Via Secura 69 - Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid

Speciale cursus voor verkeersovertreders
Sta even stil bij snelheid
Snelheid is wereldwijd nog steeds een belangrijke
oorzaak van verkeersongevallen, een oorzaak
die niet zo gemakkelijk aan te pakken is. Sinds
ongeveer een jaar organiseert de cel Driver
Improvement van het BIVV daarom een specifieke
cursus voor snelheidsovertreders in het gerechtelijk
arrondissement Mechelen.
Opzet
Het parket van Mechelen geeft aan iedereen die betrapt werd op een
snelheidsoverschrijding met meer dan 40 km/u of die in herhaling
valt en een tweede snelheidsovertreding pleegt binnen een periode
van drie jaar, de kans om zich op vrijwillige basis in te schrijven voor
een speciale cursus. De deelnemers betalen zelf de cursus, die 350
euro kost, en krijgen nadien een attest van deelname overhandigd.
Dit attest kunnen zij later op de rechtbank voorleggen, wat aan
de rechter de mogelijkheid biedt om met de goede voornemens
van betrokken persoon rekening te houden bij het bepalen van de
strafmaat. Het volgen van de cursus heeft echter geen vrijspraak of
seponering door het parket tot gevolg.
Geen ‘klassieke’ alternatieve maatregel
De werkwijze die voor deze cursus gehanteerd wordt, is anders dan
deze voor de alternatieve gerechtelijke maatregelen.
Ten eerste krijgt de overtreder vanuit het parket onmiddellijk
de mogelijkheid om zich op vrijwillige basis voor de cursus in
te schrijven. Dit zorgt ervoor dat de tijd die verstrijkt tussen de
overtreding en de cursus, beperkt blijft. Iemand kan al enkele
maanden na de feiten aan de vorming deelnemen, terwijl er in het
kader van een probatiemaatregel gemakkelijk twee jaar overheen
gaat voordat iemand daadwerkelijk een cursus volgt. Feiten en
“remedie” volgen elkaar dus veel sneller op, wat de impact van de
educatieve maatregel alleen maar ten goede komt.
Ten tweede betalen mensen zelf voor hun deelname aan de cursus.
Hier geldt dus het principe dat ‘de vervuiler betaalt’, zodat de
kost voor de maatregel niet op de schouders van de maatschappij
rust. Een gezond principe volgens ons, aangezien iedereen zo de
verantwoordelijkheid voor zijn eigen gedrag moet opnemen.
Combinatie van theorie en praktijk
Doel van de cursus is om alle deelnemers in staat te stellen voor
zichzelf aan te geven wanneer en waarom ze snel rijden, de mogelijke
risico’s van hun snelheidsgedrag realistisch in te schatten en hun eigen
snelheid aan te passen in functie van de verkeerssituatie. In deze
cursus werd geopteerd voor een combinatie van theorie en praktijk
(in een rijvaardigheidscentrum) zodat de deelnemers een aantal
Vlaanderen
gevolgen van snelheid ook ‘aan den lijve’ kunnen ondervinden. Het
gedragsmodel van Ronis 1 , waar we van uit gaan om de factoren
te beschrijven die van invloed zijn op snelheidsgedrag, duidt
immers op de grote rol die gewoonte hierin speelt. Volgens ons kan
snelheidsgedrag daarom onvoldoende beïnvloed worden aan de
hand van louter theoretische redeneringen.
Deze denkpiste wordt ondersteund door ervaringen in het
Verenigd Koninkrijk: daar worden al langer cursussen voor
snelheidsovertreders ingericht die voornamelijk praktijkgericht zijn,
en dit met gunstige resultaten 2 .
Resultaten
De eerste reacties zijn zonder meer positief te noemen. De meeste
deelnemers geven aan door de cursus een andere kijk op snelheid
gekregen te hebben en van plan te zijn hun snelheidsgedrag aan
te passen. Of zij dit voornemen ook daadwerkelijk in de praktijk
omzetten én erin slagen om dit vol te houden, weten we op dit
moment nog niet. De resultaten van de hierboven vernoemde studie
in Lancashire doen wat dat betreft alvast het beste hopen.
Een positieve evaluatie door alle betrokken partijen heeft in
ieder geval geleid tot de voorlopige voortzetting van het project.
Momenteel wordt de mogelijkheid tot het inrichten van een
afzonderlijke praktijkdag voor motorrijders onderzocht en wordt
nagegaan of er vanuit de andere gerechtelijke arrondissementen
interesse is voor deze cursus. Word hopelijk vervolgd… ■
1 Ronis, D.L, Yates, J.F. & Kirscht, J.P. (1989). ‘Attitudes, decisions and habits as determinants of repeated behavior’ in: A.R. Pratkanis, S.J. Breckler &
A.G. Greenwald (eds.) ‘Attitude structure and function’. Lawrence Erlbaum Associates , Hillsdale, NJ.
2 Meadows, M.L. “Evaluation of Lancashire County Council’s Speeds Awareness Course”, Lancashire County Council (www.lancashire.gov.uk).
Ludo KLUPPELS
23
Via Secura nr. 69