Naar een innoverend participatiebeleid - Thuis in de Stad

voort uit verkiezingen en uit regels) naar een ‘output’ denken (gezag is het
product van de manier van werken) speelt de burgermaatschappij een
cruciale rol. Het is door het tot stand brengen van deze verbindingen tussen
overheid, markt en burgermaatschappij dat coalities groeien voor de
aanpak van complexe maatschappelijke problematieken. We noemen dat
daarom, naar analogie van Nederlandse collega’s, ‘vitale coalities’. 26 Het
begrip ‘vitale coalities’ duidt zowel op de levendigheid en de innovatieve
kracht van die samenwerking als dat ze aangeeft dat dit ook essentieel is
voor de legitimiteit van de democratie. Het begrip geeft ook aan dat werken
in coalities spannend en opwindend kan zijn, dat het enthousiasme in
de verhoudingen brengt, dat er een gevoel kan ontstaan van samen dingen
aan te pakken en in verandering te brengen. Actie werkt, actie stimuleert,
actie zorgt voor een goed gevoel, actie doet mensen bewegen en
beweging houdt mensen gezond.
Vitale coalities zijn functioneel: ze streven een bepaald doel na. Maar
vitale coalities zijn evenzeer processen van betekenisgeving: in en doorheen
de samenwerking komen waarden en betekenissen tot stand die verder
gaan dan samen iets realiseren. De interactie tussen mensen overstijgt
het functionele. Er wordt iets tot stand gebracht en doorheen die samenwerking
ontstaat er energie en levenskracht of vitaliteit. Die coalities zorgen
voor scherpte, ze doen mensen op de toppen van hun tenen lopen.
Het gaat over samenwerken met een elan en niet alleen maar omdat het
nu eenmaal moet omwille van onderlinge afhankelijkheid. Rond die vitale
coalities ontstaan interessante en productieve spanningen: tussen het
institutioneel denken van het bestuur en het situationeel denken vanuit
concrete situaties, vanuit aanpakken hier en nu door deze coalitie die er
nu is en morgen misschien niet meer. Er is spanning tussen het instrumentele
(eerder nadruk op het resultaat of de output) en het culturele (eerder
nadruk op het proces en op de manier waarop de interactie betekenis
geeft aan en voor mensen). Het culturele gaat dan om het motiverende, de
kracht van de inzet van mensen, de emotie van de samenwerking, het
spannende van conflicten, de leereffecten die het proces meebrengt… . 27
26
27
Zie: Hendriks, F. & Tops, P. (2002). Het sloeg in als een bom, Vitaal stadsbestuur
en modern burgerschap in een Haagse stadsbuurt. Tilburg: Universiteit van Tilburg.
Hendriks, F. & Tops, P. (2005), “Everyday Fixers as local heroes: a case
study of vital interaction in urban governance″, in: Local government studies;
2005, vol. 31, No, 4, pp. 475-490. Zie ook: Van De Wijdeven, T., Cornelissen,
E., Tops, P. & Hendriks, F. (2006). Een kwestie van doen? Vitale coalities rond
leefbaarheid in steden. Tilburg: Universiteit van Tilburg.
Filip De Rynck | Karolien Dezeure
Vrij naar Cornelissen, E. & Frissen, P. (Reds) (2007). Betoverend bestuur - Legitimiteit,
vitaliteit, meervoudigheid. Den Haag: Lemma.
57