Via Secura 69 - Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid

22
Rijgeschiktheid
Volgens bepaalde studies kan roken tijdens het
autorijden een negatieve impact hebben op de
verkeersveiligheid. Bij de risico’s van het roken
komen blijkbaar nog andere fysiologische en
psychologische problemen kijken…
Op pakjes sigaretten staat de vermelding “Roken kan de gezondheid
ernstig schaden”. Als men sommige Amerikaanse studies 1 mag
geloven, kan hieraan binnenkort “… en de verkeersveiligheid…”
toegevoegd worden. Amerikaanse onderzoekers zijn immers tot
het besluit gekomen dat rokers vaker overtredingen begaan en
ongeveer anderhalve keer meer verkeersongevallen veroorzaken dan
niet-rokers. Deze resultaten worden bevestigd door andere studies.
Zo stelt het Centre français de Documentation et d’Information de
l’Assurance (CDIA) dat 5 % van de verkeersongevallen te wijten zou
zijn aan overmatig tabaksgebruik. Deze oververtegenwoordiging van
rokers zou toe te schrijven zijn aan verschillende factoren.
Lichamelijke factoren
Roken irriteert de ogen, men produceert meer traanvocht en men
gaat vaker met de ogen knipperen, waardoor minder aandacht
wordt besteed aan het verkeer. Terwijl men een sigaret uit het pakje
haalt, de as aftipt en de peuk uitdooft, is men genoodzaakt om een
hand van het stuur te nemen. De bestuurder heeft dus niet voortdurend
de controle over het voertuig en kan in principe niet alle
noodzakelijke manoeuvres uitvoeren.
Men kan desnoods aannemen dat bepaalde automatismen weinig
moeite kosten, maar tabaksgebruik veroorzaakt ook “kleine ongevallen”:
as op de kledij, een sigaret die op de benen, op de grond
of op de zetel valt, of erger nog: de ventilatie die ervoor zorgt dat er
brandende as of gloeiende deeltjes in het oog belanden! Een opiniepeiling
uit 2000 van de Britse «Automobile Association» toont aan
dat 85 % van de rokers verklaart dat ze tijdens het rijden ooit al een
brandende sigaret lieten vallen.
Fysiologische factoren
Door de koolstofmonoxide (CO) die rokers inhaleren, bevat hun
bloed tot 10% minder zuurstof dan bij andere personen. Hierdoor
raken de spieren sneller vermoeid en verminderen de reflexen. Ook
de concentratie heeft te lijden onder de koolstofmonoxide. Zo verhoogt
de polsslag, ontstaat er hypoglycemie, komt er een bepaalde
hoeveelheid adrenaline vrij, allemaal symptomen die bekend staan
als reactie op stress. Bijgevolg ondervinden rokers meer stress tijdens
het rijden dan niet-rokers.
Via Secura nr. 69
Bepaalde studies wijzen op een oververtegenwoordiging van rokers in verkeersongevallen
Roken schaadt …
de verkeersveiligheid
Psychologische factoren
De psychologische redenen voor de “oververtegenwoordiging” van
rokers in ongevallen valt samen te vatten in een grotere aanvaarding
van de risico’s. Zo betekent een overmatig tabaksgebruik op zich
al dat men een risico aanvaardt (gezondheid), dus neemt men er de
andere risico’s (verkeer) ook maar bij. De Amerikaanse onderzoeken
wijzen tevens op een grotere nonchalance bij rokende automobilisten
op het vlak van gordeldracht en alcoholgebruik. Zo tonen sommige
Amerikaanse studies aan dat rokers 3 à 4 keer zoveel worden bestraft
voor rijden onder invloed.
De stelling dat rokers meer risico’s lopen in het verkeer werd trouwens
ook al aangenomen door de Britse verzekeringswereld. Zo
ligt de verzekeringspremie in het Verenigd Koninkrijk lager voor
bestuurders die beloven om niet te roken tijdens het rijden.
Besluit
Samenvattend kan men stellen dat roken blijkbaar negatieve gevolgen
heeft voor de verkeersveiligheid, niet alleen vanwege de bijkomende
handelingen die de bestuurder moet uitvoeren, maar ook
door fysiologische en psychologische factoren die verbonden zijn aan
de sigaret. Het is bijgevolg belangrijk om rokers te sensibiliseren over
de risico’s, en om hen aan te zetten om het roken zoveel mogelijk
achterwege te laten tijdens het rijden. ■
Benoit GODART
Gsm’s zijn de gevaarlijkste
bron van afleiding
Van alle bronnen van verstrooiing blijft gsm-gebruik het
gevaarlijkst. Door te telefoneren houdt de bestuurder
zijn aandacht niet langer bij de weg. In zekere zin laat hij
de bediening van het voertuig in de steek om zich bij zijn
onzichtbare gesprekspartner te voegen. Een bestuurder
die zijn autoradio afstelt, zal bijvoorbeeld minder
afgeleid zijn omdat hij de rijbaan slechts even uit het oog
verliest. Aan de telefoon daarentegen, gaat zijn aandacht
grotendeels uit naar het gesprek en houdt hij de
rijbaan slechts sporadisch in het oog. Rijden en bellen
is dan ook de voornaamste bron van afleiding.
Artikel 8.3 van het verkeersreglement stelt trouwens
dat elke bestuurder in staat moet zijn alle nodige
rijbewegingen uit te voeren en voortdurend zijn voertuig
goed in de hand moet hebben. De politie kan zich op dit
artikel beroepen om een uiterst verstrooide weggebruiker
te bestraffen.
1 P. GROUT, K.S. CLIFF, M.L. HARMAN,D MACHIN, «Cigarette smoking, road traffic and seat belt usage», The Society of
Community Medicine, 1983.
J.R.D. DIFRANZA, T.H. WINTERS, R.J. GOLDBERG, L. CIRILLO, T. BILIOURIS: «The relationship of smoking on motor vehicle
accidents and traffic violations», New York State Journal of Medicine, Septembre 1986.