Naar een innoverend participatiebeleid - Thuis in de Stad

DE BURGERMAATSCHAPPIJ IN DE STAD
ken over infrastructuur, van overleg en er hebben zich bepaalde
beleidstradities vastgezet. Nu, ruim dertig jaar later, zal wel duidelijk
zijn dat het culturele veld in steden grondig is veranderd en dat
in veel gemeenten er een explosie is van kleinschalige, soms tijdelijke,
eerder lokale culturele initiatieven in de breedste betekenis. Er
ontstaan, zoals in deze tekst al aangegeven, ook netwerken en allianties
tussen organisaties die zelf weer als een nieuwe organisatie
gaan functioneren. Op dat moment blijkt vaak dat deze adviesraden
zelf een niet neutraal machtsspel spelen. De toegang voor nieuwe
initiatieven wordt subtiel of minder subtiel afgesloten. De adviesraden
stralen een bepaalde cultuur uit die niet uitnodigend is voor wie
niet in die cultuur is opgegroeid. Het systeem van ondersteuning
van culturele initiatieven is vaak op maat van bepaalde types van
organisaties gesneden en zij geven dat uiteraard niet graag op of
zijn niet snel bereid dat te veranderen. De discussie is fundamenteel:
het volstaat wellicht niet meer om te pleiten voor adviesraden
‘die zich meer openstellen’. Allicht moet er naar nieuwe vormen
van organisatie en overleg gezocht worden die recht doen aan het
grondig veranderde veld. Dat proces is overigens in onze steden
volop aan de gang: we zien andere vormen van subsidiëring via
projecten bijvoorbeeld, we zien nieuwe vormen van overleg ontstaan
naast gevestigde adviesraden. We zien ook nieuwsoortige adviesorganen
ontstaan in de vorm van publieke fora, werkgroepen,
stuurgroepen, stadsdebatten.
We zien dus zowel de sterke kanten van deze tradities van samenwerking
tussen overheid en burgermaatschappij als dat we er de problemen van
zien die na verloop van tijd kunnen optreden. De maatschappij en de
burgermaatschappij veranderen sneller dan de systemen die zich daarop
in het verleden hebben geënt en stadsbesturen zitten in dat tijdsgewricht,
ook met hun eigen interne organisatie. Dat kan zelf aanleiding geven tot
een probleem van legitimiteit: het proces van overleg tussen overheid en
burgermaatschappij steunt dan op een te zwakke basis, is niet meer representatief
voor wat het zegt te vertegenwoordigen, functioneert op basis
van een agenda van vroeger en niet vanuit de agenda van nu en straks.
Het ondersteuningsapparaat verliest legitimiteit samen met wat dat ondersteuningsapparaat
produceert.
Veranderingen in de burgermaatschappij moeten dus doorwerken in de
manier waarop de overheid die burgermaatschappij tegemoet treedt en
ondersteunt. Dekker en De Hart spreken vanuit de Nederlandse situatie
over drie ontwikkelingen die een grote invloed hebben op de organisatie
van de burgermaatschappij: individualisering, informalisering en informa-
60