Naar een innoverend participatiebeleid - Thuis in de Stad

dergelijke bottom-up voorstellen te komen. Het kan ook betekenen dat de
overheid werkt met participatiearrangementen op afroep, op initiatief van
de burgermaatschappij en met inschakeling van het instrument van de
delegatie van budgetten naar de burgermaatschappij. Dat alles is nu nog
te weinig ontgonnen.
C. Kritische reflectie over instrumenten en ondersteuning
Filip De Rynck | Karolien Dezeure
We schreven het hierboven al: de basiselementen van deze tekst zijn niet
nieuw, de maatschappelijke context waarin ze zich voordoen is dat allicht
wel. De verhouding tussen burgermaatschappij en overheid is altijd
al een kernpunt geweest in de politiek en de bestuurlijke vormgeving van
onze samenleving. We hebben daar dus ervaring mee, het niet nieuwe
maakt het debat gemakkelijker. Tezelfdertijd zit daarin een mogelijk probleem:
de relatie tussen overheid en burgermaatschappij is generatiegebonden.
De overheid ondersteunt de burgermaatschappij en werkt daarmee
samen in de mate en de vorm waarin de burgermaatschappij zich op
een bepaald moment aandient. Dat stolt dan in instrumenten zoals adviesraden
en overlegvormen, subsidiesystemen, regelgeving die op maat
van bepaalde organisaties is gemaakt, inclusief de regels inzake toegang
tot deze instrumenten. Het stolt ook in een bepaalde cultuur, in een wijze
van omgaan, in vaak niet uitgesproken manieren van denken en kijken.
Het stolt dus in de structuren en het stolt ook in de hoofden. Dat dubbele
stollingsproces heeft vaak langdurige nawerkingen: dergelijke stelsels veranderen
niet of slechts traag of eventueel pas bij een scherpe crisis of een
zwaar incident. Ze werken vaak lang door in de manier waarop een stadsbestuur
werkt. De organisatorische en administratieve scheiding tussen
jeugd, sport en cultuurdiensten bijvoorbeeld is een product van regelgeving
vanaf de jaren 1970 maar ze werkt nu nog steeds in veel steden zeer
sterk door (elk zijn advies, elk zijn inspraak). Burgerorganisaties of netwerken
van organisaties die zich op de brug tussen deze sectoren bewegen
en met dwarsverbanden bezig zijn, krijgen het altijd weer lastig omdat
ze niet in een ‘vakje’ of in een ‘procedure’ passen. Een deel van de
stolling heeft natuurlijk te maken met machtsprocessen die zich daarop
vastzetten, met machtsverhoudingen die zich gaan stabiliseren en bestendigen.
Een typisch voorbeeld van wat we bedoelen zijn de culturele adviesraden
die vooral in de jaren 1970 het licht zagen over heel
Vlaanderen. Die raden waren toen gebaseerd op de burgermaatschappij
zoals ze zich toen organiseerde: redelijk verzuild nog,
grote landelijke organisaties met lokale afdelingen. Vanuit die raden
ontwikkelde zich een systeem van ondersteuning, van naden-
59