Drie wereldoorlogen? Kunstspiegel Privacy ... - de Aardespiegel

Column door Werner Govaerts
Het verval van het Romeinse Rijk
De tweede helft van het schooljaar is al een tijdje
bezig en menig leraar ziet de eindstreep naderen,
terwijl hij nog veel leerstof te gaan heeft. Vakken als
wiskunde en Frans – in Vlaanderen de onbetwiste
leiders als het gaat over slagen of mislukken – baren
grote zorgen: eenvoudige regels zoals die voor het
vermenigvuldigen van breuken, of voor het bereke-
nen van een procent, lijken onneembare vestingen
voor het gros van de leerlingen, ook als ze 17 of 18
jaar oud zijn en dit soort opdrachten al zes of zeven
jaar tot hun doodgewoonste parate kennis zou moe-
ten behoren.
“Waar zijn wij toch mee bezig?” vroeg zich
onlangs een wanhopige collega af, die tot haar ont-
steltenis had moeten vaststellen dat in een afstu-
deerklas niet één iemand correct het onderwerp uit
een Franse zin wist te detecteren. Nochtans kan ik (en zij ook) uit de losse pols wel een lijstje talenten te voor-
schijn toveren waar die jongeren wél over beschikken. Maar procentrekenen en grammatica – nog geen dertig
jaar geleden de allerelementairste basis van het eerste begin van beschaving – horen er blijkbaar niet meer bij.
Er zijn nog wel meer kenmerken van onze beschaving die bij de jongere generatie niet veel weerklank
meer vinden. Standaardtaal bijvoorbeeld. De Leuvense professor Joop van der Horst schreef vier jaar geleden al
het boek Het Einde van de Standaardtaal (Meulenhof). Het is een krachtig pleidooi voor variatielinguïstiek (te-
gengesteld aan normatieve linguïstiek), namelijk een visie op taal als een continuüm van varianten. Waar dat
naartoe moet, is hem niet meteen duidelijk: van der Horst stelt dat we volop in een “complete wisseling van taal-
cultuur zitten.”
De democratie is een ander voorbeeld van een waardevol cultuurelement dat het bij de jongere gene-
ratie niet meer zo goed doet. Althans als je ze opvat als een stel regels die ervoor zorgen dat het bijzonder lang
duurt vooraleer de regels zelf volgens de regels van het spel gewijzigd kunnen worden in andere regels. Dat gaat
hen allemaal veel te traag en dus zoeken ze om- en binnenwegen om zonder die overlast van regels hun doel te
bereiken. Er zijn trouwens ook grootbanken en multinationals die dit soort jeugdig gedrag durven te vertonen …
Eigendom – nog zoiets wat minder en minder populair aan het worden is. ‘Delen is het nieuwe hebben’, kopte De
Morgen onlangs (14 feb. 2012). Ik citeer: “Tieners delen bijna alles – informatie, foto’s, muziek – op Facebook en
dat bepaalt hun wereldbeeld. Dit gaat op termijn de wereld veranderen.” En: “In een tijd waarin privacy ten dode
lijkt opgeschreven, hechten we ons minder aan eigendommen.” Het is een erg optimistisch artikel en het is wat
dat betreft een uitzondering te midden van het culturele pessimisme dat gewoonlijk gepaard gaat met reflecties
over de sociale media en het internet.
www.aardespiegel.nu - donderdag 8 maart 2012 - tweede jaargang Nr. 15
14 terug naar boven