was, gezien mijn
drukke programma in New York, uiteindelijk
heel kort. Bovendien had ik maar drie minuten
spreektijd. Ik moest mijn boodschap dan ook
heel kernachtig formuleren. Ik heb het gehad
over mijn stokpaardje: de precaire situatie van
kinderen en jongeren in de wereld. Kinderen van
asielzoekers, in vluchtelingenkampen hebben het
vaak vreselijk moeilijk en oplossingen kunnen alleen
maar gevonden worden als ze op wereldniveau
worden aangepakt. Ik ben ook ingegaan
op het belang van jongerenvertegenwoordiging
in sociale en politieke besluitvorming. Vaak zegt
men dat jongeren in de toekomst belangrijk zijn,
maar ze zijn dat ook hier en nu. De thema’s
waar de vn het over heeft, zijn ook thema’s die
Vlaamse jongeren bezig houden.
Heb je het gevoel gehad dat jouw presenta­
tie ook iets kan beteken?
De vn is natuurlijk vooral een praatforum. Er
wordt veel gezegd tijdens de vergaderingen. En
met 192 landen praten over iets en beslissingen
nemen, is sowieso erg moeilijk. Maar het feit dat
we daar met heel wat jongeren stonden en een
forum kregen, was op zich al een succes.
wat heb je geleerd tijdens je verblijf in new
York?
Het was natuurlijk een buitengewone ervaring
om zo’n delegatie te kunnen toespreken. Ik was
best nerveus, maar het lukte me om goed met de
stress om te gaan en dat was op zich erg leerrijk.
Ik heb ook veel geleerd over de werking van de
vn en over hoe de besluitvorming werkt. De vn
is een enorm machtig orgaan als praatforum en
als beleidsmaker. Ik wil die kennis over de vn
ook graag delen met de leden van de jeugdraad
in Vlaanderen.
Verder heb ik vooral ook met jongeren van over
de hele wereld leren samenwerken. Het was een
unieke ervaring om met hen te overleggen en projecten
uit te werken. Ik had eerder al deelgeno-
men aan een samenkomst van het european Youth
forum in Portugal en na de meeting in New York
plannen we nieuwe bijeenkomsten over klimaatsthema’s
in Italië en later ook in Turkije en Mexico.
die bijeenkomsten passen perfect bij de opleiding
die je momenteel volgt.
Absoluut. Ik volg momenteel een masteropleiding
european Comparative social studies in
Maastricht. Het is een Engelstalig programma
dat georganiseerd wordt door de Metropolitan
University in Londen, maar dan wel op Nederlandse
bodem. Het is een erg internationaal programma,
met studenten uit heel Europa. Het is
erg boeiend en ik bereid me er voor om ook in
de toekomst met jongerenvraagstukken bezig te
zijn. Ik geniet ervan om te kunnen verderstuderen
en kijk soms wel met heimwee terug op mijn
opleiding in Geel. Met mijn minor internationalisering
op school was ik goed voorbereid om aan
de masteropleiding te beginnen. De internationale
microbe heb ik gekregen tijdens een intensive
programme over het probleem van de vergrijzing
van de bevolking in Litouwen, waaraan we twee
jaar geleden met enkele sW’ers mochten deelnemen.
De opleiding sW heeft me echt wel een
goede basis gegeven en ik heb er heel wat maturiteit
in opgedaan.
Hoe zie je je verdere toekomst?
Eerst zal ik mijn opleiding dit jaar moeten afwerken
en vooral mijn thesis over – alweer – jongerenparticipatie
zal nog veel aandacht vragen.
Daarna hoop ik internationaal te kunnen werken
over thema’s als kinderen en jongeren. Misschien
word ik ooit wel politica. We zien wel.
■
jurgen Basstanie
K.H. Kempen • Agora
7

o
ondErZoEk
8 K.H. Kempen • Agora
powEr to tHE pEoplE
OUDEREN DIE IN EEN RUSTHUIS WONEN, NEMEN ZELF NOG AMPER BESLIS-
SINGEN. DIT KAN ZELFS ZO VER GAAN, DAT HET PERSONEEL KIEST WELKE
KLEREN DE BEWONERS AANTREKKEN. EEN METHODE VAN DE ONDERZOEKS-
GROEP oMegA AAN DE K.H.KeMpen WIL HIER WAT AAN VERANDEREN.
Vijf jaar geleden start-
ten An Pintelon en Guido
Cuyvers het oMegAi-onderzoek
(ouder
wordende Mensen en
empowerment inzake
gezondheid en Autonomie).
Dat onderzoek wilde
nagaan in welke mate
ouderen zelf nog kunnen
beslissen over hun gezondheid
en autonomie.
Uit de resultaten blijkt
enerzijds dat dergelijke
beslissingen dikwijls door anderen genomen worden,
zonder de ouderen te raadplegen, en anderzijds
dat er wel overleg is, maar dat de uiteindelijke
beslissing toch door anderen genomen wordt.
Ouderen luisteren opvallend vaak naar de dokter,
zelfs voor niet-medische beslissingen. Ook de familie
neemt beslissingen in plaats van de oudere.
Als moeder twijfelt of ze mee zou gaan naar de
dierentuin, is het vaak dochterlief die daarover
beslist. En ook de medebewoners en professionelen
hebben een enorme invloed.
protestgeneratie
We kunnen voor dit gedrag verschillende verklaringen
geven. Zo is het menselijk dat we ons
aanpassen aan de groep en dat we gaan doen
wat iedereen doet. Maar ook de kenmerken van
de huidige groep ouderen spelen een rol. Deze
‘stille generatie’ kenmerkt zich door haar stilzwijgende
instemming. Zij laten toe dat anderen bepalen
wat er met hen gebeurt.
Binnenkort komt echter de ‘protest’-generatie eraan,
die beter is opgeleid en mondiger en kritischer
is dan de huidige generatie ouderen. Die groep gaat
een hoger niveau van zorg en dienstverlening eisen,
aangepast aan hun individuele behoeften.
De uitdaging zit dus in het gegeven de huidige
generatie te empoweren, te stimuleren in het
nemen van beslissingen en het dragen van verantwoordelijkheid
over hun leven. Tegelijkertijd
betekent dit een goede voorbereiding op de wens
van de nieuwe generatie om de regie over hun
leven in eigen handen te blijven nemen en hierbij
de nodige ondersteuning te krijgen.
Empowerment
Om een antwoord te bieden op deze nood, riepen
een aantal bezielde onderzoekers van de opleidingen
ergotherapie, Maatschappelijk werk en
verpleegkunde het oMegA-ii-onderzoek in het
leven. Ze ontwierpen een methodiek gebaseerd
op een empowerende visie.
empowerment is een proces waarbij mensen of
groepen meer invloed krijgen op gebeurtenissen
en situaties die belangrijk voor hen zijn. De
methodiek die de onderzoeksgroep ontwikkeld
heeft, wil op een empowerende manier de oudere
de kans geven om het heft opnieuw in eigen
handen nemen en opnieuw beslissingen te nemen
over zijn eigen woon- en zorgplan.
oMegA begint met een grondig bewonersgesprek,
dat het startschot geeft voor een cyclisch
proces. Het empowerende proces stopt immers
nooit. Op basis van evaluatie worden doelstellingen
en prioriteiten steeds geherformuleerd.

K.H. Kempen • Agora
9

10 K.H. Kempen • Agora
Bap & pop
De essentie van het empowerende model zit hem
in het opstellen van het persoonlijke ontwikkelingsplan
van de bewoner. Na de intake van de
oudere in het woon- en zorgcentrum wordt een
individuele BewonersAandachtsPersoon (BAP)
toegewezen aan de oudere. Deze BAP begeleidt
de bewoner tijdens zijn volledige verblijf in het
woon- en zorgcentrum. Via gesprekken leert de
BAP de bewoner grondig kennen en leert hij de
wensen en behoeften van de bewoner kennen.
De BAP heeft een belangrijke rol te vervullen als
aanspreekpersoon voor belangrijke derden van
de bewoner. De BAP kan elke persoon zijn die iets
te maken heeft met de zorg voor de bewoner. Tot
deze categorie behoren zeker verpleegkundigen,
verzorgenden, ergotherapeuten, animatoren, kinesisten
en logistieke medewerkers.
De BAP gaat in een gesprek de oudere de kans
geven om zijn verwachtingen te verwoorden en
autonoom richting te geven aan zijn woon- en
zorgplan. Het gesprek wordt gestuurd aan de
hand van een specifiek daarvoor opgesteld assessment-instrument,
de OMEGA-vragenlijst. Op
die manier wordt samen met de oudere een POP
of Persoonlijk OntwikkelingsPlan opgesteld.
Het POP bevat een drietal specifieke verwachtingen
die de oudere wil realiseren in een periode
van zes maanden. Die drie verwachtingen worden
tijdens het multidisciplinaire overleg (MDO)
voorgesteld, waarin de oudere zelf een belangrijk
aandeel heeft. De BAP treedt op als woordvoerder
en zoekt mee naar een oplossing of actieplan. Via
het MDO wordt bekeken welke discipline verantwoordelijkheid
draagt in het beantwoorden van
de specifieke vraag van de oudere. Na zes maanden
wordt het POP van de bewoner opnieuw geevalueerd
in een specifiek opvolggesprek en kunnen
er nieuwe POP-prioriteiten opgesteld worden.
De haalbaarheid en effectiviteit van deze metho-
diek werden in de praktijk getoetst tijdens een
proefproject in woon- en zorgcentrum Lindelo.
Na een uitgebreide vorming over de visie, het
werken met aandachtspersonen en de oMegAvragenlijst,
hebben we een proefproject opgestart
met enkele BewonersAandachtsPersonen.
Na enkele maanden kunnen zij besluiten dat de
methodiek zeker haalbaar is binnen hun setting
en dat de oudere nu sterker aan het woord is. Ze
hadden een goede houvast aan de ontwikkelde
methodiek en vragenlijst en kiezen ervoor om de
methodiek te behouden en alle personeelsleden
mee in te schakelen in het empowerend proces.
Uit deze proefstudie blijkt ook zeer duidelijk dat
ouderen geen grote onrealistische wensen hebben.
Het gaat hem eerder over kleine dingen
zoals na het wekken nog tien minuten kunnen
blijven liggen vooraleer op te staan. Ook belangrijke
thema’s worden beter bespreekbaar. Zo wil
80 procent van de bewoners de wilsbeschikking
absoluut bespreken.
Mag ik ook wat zeggen?
De opzet en de conclusies van het onderzoek
worden beschreven in het boek Mag ik ook wat
zeggen? empoweren van ouderen in een woonen
zorgcentrum.
Om de ontwikkelde methodiek en het boek voor
te stellen, organiseerde de onderzoeksgroep op
donderdag 22 oktober 2009 een studiedag op de
Geelse campus van de K.H.Kempen. Tijdens de
studiedag werd de ontwikkelde methodiek toegelicht,
waarna medewerkers van WZC Lindelo hun
ervaringen met het toepassen ervan deelden. In de
namiddag konden de deelnemers kiezen uit verscheidene
workshops waarin verschillende aspecten
van empowerment verder uitgediept werden.
Na afloop van de studiedag kregen de deelnemers
een exemplaar van het boek mee naar huis.
Het project stopt hier niet, maar wordt geïntegreerd
in een aanbod van maatschappelijke
dienstverlening. Zo kan elk woon- en zorgcentrum
nu een intensief vormingspakket aanvragen dat
aan de noden van hun voorziening aangepast is.
■
nele debats
koen Geenen

l
lEvEn BuItEn dE HoGEsCHool
tHuIspraCtICuM
Machinebouwer op maat
BART HOUSEN ZIT IN HET MASTERJAAR VAN BioWetensCHAppen OPTIE
LAnDBoUWKUnDe. OVER DE JAREN HEEN GROEIDE ZIJN INTERESSE VOOR
DE AGRARISCHE TECHNIEK EN NU IS HIJ EEN ENTHOUSIASTE MACHINEBOU-
WER, DIE ZIJN EIGEN ONTWERPEN TEKENT EN ZE NADIEN OOK UITVOERT.
HOE PRAKTIJK EN STUDIE SOMS IN ELKAAR KUNNEN VLOEIEN.
Bart, hoe ben je machines beginnen te maken?
Ach, dat is een lang verhaal. Vroeger hadden
we thuis paarden met bijbehorende stallingen
en een opslagschuur voor voeders. We hebben
dus ook een paar ha grond rond ons huis liggen,
maar dat was niet het voornaamste. Onze buren
hebben namelijk een boerderij met allerlei bijzondere
dieren: eenden, ganzen, geiten, zebra’s,
noem maar op. Dat boeide me erg en ik ben er
vanaf mijn elfde beginnen te helpen. Rond die
tijd kochten we thuis ook een zitmaaier en die
fascineerde me als kind. Het werd nog boeiender
toen we in 2002 een eerste tuintractor kochten
met bijbehorende frees en klepelmaaier. Verder
waren we op zoek naar een kleine kiepwagen. Ik
zat ondertussen op het Biotechnicum in Bocholt
en wist dat er voor landbouwers wel goede aanhangwagens
bestonden, maar die waren veel te
groot voor onze kleine tractor. Ik begon te dromen
om er voor eigen gebruik een op maat na te
bouwen, en in 2003 is het ervan gekomen.
Er zijn toch machines genoeg voor tuintractors?
Juist. Maar ik wou iets anders: een combinatie
van een dieplader met een kiepwagen. Ik mocht
van mijn ouders de nodige onderdelen bestellen
en heb die als een soort grote meccano in elkaar
gezet. Het werkte wonderwel en zo groeide het virus
in mij. Ondertussen is die combinatie, in groot
formaat, langzaam op de markt verschenen en
nu schijnt die een echte rage te zijn bij loon- en
grondwerkers en ook bij sommige landbouwers.
daar komt toch wel wat handigheid en techniek
bij kijken?
Door bij de buren te helpen, heb ik veel geleerd.
Toen ik een jaar of 12-13 was, mocht ik eens
booglassen met beklede elektroden. Dat ging
zeer goed en zo heb ik ook mijn eerste constructie
aan elkaar gelast. Het is echter niet bij die ene
constructie gebleven. Ik had zin in meer en thuis
konden we ook nog een paar andere machines
gebruiken. Ze hadden gemerkt dat de machines
zeer handig in gebruik waren en bovendien
betaalbaar met een gratis werkkracht die niets
liever deed. Om het vlotter te laten verlopen,
kochten we een halfautomatisch lasapparaat. Bij
K.H. Kempen • Agora
11

12 K.H. Kempen • Agora
de aankoop kreeg ik wat uitleg en de rest heb ik
met vallen en opstaan zelf geleerd. Nu ja, een
metaalconstructeur uit de buurt leerde mij tussendoor
een paar basistechnieken en als ik met
een probleem zit, kan ik altijd bij hem terecht.
Maar dat gebeurt nog zelden.
wat drijft jou om al je tijd in die machines
te steken?
De techniek achter landbouwmachines boeit me
enorm en die techniek eigenhandig toepassen
nog meer. Er is uiteraard wat technisch inzicht
vereist en vaak pas ik dingen voor het eerst toe.
Dan moet ik daar alles over opzoeken – waar
dient het voor, hoe moet je het precies toepassen,
wat kan er allemaal mis gaan? – maar dat
is part of the fun. Zonder dat ik het altijd goed
doorheb, ben ik een thuispracticum aan het doen.
Ik moet zaken uit verschillende vakken combineren
om tot een goed resultaat te komen. Doordat
de meeste van de vakken meer diepgang hebben
dan ik echt nodig heb, kan ik creatief naar vernieuwende
oplossingen zoeken.
Maar je moet ook weer niet overdrijven. Ik doe
heus nog wel wat anders. In de week zit ik op
kot en dan studeer ik en pik ook nog wel een
graantje mee van het studentenleven. In de vakantie
en tijdens de weekends leef ik me uit in
mijn machineatelier.
Hoe begin je aan zo’n nieuwe machine?
Maak je een bestaande in de aangepaste
maat na?
Eigenlijk maak ik niet graag iets wat al bestaat.
En tweemaal hetzelfde maken, vind ik al helemaal
een ramp. Gelukkig hoeft dat niet, want
thuis kunnen we niet veel doen met twee dezelfde
machines. Eerst maak ik een 3D-tekening. Die
techniek heb ik samen met een vriend zelf onder
de knie gekregen. Toen ik het vak tijdens mijn
opleiding tot industrieel ingenieur in de Biowetenschappen
gedoceerd kreeg van de heer Van
Asbroeck, stond ik versteld hoeveel meer er nog
mogelijk was. Nu benut ik die kennis ten volle. Ik
teken niet alleen de machine vooraf, maar laat
simulaties van de werking lopen, om te zien of
ze naar behoren functioneert. Dan gaat mijn tekening
naar een metaalconstructiebedrijf, dat de
onderdelen op maat uitsnijdt. De hydraulische
onderdelen bestel ik uiteraard gewoon in de handel.
Als ik alles in ons atelier heb, las of schroef ik
de dingen in elkaar en vervolgens testen we of de
machine goed werkt. Dan demonteer ik ze weer
helemaal en dan … dan komt pa in actie. Die heb
ik kunnen engageren als ‘spuitgast’. Hij zorgt dat
mijn machine de juiste kleur krijgt. Alles terug in
elkaar en klaar is kees.

op welke machine ben je het meest trots?
Op allemaal eigenlijk, maar als je er toch een
paar bijzondere wil horen. Ik heb een klepelmaaier
gemaakt op een hydraulische arm om er
mee onder de prikkeldraad te maaien. Dat is een
plaats waar het gras altijd blijft staan omdat de
dieren er moeilijk aan kunnen. Die maaier kan ik
gemakkelijk van de arm loskoppelen om er een
haagschaar op te zetten. We korten er de hagen
langs onze weiden mee in en dat kan heel precies,
als je tenminste recht kunt rijden met de
tractor.
Een andere combinatie die ik leuk vind, is een
pottenklem om grote bloempotten met een diameter
van 110 cm te verplaatsen. Met de plant
erin kunnen die tot 800 kg wegen. Ik wou daar
natuurlijk iets meer mee doen en heb gemakkelijk
aan te brengen hulpmiddelen gemaakt. Met
een set schepjes kun je de grote planten bij hun
kluit vastnemen en in de potten zetten en met
een klauw op de pottenklem is het mogelijk om
slechte boompjes uit de grond te rukken om ze
op te ruimen.
In tussentijd heb ik zoveel machines gemaakt
dat we zelf een klein loonbedrijf zouden kunnen
beginnen.
waarom heb je eigenlijk voor industrieel ingenieur
in de Biowetenschappen gekozen?
Ik zat in het secundair in Biotechniek en dan is
dat een logische vervolgstudie. Thuis vonden ze
mijn keuze prima en ze dachten dat ik misschien
bij de Mestbank of zoiets zou gaan werken. Ik
moet toegeven: de mateloze interesse voor de
techniek heeft pas in de laatste paar jaar echt
vorm gekregen. Tijdens mijn studie krijg ik een
behoorlijk aantal vakken die mij daarbij helpen.
De minder technische vakken leren me dan weer
waar de landbouwers zelf vooral mee bezig zijn.
Zo kom ik soms op ideeën om een machine nog
efficiënter te ontwerpen voor haar gebruik. Ik
wou dat we wat meer hydraulica kregen en ga
volgend jaar ook actief op zoek naar bijscholing
op dat vlak, maar al bij al heb ik zeker geen spijt
van mijn studiekeuze.
En de toekomst, Bart?
Ik zou graag bij een machineconstructeur gaan
werken en veel met nieuwe dingen bezig zijn.
Zelf prototypes ontwerpen en in elkaar steken,
dat zou de max zijn, maar ook nieuwe technieken
bestuderen en die vertalen in bruikbare
ideeën lijken me wel wat. Of nieuwe technieken
demonstreren in de bedrijfswereld.
Ik denk er ook aan om zelfstandig in bijberoep
te beginnen, als mijn werk daarvoor ruimte laat.
Tuin- en landbouwmachines op maat, niets anders.
Ik heb alvast een enthousiaste gezel, mijn
vader, die volgend jaar met pensioen gaat en nog
lang niet kan stilzitten.
■
dirk de roose
fons van Genechten
K.H. Kempen • Agora
13

o
ondErwIjs
14 K.H. Kempen • Agora
MuZIEkondErwIjs vIa HEt wEB?
KATHLEEN RYMEN, SINDS 2001 DOCENTE MUZIKALE OPVOEDING AAN DE
CAMPUS VORSELAAR, ONTWIERP SAMEN MET ECHTGENOOT EN COLLEGA-DO-
CENT JEAN-PIERRE PLUYMERS EEN WEBSITE VOOR HAAR STUDENTEN KLeU-
teronDerWijs. HET DUO KREEG ER IN 2005 PROMPT EEN NOMINATIE VOOR
DE Cst-AWArD VOOR IN DE CATEGORIE eDUCAtieve WeBsites.
Cst of Computerge-
bruik op school en thuis
stimuleert en onder-
steunt het gebruik van
informatie- en communicatietechnologie
bij de
vorming van kinderen
en jongeren. De prestigieuze
Cst-Awards
worden toegekend aan
scholen en personen in
Vlaanderen en Zeeland
die verdienstelijk zijn op
het gebied van computergebruik
in opvoeding
en onderwijs. Criteria
om die verdienstelijkheid
te meten, zijn onder
andere het interactieve
karakter, het nut
voor gebruik door leerlingen
en leerkrachten
en een kwaliteitsvolle inhoud. En Kathleens website
behaalde die criteria met vlag en wimpel. Een interview
in Agora kon dus niet uitblijven.
Kathleen Rymen maakte met haar enthousiasme
al veel kinderen en jongeren warm voor muziek.
Via een omweg langs jeugdmuziekscholen en het
secundair onderwijs kwam haar overstap naar de
lerarenopleiding in 2001 niet geheel onverwacht.
vanwaar dat enthousiasme?
Het is altijd mijn droom geweest om mensen
ertoe aan te zetten om muziek in de opvoeding
van kinderen te gebruiken. Ik reageerde dan ook
enthousiast op de vraag van toenmalig departementshoofd
Rita De Walsche om muziekdocent
in de opleiding Kleuteronderwijs te worden. Het
besef dat studenten tijdens stages en later in hun
job als kleuterjuf of –meester op hun beurt muziek
doorgeven aan kleuters, doet me deugd.
Hoe werk je tijdens de lessen muziek?
Ik probeer met mijn enthousiasme de studenten
aan te moedigen om ten volle te genieten
van het musiceren. Ik probeer hen er ook van te
overtuigen dat iedereen kan zingen en dat samen
zingen een positief effect heeft op een groep. Zo
winnen de studenten stapje voor stapje aan zelfvertrouwen.
In het eerste jaar van de opleiding breng ik liedjes
zoveel mogelijk muzisch, dat wil zeggen met
een actieve en vaak motorische betrokkenheid.
Zo ervaren studenten aan den lijve het effect dat
muziek bij kleuters teweegbrengt.
Ik vind het ook belangrijk dat iedere student de
begeleiding krijgt, op het niveau of in de fase
waarin hij zich bevindt. Vandaar dat ik al meer
dan zeven jaar werk met een gedifferentieerde
leerroute in de muzieklessen. De website is hierbij
een dankbaar hulpmiddel.
Hoe ben je op het idee gekomen om een
website te bouwen? Had jij of hadden de
studenten er op een bepaald moment nood
aan?
Flexibilisering, semesterialisering en een veranderend
onderwijslandschap lagen aan de basis.

Sinds mijn start in de lerarenopleiding – nu ne-
gen jaar geleden - is er voortdurend gesnoeid in
de contacturen. Het was dan ook vaak een tour
de force om de studenten binnen die beperkte
tijd toch alles mee te geven wat ze in de praktijk
nodig hebben.
In die context wint het zelfstandig werk van studenten
ook meer en meer aan belang. Sinds de
website er is, kunnen studenten dan ook meer
zelfstandig een liedrepertoire opbouwen.
Hoe zet je de website in bij het leerproces
van de student?
De website is in de eerste plaats bedoeld als didactisch
hulpmiddel. Tijdens de contacturen leer ik de
studenten hoe zij een nieuw lied best analyseren,
ik bied hun ook methodes aan om nieuwe liedjes
te leren spelen en zingen. De website ondersteunt
de student bij het verder verwerven van de competenties
zingen, luisteren en creatieve verwerking.
Creativiteit vind ik zelf heel belangrijk. Ik
probeer studenten zoveel mogelijk te stimuleren
om te spelen met de teksten van bestaande liedjes
en ook om te improviseren met melodische en
ritmische patronen. De website is dus zeker niet
bedoeld om papegaaienwerk te stimuleren.
Hoe reageren de studenten op de site?
Je zou het hun zelf moeten vragen, maar ik hoor
alleen positieve reacties.
De studenten vinden het fijn dat ze zelf kunnen
beslissen wanneer ze aan hun muzikale vaardigheden
werken. Ze vinden het een pluspunt dat ze
zelf de toonhoogte en het tempo van de liedjes
kunnen bepalen. Transponeren vormt dus geen
struikelblok meer.
Ook de zoekfunctie valt goed in de smaak. Als
de studenten een thema selecteren, verschijnt er
een lijst met liedjes die in het thema passen.
wordt de site ook door externen geraadpleegd?
Mensen van over heel de wereld belanden op de
site. Toch wordt hij voornamelijk bezocht door
mensen uit België en Nederland. Het zijn zowel
studenten van uiteenlopende opleidingen uit
andere hogescholen als individuele studenten,
docenten, leerkrachten, kleuterjuffen, chiroleidsters,
therapeuten en opvoeders die veelvuldig
gebruik maken van de website. Ik heb soms tot
meer dan 100 hits per dag …
veel succes verder
Meer weten: www.liedboek.be
■
Marie­josee lembrechts
K.H. Kempen • Agora
15

E
ExpErtIsE
16 K.H. Kempen • Agora
ZonnE­EnErGIE
NET VOOR DE JAARWISSELING HADDEN VEEL INSTALLATEURS VAN ZONNEPANE-
LEN HET BEHOORLIJK DRUK. WIE EEN INSTALLATIE HAD VAN VóóR 2010, KREEG
VAN DE VLAAMSE OVERHEID IMMERS GEDURENDE 20 JAAR 450 EURO SUBSIDIE
PER OPGEWEKTE MEGAWATTUUR, EEN MAAT VOOR OPGEWEKTE OF VERBRUIKTE
STROOM. VOOR INSTALLATIES VAN 2010 ZAKTE DAT BEDRAG TOT 350 EURO EN
IN EEN PERIODE VAN TIEN JAAR WORDT DE HELE REGELING AFGEBOUWD.
Is het dan nog zinvol
om te investeren in
zonnepanelen? En is
zelf elektriciteit opwekken
met zonne-energie
het antwoord op het
energievraagstuk? Met
die vragen trokken we
naar Jan Lavrysen,
onderzoeker aan het
Kenniscentrum energie
van de K.H.Kempen en
specialist in hernieuwbare
energie.
wat is jouw mening over de subsidies en de
recente aanpassing?
Alles wat kan bijdragen tot duurzame energie, is
een goeie zaak. De subsidieregelingen op lokaal,
Vlaams en federaal niveau moet je zien als overgangsmaatregelen,
en dus is het logisch dat die
na een tijd uitdoven. Ze zijn vooral bedoeld om
mensen te stimuleren om bepaalde stappen te
zetten om het energieverbruik omlaag te krijgen.
Het probleem is dat fotovoltaïsche systemen momenteel
enkel door die uitgebreide subsidiëring
rendabel zijn. De kostprijs ligt nog te hoog om
de investering enkel terug te verdienen met de
stroom die je opwekt. Dat zou zo’n dertig jaar
duren, maar dan loopt de levensduur van je
panelen al op zijn einde. Dé oplossing voor het
energievraagstuk zijn zonnepanelen momenteel
dus niet, maar dat mensen zelf hun duurzame
energie opwekken, kunnen we enkel toejuichen.
Investeren we dan beter in andere systemen?
Er zijn inderdaad systemen die energetisch interessanter
zijn, zoals zonneboilers die zonlicht
gebruiken om water te verwarmen. Daarbij komt
dat er voor zulke zonneboilers minder premies
zijn. Wie voor zo’n installatie kiest, maakt zijn
keuze dan ook vaak bewuster en onafhankelijk
van eventuele subsidievoordelen.
Soms zie je dat mensen fotovoltaïsche panelen
enkel zien als een investering die hen wat kan
opbrengen. Vanuit milieutechnisch oogpunt zou
je echter eerst, vóór je zelf energie gaat opwekken,
je huidige energieverbruik eens goed moeten
bestuderen en maatregelen nemen. Zonnepanelen
installeren terwijl je dak niet geïsoleerd
is of terwijl je elektrisch verwarmt, daarmee los
je het energieprobleem natuurlijk niet op. Je gedrag
aanpassen en bewust omgaan met energie
is dan ook een eerste vereiste.
Je ziet vaak dat mensen die voor minder bekende
of minder gesubsidieerde systemen zoals zonneboilers
kiezen, die eerste stap wel al gezet hebben.
Hoe zie je fotovoltaïsche systemen op korte
termijn evolueren?
Ik geloof dat de prijzen in 2010 zeker zullen zakken.
Of die daling de verlaagde subsidie zal kunnen
compenseren, is echter moeilijk te voorspellen.
Waarschijnlijk zal ook een stijging van het rendement
van de panelen, dus de mate waarin
de zonne-energie nuttig gebruikt kan worden

als elektriciteit, de subsidiedaling niet op korte
termijn kunnen opvangen. Momenteel ligt het
rendement van standaard zonnepanelen op ongeveer
15 procent. Een stijging met enkele procenten
zit er wel in, maar op een verdubbeling
hoef je niet meteen te rekenen.
Er wordt natuurlijk ook geëxperimenteerd met allerlei
nieuwe materialen en technieken die het rendement
verhogen of de productieprijs verlagen.
Revolutionaire resultaten of nieuwe toepassingen
die geschikt zijn voor alledaags gebruik, zijn daaruit
bij mijn weten nog niet meteen voortgekomen.
onze masters Industriële wetenschappen
hebben hun eigen zonnebootproject, de
Yellow Sunsation. Geloof je in dat soort toepassingen
en heb je tips voor hen?
Er wordt inderdaad op verschillende manieren
geprobeerd om fotovoltaïsche cellen in te zetten
in voertuigen zoals onze zonneboot. Denk verder
maar aan de zonneauto van groep t of de avonturier
die de wereld wil rondvliegen in een vliegtuigje
op zonne-energie. Telkens zijn dat technologisch
zeer knappe verwezenlijkingen, maar het
probleem blijft dat het rendement per oppervlakte
panelen momenteel erg laag is. Daardoor geraken
we voorlopig niet verder dan erg lichte voertuigen
voor één persoon. Vandaar ook het vele onderzoek
naar alternatieven zoals brandstofcellen.
Voor een wedstrijd van zonneboten kan een lager
verbruik of een hogere opbrengst van enkele
procenten vaak al het verschil maken. Streven
naar een zo licht mogelijke boot lijkt me daar
cruciaal. Misschien vormt koeling van de zonnepanelen
ook wel een interessante denkpiste. Ik
sta in elk geval ter beschikking als de studenten
goede raad nodig hebben!
■
tim willekens
Het Kenniscentrum Energie
Energiemanagement is één van de tien onderzoeksdomeinen
waarop de Katholieke
Hogeschool Kempen actief is. Het onderzoek
en de maatschappelijke dienstverlening van
het KCe concentreren zich vooral op meten,
sturen en optimaliseren van energiesystemen
in gebouwen, communicatie tussen energiesystemen,
het gebouw en de gebruiker, en op
de integratie van ‘slimme’ energiesystemen in
gebouwen of in de glastuinbouw. Net zoals in
andere onderzoeksdomeinen slaat het Kenniscentrum
energie daarbij steeds de brug met
het onderwijs.
jan lavrysen
Jan Lavrysen is 30 en woont in Geel. Hij volgde op onze Turnhoutse campus
een lerarenopleiding Biologie en Lichamelijke opvoeding en voegde
daar nadien nog een studie industrieel ingenieur bouwkunde aan toe. In
die combinatie volgde hij zijn twee grote interesses: sporten en duurzame
energie.
Na zijn studie ging hij aan de slag bij iZen, een bedrijf dat ondermeer
fotovoltaïsche panelen, zonneboilers en warmtepompen installeert.
Sinds november 2008 werkt Jan voor de Katholieke Hogeschool Kempen,
waar hij een lesopdracht en een onderzoeksopdracht bij het Kenniscentrum
energie combineert. Binnen het onderzoek concentreert hij
zich op PCM’s, stoffen die ervoor kunnen zorgen dat het buffervat van
een zonneboiler meer warmte kan vasthouden. Daarnaast onderzoekt
hij via een KMO-portefeuille of er verschillen zijn in de opbrengst van
zonnepanelen die op of in een dak worden geplaatst.
over pv, zonneboilers en warmtepompen
pv of fotovoltaïsch: een fotovoltaïsche cel wekt elektriciteit op wanneer
er (zon)licht op valt. Meestal worden verschillende PV-cellen samengevoegd
tot een PV-paneel, zoals je die tegenwoordig meer en meer op de daken ziet
liggen. Een invertor of omvormer zet de gelijkstroom van de panelen om in
bruikbare wisselstroom.
Een zonneboiler levert geen elektriciteit. Door een zonnecollector op
het dak stroomt een vloeistof die wordt opgewarmd. In huis wordt de
warmte afgegeven aan een vat dat water opwarmt voor het huishouden
of voor verwarming. Omdat het zonnesysteem alleen gewoonlijk niet genoeg
warmte oplevert, wordt meestal bijverwarmd met een klassieke
ketel.
Een warmtepomp werkt eigenlijk zoals een koelkast. Bij een koelkast
wordt warmte onttrokken aan de inhoud van de kast en weer afgegeven
aan het rooster aan de achterkant. Een warmtepomp doet hetzelfde,
maar geeft binnenshuis de warmte af die onttrokken wordt aan de grond,
lucht of water buitenshuis.
informatie over subsidies van zonnepanelen en andere energiebesparende
maatregelen is te vinden op www.energiesparen.be.
K.H. Kempen • Agora
17

s
studEntEn
18 K.H. Kempen • Agora
wIttE ravEn
EEn vrouw BIj dE tECHnICI
NINA STUER VALT OP ALS ENIGE VROUWELIJKE STU-
DENTE BIJ DE TECHNICI VAN 3 eLeKtroniCA-iCt.
Hoe belandt een jonge vrouw in een ‘mannelijke’
opleiding?
In het middelbaar volgde ik Wetenschappensport.
elektronica-iCt lag dus inderdaad niet
meteen voor de hand. Mijn ouders, allebei ingenieurs,
maakten me echter warm voor een
meer technische opleiding. En omdat mijn vriend
eveneens in een technische omgeving zit, krijg ik
ook van hem de nodige ondersteuning.
Elektronica en ICT boeien me wel en ik ben ook
enorm geïnteresseerd in de praktische kant ervan.
Daarom was de keuze voor een bacheloropleiding
elektronica-iCt snel gemaakt. Dat dat meteen ook
een ‘mannelijke’ keuze was, daar stond ik nooit bij
stil. Het heeft mijn keuze zeker nooit beïnvloed.
Hoe reageren de jongens op een vrouwelijke
collega?
Ze behandelen mij hetzelfde als hun andere collega’s.
En dat is niet alleen leuk; het heeft ook zo zijn
voordelen. Als ik eens hulp nodig heb, kan ik nog
altijd gebruik maken van mijn vrouwelijke charmes.
Maar andere meisjes in de klas om mijn ervaringen
mee te delen, zou natuurlijk prettig zijn.
welke ervaringen heb je ondertussen al opgedaan,
in projecten bijvoorbeeld?
De projecten waren allemaal zeer leerrijk en interessant.
Bovendien zorgen ze tussen de gewone
lesuren door voor een goede afwisseling.
En de verworven ervaring kun je dan eindelijk
ook in de praktijk uitvoeren, wat zorgt voor een
bevredigend eindresultaat.
In maart ga je op stage naar finland. wat
zijn je verwachtingen?
Mijn precieze opdracht ken ik nog niet maar ik kijk
enorm uit naar die stage! Het is een unieke ervaring
om kennis te mogen maken met een andere cultuur
en het bedrijfsleven in Finland. Wanneer ik terugkom,
maak ik pas de keuze tussen verder studeren
of gaan werken. Nu is het daarvoor nog te vroeg.
In juni studeer je waarschijnlijk af. wat zal
je bijblijven van je drie jaren aan deze hogeschool?
De K.H.Kempen heeft echt al mijn verwachtingen
ingelost. Er heerst hier een positieve en leuke
sfeer tussen de studenten. Daarnaast heb ik ook
altijd een zeer goed contact gehad met de docenten.
Dat heb je, denk ik, veel minder aan de
universiteit. Ik ben trouwens bewust dicht in de
buurt gaan studeren; in het middelbaar was ik
namelijk een echt feestbeest …
Hoe zou je op de infodag in maart je oplei­
ding promoten?
Ik zou elk meisje motiveren om hetzelfde te
doen! Er zijn zo weinig meisjes in de opleiding
omdat de meeste mensen techniek nog altijd
automatisch linken met de mannenwereld. En
neem het van mij aan, vrouwen zijn minstens
even geschikt voor een technische job. Ze mogen
absoluut geen angst hebben om zoals ik de stap
te zetten en er iets moois van te maken.
■
Hanneke scheelen

EEn Man tussEn dE klEutErjuffEn
AAN DE CAMPUS VORSELAAR STUDEREN VIJF
KLEUTERONDERWIJZERS IN SPE. BRAM VER-
MEULEN IS ééN VAN HEN.
waarom koos je als 18­jarige man voor een
‘vrouwelijk’ beroep?
In mijn opleiding Woord-drama in het middelbaar
maakten we enkele keren een kinderproductie en
dat beviel me prima. Ook toen ik monitor was
voor de grabbelpas, had ik het meeste voeling
met de jongste kinderen. Die twee zaken hebben
mijn keuze om met jonge kinderen te werken
mee bepaald. En in mijn omgeving krijg ik
trouwens alleen maar positieve reacties.
Hoe reageren de kleuters op hun ‘meester’?
De jongste kleuters weten nog niet dat een mannelijke
juf een ‘meester’ is. Voor hen ben ik in het
begin dus gewoon een juffrouw. Pas na een tijdje
noemen ze me ‘meester Bram’. Vooral de jongens
zien in mij een rolmodel. Ze vinden het leuk
om op de speelplaats te kunnen roepen: ‘Meester
Bram, ga jij mee voetballen?’ Maar omdat ik
graag knuffel, dans en zing, vinden de meisjes
het ook wel tof met een meester in de klas. Man
of vrouw, het maakt geen wezenlijk verschil uit.
En hoe zit het bij de ouders?
Sommige ouders geven je spontaan een complimentje
omdat hun kinderen het zo leuk vinden
bij jou in de klas. Andere ouders blijven hun
vragen richten aan de klasjuf. Dat een man ‘een
vieze broek’ ververst, vinden sommige ouders
nog vreemd.
speelt het dutroux­tijdperk na al die jaren
mogelijk nog mee?
Bij de ouders heb ik alleszins nog geen wantrouwen
gemerkt. Maar om geen onnodige fantasieën
aan te wakkeren, let ik er wel op dat de toiletdeuren
open blijven als de kinderen naar het toilet
gaan. En ook de klasdeur staat bij mij altijd open.
denk jij als man anders over opvoeding van
jonge kinderen dan vrouwen?
Dat denk ik niet. Ik probeer de opvoedkundige
principes uit de opleiding in de praktijk toe te
passen. Uiteindelijk filtert iedereen – man of
vrouw - daaruit eigen ideeën over opvoeden en
onderwijzen. Verder kom ik uit een warm nest
met veel ruimte voor mezelf. Waarschijnlijk vind
ik het daarom ook belangrijk dat elk kind zich
goed en gelukkig kan voelen in de klas.
wat vind jij zelf de leuke kanten van het beroep?
De vakantie natuurlijk … Nee, even serieus. Het
geeft ontzettend veel voldoening om kinderen te
zien ‘groeien’. Kinderen delen hun gevoelens ook
met je op een heel spontane en oprechte manier.
Hun vertrouwen doet enorm veel deugd. Het motiveert
je om er – ondanks de drukte, het lawaai
- elke dag opnieuw voor te gaan. Natuurlijk, het
is ook een zwaar beroep. Je moet voortdurend
alert zijn, signalen opvangen om er verder mee
aan de slag te gaan, om aan zorg te doen of aan
milieuverrijking. Het is echt wel meer dan alleen
spelen. Toch zie ik mezelf wel functioneren in het
beroep.
Hoe krijgen we meer meesters in het kleuteronderwijs,
denk je?
Volgens mij moet je het bij de basis aanpakken.
Het vooroordeel dat het kleuteronderwijs een
vrouwenzaak is, moet de wereld uit. Dat kan bijvoorbeeld
met een leuk filmpje waarin duidelijk
wordt dat kleuteronderwijs meer is dan ‘kindjes
bijhouden’ en af en toe een tekening maken. Het
is een boeiend, verantwoordelijk en uitdagend
beroep voor juffen én meesters.
■
Marie­josee lembrechts
K.H. Kempen • Agora
19

H
HoGEsCHool
ALS HET EVEN MEEZIT, DAN IS IN SEPTEMBER DE PRACHTIGE NIEUWE CAM-
PUS VAN DE K.H.KeMpen IN TURNHOUT KLAAR VOOR 1 200 STUDENTEN EN
HUN BEGELEIDERS. MAAR VOOR HET ZOVER IS, MOET ER NOG HARD WORDEN
GEWERKT. ZOWEL OP HET BOUWTERREIN ZELF, ALS IN DE DRIE TURNHOUTSE
DEPARTEMENTEN, DIE KOORTSACHTIG DE VERHUIZING EN DE VERSMELTING
VAN HUN Korpsen VOORBEREIDEN.
20 K.H. Kempen • Agora
nIEuwE CaMpus turnHout
Inzetten op bruggen en kruispunten
Het is een hele overgang.
Van een zelfstandig
departement
naar een geïntegreerde
campus, van een
schooltje naar een
echte hogeschool. Van
je eigen, beschermde
milieu naar een onbekende,
nieuwe wereld.
Wat wordt het? Een
botsing tussen tradities,
stijlen en culturen? Dat zeker. Maar ook een
verhaal van nieuwe kansen en grote uitdagingen.
We informeerden bij enkele hoofdrolspelers hoe
het ermee staat. Komt het tijdig klaar, en zijn we
er klaar voor?
Eerst enkele feiten om het geheugen op te frissen.
In 1999 gaat de befaamde Blairon-kazerne
in Turnhout onherroepelijk dicht. De meeste gebouwen
krijgen een herbestemming als bedrijvencampus.
In oktober 2001 koopt de hogeschool
zone noord van de kazerne. De gebouwen
op dit terrein ‘achter’ het paradeplein mogen
sneuvelen, maar het duurt nog bijna drie jaar
voor er een sloopvergunning wordt afgeleverd.
Inmiddels huisvest de voormalige kazerne ook
het Turnhoutse stadskantoor. In 2006 krijgt het
bureau verwilt-jaspers de opdracht een hoge-
schoolcampus voor de drie bestaande Turnhoutse
departementen te ontwerpen. Lerarenopleiding,
gezondheidszorg en Handelswetenschappen
en bedrijfskunde zullen voor het academiejaar
2010-2011 hun hele hebben en houden naar
de nieuwe locatie verhuizen. Het project omvat
11 000 m² vloeroppervlakte en een sporthal van
2 000 m². De totale investering bedraagt bijna
25 miljoen euro. De tijdelijke handelsvennootschap
vanhout-van roey begint in januari 2009
met de grondwerken. En dan gaat het snel.
Hoever staan we nu, ongeveer een jaar nadat
Vlaams minister-president Kris Peeters de eerste
steen legde?
Bruggen
Bouwkundig ingenieur Kristel Verbeek, die voor
de hogeschool het bouwproject begeleidt, wikt
en weegt. ‘We hebben een natte herfst achter de
10 000 ton beton
Om de omvang van de nieuwe campus goed
te kunnen inschatten, gaf Kristel Verbeek ons
enkele cijfers:
- Er zit 4 000 m³ beton in de nieuwe campus.
Dat komt overeen met ongeveer 600
betonmixers en dat weegt 10 000 ton of
10 000 000 kilogram.
- In dat beton zit er 530 ton staal verwerkt.
- Er worden 110 000 gevelstenen gebruikt.
- De loonkost van de arbeiders bedraagt
13 000 euro per dag.
- De project- en werfleiding vangt 2 000 euro
per dag.
- Er zijn 160 verschillende plannen in omloop:
architectuurplannen, bekistingplannen,
plannen voor sanitair, elektriciteit, enz.

ug en de winter is erg streng’, zegt ze. ‘Er moet
nog keihard worden gewerkt, maar ik hoop dat
het zal lukken. De ruwbouwfase is ongeveer achter
de rug. De gebouwen zijn zo goed als winden
waterdicht. In de volgende maanden volgt de
rest van de binnenafwerking.’ En Kristel somt op:
plafonds, vloeren, schilderwerk, tapijtwerk, vaste
meubilering (auditoriumstoeltjes, atelierkasten,
...), binnenschrijnwerk, verlichtingsarmaturen,
radiatoren, sanitair ... ‘Na het bouwverlof volgen
telefonie, ICT, los meubilair en vanaf augustus
zal er worden verhuisd om hopelijk tegen half
september klaar te zijn voor de opening.’
Bezige bij Kristel, die niet alleen alle werfvergaderingen
bijwoont en allerlei ingewikkelde materiaalknopen
moet doorhaken, maar ook de verschillende
aannemers op elkaar afstemt en het
gebruikersoverleg in goede banen leidt, zal dus
niet stilzitten. ‘Geen probleem’, zegt ze. ‘Ik doe
dit heel graag. Ik ben ook nog verbonden aan de
nieuwe opleiding bachelor in de bouw in jullie departement
technische wetenschappen en voor mij
persoonlijk en voor onze studenten is het natuurlijk
ideaal dat we zo’n mooie casus in eigen huis
hebben.’
Kristel denkt alvast dat het een mooie, eigentijdse
campus wordt. ‘Als ingenieur had ik wel wat
vragen bij het ontwerp’, blikt ze terug. ‘Waarom
zoveel glaspartijen in de gevels bijvoorbeeld.
Glas is vier keer duurder dan metselwerk. En
waarom zoveel ramen in de klaslokalen? Maar
toen ik de brug, de passage, zag die op de hoogte
van de eerste verdieping door de agora loopt
en de ‘vleugels’ van het gebouw met elkaar verbindt,
kwam er een ‘klik’. Het openbare leven in
de agora zal voor iedereen zichtbaar zijn en de
bezoeker zal in de agora midden in het schoolleven
staan. Ik begreep dat dit gebouw open,
transparant en laagdrempelig wil zijn, zoals we
dat van de moderne maatschappij verlangen. Een
knooppunt en een netwerk. Dat welzijn, comfort
en ‘beleving’ in dit concept centraal staan. Geen
specialistisch hokjesdenken. Ook de bibliotheek
met zijn uitzicht over de rode daken van Turnhout
wordt een schitterende ruimte. Enfin, ik heb
er echt een goed gevoel bij.’
K.H. Kempen • Agora
21

22 K.H. Kempen • Agora
kruispunten
Tot zover de hardware. Eens vragen hoe het met
de transparantie, de openheid en de beleving in
het toekomstige campusbeleid staat. Hoe ver is
de integratie van diensten, korpsen, culturen en
opleidingen gevorderd? We bellen Thierry Taverna,
departementshoofd van Handelswetenschappen
en bedrijfskunde en notoir voorvechter van
een strategie die hij zelf ‘inzetten op kruispunten’
noemt.
‘De meerwaarde van de nieuwe citycampus in
Turnhout mag niet beperkt blijven tot een groter
materieel comfort’, zegt hij. ‘Het is niet de
bedoeling dat we straks gewoon hetzelfde doen
als vroeger, maar dan op een andere plaats. Het
directiecomité is er sterk van overtuigd dat al die
culturen en competenties die elkaar zullen ontmoeten,
nieuwe kansen zullen opleveren. Voor
de hogeschool en voor Turnhout. We willen een
eigentijds en aantrekkelijk aanbod formuleren,
niet alleen in onze basisopleidingen, maar ook op
het vlak van levenslang leren. We streven naar
synergie, multidisciplinariteit en mikken op aantrekkelijke
beroepsuitwegen.’
En de eerste resultaten van die kruisbestuiving
zijn blijkbaar al zichtbaar.
‘Inderdaad, we zijn momenteel bezig met een
postgraduaat Creative industries - een fusie tussen
artistieke beroepen en ondernemerschap zeg
maar -, met een postgraduaat ondernemerschap
en innovatie, op vraag van de sector zelf, en met
sport- en cultuurmanagement, als postgraduaat
en als specialisatie.’
Thierry Taverna beklemtoont dat er werk gemaakt
wordt van de integratie van diensten en
korpsen, dat men, in samenwerking met de stad
Turnhout en andere strategische partners, bezig
is met dossiers als mobiliteit, huisvesting en studentenvoorzieningen.
‘Enfin, het is een complex
maar boeiend proces. Je zult begrijpen dat er
nog veel uitdagingen klaarliggen’, besluit hij.
■
walter Machielsen
U kunt de vorderingen van de bouwwerken nog
steeds volgen via http://khkturnhout.blogspot.com

paul MEErBErGEn
Paul Meerbergen begon zijn carrière als piepjong
germanist in Turnhout in een geheel vrouwelijk
Heilig graf. Eerst gaf Paul les in de technische
afdelingen van het middelbaar. Streng maar
rechtvaardig bestreed hij taalfouten bij modeontwerpers,
artiesten of architecten in spe. Met
die stevige faam ging Paul later ook les geven
in het regentaat. En ook van de studenten daar
verwachtte hij zonder uitzondering een onberispelijke
taal … en stiptheid. Zelf kwam Paul al die
jaren immers nooit vijf minuten te laat in een les
of een van de talloze vergaderingen.
Na bijna 30 jaar lesgeven volgde Paul Meerbergen
uiteindelijk de director directorum Herman
Willems op als departementshoofd van Lerarenopleiding
turnhout. Raden in Geel, overleg in
frans dE wEvEr
Frans De Wever kwam in 1978 uit Gent in het
toenmalige regentaat van het Heilig graf aangewaaid.
Zijn voorganger-historicus werd directeur
en Frans ging op zoek naar geschiedkundig talent.
Aanvankelijk waren dat alleen vrouwelijke
kandidaten en die vertellen tot vandaag over de
‘wondere wereld van Frans’. Die wereld slaat niet
alleen op de vele geschiedenisboeken van Frans
zijn hand maar ook op zijn talrijke studiereizen.
Toen Turkije nog een avontuurlijke bestemming
heette, vloog Frans naar Swaziland, Tibet, de
Galapagos, de Kilimanjaro en andere exotische
oorden. Zo werd Frans bekend tot ver buiten zijn
geboortestad Herentals.
Op de luchthaven van het vroegere Leningrad
kent de oudere garde hem nog als de man die
u
uItGEwuIfd
Vorselaar, examenreglementen in Leuven, honderden
meetings in eigen huis maakten dat Paul
een nieuwigheid introduceerde in de docentenkamer:
het excel-overzicht Waar is pM?. Maar dat
was trouwens niet Pauls enige innovatie. Hij verving
ook kan en filter door POLA, een voor die tijd
al gedateerde koffiezetautomaat. De ouderwets
uitziende en amechtige machine bleek evenwel
van solide makelij, net als de man naar wie ze
genoemd werd. Paul geniet nu van zijn pensioen.
POLA zucht, kraakt en braakt nog een jaartje langer
in de keuken van het huis sint-rochus; de
nieuwe campus Blairon haalt ze allicht niet meer.
Maar Paul verwachten we in september wel bij de
opening van dat bouwproject waar hij mee zijn
schouders onder zette.
een paar Caravelles volgestouwd met vtB-leden
aan de grond zette en zijn gezelschap de geschiedenis
van tsaristisch Rusland, de opkomst
van de bolsjewieken, de hele verzameling van
het Hermitage en kwaliteitsvodka leerde kennen.
In zijn eentje!
In illo tempore – toen de dag voor elke collega
nog met een handdruk begon - toverde Frans
zonder enige partituur de ene melodie na de andere
uit het klavier. Meestal tweehandig maar
soms slechts met één. In de andere klemde De
Wever dan een trompet als tweede stem van een
Bernstein-klassieker. Belangrijk om weten: Frans
kon naar eigen zeggen geen noten lezen. Spijtig
toch dat hij ons dat soort fabeltjes in de toekomst
niet meer kan wijsmaken.
K.H. Kempen • Agora
23

ludo valCkx
24 K.H. Kempen • Agora
Op 1 oktober 2009 ging collega Ludo Valckx met
pensioen. Als jonge doctor in de wetenschappen
kwam hij in 1977 in dienst van het Hoger instituut
voor technische en paramedische Wetenschappen
in Geel. Na enkele jaren proefdraaien,
besloot hij in 1989 volledig over te stappen naar
de industrieel ingenieurs. Ludo heeft zich 32
jaar met volle overgave en zelden geziene accuraatheid
op zijn onderwijsopdracht gestort. De
chemicus manifesteerde zich in de opleidingen
industriële wetenschappen en Biowetenschappen
als een gewaardeerd docent, pedagoog, ontwerper,
uitvoerder en teamlid. Vele generaties
studenten hebben van hem het verschil tussen
molaliteit en molariteit geleerd, tussen covalente
bindingen en waterstofbindingen, tussen aldehyden
en ketonen, alkanen en alkenen, …
Het beeld van een door de gangen schrijdende
professor, zwaaiend met kleurrijke atoommodel-
Gaston lEYsEns
Als kinderverpleegkundige belandde Gaston Leysens
in 1970 in het H.Hartziekenhuis in Lier, waar
hij tot 1976 talloze prematuurtjes door hun eerste
risicovolle levensperiode heen hielp. Als geen
ander voelde hij aan wat deze kwetsbare wezentjes
nodig hadden en tegelijk schonk hij ook extra
aandacht aan de ouders.
Na zijn overstap naar gezondheidszorg Lier
hechtte Gaston als stagebegeleider veel belang
aan goede contacten met de stageplaatsen. En
als actief lid in een werkgroep van het nvKvv
werkte hij intens mee aan het opleidings- en beroepsprofiel
van de kinderverpleegkundige.
In de jaren ‘80 engageerde Gaston zich om het
PC-gebruik in ons departement mee te ondersteunen
en te stimuleren. De introductie van de
computer – vandaag vanzelfsprekend - was toen
len, staat in het geheugen van menig docent en
student gegrift. Dat hij in zijn lessen chemie ook
geavanceerde modelling software gebruikte, is
minder bekend. Zijn gemoedelijke omgang met
de studenten was kenmerkend. Dat bewijzen
de ‘compromitterende’ foto’s van talrijke buitenlandse
studiereizen. Maar hij was ook streng
als het op veiligheid in de labs aankwam en had
veel aandacht voor de exactheid der dingen. Van
die competentie maakte het lessenroosterteam
dankbaar gebruik.
Tegenover de helaasheid der dingen, het einde
van de actieve loopbaan van een gerespecteerd
long-time chemistry teacher, staat een trotse
opa met een opvoedingsproject voor twee kleinkinderen.
Ludo is een van die docenten die we
zonder twijfel nog regelmatig gaan terugzien op
hogeschoolevenementen.
niet altijd evident en gebeurde echt stap voor
stap.
De laatste jaren zette Gaston zich ook intensief
in voor het reilen en zeilen in het skillslab. Prikarmen,
CPR-poppen, oefenmateriaal, audiovisueel
materiaal, stappenplannen, … waren bij hem in
goeie handen en zijn kwaliteiten als verantwoordelijkheid,
zorgzaamheid, orde en studentvriendelijkheid
kwamen hierbij ten volle tot hun recht.
En ook op het thuisfront toonde Gaston zich een
uitstekend promotor van het verpleegkundige
beroep. Zijn echtgenote, twee dochters en twee
schoonzonen zijn allemaal verpleegkundigen. Alleen
zijn zoon koos een andere richting. Samen
met hen kan Gaston nu volop genieten van de
mooie dingen des levens zoals de kleinkinderen,
zijn tuin en kippen, en de vakanties met de caravan.

lYdIa dE voCHt
Mochten er Michelin-sterren bestaan voor docen-
ten, dan was Lydia De Vocht, docente Medische
verpleegkunde en pathologie in Turnhout, onge-
twijfeld wereldtop. Lydia, verpleegkundige van
opleiding, was in haar carrière aan het Hoger instituut
voor verpleegkunde turnhout en aan de
K.H.Kempen meer dan ‘toegewijd’. Ze was een
gepassioneerde lesgeefster. Een rasechte. Het
was ‘haar ding’, zoals ze altijd zei. En ze deed
haar ding goed. Zij werd dan ook door vele verpleegkundestudenten
op handen gedragen. Generatie
na generatie. Een rolmodel.
Toen Lydia twee jaar geleden op haar zestigste
met pensioen wilde gaan, overleed haar partner
plots. Lydia keerde stante pede terug naar haar
studenten. Al wist ze niet of verdriet een goede
CHrIs HooGstEYns
Op het einde van vorig academiejaar werd Chris
Hoogsteyns definitief gepensioneerd. Chris had
al een tijdje gezondheidsproblemen, maar dit
had niemand van de collega’ s verwacht.
Na haar middelbare opleiding Wetenschappelijke
A studeerde Chris germaanse filologie engels –
Duits. Ze startte haar loopbaan in het middelbaar
onderwijs en kwam vervolgens in 1986 lesgeven
in het economische departement en bij de ingenieurs
(nu HWBKg en iBW).
In HWBKg is Chris bekend als de germaniste
die Duits, Engels of Nederlands heeft gegeven
in alle basisopleidingen (BM, OM en TI). In BM is
financie- en verzekeringswezen de enige afstudeerrichting
waar Chris geen les heeft gegeven.
De verschuivingen in de studentenaantallen in
HWBKg waren zichtbaar in het lessenrooster van
Chris, werd wel eens gezegd door collega’s.
motivatie was. ‘Ik had geen man meer en zou
even later ook geen job meer hebben. De vier
poten waren onder mijn stoel weggezaagd. Mijn
leven leek voorbij’, getuigde ze in 2008 over haar
‘herintreding’ in Klasse. ‘Je moet gelukkig zijn
om goed te kunnen lesgeven. Ik twijfelde of het
me nog zou lukken, maar na één lesuur besefte
ik dat ik even niet aan mijn Hugo had gedacht.
Lesgeven werd fitness voor mijn hersenen.’
Lydia ging uiteindelijk toch met pensioen. Met
pijn in het hart, maar ook met nieuwe plannen.
Het departement gezondheidszorg turnhout verloor
een boegbeeld en een inspiratiebron. Het ga
je goed, Lydia.
Ondertussen werd Chris ook nog mama van drie
kinderen, op wie ze terecht heel trots is.
Enkele jaren geleden kreeg het lessenrooster
van Chris een meer internationale invulling. Chris
werd docente european Union topics in de international
Business Module. Studenten uit heel
Europa gingen met Chris mee naar het Europees
parlement . Een aanzienlijk deel van de ECTS-gegevens
op de hogeschool werden in die periode
gestroomlijnd, verbeterd of vertaald door Chris .
Chris was een fijne collega met zin voor precisie
en humor, een zeldzame combinatie. We zullen
je missen, Chris!
K.H. Kempen • Agora
25

Ita van loMMEl
26 K.H. Kempen • Agora
Op 12 december 1989 werd Rita Van Lommel een
vaste medewerkster van de schoonmaakploeg
van de campus in Geel.
Rita was een aangename dame van de oude garde
met heel wat ervaring op poetsvlak. Als een
collega met een probleem zat, kon die altijd bij
Rita terecht voor goede raad of steun.
Bij de collega’s stond Rita ook bekend als een
echte ‘waterrat’. Inderdaad, met water kon ze
heel goed overweg. Bij de grote poetsbeurten
rEGIonalE BEurs
voor oEfEnfIrMa’s
Op 10 november 2009 vond op de Campus Geel
een regionale beurs voor oefenfirma’s plaats. Organisatoren
waren de tweedejaars Management
Assistant (office Management), die daarvoor samenwerking
kregen van het zevende jaar Kantoor
van het Koninklijk Atheneum van Geel
Op de beurs waren oefenfirma’s uitgenodigd uit
heel de regio. Het doel was om de studenten te
leren hoe het er op een echte beurs aan toegaat:
met onderhandelen, facturen opstellen, aankopen
in de boekhouding registreren, enz.
Elke deelnemende student kreeg een virtueel bedrag
ter beschikking van 2 500 euro waarmee
dan virtuele aankopen konden worden gedaan.
Op die manier konden de studenten de theorie
van verkoopsgesprekken in de praktijk omzetten.
En ook de vreemde talen konden ingeoefend
worden, want er waren ook oefenfirma’s uit Wallonië
aanwezig.
van lokalen en toiletten was het dikwijls een
zondvloed, maar je kon er van op aan dat het
resultaat gezien mocht worden.
De schoonmaakploeg bestaat momenteel uit ne-
gentien dames. We kunnen dus stellen dat Rita in
haar bijna twintigjarige loopbaan op haar eentje
elk lokaal elke week gedurende een heel jaar gepoetst
heeft!
Met dat in het achterhoofd gunnen we Rita nu
een deugddoend pensioen samen met haar man.
Omdat de beurs plaatsvond op de K.H.Kempen
in Geel, werden onze eigen oefenfirma’s essencia
en AnyWear wat meer in de kijker gezet. Dat kon
door twee standen die iets groter waren dan die
van de andere beursdeelnemers.
Om alles een beetje spannender te maken, liep
er ook een wedstrijd met een prijs voor de mooiste
stand. Die wedstrijd was een initiatief van de
oefenfirma the Yellow petshop van het Koninklijk
Atheneum van Geel. Uiteindelijk was onze eigen
oefenfirma AnyWear de grote winnaar.
Voor het eerst zo’n beurs organiseren was een
stap in het onbekende, maar het werd een heus
succes. Onze management assistants in spe kijken
alvast uit naar de volgende regionale beurs!

l
lEvEn na dE HoGEsCHool
lE BlanC CréolE
DIRK WILS WERKT NU RUIM DRIE JAAR IN HAïTI VOOR BroeDerLijK DeLen.
HIJ PROBEERT ER IN EEN RUIMER PROJECT DE LANDBOUWERS OP WEG TE
ZETTEN NAAR EEN BETER LEVEN. DAARVOOR GAAT HIJ HEEL VAAK DE BOER
OP EN DAARNAAST RUNT HIJ EEN ExPERIMENTELE PROEFBOERDERIJ IN TI
BOUKAN. WE HADDEN HET GELUK HEM EVEN TE ONTMOETEN IN EEN LOM-
MELS CAFé.
Dirk met Faha, die hem
hielp om snel als blanc
créole aanvaard te worden.
Het sabbatjaar
Dirk studeerde in 1999 af als industrieel ingenieur
in Landbouw en Biotechnologie en ging dan een
aantal jaren aan de slag bij verschillende bedrijven
in Vlaanderen. Eerst werkte hij een jaar in
een grootkeukenbedrijf en daarna was hij verantwoordelijk
voor de melkophaling bij 350 bedrijven.
Vervolgens kwam hij in de legkippensector
terecht en verdeelde veevoeders in Limburg en
drie Waalse provincies, prima om zijn Frans bij
te schaven. En nog later ging hij legkippenstallen
bouwen. Maar in 2006 besloot Dirk om een
sabbatjaar te nemen. Acht maanden trok hij rond
door Australië en Zuid-Oost-Azië. En toen is de
beslissing gevallen: ‘Ik ga even terug naar België,
maar zoek van daaruit een job in het buitenland’.
Toen hij destijds voor industrieel ingenieur in
Landbouw en Biotechnologie koos, deed hij dat
al om in een ontwikkelingsland aan de slag te
gaan. ‘Maar je weet hoe dat gaat. Je studeert af
in 1999, je hebt geld nodig, er liggen aanbiedingen
voor het grijpen en je bent vertrokken’.
In januari 2007 voegde hij echter de daad bij
het woord en vertrok voor Broederlijk Delen naar
Haïti. De slogan van BD is: omdat het Zuiden
plannen heeft. Om die waar te maken, stapten ze
onder andere in het bootje met twintig partnerorganisaties
in Haïti. Die krijgen financiële steun,
maar moeten zelf ook hun duit in het zakje doen.
ItECa
Dirk Wils kwam er terecht in het project iteCA
(institut de technologie et Animation), dat vertrekt
van drie kernwoorden: vrouwen, animatie
en techniek. En het is niet wat het op het eerste
gezicht lijkt. Het technische speelt zich vooral in
de landbouw af en daar zou Dirk Wils een belangrijke
inbreng krijgen. De animatiegroep moet
ervoor zorgen dat de landbouwers zich beter verenigen.
Dirk meldt trots dat zijn collega’s er vorig
jaar in geslaagd zijn om in zes ‘dorpen’ (elk
ongeveer 40 tot 50 000 inwoners) de vele kleine
landbouwersgroepen in een sterke vereniging samen
te brengen. Het laatste aspect heeft te maken
met vrouwenemancipatie. De medewerkers
willen een nationale ‘boerinnenbond’ op poten
zetten, zoiets als de Agra-vrouwen in Vlaanderen.
Er zijn activiteiten speciaal voor vrouwen,
met onder andere aandacht voor geweld tegen
vrouwen. Bij alles wat ze organiseren, eist iteCA
dat er minstens 50% vrouwen aanwezig zijn. Dat
geldt niet alleen voor vorming op sociaal, cultu-
K.H. Kempen • Agora
27

28 K.H. Kempen • Agora
reel en hygiënisch vlak, maar ook en zelfs speci-
aal op technisch vlak. Zo krijgt de vrouw meer vat
op de samenleving en iteCA ziet dat als cruciaal
voor de ontwikkeling van het volk. Op de site van
iteCA kun je veel foto’s vinden van het geleverde
werk: www.itecatiboukan.blogspot.com.
Creools
‘Ik hou niet van carnaval,’ zegt Dirk, ’maar op
Haïti is dat anders. De bevolking leeft er weken
op voorhand naar toe. Tijdens mijn eerste carnaval
heb ik trouwens mijn vriendin leren kennen,
Faha Lespérance. We hopen deze zomer te trouwen.’
Faha was cruciaal in zijn integratie. Onder
andere door haar leerde hij heel snel Creools en
dat is de sleutel tot aanvaarding. Een zwarte vnsoldaat
sprak Dirk op zeker moment aan, omdat
die gemerkt had dat de lokale bevolking zeer joviaal
met hem omging. ‘Ze noemen mij un blanc,’
zei hij, ‘en lijken mij te mijden, terwijl ze jou zonder
meer accepteren.’ ‘Ik ben voor hen un blanc
créole,’ antwoordde Dirk. En daarin lag het hele
antwoord. Haïtianen zijn heel solidair met elkaar
en met iedereen die bij hen hoort. Ook hun wapenspreuk
is trouwens L’union fait la force en ze
passen die in het dagelijkse leven constant toe.
Bomen tegen erosie
‘We hebben oneindig veel plannen,’ zegt Dirk, ‘en
doen daar uiteraard ook wat mee. In de landbouw
is dat heel variabel, maar altijd gericht op het directe
effect voor de lokale bevolking. We werken rond
diergezondheid, dierproductiviteit en bodembescherming.
‘Erosie is een groot probleem. Je vindt
nu alleen nog een paar ‘bosjes’ in de onmiddellijke
omgeving van de bewoning op de heuvels. We willen
daar wat aan doen met onze boomkwekerij.
Die produceert zo’n tienduizend bomen, die we ter
beschikking stellen van de boeren. We kiezen voor
bomen die vruchten dragen of een ander nut hebben.
Dan laat de lokale bevolking ze gemakkelijker
staan. De meest bekende zijn mango, citrus, avocado
en zelfs kersen. Daarnaast promoten we ook
de zuurzak en de moringa (Moringa oleifera), ook
Haïti
Haïti is een derde van Hispaniola, het eiland
in de Caraïben waar Columbus voet aan wal
zette. De rest is de Dominicaanse Republiek,
veel beter bekend bij westerse toeristen.
Haïti is 27 750 km² groot (ongeveer 85% van
België) en telt volgens officiële cijfers 9,8 miljoen
inwoners. Dat komt neer op 360 inwoners
per vierkante kilometer. Dirk zegt dat het
er net zo goed 8 als 12 miljoen kunnen zijn.
In de hoofdstad Port-au-Prince, geschikt voor
ongeveer een half miljoen inwoners, leven
tussen twee en vier miljoen mensen. Tachtig
procent van de mensen zijn landbouwers, die
boeren om te overleven. Ze hebben daarvoor
een derde tot drie ha grond per familie.
De roots van de meesten ligt in West-Afrika
en vooral in Benin. Voodoo, een natuurgodsdienst
met veel respect voor alle levende wezens,
is er nog alom aanwezig. De bekende
poppetjes kennen ze zelf niet, behalve dan uit
Hollywood-films. De mensen spreken er Creools,
een mengtaal met veel Franse en Afrikaanse
invloeden. Zelfs met een goede basis
Frans versta je er helaas niets van.
Het land blakert in de tropische zon en is nog
slechts voor 1,5% van zijn oppervlakte bebost.
Toen Columbus aankwam, was dat even
anders: meer dan 80% zat onder de bomen.
Haïti is erg heuvelachtig en dat werkt op de
kale bodem erosie sterk in de hand. Voodoo is
een van de redenen waarom er nog 1,5% bebost
is. Als de priesters denken dat er geesten
in sommige bomen wonen, zeggen ze wijselijk
dat alle bomen bewoond zijn en dan laten de
boeren ze met rust.

wel eens elixirboom genoemd. Vooral die laatste
vind ik schitterend. Hij groeit zo’n twee meter per
jaar en geeft snel schaduw. Zijn bladeren zijn zeer
voedzaam en de zaden kunnen we gebruiken in
de waterzuivering. Ze zorgen namelijk voor vlokvorming
van onzuivere deeltjes in het water, die
daardoor makkelijk verwijderd kunnen worden.
‘Verder hebben we een project voor mangoproductie
om de lokale boeren boven hun overlevingslandbouw
uit te tillen. We hebben nu een coöperatieve
met 840 leden, die 35 boomgaarden bewerken. Ze
verkopen hun vruchten rechtstreeks aan exporteurs,
wat een kleine boer nooit zou kunnen.’
proefbedrijf
Dirk zit in het vormingsteam van iteCA. Hij gaat
vaak de boer op om de mensen op leiden en werkt
dan in lokale schooltjes of gewoon onder de bananenbomen.
Daarnaast is hij ook verantwoordelijk
voor een proefboerderij (8 ha). Naast enkele
tientallen eenden en honderd Creoolse kippen,
waarmee hij een kweekprogramma heeft opgestart,
hoedt hij ook 3 000 legkippen. Die leghorns
leggen tegen 90% en moeten daarmee zeker
niet onderdoen voor hun Europese zusjes. Verder
verzorgt de boerderij ook nog twaalf geiten,
een honderdtal tilapia’s (vissen) en tot voor kort
had ze acht zeugen en een beer. Begin 2009 zijn
die alle gestorven door de Teschen-ziekte, die tot
toen alleen nog in Madagaskar voorkwam. Ondertussen
is daar al drie kwart van de Haïtiaanse
varkensstapel aan ten ondergegaan. Kwatongen
beweren dat ze meegekomen is met Afrikaanse
blauwhelmen. Recent zijn er op het bedrijf nog
dertien moderne bijenkorven bijgekomen. Die
leveren niet alleen goede honing, maar ze zijn
vooral van belang voor een betere bestuiving van
de landbouwgewassen. Het grootste deel van het
bedrijf is begroeid met olifantsgras, dat landarbeiders
maaien en aan de dieren voederen. Het is
heel productief, heeft een prima voedingswaarde
en bedekt het land permanent. Dat is heel belangrijk
in het kader van de erosiebestrijding.
De proefboerderij is gekoppeld aan een vor-
mingscentrum en ligt in Ti Boukan, tussen Port-
au-Prince en Léogan. Het vormingscentrum kan
50 mensen opvangen. Ze kunnen er slapen, eten
en een opleiding volgen in een lesruimte met een
dataprojector. Het centrum beschikt ook over
nette toiletten en lopend water. Bij de recente
aardbeving is het centrum gelukkig vrij goed gespaard
gebleven. Alleen de gevels zijn er uitgevallen,
maar de basisconstructie en het dak zijn
nog intact. Al bij al worden de kosten niettemin
geschat op 250 000 euro. Dirk hoopt er gauw
weer aan de slag te kunnen.
druppels voor Haïti
Toen de ouders van Dirk vorig jaar naar Haïti kwamen,
zagen zij niet alleen de levensvreugde van
de mensen, maar ook hun schrijnende armoede.
Moeder Wils wou via Dirk haar steentje bijdragen
om de bevolking te helpen en richtte Druppels
voor Haïti op, een fonds dat een paar lokale initiatieven
ondersteunt. Een deel van het geld
gaat naar Jan Hoet, een scheutist die een
opvangtehuis voor jongeren heeft. Die
krijgen er de kans om hard studeren
te combineren met sporten. Een ander
deel dient om een lokale school (van
kleuter tot secundair) wat ruggensteun
te bieden. Op www.druppelsvoorhaiti.be
lees je er alles over. Zo proberen
de Limburgse Wilsen de
familienaam van hun schoondochter
- Lespérance - een
beetje waar te maken.
■
dirk de roose
Tijdens het interview nog
druk een benefiet aan het
organiseren

p
projECt
30 K.H. Kempen • Agora
Cado
Collectieve autonome dagopvang
Cado, EEN COLLECTIEVE aUTONOME dAGoPVANG, IS EEN VOORZIENING DIE
ZORGBEHOEVENDE PERSONEN OVERDAG OPVANGT. DIE OPVANG IS VOORAL
BEDOELD OM MANTELZORGERS TIJDELIJK WAT ADEMRUIMTE TE GEVEN BIJ DE
VERZORGING VAN EEN ZORGBEHOEVEND FAMILIELID, EEN VERWANTE, KEN-
NIS, … IN DE EIGEN OMGEVING. MANTELZORG BETEKENT MEESTAL DAT JE JE
24 UUR PER DAG OVER IEMAND ONTFERMT EN DAT KAN BEHOORLIJK ZWAAR
GAAN WEGEN.
Als de hulpbehoe-
vende persoon af en
toe, een hele of halve
dag elders opgevangen
wordt, is het voor
de mantelzorger gemakkelijker
om vol te
houden. Bij een CADO
gebeurt die opvang in
een gewoon huis in de
straat. Het lijkt alsof de
hulpbehoevende persoon
eens een halve
dag ergens op bezoek
gaat en ’s avonds gewoon
naar zijn vertrouwde
omgeving terugkeert.
Eigenaarsstraat 45
Dit innovatieve concept
werd door de gemeente Vosselaar vormgegeven
in het huis nummer 45 in de Eigenaarsstraat.
Op het eerste gezicht is dat een gewoon
huis, maar achter de gevel gaat een heel warme
en huiselijke opvang schuil. Er kunnen tot acht
mensen samen terecht. Zij komen er meestal
voor een halve dag, met een voorkeur voor de
namiddag. Het team verzorgers probeert zoveel
mogelijk om de thuiszorg die de gasten gewoon
zijn, te laten doorlopen, en biedt activiteiten aan
die de mensen kunnen en graag doen zoals breien,
haken, strijken, kaarten, een bezoek aan de
wekelijkse markt, …
Het concept voor CADO werd uitgedacht door
Eric Nysmans (ioK), Ivo Bollen (oCMW geel) en
Vlaams parlementslid Tine Rombouts (CD&v). De
coördinatie van de CADO ligt in handen van Chris
Leys (oCMW vosselaar) en voor de opvang zorgt
haar team van drie verzorgsters en één poetsvrouw.
CADO is gegroeid vanuit een viertal vaststellingen
en bekommernissen. Iedereen die het
nieuws volgt, weet dat de toenemende vergrijzing
financieel-economisch zwaar doorweegt en
dat terwijl er nu al handen te kort zijn in de zorg.
Daarnaast zijn de vereenzaming van veel oudere
mensen en de zware belasting op de schouders
van sommige mantelzorgers ook alom bekend.
Anders dan de dienstencentra, waar geen recht-
streekse zorg wordt verstrekt, en anders dan de
dagverzorgingscentra, die zich vooral op zwaarzorgbehoevenden
richten, geeft CADO aansluiting
op de bestaande thuisdiensten.
onderzoek door vonk3
De Vlaamse overheid financiert het project dat
niet alleen gericht was op de operationalisatie én
implementatie van het concept, maar ook een

onderzoekscomponent omvatte. Dat onderzoek
werd toevertrouwd aan vonk3 (vlaams onderzoeks-
en Kenniscentrum voor de derde leeftijd)
van de Katholieke Hogeschool Kempen (www.
vonk3.be).
Het onderzoek moest een antwoord geven op
vragen over de wenselijkheid en de haalbaarheid
van een CADO en het moest de voorwaarden
voor een succesvolle invoering omschrijven.
De wenselijkheid van een CADO werd getoetst
bij een hele reeks zorgverleners, mantelzorgers,
zorgvoorzieningen, coördinerende diensten, sociale
diensten en de thuis- en gezinszorg. Uit de
resultaten van de bevraging blijkt dat zij zonder
uitzondering overtuigd zijn van de grote behoefte
aan tijdelijke opvang van zorgbehoevenden om
de draagkracht van de mantelzorgers te versterken.
Het succes van het huis in de Eigenaarsstraat
in Vosselaar bevestigt de grote behoefte
aan een initiatief zoals een CADO. Sinds de opening
van het huis in Vosselaar op 3 maart 2009
maken per week 18 personen er gebruik van. De
gemiddelde bezetting bedraagt 6,2 personen per
dag en 2,2 bezoeken per week. Het zijn vooral
personen met dementie (61%) die van de CADO
gebruik maken.
Een van de belangrijkste voorwaarden voor het
slagen van een CADO is zeker de laagdrempeligheid.
Maar zelfs een huis in de straat heeft
nog een drempel! Daarom is het heel belangrijk
dat je vertrekt vanuit de thuiszorg die de gasten
krijgen, en dat je rekening houdt met hun
leefgewoontes. Een niet te onderschatten en erg
bepalende factor is het personeel: een sterke coordinator
en een stevig team verzorgenden zijn
onontbeerlijk. Heel belangrijk is ook dat deze
mensen wekelijks teamoverleg hebben om de
werking te evalueren en waar nodig bij te sturen;
ook goede afspraken maken is noodzakelijk.
Iedereen een cadeau
Een CADO zorgt ook voor een nieuwe dynamiek
in het dorp. Het wordt een ontmoetingsplaats
voor de buurt die de mantelzorger ondersteunt.
Die steun is broodnodig. Mantelzorg is immers
niet te onderschatten. Een mantelzorger moet
meestal altijd thuis zijn en dreigt zo zelf zijn sociaal
leven te verliezen. Even er tussenuit knijpen,
wat ontspannen en herbronnen zorgen ervoor
dat de mantelzorger er daarna weer tegen kan
en vooral volhoudt.
Niet alleen voor de mantelzorger is een CADO
een geschenk uit de hemel, ook voor de zorgbehoevende
personen zelf. Zolang zij op hun
mantelzorger kunnen rekenen, kunnen ze in een
vertrouwde omgeving blijven wonen. De combinatie
van mantelzorg en CADO betekent voor
veel mensen een uitstel van residentiële verzorging
in een rusthuis. Thuis blijven wonen is voor
een zorgbehoevende persoon niet alleen veel
aangenamer, maar ook veel goedkoper. Ook de
gemeenschap vaart er wel bij. Veel mensen die in
een rusthuis wonen, doen immers noodgedwongen
een beroep op tussenkomst van het oCMW
om de kosten te kunnen betalen.
Een CADO is dus zowel voor de hulpbehoeven-
den, de mantelzorgers, de maatschappij, de
overheid, … een mooi cadeautje. Maar bovenal is
dit een project-van-onderuit-gegroeid, met mensen
uit de praktijk, dat bovendien perfect in het
woon-zorgdecreet past.
■
lieven de Maesschalck
K.H. Kempen • Agora
31

I
IntErnatIonalIsErInG
32 K.H. Kempen • Agora
klaar voor 2020
EIND APRIL 2009 ONTMOETTEN DE EUROPESE MINISTERS VAN ONDERWIJS
ELKAAR IN LEUVEN/LOUVAIN-LA-NEUVE VOOR DE ZESDE BOLOGNACONFE-
RENTIE: EEN BELANGRIJKE MIJLPAAL VOOR INTERNATIONALISERING. ZE NA-
MEN ER NA 10 JAAR BOLOGNAHERVORMINGEN DE STAND VAN ZAKEN OP EN
STIPPELDEN DE WEG UIT VOOR DE VOLGENDE 10 JAAR.
Mobiliteit werd de speerpunt van de conferentie,
lazen we in de pers. Zo moet het aantal studenten
dat de komende tien jaar voor (een deel van)
de opleiding, een stage of uitwisseling naar het
buitenland trekt, verdubbelen naar 20%. Dat is
belangrijk voor de persoonlijke ontwikkeling van
studenten en voor de verbetering van de kwaliteit
van het onderwijs. En dus moeten ook de
randvoorwaarden voor mobiliteit van studenten,
docenten en onderzoekers erop vooruitgaan. Het
gaat daarbij ondermeer om erkenning van diploma’s
en studiepunten, meeneembaarheid van
pensioenen, diplomasupplementen en gezamenlijke
programma’s (joint degrees).
vlaanderen
Onze nieuwe minister van Onderwijs Pascal Smet
is alvast van plan om er werk van te maken. Wij
vingen enkele flarden op van zijn beleidsnota
in voorbereiding: een buitenlandse leerervaring
van minimum drie maanden voor 15% van de
afgestudeerden tegen 2015-2016 en dat evenwichtig
gespreid volgens discipline, geografische
herkomst en bestemming; verder financiële stimulansen
voor internationalisering van de curricula
en mobiliteit, samenwerking met Azië, …
k.H.kempen
Onze hogeschool kan bogen op een lange traditie
van uitwisselingen, docenten- en studentenmobiliteit
onder erasmus. In 2007 vierden we immers
samen met het erasmus-programma 20
jaar internationalisering aan de K.H.Kempen. De
dienst Internationalisering en de departementale
coördinatoren stelden altijd alles in het werk
om studenten en personeel optimaal hun internationale
competenties te laten ontwikkelen. En
met succes: steeds meer docenten en studenten
trekken naar het buitenland en een fiks aantal
van hun collega’s doet internationale ervaring op
aan onze hogeschool.
Naast erasmus is er ook tempus, dat zich vooral
richt tot het hoger onderwijs in oostelijk Europa:
in het begin Polen en Hongarije maar met
de uitbreiding van de EU naar het Oosten is de
aandacht verschoven naar Rusland, Wit-Rusland,
Oekraïne, Kazakstan, Oezbekistan, enzovoort.
Ook Noord-Afrika behoort nu tot de doelgroep.
Binnen tempus zijn projecten mogelijk voor do-
centenmobiliteit, maar ook voor gezamenlijke
uitwerking van onderwijsgerelateerde onderwerpen.
Zo bouwde industriële en biowetenschappen
een traditie op in drie projecten met vier
Zuid-Russische universiteiten en de universiteit
van Genua in Italië. Momenteel zijn onze Geelse

stage verloskamers suriname
Ik bewonder hoe men hier omgaat met de
drukte, het plaatsgebrek, de mindere middelen.
Soms is het zo druk dat de gang vol ligt en
ook op de verloskamers liggen twee vrouwen
per verloskamer. Dan springt iedereen gewoon
bij en staat de hoofdzuster ook eenvoudigweg
beddengoed uit te wassen.
Wat ik het moeilijkst vond, is toch wel omgaan
met de dood. Tijdens mijn stage heb ik zowel
veel babysterfte als moedersterfte meegemaakt.
Dit blijft toch altijd moeilijk. Maar een
positieve keerzijde was de baby die ik ter wereld
hielp en nadien
mijn naam
en die van mijn
medestudente
kreeg: Chemillia
Charlotte Eva.
Uit de blog van
Charlotte stam,
gezondheidszorg
turnhout
ingenieurs actief in het project dat in Machach-
kalla, Volgograd, Ufa en Astrakan regionale ont-
wikkelcellen opstart voor projecten en curricula
met een focus op projectmanagement. De rode
draad bij de vorige projecten was de relatie onderwijs-industrie
en de modernisering van ICTfaciliteiten
en –opleiding ginds.
ontwikkelingssamenwerking in de lift
Buitenlandse ervaring betekent de laatste jaren
in toenemende mate ook stages in ontwikkelingslanden.
Daarvoor krijgen we vanaf 2003
via de Associatie K.U.Leuven een klein aantal
vLirUos-reisbeurzen, maar we hebben tegelijk
een eigen beurzensysteem in het leven geroepen.
Het enthousiasme van de departementale
coördinatoren en begeleiders werkt aanstekelijk,
en zij bouwden ook een duidelijke expertise op.
In 2010 zullen 70 studenten een stage lopen in
het kader van ontwikkelingssamenwerking voor
ondermeer een vroedkunde- en ergotherapieopleiding
in Rwanda, een ICT-stage en een
biowetenschappenproject in Ethiopië, sociaal
werk-ervaring in Zuid Afrika en leraren- en gezondheidszorgstages
in Suriname.
Erasmus Belgica
Voor internationale uitwisseling hoeven studenten
en docenten echter niet noodzakelijk hun heil
buiten de landsgrenzen te zoeken. Al een paar
jaar werken de gemeenschappen in ons land samen
om via erABeL (erasmus Belgica) studen-
ten uit te wisselen. Voor de K.H.Kempen en haar
Waalse partnerhogescholen gaat het jaarlijks om
een tiental studenten.
En in mei vorig jaar ondertekenden onze drie ministers
van Onderwijs nog een overeenkomst om
het talenonderwijs in de drie gemeenschappen te
verbeteren door de mobiliteit van de studenten
uit de geïntegreerde lerarenopleidingen te bevorderen.
De K.H.empen maakte terstond als eerste
Vlaamse hogeschool gebruik van dat nieuwe
aanbod. Op 2 oktober 2009 ontving Lerarenopleiding
vorselaar een vertegenwoordiging van de
Haute ecole Louvain en Hainaut en dat resulteerde
meteen in een bindende overeenkomst.
In februari 2010 trekken de eerste K.H.Kempenstudenten
bijgevolg - met financiële ondersteuning
van het departement onderwijs en vorming
- naar Mons voor een stage van drie weken. Het
wordt een combinatie van lessen in de hogeschool,
stage in een secundaire school en socio-culturele
activiteiten in de andere taalgemeenschap.
uitdaging 2020
De Europese Commissie is momenteel bezig met
een grootschalige consultatie op basis van het
groenboek De leermobiliteit van jongeren bevorderen.
Met dat groenboek wil de commissie
een groot aantal kwesties aan de orde stellen in
verband met de mogelijkheden voor jonge Europeanen
om in het buitenland te leren, studeren,
vrijwilligerswerk te doen of werkervaring op te
doen. K.H.Kempen 2010 neemt de handschoen
op voor de uitdaging 2020!
■
agnes dillien
GrundtvIG
epos, het Vlaamse agentschap voor internationalisering,
biedt docenten in zijn online
CoMeniUs & grUnDtvig-database
nascholingsactiviteiten in het buitenland
aan. Soms komt die nascholing in aanmerking
voor subsidiëring. Zo kregen zes collega’s
dit jaar een ruggensteuntje van Europa
voor intensief Engels voor wetenschappelijke
besprekingen, twee Franse stages voor
docenten, een interculturele communicatiecursus
en job-shadowing bij de hoofdzetel
van de virtuele oefenfirma’s in Wenen.
(www.epos-vlaanderen.be)
K.H. Kempen • Agora
33

E
EIndwErk
sCHapEn voor natuur
landbouwkrediet award voor toon schouteden
LANDSCHAPSBEHEER MET SCHAPEN, DAAROVER LAS U AL IN ONS OKTOBER-
NUMMER. IDYLLISCH, ECOLOGISCH EN TOERISTISCH EEN INTERESSANTE
KEUZE, MAAR WORDT DE HERDER ER OOK RIJKER VAN? TOON SCHOUTEDEN
DANKZIJ ZIJN MASTERPROEF ALVAST WEL.
34 K.H. Kempen • Agora
Biodiversiteit door schapen
Met Countdown 2010 kreeg biodiversiteit een ge-
zicht het voorbije decennium. Wetenschappers had-
den er ons al op gewezen: nu sterven er per jaar
duizendmaal meer soorten uit dan ooit tevoren. Europa
besloot op het einde van de vorige eeuw om
daar iets aan te doen. De doelstellingen zijn lang
niet gehaald, maar er is nu wel aanmerkelijk meer
aandacht voor natuur en natuurbeheer. Vlaanderen
kocht heel wat gronden aan om als natuurgebied
in te richten en subsidieerde verenigingen als natuurpunt
om dat ook te doen. Voor het permanente
beheer van die gebieden volstonden in het begin
vrijwilligers. Maar in september 2001 kwam het belang
van de Vlaamse militaire domeinen als onderdeel
van het vlaams ecologisch netwerk onder de
aandacht en zegde ook de militaire overheid haar
steun toe. Ook daar zou nu een vorm van beheer
nodig zijn. Met schapen misschien?
Gebiologeerd door schapen
De boerderij van de familie Schouteden mocht
haar schapenkudde voor een symbolisch bedrag
vlakbij op het schietveld van Houthalen-Helchteren
laten grazen. Ondertussen is de Europese politiek
inzake de subsidiëring van de landbouw gewijzigd
en kunnen zelfs grote schapenboeren nog moeilijk
van hun schapen leven. Zoon Toon ging in 2005 industrieel
ingenieur Biowetenschappen richting natuur
& Milieu studeren. Gebiologeerd door de wolli-
ge viervoeters besloot hij om voor zijn masterproef
een rentabiliteitsstudie over het landschapsbeheer
met schapen in Vlaanderen uit te werken. Hij kreeg
daarvoor de steun van Bert Vanholen (Agentschap
voor natuur en Bos) en docent Bert Driessen.
schaapjes op het droge
Toon vroeg zestien schapenhouders of duurzaam
begrazen ook rendabel was en kreeg van vijf inzage
in het financieel jaaroverzicht van 2007. Ondanks
de diversiteit in de gegevens kwam hij tot een aantal
belangrijke vaststellingen. De bedrijven hadden
gemiddeld net geen 104 000 euro inkomsten per
jaar, waarvan de schapenhouder er 34 000 euro
overhield om van te leven. Dat is gemiddeld 238
euro per ooi per jaar. Daarvan komt 59% uit de
beheersvergoeding en 32% uit de verkoop van dieren.
De gemiddelde uitgaven bedragen 143 euro,
waarvan de voederkost 29% uitmaakt en de loonkost
26%. Zonder vergoeding zou dat -45 euro
per schaap betekenen. Verder berekende Toon dat
een schapenhouder met een kudde van 350 ooien
een beheersvergoeding van 33 627 euro moet krijgen
om uiteindelijk 29 973 euro te verdienen. Dat
was het gemiddelde familiale arbeidsinkomen van
een Vlaams landbouwbedrijf in 2006.
Voor zijn vernieuwend landbouweconomisch onderzoek
mocht Toon Schouteden op 4 december
op Agribex een Landbouwkrediet Award ontvangen:
1 500 euro voor hem en nog eens 1 500
euro voor het departement industrieel ingenieur
en Biowetenschappen.
■
dirk de roose

EvEn stIlstaan
God bestaat niet. Hoe verklaar je anders de ver-
nietigende natuurrampen die steeds blijven terugkeren
en die voor zoveel oneerlijke ellende
zorgen. ‘Waarom hier? ‘
God bestaat niet. Hoe verklaar je anders de vele
kinderen en jongeren die jaarlijks ongeneeslijk
ziek worden. ‘Waarom ik?’
God bestaat niet. Hoe verklaar je anders de blij-
vende onrechtvaardigheid in deze wereld. ‘Waar-
om in godsnaam?’
Die waarom-vragen zullen nooit beantwoord
kunnen worden voor ons. Ze overstijgen de men-
afsCHEId
MarC pEEtErMans
Dag Marc, hoe gaat het met je? Aan de telefoon
of bij het bezoek vertelde je dan even over jezelf
maar al snel vroeg je hoe het ging op de
hogeschool en hoe het met ons was. Samen keken
we uit naar het tweede semester wanneer
je weer volop aan de slag zou gaan. Van thuis
uit bereidde je een studiedag energie voor. De
adressen waren opgezocht, de lokalen voor 27
mei 2010 gereserveerd. Samen met jou wisten
we dat de laatste behandeling tegen je ziekte de
zwaarste was. Maar je was sterk, beresterk, positief
en altijd optimistisch. Wij keken uit naar je
gezond weerkeren.
Groot was de verslagenheid op 22 november
2009, toen we een sms kregen van wie jou zo lief
was. ‘Marc is overleden, papa is overleden’. Samen
met je familie namen we afscheid van jou.
Met vele collega’s zochten we troost bij elkaar.
We vertelden over wie je was, over je gedrevenheid
en ambitie als docent in het departement
selijke rede. Het is begrijpelijk dat veel mensen
hun geloof verliezen tijdens dergelijke periodes
van persoonlijk aangevoeld onrecht. Ze keren
zich tegen die niets ontziende en respectloze
God.
Toch zijn er onder ons die ondanks alles hun geloof
niet opgeven, die zelfs meer kracht vinden
tijdens moeilijke tijden, die positief blijven staan
tegenover het gekregen leven ondanks al hun ellende.
‘Waarom?’ Omdat God bestaat!
werkgroep skIn
technische wetenschappen, onderzoeker-coördinator
van het Kenniscentrum energie, organisator
van het eerste postgraduaat energiecoordinator,
verantwoordelijke voor ecocampus,
lid van de departementale raad van TW en van
de academische raad, medewerker Universiteit
Derde Leeftijd, lid van de werkgroep indicatoren
en vroeger als voorzitter van de vzw Bachelor.be.
Je werkte en leefde samen met vele mensen in de
K.H.Kempen en daarbuiten, in je dorp en in je familie.
Overal kenden ze jouw optimisme en jouw
bijzondere humor. Waar je kwam, nam je het
voortouw en stond je klaar voor iedereen. Eerst
de anderen en pas dan jezelf, was jouw motto.
Marc, je bent niet meer hier. En toch ben je er
nog, in jouw vele projecten, in je collega’s, in je
familie, in onze fijne herinneringen aan jou. Het
is mooi dat we jou hebben mogen kennen. Graag
hadden we samen met jou verder geleefd.
K.H. Kempen • Agora
35

d
dE MEns aCHtEr dE CollEGa
36 K.H. Kempen • Agora
ovEr paardEn En MEnsEn
LIESBET DIESTELMANS, DOCENTE ORTHOPEDIE éN PAARDENLIEFHEBSTER,
KWAM EEN AANTAL JAAR GELEDEN IN CONTACT MET DE pAt pAreLLi-METHO-
DE. ZE RAAKTE IN DE BAN VAN HET nAtUrAL HorseMAnsHip EN PROBEERT
DIE KENNIS NU DOOR TE GEVEN AAN KINDEREN EN JONGEREN. ZELFS IN
HAAR LESSEN ORTHOPEDIE KAN ZE DEZE PRINCIPES TOEPASSEN! OF HOE
DE OMGANG MET PAARDEN EN MENSEN IN WEZEN NIET ZOVEEL VAN ELKAAR
HOEVEN TE VERSCHILLEN …
Een iets te grote bouw-
grond die we kochten,
werd in tweeën verdeeld.
Eén deel werd
tuin, het andere stuk
was bedoeld voor wat
‘beestjes’. Mijn droom
was een eigen paard en
op mijn dertigste ging
die droom eindelijk in
vervulling: ik kocht een
shetlander, Bollie (van wel 93 cm groot!).
Het was een prachtpaardje maar toch net iets
te klein voor mij om op te rijden. Dus ging ik op
zoek naar andere manieren om Bollie wat beweging
te geven. En zo kwamen parelli (zie inzet)
en heel zijn oefenprogramma in mijn leven. Ik
kocht een karretje waarmee ik samen met Bollie
mijn brevet behaalde. Omdat één shetlander
voor de kar toch maar weinig is, kwam er een
tweede shetlander, Woepie.
Achteraf bleek Woepie eigenlijk te jong om al aan
het berijden te laten wennen en dus startte ik
ook met hem het parelli-programma. Uiteindelijk
is dat de basis van de opvoeding van elk paard
(en mens?): de seven games leren je communiceren
met je paard zoals paarden dat met elkaar
doen.
Woepie was geen simpel paardje en hij heeft me
veel bijgeleerd over paarden, leiderschap, opvoeding,
vriendschap … parelli noemt dit savvy
of knowing where to be, when to be, why to be
and what to do when you get there.
amir, de arabier
Mijn derde paard is Amir: een arabier van zeven
jaar. De eerste ontmoeting was een echte parelli-
oefening. Hij stond in de paddock en zijn eigenaar
beweerde dat ik hem niet zou kunnen vastgrijpen.
Dat was natuurlijk de ultieme kans om
te weten wat voor ‘vlees’ ik in de kuip had. Na
vijf minuten stond Amir achter mij te kauwen,
gewoon door de principes van parelli toe te passen:
een paard ‘vang’ je niet; een paard moet
jou ‘vangen’. Amir kwam mee naar huis en nu
kon ik mijn parelli-kennis toepassen op een ‘echt
groot’ paard. Eerst het grondwerk en dan stap
voor stap beginnen rijden. Ik heb veel moeten
oefenen op ondermeer zit, ademhaling en … angsten
overwinnen: van rechtstaan in het zadel tot
springen. Telkens met ‘Move closer, stay longer’.
natural horsemanship is geen aparte discipline
zoals mennen, dressuur of jumping.
Het is eigenlijk de basisschool, het aanleren
van een duidelijke taal, eerst op de grond en
dan ook in het zadel, zodanig dat je gelijk
welke tak van de paardensport kunt gaan
doen met een paard dat je geleerd hebt
om mee te werken, dat meedenkt, gevoelig
en licht is, en kalm. Het is een basisschool
die ervoor zorgt dat je je paard kunt leren
vlot op de trailer te gaan, stil te staan bij de
hoefsmid, snel te kalmeren bij stress, veilig
buiten te rijden, enz.

Iedere oefening bracht me weer wat dichter bij
een ‘echte’ horsewoman te zijn.
Vandaag zijn Amir en ik geslaagd in ons level
2-examen en doen we geregeld mee aan demo’s
in heel het Vlaamse land. We laten, met onze demoploeg,
zien waar je geraakt als je met parelli
bezig bent. We willen anderen inspireren om het
net iets anders te doen.
orthopedie
Er zit een duidelijke overlap tussen mijn hobby
en mijn beroep. ‘good, better, best; never let it
rest. get your good better and your better best,’
zegt Parelli: dat is iets wat we ook onze studenten
orthopedie willen leren: constant bijscholen,
proberen beter te worden in wat je doet.
In cursussen die ik volgde over zitten op een
paard, het centered riding en het balance-point
vinden op je paard, kreeg ik ook antwoorden over
het correct zitten in een rolstoel. Bij de cursus
lederbewerking leerde ik eenvoudige technieken
parelli werd ruim twintig jaar geleden bedacht
door Pat Parelli, een Amerikaanse
paardentrainer. Hij leidde toen in de westernsport
al een tijdje paarden op tot hoog
niveau, maar hij was vooral bekend om
zijn succes met zogezegd ‘onhandelbare’
paarden. Hij was specialist in het oplossen
van problemen met paarden die weigerden
de trailer op te gaan. Maar eigenlijk merkte
hij dat hij een paard nog zo goed kon africhten,
vaak kwam het na enkele maanden bij
de eigenaar weer terug met dezelfde problemen
...
Hij is toen begonnen met het verspreiden
van zijn kennis, alle ervaring en paardenwijsheid
die hij over de jaren had opgedaan.
Pat Parelli is namelijk niet alleen een zeer
goede paardenman (zo zijn er nog meer op
de wereld), maar hij is uitzonderlijk goed in
het uitleggen van wat hij doet, en geholpen
door zijn vrouw Linda heeft hij nu een (zelf)
studiepakket gemaakt voor mensen die
graag, vanuit het oogpunt van het paard,
met paarden willen leren werken.
om zadels te repareren, en laat leder nu net het
materiaal bij uitstek van een goede orthopedist
zijn!
Of het natuurlijk bekappen van de paardenhoef,
hoefschoenen die moeten worden aangemeten
met gips … erg handig als je dagelijks in je beroep
bezig bent met gipsen!
de toekomst
Waar ik - samen met anderen - nu mee bezig
ben, is het uitwerken van een cursus voor kinderen
en jongeren over natural horsemanship.
We merkten in het verleden dat de Engelse taal
toch nog dikwijls een barrière is voor jonge kinderen.
We willen een programma samenstellen
voor kinderen en jongeren, dat gaat over de basisomgang
met paarden. Hoe leid je een paard
van stal naar wei, hoe neem je de hoeven op,
kortom, hoe kun je veilig omgaan met je paard …
In samenwerking met de afdeling Landbouw konden
we op 12 december gebruik maken van de
landbouwhal om een eerste echte parelli-demo
te geven met de eerste Vlaamse instructeurs Nic
De Winne en Nathalie Lagasse. De demo werd
een echt succes, met 300 bezoekers, die zichtbaar
genoten van het aanbod.
■
liesbet diestelmans
K.H. Kempen • Agora
37

o
ondErwIjs
38 K.H. Kempen • Agora
lErarEn In dE toEkoMst
noG MEEr tEvrEdEn!
OP 11 JUNI 2009 STUDEERDE DE EERSTE LICHTING VAN HET POSTGRADUAAT
Mentor in stAge- en AAnvAngsBegeLeiDing AF. KRISTEL VERRELST, ééN
VAN DE AFGESTUDEERDEN, GAF OP DE PROCLAMATIE ONGEZOUTEN HAAR
MENING OVER ‘DE STAND DER DINGEN’ IN HET ONDERWIJS ANNO 2009.
Niemand kon toen ook
maar vermoeden dat in
november 2009, amper
drie jaar na de invoering
van de mentoruren,
de klok werd teruggedraaid
door kersvers
minister van Onderwijs
Pascal Smet. Jammer
dat alle investeringen in
het mentoraat met één
simpele pennentrek van
tafel worden geveegd.
Mentoren en beginnende
leraren staan nu in
de kou …
rugdekking
Een bevallig kapstertje in spe mag haar eerste
kleurspoeling geven aan een grijzende dame die
haar zwarte lokken wil behouden. Een risico?
Nee, want ze heeft een kapster aan haar zijde
die ze deze handeling al tientallen keren heeft
zien voordoen. Nu is het haar beurt!
Anno 1258. Een frisse jonge knaap plaatst hoefijzers
onder een briesend paard. Zal hij het paard
niet bezeren en correct beslaan? Hij hoeft niet
bang te zijn. Volgens het aloude gildeprincipe
staat er naast elke gezel een meester die hem de
knepen van het vak leert.
Anno 2000. Een leerkracht is net afgestudeerd
en vindt meteen een job in het onderwijs. Wie
staat er naast deze jonge leerkracht om hem
te steunen, bij te sturen en aan te moedigen?
Geen supporters, maar wel lijn- en scheidsrechters
in de vorm van ouders, collega’s, leerlingen
en directie. En maar zwaaien met hun rode en
gele kaarten! In het beste geval is er een coach
aanwezig die aanmoedigt en aanwijzingen geeft,
maar evengoed spelers die niet optimaal functioneren,
van het veld haalt. In het voetbalwereldje
gaat het er vaak hard aan toe, maar een speler
wordt er wel opgenomen in een team en hij weet
van bij het begin of hij middenvelder of verdediger
is. Als kersverse leraar weet je echter niet
onmiddellijk welke richting je uit moet, binnen
welke lijnen je moet spelen, of er defensief of
offensief spel verwacht wordt, of je al dan niet
spelverdeler mag zijn enzovoort!
teamspirit
Al vanaf de eerste dag krijgt een beginnende
leerkracht dezelfde verantwoordelijkheden als
zijn collega die al 20 jaar ervaring heeft. Uiteraard
zijn heel wat collega’s bereid de nieuwkomer
een woordje uitleg te geven, maar vaak beperkt
die uitleg zich tot de weg naar het kopieerapparaat
of een goede broodjeszaak in de buurt.
Schuld daaraan heeft de celvormige organisatie
van de school, die de contacten tussen beginnende
leerkrachten en hun ervaren collega’s tijdens
de uitvoering van hun taak bijna onmogelijk
maakt. Nochtans, zo blijkt uit het inspectierapport
van 2007, ziet de jonge leerkracht zichzelf
niet meer als iemand die de deur van de klas

achter zich dichttrekt. Bij de jonge generatie wint
de gedachte veld dat de leraren van een school
samen een groep vormen en een gezamenlijk
doel nastreven.
Velen onder ons waren dan ook erg verheugd
toen de Sint in december 2004 niet alleen snoepgoed
en lekkers bracht, maar ook een conceptnota
voor de lerarenopleiding met de mogelijkheid
tot aanvangsbegeleiding. Het was nog even
wachten tot 6 februari 2007, ook Vlaanderen niet
meer tot dat deel van de wereld behoorde waar
beginnende leraren niet werden begeleid. Blijdschap
in onderwijsland, maar hier en daar toch
ook een terecht gefronste wenkbrauw. Want hoe
we ons best ook deden om tussen de regels te
lezen, echt duidelijk was dit decreet niet.
vaste waarden …
Voor heel wat directies heeft de mentor als voornaamste
taak beginnende leerkrachten te begeleiden
bij het zich aanpassen aan de nieuwe
schoolomgeving en de klaspraktijk. Dat is uiteraard
niet onbelangrijk tijdens de eerste weken,
maar daar mag de begeleiding niet bij blijven!
De pas afgestudeerde brengt vanuit de opleiding
meestal een tamelijk permissief georiënteerde
rolopvatting mee. Hij zal snel kiezen voor een
democratisch leiderschap. In vele scholen overweegt
echter grotendeels een directieve rolopvatting
en wordt de relatie leerkracht-leerling
veeleer hiërarchisch bekeken. Veel beginners
kampen dan ook met de vraag in hoeverre ze
zich moeten aanpassen aan de gangbare waarden
en normen van de school en in hoeverre ze
trouw kunnen blijven aan hun eigen idealen.
De begeleiding van dit socialisatieproces is geen
makkelijke taak voor een mentor. Staan we zelf
nog wel kritisch ten opzichte van de heersende
waarden en normen in onze eigen school? Het
zou zonde zijn om jonge mensen vol frisse en
vernieuwende ideeën aan te sporen om zich zo
snel mogelijk aan te passen en de waarden en
normen van de school zonder meer over te ne-
men. Ze zullen sneller opgenomen worden in de
gemeenschap, maar of het voor hun eigen zielenrust
en voor hun leerlingen de beste houding
is, valt te betwijfelen.
… en nieuwe ideeën
Het is precies onze taak om mee te werken aan
het tot stand komen van vernieuwingen en dit
door beginners te blijven stimuleren. Dit is zeker
geen gemakkelijke opdracht, want het is niet de
bedoeling dat een jonge leerkracht al na de eerste
week een heel team tegen zich heeft. Naast
ons bed ligt nu niet alleen meer een bijbel, koran
of thora, maar ook het 576 pagina’s dikke boek
Met beginnende leerkrachten op weg naar professionaliteit.
Zoals Hendrik Conscience zijn volk
leerde lezen, zo leert Paul Cautreels ons hoe we
leerkrachten moeten begeleiden. Als Guy Verhofstadt
met zijn boek De weg uit de crisis op
de vierde plaats komt in de top 10 van de nonfictie,
dan moet dit boek zeker bij de eerste drie
kunnen belanden. En verplichte literatuur worden
voor elke mentor en directeur en daarnaast
als rode draad doorheen de opleiding voor aanvangsbegeleiding
lopen.
Als de vUB en de UA over enkele jaren nog eens
een onderzoek doen naar het beroep van leraar,
dan zal de graad van tevredenheid misschien hoger
liggen. Laat ons hopen dat de 16 tot 34 procent
van de leerkrachten die momenteel binnen
vijf jaar uit het onderwijs stappen en hun heil
elders zoeken, gereduceerd zal zijn tot de helft.
Als we weten dat een beginnende leerkracht de
middelen die in zijn opleiding werden geïnvesteerd,
pas begint terug te verdienen vanaf het
zesde dienstjaar, dan zal de investering in aanvangsbegeleiding
een meer dan verantwoorde
investering in de toekomst zijn. Zo dragen wij
op onze manier een steentje bij tot de oplossing
van de crisis.
■
kristel verrelst
K.H. Kempen • Agora
39

agora
U aangeboden met de steun van
www.kbc.be/jongeren
www.philips.be/jobs
UW RISICO’S, ONZE ZORG
Plantin en Moretuslei 297 • 2140 Antwerpen - België • www.vanbreda-riskandbenefits.be
www.bpgeel.be